ՀւպկակաԱ
գաղութԱեդ
Պ • ճորճ Ա՛արսէիվեան
որ
վերագարձսւհ՝
յէ
Աան Ֆրանչիսքօ
դէպի Եւրսպս՛ եւ– Միքին
եւ. Ծայ
րագոյն
Արեւելք
իր շրքապաոյաէն
,
շարժանկարի
վերածած
է Հայկական
գագոլթներր
ինչպէս
եւ
ճափոնի
ել Բորէա
յի ամերիկեան
ղփնուո
րներու
կեանքր;
ի պաաիւ
երեկոյթ
մր տրուած
է
Աան
Ֆքանչիսքոյի
« քիոսաոմ
» տ կում րին մէք ,
նաիսաձեռնութեամր
վարչութեան
երէց ե ւ կրասեր
մաս՚Լաճիւղերռւն
ել Հայ Արիտ.
Գաշնակցութեան
Հ
Պարոյր
»
ոլխաի։
Պ՛ ճորճ Մարտիէլեան
Համր
չաքմանկարներով
ցոյց տուած
է իր այցելութեան
գլխաւոր
կէաերր
եւ խօսուն
գարձուցած
է նկարներր
իր
կենգանի
րացաարռլթիլններով
:
Հյարմանկարր
կր սկսի
Փա–
րիգով
ել յաքո րգա րա ր ցոյց կուտայ
Հետեւեալ
պատկեր\երր.
՚Օրլիի
օգակայանին
մէք
«
6ա
-
ռաք ֆի ներկա յացուցիչներր
,
Գերմ անիո յ
մէք
ղօր. Շէքէրճեան,
Մ– Թորլաքեան
:
Յունաււտս>քւ՚ը,
ուր
կան
12.000
Հայեր,
<է1ււսլեստինը, ,
ուր
կան
2000
Հայեր,
Եգիպսաււը, «
8ուսարեր»ի
նորակա՛
ռո յց չէնքով
, Լի|1էա1ն՚անյւ ,
ուր Անթիլիասի
կաթո–
ղիկոսարանր,
պատկերներ
Պէյրութֆ
Հայկական
գաղութի
կեանքէն,
աղգ. րումարանր,
Փալան
-
ճեան
ճեմ արանր ;
«
Այնճար
՛ֆր՝
որուն
բր -
նակիչներր
Ա ո լսատաղց
է՛ն ե ր են եւ պաՀած
են ի–
րենցաղգա
յին
ս ով որռ ւթ իւններ
ր , ունին ((.Յառաք»
վա
րմ ա ր ան ր , Հ՛Մ՛
Ը՛Մ՛,
իրենց ոստիկաննե
րր :
Գիւղա ցիներր
Հ ի՚֊րե
րր րնգունած
են
«տավու
լ -
ղուռնայֆով
: Հալէւղ/ք
մ
էք չա րմ ան կա ր ր կր ցոլ -
ցրնէ Ազգ՛ Առաքնորգարանր
, « Արեւելքֆի
խմբԱք–
գրատունր
, մ արղաղ աչտր
, Բառէն Եփփէ
ճեմ ա -
րանր,
եւն.։
Գամասկոսի
մէք կան
3000
Հայեր
,
Հ • Մ • Ը • Մ՛ր կր կատարէ
մ եծ գեր ; Հռն պէտք
ունին գպրոցական
նոր չէնքի
մր ;
*1է1յպտաաի
մէք չատ
Հ ին է Հա յկական
գաղու–
թր
՝• Գմրախտարար
Հին ել
նոր
գաղթականի
Հ«ղրսեցի»
ել «նեքսեցի»)
խնւգիրներ
կան;
ԹէհրԱ1ւն^
մէք կարեւոր
գեր
կր կատարէ
« Ա~
արգիւնաբեր
չեն , ել Հետեւարար
զօրալոր
գիր ~
քով
մ ր չեն ներկա յանար :
^
ծճ.
կ՝եզրակացնէ
՚
« Հակառակ
րնկերվարա
կան իչխանութեան
, ապրուսար
Անգլիո
յ մ էք
կր
սգէ
այնքան
որքան Ֆրանսայի
մէք։
Նոյնիսկ
քնգ–
,՝^անրապէս
աւելի
սռւդ է , եթէ նկատի
ունենանք
տուրքեր
ր եւ ծանր վարձքե
րր, առանց Հաչուե
լ՛՛ւ
րՏԼԼ"ր
ղրկանքներր
ել սեղմ ումներր
ղորս
գուք
՛այլեւս
չունիք
» ւ
Ո՞ւր
^՝երթայ
Անգլիա ; Այս է վաղուան
մեծ
Հարցր։
Անչուչտ
ոչ գէպի
րնկե րվա
րո ւթիւն
, այն՛)^
պէս
ինչպէս
երեք տարի առա ք
յ
1
(իամանակր եկած
է որ կամ պրկուի
ան ՜ եէ–\
վերք գնէ իր ներկա
յ թմրախաին
զոր
յստակօրէն
կր չեչտէ
Հանքազո րծներո
ւն անտա րրե րութ
իւնր
արտագրութեան
մասին, եւ կամ յանկարծ
ետ
եր
թալ
, պաՀ պանո ղա կաննե րուն լնտրական
յաղթա
նակով
;
Բուէտուփերր
պիտի վճռեն
այս Հարցր
:
Հ.
Մ
ՀԱՄԲԱՐԶՈԻՄԵԱՆԻ.
ԼՒՔ^Ը ՚ 8իչատակոլթէսւն
արմանի
են գպրոցներր ,
Հիւանղանո ցր , մարղական
խումրերր
: Հոն Արա
-
րատ
միութեան
նոր սկաուտական
կազմակերպու
թեան
կնքաՀյրն
է եղած Պ • Մարտիկեան
։
Կ ալ կ աթայ/
Հ"՚յերր վանապատկան
կալուած
ներու եկամուտով
կրնան պաՀել գպրոց
եւ
վանք։
Չինաստաքւի
մէք կան բանտարկուած
68
Հա -
յեր։
Պ– Մարաիկեաև ԱԱԿի միքոցով աչիսատած
է
աղատել
ղանոնք կարմիր
Ջիներէն
եւ յանձնել
Ա—
մերիկեան
իչխանութեանց
:
ճա վ անի
մէք մեր բարեկամր
նկարած
է Հե -
րո չիման եւ այն վայրր
ուր առաքին անգամ
ին -
կած
է Հիւլէական
ռում՛բր;
4^1^ւէայի
ձ՛էք
այցելած
է ամերիկեան
զինւ ո ւո ր
՛Լ
ելւ ո ւն , քննած է անոնց
ճա
չր, ստուգած
որակբ եւ Հացի րամնեչափր
բարձ—
րացնել տուած
է երկու
լիպրայի
:
Թ
ՈԻ
Ր^Ի
Ա
ԹՈՒՐԲԻԱ
ԵՒ ԱՏԼԱՆՏԵԱՆԻ
ԳԱՇԻՆ-ՐԸ
ՎԵՐԱՄՈՒՏ
Վերամուտ
է արգէն։
Այ" աարի ալ լիանթի -
յիի
Գ՚ՂՐ"3
Ի Վ^ րարա ցումբ
ծանր պարաականո
լ
-
թիլն
կբ գնէ կրթական
Ա՚արմնին
վբայ,
որ
թէ
մ ամ ուլով,
ել թէ տունէ տուն սլատե լով
իմ ացնէ
ծնողներուն
թէ Հոկտեմբեր
4ին կր վե ր ա րա ց ո ւի
գպրոցր
;
Ա եր գպրոցր
կր սկսի իր երրորգ տարե չբքա
նր; Անոնք որ ձ՚օաէն կր Հետաքրքրուին
, տեղեակ
են գսլրոցի
կանոնաւորութեան
: Գպրոցր
կր
ձ ա -
տակարարռւի
Փար
իզփ Հա յոց
եկեղեցւո
յ կրթա
-
կան Ա արմնի միքոցաւ;
Ուսուցիք։
է Պ ՛Տ՛ Առա
քէ լեան
, որ քանք չի իսնա յեր
մեր փոքրիկնե
բուն
սորվեցնելու
Հայ ղիրն ու լեղուն
, ինչսլէս
նաեւ
եր գել։ ; Անոնք որ ներկս յ եղա ն ամ ավե
րքի
Հան -
ղէսին,
քերմասլէս
գնաՀատեցին
իբ ղրած
«Աղաւ
նի»
օփէրէթի
ներկա յացումր
, մեր
փոքրիկներուն
կողմէ
1
ինչո՞ւ
Համար կարղ մր Հայ ծնողներ
ղեռ կբ
վարանին
իրենց ղալակնեբբ
ղպրոց
զրկե լու :
Զե՞ն
բմ բռներ
թէ այս լնթաց քով
ղէպի
ա յլասե
րում
կ^առաքնռրղեն
իրենց զալա1^եվւբ
:
Մ եր թազբ
, մամ անակին
\
20
աչակել
մանչ եւ ազքիկ : Նեբկա
յիս ա՚ւանց կէսր
աեգ
չկայ,
իբբեւ Հետեւանք
ծնողներու
անՀոգութեան
։
Նո յնիսկ
գսլրոցի
չբքապատին
ձ՛էք , կան
մարգիկ
որ իրենց փոքրիկներր
գպրոց չե ե զրկեր
:
Անցեալ տաբի Հայ րնտանիքի
մբ առա քարկե -
ցի որ իր տզաքր
գսլրոց
ղրկէ • Պատասխան
•
Աեր տղաքր մեծ են ել կ^աշիսատին
, իրիկունր
մա
մր
միայն
7ին տունր
կ՝րլլան : Ուրեմն
չեն կրնար
գալ
գպրոց;
^ատ
լալ^ չափաՀալ^կբուն
Համար ալ մի
քոց խռրՀած
ենք, ճիչղ ձեր տղոց
տարեկիցներուն
Համ ար ամ էն ուրբաթ
Ղ՜Իչերա յի՛ն
գասլնթացք
կայւ
Բայց տզաքս իրենց աշիատտնքէն
չատ
կր
յողնին,
չեն կրնար գալ ։
Լալ
րնգունինք
որ չատ
կբ յոգնւին
, իրիկ
ուան ճաչէն ետքր, բնւաւ զուրս
չե՞ն
ելլեր :
Գուրս
կ՚երթան
,
էՕԱք
մր էլ լնեն
,
կոււլան
կր պառկին
;
^= Բայց
ինչոլ Համար չէք ուղեր ռր
չաբաթր
մէկ
օր այղ Հօաբ կատարեն
Հայկ. ղպրոցին
մէք,
եւ Հայ լնկեբներու
Հետ
:
Եթէ
ամէն
ծնողք
տյղպէս
վարուի
, իրենց զաւակներր
ՀետզՀետէ
ւտ
ունէր
անււամ
Թուրքիոյ
վարչապետր,
Ատնան
Մենտէրէս,
Հետեւեա
լ
յա յաա րա բութ իւնն րրալ,
Ատլանտեա–
նի 1սորՀոլրղին
կողմէ եզած
Հրաւէրին
առթիւ՛
Րնականաբար
կառավարութիւնր
մեծ ղո -
Հռւնակոլթեամբ
ողքունեց
՛Օթավայի
մէք տրուած
ո րո չումր
, ոբուն
Համ աձա
յն Թուրքիան պիտի Հը~
րաւիբուի
անդամ ակցիլ Ատլանտեանի
ղաչինքին
;
Ոչ մէկ կասկած
որ այս որոչումր
թուրք
Հանրա
յին կարծ իքին
կողմ է ալ դռՀո ւնա կութեամր
պի -
տի ղիմաւոբոլի
: Այս դրական
ելքր րնական ար -
դիւնքե է այն Հաչտարար
եւ վճռական
քազաքա
-
կանութեան
զո ր կր Հետապնղէ
կառավարութիւ
֊
նբ , իրեն Հեա ունենալով
ձ՛եր Հանրա
յին կարծի
-
քին անվերապաՀ
աքակցռւթիւնր։
Ըսա
շաՀակից
ե րկիրնե րոլ
Հ իմնական
կազմ ա կե ր պո ւթե ան , Աա -
լսնտեան
ի
քց որՀուրգին
կոզմէ տրուած
որոչումբ
պէտք է վաւերացուի
այս պետութեանւց
իսորՀրգա–
րաևներուն
կո ղմ է : ՎստաՀ եմ որ այս վաւե րացոււ–
մր տեղի
սլիտի
ունենայ
ամենակարճ
ատենէն
եւ
մեր
ե րկիր ր անյապաղ
պիտի ղրաւէ
ուիստին մէք
իրեն վիճակուած պատո լաւս ր գիրքր
•
Գէպքր
անչուչտ
նոր ել կարեւոր
քայլ մր կր
կազմէ
մողովր ղապետ ութե անց Համերա չիա
ւթիւ–
նրն ու միութիւնր
ա պա
Հ ո վե լո լ տեսակէտով
։
Ա յն
զ ործա կցո ւթի
ւնր
զ՛՛բ Ատլանտեանի
Հաւաքա
կանռւթեան
մ էք պիաի կատարենք
մ իւս
անգամ
պետութեանց
Հետ
միչտ պիտի
ներչն չուի
մեր
արտաքին
քաղաքականութեան
սկզբունքներէն
,
ււրոնք են րարեացակամ
ութիւն
, անկե ւլծ ո ւթ իւն եւ
Հալա տարմ ութիւն
Հանգէ սլ ստանձնուած
յանձնա
-
ռռւթեանց
;
՜^ՀԱեւ Ծովու թրքական։
ն։աւարամինր պաՀակ
կբ
սպաս էէ ԱյսուՀետեւ
Աել Ծովու
մէք տեւականօ
-
րէն։
Հ ին։զ թո
րփի լաՀա լած
եւ
չո րս
լնէլծովեա յ
սլիտի մնւանէ ել ամէն ամիս
Հերթ պիտի
ւիոխեն ;
Ա լս կե ր։ւլո։ի սլիտի չա լ։ տօն ուի որ ռուսական։
րն։ղ–
ծովե անե լ։ եւ չարման աւեր
, որոն։ք յաճաիսակի
ե–
րելցան
վերքերս
ՐԼ՚զէի
եղերքներուն
մօտ,
այսու
Հետեւ
մանեն թրքական։
ք։։ւրեր։ււ
մէք։
Մ իւս
կուլմ է ամ եր իկեան
կառավարութիւնր
ո–
րոչած
է Աարչրլի
օմանղակութեան։
ծրազրէն
չորս
թոբլիիլաՀալած
, երեք սուզանաւ
եւ վեց
ռազմ ա–
նաւ
տալ
Թուրքիո
յ : Այւլ պարագա
յին
, ոչ մ իա
յն
Աել Ծուի ու,
այլեւ
Եզէականի
ել Ա
իքերկրականի
մ էք , Թուրքիա
պիտի
ունւենա յ պատե րաէլմ ական
մնւա յուն տորմիղներ
:
էլօււէարանան \
Գուք կր
թոյլատրէք
տղաքբ
սրճարան
Հանղիպին
, «սլլօթ»
խաղալու
Համ ար ,
իսկ
իրենց
մայրենի
լեզուն
սորվելու
Համար չտ -
բաթբ
մէկ անղամ
գաս
առնել
ալ չատ
կբ տես -
նէք
...
Բարերախտարար
թաղեց իներ բ
ամէն^^
ալ
այսպէս
չեն։
Ուրեմն
անւլամ մբ եւս կր
յիչեցնենք.
Գպրոցր
կր վերաբաց։ւլի
Հոկտ . ձւին փոքրիկ
-
ներուն
, Հոկտ. 5ի գիչեբր
չափաՀա
սնե րուն Հա -
մար
;
ԱՐՄԵՆԱԿ
ՑԱԿՈՐԵԱՆ
ԿԱՐԳԱՏԷ՛Բ
ԵՒ
Տ Ա Ր Ա Մ Ե Ց Է Բ
€ 6
Ա
Ռ
Ա »
։է
Ը
ՄՈՌՑՈՒԱԾ
ԷՋԵՐ
(I)
Հ Ո ԳԻՆ
(ՀԷԲԵԱԹ)
Տիոուսբ
էչփ վբայ նստած
Երուսաղէմ
էբ
իք–֊
նում ;
Հանդէսր
փառաւոր
էր , բայց էչբ կաղում էր է
խեղճ անասունր,
քարոտ
տեղերից
անցնելու
մամ անակ
, մի պայար
կորցրել
էր ։
Եւ մողովուբղր
պատմում
է , թէ Ցիսուս
բա
ւական չփոթուած
էր տեսնելով,
որ գբաստբ
գայ–,
թելով
ու կաղալով
էր գնում
, աեղ տեղ էլ սպառ—
նում էր նրան ցած
նետել
է
Ր"՚յՑ
յանկարծ
, որտեզից
որ էր ,
մողռվյլգի
մի քից գուրս թռաւ
մի պայտար
, կանզնեցրեց
Տի՜
.ին, կ
ռա ո ա լ աոաւյոլ
րաղոլթեամր
,
րարձրացրեց
գրաստի ոտքր եւ մի քանի րոպէի
մէք այնպէս
լալ
պայտեց
նրան
, որ Բրիստոս մպտեց
գո Հուն ա կու
թեամբ
ու ասաց պայտարին
•
Ապա,
պայտար
, խնգրիր ինչ կամենաս
, եւ
ցանկռլթիւնգ
կբ կաաաբուի
;
Ասում են , որ Տ իս ուսին անե րեւութապէս
լն
կե բացող
Հ րե չտա կնե րից
մ էկր կռա ցաւ պա
յտարի
ականքին
եւ փսփսաց
, որ նա երկնային
արքա
յու
թիւնր
խնղրի;
Աակայն
մարղր չատ
էլ
իղիալիստ
չէր • բացասական
կերպով
ղլուխբ
չարմեց
եւ ա -
"աց
Բբիս տոս
ին •
. Տէբ
) ես մի խեզճ պայտար
եմ • մի տոպ
-
րակ,
մի աթոռ
ունեմ ել տանս կողքին
էլ մի բն -
կոլղենի : Ցանկս/նում
եմ , որ աթոռիս
վրայ նրս -
տոզբ ,տո պրակիս
մ էք մ տնռզբ եւ լն կո լզեն ո լվր ա յ
ե/լողր չկարողանան
պոկ
գալ
, գուրս
գալ եւ իք
նել,
մինչեւ
որ անունովգ
չՀրամայեմ
նրանց ;
Տիսուս մպտեց
, օրՀնեց նրան եւ ասաց •
Թող կատարուի
քո՛ ց՛ան կութ իւնր ;
Եւ անցաւ գնաց ;
X
Ապրեց պայտաբր
երկար տարիներ
իբ խրճի -
թի մէք, րնկուզենոլ
ստւււե րիտակ ,Հանղիստ
ու ա,
ռատ։ Աենակ
էր թէեւ,
ունեցածն
էր մի աթռռ
,
մի իսեղճուկ տոպրակ
ել գործիքներ,
րայց եկա
-
մուտր լալ էր, ել նա չատ
էր սիրում
կեանքր։
Հէնց այգ էբ պատճառր,
որ մի խրճիթի գբա–
նր նստած
, երեկոյեան
Հովր էէայելիս
, երբ տեսաւ
Հեռուից
գէպի
իրեն եկող Հոզեառ
Հրե չտա
կին
,
սիրտր
թունդ
ե լալ
, սկսեց գոզալ
եւ
մ տածում
էր
^ Բ^է յ՚նչպէ"
աղատոլի
այղ անկոՀ
^Ի՚-քէյէ^
^
Ր՚"յ$
Հրեչտակբ
մօտ եկ։
էեռ ու
"Ժ՛
նե
ց, ժ-րպ-Հ
յց
ասաց .
Գէ՚՚Հ
, պա յտա
բ , բաւական
ապրեց իր , այ–
մրմ
ելիր , վերքին
ազօթքղ կատարիր
,
որովՀետեւ
Հոգիգ տանե լո լ եմ ։
Ո^Հ , իմ Հրեչտակ,
Հառաչեց
պայտաբր,
մի՞թէ այգպէս
չոլտով
Հարկ է կեանքր թոզ -
նել. ես գեռ ապբել եմ ուզում.
նայիր
մէկ,
ինչ
պէս լաւ են տ յս
րո լռ րր
,
բնութիւնն
ու Հ ովր ,
լեռներն։
ու գաչտերր
. . .
Այո,
խօսք չունեմ,
լաւ է՛ բայց
է՞նչ ա -
բած, պայտար
, ճակատագիբգ
այգ է՛ Հարկ
է
Հռգիզ. տալ
ւ
Զէ
, տեսաւ պայտարբ^
ռր աչ ի՚նդիրքբ
եւ ռչ
էլ բանաստեղծութիւնր
օզնեց
իրեն։
ՊաՀ մր տր–
խուր մտածեց
, յեաոյ
մէկէն, մտքի ծայրայեղ
լա–
րումի
չնորՀիլ
, մ տաբե րեց
օղտռլել
Տ ի սո ւս է տբ–
լած
չնորՀներից
I
-
Լաւ ռւբեմն
, Հբեչտակ
, ասաց քաղաքա–
վարութեամբ
, —- Հրամմէ
, նստիր մի քիչ այս ա–
թոռի վրայ,
մինչել
ես աղօթքս կատարեմ
է
ԵԼ
ծն րագրեց
աղօթե
լու : Հրեչտակբ
յոգնած
էր
, նստաւ աթոռին
վրա
յ ;
Նստաւ - չնսաաւ
, զգաց որ բռնռւել
էր ; ճիգ
գռրծեց
եԱելու,
թեւերր
թափաՀա՚բեց
, րայց զար
մանքով տեսաւ, որ քանքերն
ի զուր էին ել
որ
լաւ
րռնո լած էր ;
Այո
Ի՞նչ է, պայտար,
ի սէր Աստուծոյ
,
զոչեց
նա սարսափած
,
ես մեխուած
եմ կար —
ծես,
ազատիր
ինձ . • •
ԷՀԷ , պաբոն Հբեչտակ
, ազատե՞ մ քեզ ,
ծիծազեց
պայտաբր,
Ի^նչ արած
Որ
այգպէս
ե–
։լալ .ճակատագիբգ
է ր ա յգ
...
Հրեչտակն
աղաչեց
, խնղրեց
, պաղատեց
եւ
վեբք ի ւէերքոյ
, Հոգին պայտարի
թուրելու
գնով
ազատուեց
ու սոսկում ով չտտպեց
երկինք։
Պայտարն աղաաւած
էբ այս առաքփն
անգամրւ
Ազատ
չունչ առաւ
ել օրՀնեց
ա յն րոպէն
,
երբ
մտածել
էբ Տիսուսի
է չին պայտել
ւ
X
Մ ին չ ա յգ
,
Հ ոգե առ Հրեչտակր
ՃանապարՀին
գունաւորելով,
սոսկման
թելագբոլթեան
տակ
Ի՛նգիրր մեծացնելով,
պատւքեց
ամէնքին պայտա
րի արածբ. երկինք Հասնելով՝
գունաթափ
կանգ
նեց Աստուծոյ
առաք ։
ՎՐԹԱՆԷՍ
ՓԱՓԱԶԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
