HARATCH, du 1er juillet au 30 décembre 1951 - page 163

ՊՈՒՏ՝Մ ՆԻա%
Հ 6 Ա Ռ Ա Ջ > «
ճաՍթուս վէայ
Ամոլրթ
մնալ թէ ամոսսին
պիւոակոլիլւ
Հարո՛՛լսա
րԱա լ թէ աղքաա
ասլրիլ
այս վեր­
չին
սլիաաէլին՝
Անաոն
ճգնաւորն
իսկ գէմքր
սլի­
աի թթուեցնէր. -
Տէրաէ՚՚ր
րլալ թէ
աիրացու։
Վերչասլէս
, այս բոլորր,
մենք
մեղի
կրնանք
որոչել
ել
ւլորհ՚աղրելւ
Եւ. սակայն, շաա ղմուարին,
նրրին
,
անլու–
էէե լի ել անորոշելի է ազգովին
Հայ ւՈւալու կամ
օաար
աւլզի մր աոսլրակր
թխմուելու
խնգիրր...
ԱՀուզին
իրարա՚հցոլմ
կայ այս
մ իչոցիս՝
Հայկ . մ ամ ուլին ել լս ա ր ան—խօսա ր աննե րո
լ մէչ՝
Հայուն ճակաաագիրր
, գէրքր
որոչե լու աեսա­
կէաով :
ինչսլէ՞ս
սլաՀել
Հայն ու Հայերէնր։
Լու -
հողին՝ ԵրաղաՀան
մր նուէր
՚ • •
Անսլա րագրե լի ու ան պար փակե լի
մողովոլրղ
մ ր՝
Հայր։
Անկառչելի
ոեւէ տեղ։
«Ս՝շս1^յյշա.ր Ժ–
ինք Թաշարժ : Ինքն.սւգոյ–ինք՚նիշլսա.ն . - • »
կ՝երղոլի՝
՚Հողեգալսաեան
տօնին։
կրնանք
րսել թէ այս չարականր կր
յարմարի
Հա յե րուս
Լափի ՛էրա յ Հաղոլսաի պէո • • •
Հայր յարաշարմ է : Ամէն
ազգի
պաաուՀանէն
գուրս կր Հանէ իր ղլուխր ;
ԱչխարՀ
ի չորս հազերուն
չի՚֊գ՜ի՚-գ
նետահ է :
փ^ա՜յ Աելքոն,
գուն
Հո՞ս։
Եղրայրներգ
միաս թն
են : ՚ի^ոյրիկղ
կարղ եցի՛^ր • • .
֊— Աեհ սւղբարս Արմանթինա է : Փոքրը՝ ան­
ցահ տարի Հափանա
ղնաց : ՚իոյրս
, իտալացիի
մր
Հ ետ կարղ ուեցաւ
, ճիճինօ կր ղտնուի :
Գուն թնչ քուրի ես Հոս։
կարգուեցար։
Ա օտ
օրէն Եղիոլտոս կր մեկնիմ
ամ ուս —
ն լււնIIIլո ւ
-
Նչանահս
Պոլսէն
Հոն պիաի գա յ
ու ^
միասին պիտի մեկնինք Ամերիկա
:
\
Ատ
ի՛նչ կնճոոտ
բան։
Հոս Հայ աղչի կ կր \
սլակսի : Ո՛՛փ ունիս Ամերիկա ;
,
Նչո՚նահիս
Հ օրեղբօբր
վւե սան Նիւ Եորք կր ՝
գս^աւի : Իտալական մբ ճոխղրպան է եղեր\ Հոս
քանի մր Հայ աղքիկի
թեւ—ճիվ
կսմթեցի՝
կարե­
ւորութիւն
չտուին
ինհի
, է^Հ • ՚ ՚
X
Ոչ միայն
ամէն
երկրի
մէք իր
զոյութիւնր
կ՚ապացուցանէ
Հայր՝
այլեւ
օտտր
լեղուներու
մէչ ալ ցոյց կուտայ
իր ղրչին
հայրր։
«Աեր
ղրականութիւնր
աղքաա է։ Աեր
լեղուն
կարղացող
չկայ • • • Օտար
ղրոցնե
րու
շարքին
մէչ, փաոք եւ ստակ՝
իրար
գրկահ
են , բարե­
կա՜մ.. .»
«Այս կերպով
մենք՝
Հայութիւնն
ալ կր
հանօթացնենք
օտաբնեբուն
• ՚ ՚» ։
ինչո՞ւ
չէ : Ամէն աղգ եւ երկիր
գրկարաց
մ եղի կր սսլասէ \ Ոո լորն ալ մ րցում ի ելահ են
մեզ
Հիւրասիրելու եւ մեբ
ղրական
աաղանղէն
օղտուեչով՝
իրենց մողովուրգներր
լուսալորելոս
Համաբ :
Լեղուն
թնչ արմէք
ունի : Երբ ողին Հայ -
կական է , կր բաւէ • • •
Հայ
գրականութիւնն
ու լեղուն՝
կրնանք
հալ–
լել
գնել
Հնեղէններոլ
տոպրակը։
Օր մը պէտք
ՆԻՍ 15 Օգււսա
Նիսի սքանչելի
հովափէն
միայն
երեք քիլօմեթր
Հեռու, գալարաղարգ
բար­
ձունքի
մր վբայ կր զանուի
Աատլէն
գիւղԸէ
ուր
45
Հայ րնտանիքներ
, թիւով
200
Հոգի,
կ՚ապրին
Համ ախում բ :
Նման
ֆրանսաՀայ
մ իւս ոստանն երո ւն , այս
Հայնոցր
եւս , հնունգ է առահ
լնղՀանուր
ար–
տագազթի
մամանակ,
այսինքն
,
1923/՚1՛ :
Աատլէ–
նի պարհա՚հքն է իր ղե ղակե բտ եկեղեց
ին , ոբ կա­
ռուցուահ
է \92Տին Պ– Տիգրան
Զամքէրթէնի
բաբերաբսւթեամբ
:
վ^աղաքին
Հողեւոբ
^ովիւ
՝Լարղան
քՀն
յ . ժամ կո չե ան , Հաճութե ամբ
կու­
աայ
ինձ կարգ
մր
մ ան րամ ասն ութ իւննե ր Հայկ
՚
կեանքի
մասին։
Ա ատլէնի
Հայութիւնր
կր բաղկանա
յ մեհ
մասով
Ջէնկիլէրցինեբէ
, Աեհ Նոր
Գիւղցինեբէ,
0 րթագիլղ
ց ինե րէ : կան նաեւ Պարտիզակցի
, Արս–
լանսլէկցի,
Տ Լ՚ղրանա կերաց ի եւլն. քանի
մր լն—
տանիքներ
: Իրենց ղլԼսաւոր
ղբաղոլմն է կանան
չեղէնի ու միրղի
վւսճաոում
՚ նաեւ այբ ու կնոք
պատրաստ
ղղեստեղէնի
չինութիկւն
: կան տտսնի
մօտ ղերձակներ
, Հինղ կօչկակար,
մէկ նպաբա–
տուն, մէկ մսավաճառ,
ձայնասփիւռի
գորհիքնե—
բու մասնաղէտ
փաճաոոբղ
մր, մէկ
լուսանկարիչ։
Այստեղ ալ պանյղոլիստ
Հայրե՛նակիցներ
,
չն"ր՝ւիւ
իրենց տքնաչան
աչխաաութեան
, չինահ են սե —
փա կան շատ ս ի բուն տուներ :
Աատ/էնի
մէչ կր գորհէ
Աղգ. Ա իութեան եւ
Հ ողարա րձո
ւթե ան
մ արմ ին
մ ր, որ կը Հո փանա
լո­
րէ եկեղեցական
ել ղպրոցական
խնգիրնե
բր ։Գրպ–
կուգայ
թերեւս
:
Գորհնական
րլլանք։
Տեսէք
Ե բրա յեց ինեբը ,
որոնք
աշիսաբՀիս
ղրամ ա րկւլնե րո ւն բանա լինե րր ,
իրենց զրպանիկն
են գրեր :
իսրայէլի
գեսպան -
ներն ալ, ՄԱԿի սբաՀում
բազկաթոռներու
մէք
րնկողմանահ՝
հաւանա
կր հխեն...
Մ ենք
, տազանղալո
ր մո ղո փո լր գ ենք : Տե՛ս ,
ա յսօր
ամբողչ
աչԼսարՀր ողոգահ
ենք : Մ եղի պէս
բաղմ ապիտո
յ ել բազմ ահին մողոփուրղի
մ ր Հա­
մաբ երկիրր
նեզ կուգար :
Աղղեբը պէտք
ունէին մեր տ աղանգին եւ
մեր
քաղաքակրթութեան
ճո խացնելու
Համ ար
Եւ սակայն
մենք ղմբախտ աղգ ենք :
Գաղթի
միքոցին,
մեր նիւթական
Հա րստոլթիւնը
կողոպ­
տեցին
, իսկ մեր քաղաքակրթակտն
, գրական եւ
առեւտրական
յատկո ւթիւննե
րն ալ մոռցահ ենք
միասին
բերել
մեր գաղթահ
վայրերր. . .
Ուրեմն
, մ ենք
մ եր գաղթահ վա յրերուն
գիր–
գրոց ր ղա րգա բանք– յտր ղար անքր բանի
մը նմ ան­
ցնելով
կը հաիսենք :
Մեր սուրճն ու մահունր : Մեր ապուխտն
ու
ձաւարը
(պլղոլր) ,
Հրապարակի
մ իքաղգա
յին
ապրանք
են. ա յոօր
, Հտյ աղգ ՚ պաաիւր
կ՝ամրա–
ցնեն ։
՛Բրիստոս
րսահ
է իր առաքեալներուն
«Գուք
երկրի
աղն
էք՛»։
կ՝երեւայ
, մենք Հայերս
ալ , Համեմն ու պըղ–
պեղն ենք աչխարՀի
• . .
կ– ՊԵՏՈԻՇ
բոցի
սրտՀը կը ղտնուի
եկեղեցւո
յ
զեսնա
յար­
կը ուր ամէն
Հինղչաբթի
Հինգէն
աասնեւՀինգ
տարեկան
մ անչեր եւ ազ^ի1^ե ր կը սորվին
իրենց
մ ա յրեն
լեզուն ու պատմ ութիւնը
: Անոնց
թէ՚֊Ը
ատեն
մ ը բարձրացահ
է մինչեւ
յիսունի
, ա յմմ
քսանեւՀինգ
միայն։ կայ նաեւ
Հ. Տ՛
7* •
«Գէորգ
Զավուշ»
խումբը,
Հա յ կարմ իբ
Իյաչ եւ Հայ
Մարղական
Միութիւնր
որ իր քսանամեակր թե­
ւակոխեց
անցեալ
աարի եւ ո^ շա ր ո ւնւա կա
կան
փա
յլուն
յաղթանակն
եր
էլ ա րձսնագրէ
տե ղա կան
գնղակախազի
մ րց
ո
ւմնե բ
ո
լ մ էչ։
ԵրիցուՀի
Տիկին
Ժամ կո չե ան ր անձնուիրաբար
քլ ա չփսատի
աղոց
Հա յեցի ղաստիարակոլթեան
Համ ար :
Նո յն ատեն
անգլիերէնի
մ ասնաւո ր ղասեր աւահգահ է բազ -
մ
աթիլ
մ անչերու եւ ազքիկներու
, որոնցմէ
Հինգ
Հոգի ա յս տարի առաչնո
լթե ան վկայական ստա­
ցահ են իրենց յաճախահ վա րմ ա ր
անն
ե ր ուն
մ էչ :
Նի՛ո քաղաքի
Հա յութիւնր
կբ Հաշուէ
երկու
Հա բիւրէ
աւե լի
լնա ան իքն եր , թիւով
ձ՞*՜/՛^
Հա–
գար
Հոգի : ինչպէս առ Հասարակ
մեհ
քաղաքնե­
րու
մէչ. Հոս եւս Հայերը
կ՝ապրին
ցրուահ
այս
կամ
այն կողմը։
Նի"ի մէչ կը գորհէ կտրող
Հայ
բմիշկ
մր, Տոքթ. Նաֆիլեան։
կան չատ
փորձա–
էւոլ երեք
Հ ի ւանղա սլաՀ ո ւՀ ինե ր , քսանէ
աւե
լի
ղերձակներ
, տասնի չափ կօշկակարներ
: Շատերը
անձնական ա րՀեստանոցնե
ր կամ փաճ առա
տուներ
Ունին
քաղաքին
կարեւո ր
Հբապա ր ակն երո լն վր~
րա յ : կնոչական
Հագուստ
ի երկու
առաչնակարգ
կարոլՀինեբ,
իրենց աչփսատանոց նեբով:
կան
չորս սափբի^եր
, երեք
լո ւսանկա
րի ^ե ր , մէկ
նպարատուն
, մ էկ
մ սափաճառ
, երկոլ
հազա բաբ
,
երկու
ճա չա րան—սրճտ րաննե բ , նաեւ քսանի
մ օտ
ո բմնաղի
րնե ր , կաՀագորհներ
եւ ատաղձաղորհ -
ներ։
թ է ե ւ Նիսի մէչ սլակաս չեն բաբեՀաճ եւ Հայ­
րենասէր
ազգակիցնեբ
, սակայն , ղրեթէ
զ.ոյու -
թիւն
չոլնի ազգա յին կեանք
, Զկան ոչ Հա քրենակ–
ցական, ոչ մչակութային
ել ոչ աչ
լնկերային
կագմակերսլութիլններ
։
Նիոի
անմ իչական
չրչա կայքէն
մինչեւ
90
քիլօմ եթբ
սաՀմանի
մ ր վրա
յ , յենակէտ
ունենա­
լով
Տ րակին եանր
,
գո յութիւն
ունին
գարձեա
լ
երկո
լ Հա բիւրէ
աւելի
րն աան իքնե ր : Նի"ի ամ՛ ե -
նամ օտ ղաղութը՝
՚իան եւ Լա Պօքա կր Համ րէ
քառասունէ
աւելի
Հայ ընտանիքներ
որոնց մէչ
կան մէկ բմիչկ
, մէկ ատամնա
բո յմ , երկու
լու­
սանկարի
չ (մէկր՝
Փարիզի
հանօթ
Ֆէպիւոր)
1
երկու նսլարավաճառ
ել նաեւ ղանաղան արՀես -
տաւո րնեբ :
Բանի
մ օտ
, ժուան-լէ-Փէն
, այղ
Հռչակաւոր
հովափր,
ոլնի փեց Հայ ընտանի
ք՛ն եր , Հա յկական
սլանգո կ—ճաչա րան մր, մէկ լուսանկարիչ
եւ թըզ՜
թափաճառ
, երկու
փե րեղակ ել մէկ
ղորղավաճառ։
Տբայկինեան^
մ էչ , Վառի նաՀանգ
, կ՝ապրին
երեսուն
^այ րնտանիքներ
: Անուանի
է այր
մ արգոլ
Հագուստեղէնի
«Հա՛ճ» գո րհա րանր
( Հաճ–
եան) , որուն
Հարիւրաւո
ր աչխատաւո
րնե բու
մե­
հագո
յն
մ ասը
Հա յեր
են : Ա իլս
լձւտանիքեեբը
ցրուահ
են մե րձալո բ ղանաղս^ն
գիւղերուն
մ էչ :
Այո կարգ
մ ր տեղեկութիւննե
բու Հետ , կ՛ու­
զէ ի քանի
մ ր տողով
նկա րագրե
լ ա յն
ս րտառուչ
արարողութիւնր
որ տեղի
ունեցաւ Ա ատլէնի
ե~–
կեզեցւո
յ մ էչ անցեալ
կիրակի Ա ՚
Ասաուահահնի
տօնին
առթիւ
: Փա րիղէն
, Լիոնէն եւ ուրիշ քա­
ղաքներ է ալ մեհ
^Լ"֊"վ
Հայրենակիցներ
այս
«ՑԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(124)
կ. ՊՈԼՍՈՑ
ԴՐ11ՒՈհ1քԸ
Աւա՛՛ղ շատ չսպասեցին։
է ումր մը Ենիչէրի–՚\
ներ
իրենց
ղոՀերոլ
ար իւննե րով
ներկս լահ
, չոլ––ւ
տով
եկան ղզրգա ց ո լց ին գուռնե րր ել իսոբտակե–
ցին։
Այն ատեն
ամէնէն վայրագ
տեսարաններէն
մին տեղի
ունեցաւ
, որուն
վրա յ երկարօրէն կը
հանրանան
մամանակակից
վկաները : Ջարղ
չը ՚–
բին
, ալ յագե ցահ
է Լն , բայց ատոր տեգ
կողո ՚–
պուտի
ի՜նչ տեսարաններ
:
«Աստուհո յ պաղատող
կիներու
, էրիկ
մ ար •-
ղերոլ եւ տղաքներու
ա յս մեհ բազմ
ութիւնր
բռնուեցաւ՝
որսլէս
ուռկանի
մէչ, կ՝րսէ կրիտո ՝-
փուլոս . ամէնքն աչ ղարՀոլրահ
, աոանց
ղիմա–
Դրութեան
անձնատուր
եղան : ԱՀռելի բան մր ե–
ղալ ատիկա : Բանի
մը վայրկեանի
մէչ.
Թուր­
քերը
Լսումեցին
սոսկումէ
ռռնացող ու ղինաթափ
ամբոիսին
վրայ։
Ր՚՚լ՚՚Ր
անոնք որ
երիտաստբղ
Ոլ աղուոր
էին , կողոպտեցին ու կապեցին
ան -
միքասլէս
: իսկ միւսներր
դուրս
վռնտեցին
կամ
սպաննեցին
: Ու եբկաբ շարքերով,
ամուր
մը իէ–
բարու կապահ
առին տարին ա յգ
գմ բտխտներր ։
Կր կապէին որչավւ որ կրնային
, իբենց
քօղերովր,
գօտինե րովր
,
թա շկ ինա կն եր ո վը ,
քաՀանաներուն
ուրարներով ր, վրաններու
չուաններով,
ձիերու,
էշերու կամ ուղտերու
կապերով
։ ի բարու
ձեռքէ
կը յափշտակէ
ին ամ էնէն
աղուոր
կիները ու կը
պաաաՀէբ ոբ կռիւի
մ իքոցին
քա՛շէին
Հանէին
նաեւ անոնց
Հա՛գուստները։
Երկաբ չարքերոփ
իրարու
կապեցին
ղանոնք,
տէրր հառա յին Հետ , եկեղեցւո
յ
ամ էնէն
բարձր
պաշտօնեան
ամ էնէն
Համ եստ
արՀեստաւո
րին
Հետ,
հերր նորատի
ազքկան քոփ, վանքի մէք
ապր ահ
մի անձնո
լՀ
ին փողոցի
մ ա բդուն Հետ : Նոր
տէրերը աճապարանքով
իրենց
առքեւ կր
ձգէին
զիրենք
, նոր աւարի
վազելու
տենչանքով
: Գերի­
ներուն
մ եհ
մ ասր
մերկ
էբ ,
Հ ագո
ւս տն ե րր խբլ–
ոճահ
րլլալով։
Րոլոր այս ոզո րմ ե լինե րո ւն ան­
Հուն ո ղբե րր եւ անձկութեան
ազաղակնե րը մին­
չեւ
երկինք կը բարձրանային
: Յետոյ
մինչ ղա ՚–
զանա յին աճապա՛րանքով
կարգ կարդ կր շարէին
նաւերը կամ գերեվաճառութեան
շուկանե
րր տա­
նելու Համ ար
, ուր
յտղթականնե
րը
իրենց
հան–
րութեամ
բ ոսկի վճարելով
իրարմէ
կը իսլէին
ղա՜
նոնք , աւերի
նոր տեսաբան
մ ը սկսելու :
թուրք պատերաղմ իկնե րր
Համբաւաւոր
եկե­
ղեցին
թաչանել
սկսեր
էին, Աեհ Եկեղեցին որ
գարերէ ի վեր իրարու
յաչո րղոզ
սերունդներու
րա րեպա չտո ւթեամ
րր
գիղուահ
ղտնձերով կը
յղփանար ու դեռ վայրկեան
մր առաք ոսկիով
ու
ա րհա թով կր փայլէր :
Անլուր տեսարան
մլն էր այս : Բանի մը
փա յրկե անի
մ էք խո րտակեց
ին , չախչախեց
ին ու
կողոպտեց
ին բոլոր Հրաշալիքներր
, ոսկիէ ու աբ–
հաթէ
չքեղ
անօթներ
ղարմ անալի
ճո իսո լթեամ բ
քաՀանա յական
ղղե սաներ
,
մ ասունքի
տուփեր
,
Աուբբ պատկերներ
, չաՀեր,
Հարիլրներոփ
,
Հա -
զա րնե րոփ թերեւս
, ամ էնքն ալ ոսկիէ կամ տ ր -
հաթէ
, մաբղարիտներոփ
ու թանկագին
քարերով
լնդե լո ւղւ
սհ։
Յաղթականները
քաՀանաներու
ղղեսսներր
կը
Հագնէ ին հաւյ րանքի։ Համար
, խա չե րն ու սկիՀնե–
ր ր ա յսլանե լոլ Համ ար փաթթոց
անցոլահ
խաչեբ
կր պտտցնէին
: Ա անաւանգ ա յս բա րե պա շտնե րո
լ
մ էչ րա րե պա շտ
մ ո ղո փո լր գ ին աչքին
ղա ր Հ ո ւր ե լի
գա րչա գո բհո
ւթ ի ւն , ա յս
անղո լ.թ
ղինո ւո բն ե րը ,
ոսկիէ ու ա րհա թէ
լնգո ւնա րաննե ր ը քա չել Հա -
նելէ վերչ
Հոս ու Հոն կր նետէ ին
Հաղաբաւոբ
մ ասո ւն^Փ՚ե բր , անղին
մ ասուն^ւե բր տասնաղար -
եան
բա րեպա շաո ւթեան
մր մառանգո
լթ իւն բ տ —
մ էնէն
նշանաւոր
մ ա րա ի րո սնե րո
լ ,
օրթոտոքս
եկեղեցիին
ամէնէն
վւառալից
աիսո յեաննե րուն
ա յս
մ արմ ինն երբ : Ամ ենասոլբբ
Բանա յիա
յին ա–
մէնէն
Համրաւաւոր Ա • պատկերնեբր
այս
այնքան
յարդուահ
,
քաղաքին
օգոստափառ
պաշտպան
ալս պատկերնեբր
որոնք Հասարակաց
անձկու -
թեան
մամերուն
Հաղարաւոր
ան՛դամներ պաշտ -
պաներ էին զայն. Հիմա կր պղհոլէին ու դիակ -
ներոլ
շեզչերուն
մ էչ թա փ ա ռա կան
շուներուն
կը
նետոլէին
:
Ա եհա շուք կամարներուն
տակ երկաբ
տեւեց
ա յս դմոխա
յին տեսարանր
, անպատում
Համա -
պատկեր
այս Հրաշալի
շէնքին ու այս
ղաբՀուրելի
տեսարաններուն
:
ԶոՀերու
Հ եհ կլտ անքնե րր գա–
Հ իճնե րոլ
Հա քՀո յո ւթ իււննե ր ռ ւն խառնուահ
կա -
մարներր կր ղզբգէին։
Բոլոբ
մտմ անէակաղփրնե ր ը
մ ասնաւո բ ոլ կսկհեցուց
ի չ ցաւով կանգ կ՛ աոնեն
Ա ուրբ տեղերու ա յս անլուր
պզհոլթեան
սքսն։ -
չելի կրօնական
առարկաներու
ա յս դիւային
կոր–
հանում
ին վյ՚ա
յ :
(Շար.)
Fonds A.R.A.M
1...,153,154,155,156,157,158,159,160,161,162 164,165,166,167,168,169,170,171,172,173,...612
Powered by FlippingBook