Հ– Մ՛ Ը– ՄԸ
ՄԻՋԻՆ
ԱՐԵԻԵԼԲԻ
ՄԷՋ
ՀԱԼԷՊ,
3
Ապրիլ
(Ցաււաջ)
Հ.
Ա՛
Ը՛
Մի
Պաագք մաս լոր ական
ԺԱ • մողովը Աաըտ
ՅՕին վեր
շացուց
իր ա չյիէաաանքնե ր ը
յ
Օրակարղի
Հարցերու
քննութիւնը
ել
խոր–
Հըրղակցոլթիւնները
լրացան
եօթը
յաչո
րղական
նիստերու
մէչ՛. կարեւորագոյն
Հարցերն
էին ՚
Ա .
կանոնագր
ի վերամ շտկումը
, /• .
Համ ա
-
գաղթային
կեղրոնական
մարմնի
մը
կազմութեան
մ աահ՜ում ը% Գ ՚
Ա կաուտական
կաղմ ա կեր պու
-
թեան
Հիմնալո
րումն
ու ղօրացում ը է
Ժ՛ողովր
, որ կը բաղկանար
71
ներկա յացու
-
ցիչներէ
, իր նիստերը
ղւմարեց
եղբայրական
չերմ
մթնոլորաի
մէչ,
աղղային
ռ^
բարոյական
թոր Հասկացողոլ
թեամբ
Բո լոր
թնգիրներուն
շուրչ
քսան
շրչաններոլ
պատգամաւորները
պար
-
ղեցին
իրենց տեսակէտները՝
գլխաւո
ր
նպատակ
ո ւնենա լո վ ա յս Հսկայ
կաղմ ակե րպութեան
վարկն
ու Հեղինակութիւնը
մեր ե բիտասա րղական
ղան
ղո ւահ՜նե րուն
մէչ, նաեւ ազգա
յին ա յն
փրկարար
աո-աքելոլթիւնր,
որուն
կոչոլահ
է Հ՛Մ
• Ը ՚ Մ - ը ՚
X
՝–Լ^Ր1Ի^ նիստին
մէչ, գրեթէ
միաձայնոլ
-
թեամ բ Ն րչ • մողովի
անղամ
լնտրուեցան
, երկու
քաղաքի
ակումբին
մէչ տեղփ ունեցաւ
կռփամար
տի միչաղգային
մրցում
մը Լիբանանի
ախոյեան
Հ՛ Մ • Ը • Մ –ական Հրանտ
՚Լազարեանի
ել Աու
-
բիոյ
ախոյեան
ԱոՀամմէտ
հ)էյրի
միչեւ
:
1500//
Հասնող
խուււն
բազմութիւն
մը լեցու
-
ցահ
էր ակումբին
բոլոր
կողմերր։
Ներկայ
էին
նաեւ պաշտօնական
անձեր
, ինէպէս
եւ ե րեսփո
-
խան
լնկեբ
Ա՝ ովսէս
Տէր
Ղ՚ալոլստեան
;
էքբիաասարգ
Հ՛ Մ֊ Ը ֊ Մ •ականր
առաչին
շրչանին
իսկ յարձակում
ի անցաւ
եւ գագար
էտր–
ւաւ իր Հակառակո
րգին , որ բաղմաթիլ
անգամնեբ
ստիպուեցաւ
գիրկլԱգխաոն
կռիւի
ձեւ տալ
խա
-
գին : քւքաւլփ վեբ չալո բո ւթեան
, Հրանտ
Ղ,աղարեան
կէտե րոլ առաւե
լու թեամ բ չախչախի
չ պարտու
-
թեան մատնեց
Աուրիոյ
ախոյեանը
:
Այս յաղթանակը
մ եե
խանգավ աոյէ
ւթիւն
պատճառեց
եւ օրուան
Հերոսը
ուսամբարձ
տար
-
ուեցաւ
Հանգերձարան
:
ՆԱՄԱԿ
ԽՄԲԱԳՐՈԻԹԵԱՆ
ԶԵԿՈ68
ԳԵՀ. ԹԱՆԳԱՐԱՆԻ
ՎԱՐՋՈԻԹԵԱՆ
տարուան
Համար,
եղբայրներ՝
Տոքթ՛
Ա– Գա
-
պաքեան
, Տոքթ.
Տ՛ Պէրպէրեան,
ՏովՀ.
ՇաՀին–
եան,
Միսաք
Պմեան , Աանոլկ
Տէտէեան
,
Հրանտ
Մ ուրատեան
եւ Ալպէռ Տակոբեան
:
X
Ա՚գրիլ
\ին, կիրակի
ղիշեր,
Հ.Մ.
Ը Մ ի
ներ
ուհին , ել կարող
ումեր
են Հողա
յին
գիմ ա
-
գրութեան
%
Եթէ
Եուկոսլաւիոյ
Հետ
ալ կարելի
րԱայ
շփ
ման մէչ մտնել,
պաշտպանութեան
առա
չին
դիհը
ամուր
պիտի
ըԱայ : Երկրորգ
գի^քր պիտի
յենու
Կ րետէի
, կիպրոսի
, Ատանա
յի
Հետ
Անատո
լուի
Հարաւային
մասին
վրայ
:
Մ արաքէ շէն ալ մինչեւ
Պարսից
հոցր օգակա–
յաննե բու
ե րկար
չղթտ
յ մ ր կր կառուց
ուի
, ուր
կարելի
պիտի
ըլլա
յ ընգունիլ
ամենահանր
մ եքե–
նաները
։
Մարոքի
մէչ ալ, Ամերիկացիներր
Ֆրանսա
-
ցիներու
Հետ
ՀամախորՀուրգ
, նոր ճամբանեբ
կա
ռուցանելու
մասին
կր խորՀին
:
Ամ ե ր իկաց ինե ր ր կր խորՀին
ստեղհել
օգա
յին
կարեւո ր խարիսխ
մը Անգա րա
յի մէչ %
Աակայն
այս ճակատր
իր տկար
կողմերը
ու—
նի : Բացի
թուրքիայէն
, Միչին
Արեւելեան
երկիր
ները,
շատ տկտր
բանա1լներ
ունին
;
Պաղտատի
եւ Աֆղանիստանի
միչեւ,
սաՀմա–
նագլուիսր
, ղրեթէ
բաց
է , եւ Հիւսիսէն
եկող
բա
նակի
մր Համաբ
շատ
գիւրին
պիտի
ԸԱայ
մտնել
Պարսից
հոցր
:
Այս
իսկ պատճառաւ
Մ եհն Բբիտանիա
սլիտի
ուղէ որ Տորղանանի
օրինակին
Հետեւելով
արա
-
բական
երկիրներն
ալ ունենան
իրենց
աղգայինբյս–
նակնեբր
;
Աակայն
այս
րանին
յաչողոլթեան
Համաբ,
պէտք
է բարւոքել
այղ երկիրներու
մողովուբգ
-
ներու
րնկերա
յին
պա
յմ անները
եւ
քաղաքական
վարչաձեւերը
;
Երկար
շրչանի
կր կարօտին
այս կարգի
բաբ–
լոքոլմնեբր,
որոնց
իրագորհումր
կր բախի օտա
րատեցութեան
Հոսանքներու
։
Լձ՝օ.ւտւՕա\
տը
ժըն ե ւ )
Վերտին
երկու
ամիսներու
ընթացքին
Հայ
Գե ղաբուեստական
Թանղա րանի
ունեցահ
արագ
բարգաւաճումը
կր գրաւէ
բոլոբ
այցելողներու
մասնաւոբ
ո լշաղբութիւն
ը :
Մ եհն Տ իդրանի
եւ քիուրինեան
պատմ ական
չրչաններոլ
պատկանող
գրամներու
Հարուստ
Հա–
ւաքահոն
, աբղիական
ղասաւո
րում ով
մ ը լեցու
-
ցահ
են քանի
մ՛ը ցուցաղարաններ
է
Հա յկական
տարազնե ր գո յնգգո
յն
պերճանքով
ղա րղա բահ
են պատերր։
Այվազովսքիի
եւ
Ր"Լ՚՚Բ
Հայ արուեստագէտնեբու
նկարներր
Հայ
տա
-
գանգին
տեւական
արմ էքնե ր ր երեւյսն
կը բերեն
;
Մեր ֆրանսացի
բաբեկամներր
եւս սկսահ
են
ցո յց տալ
մ ասնաւոր
Հետաքրքրութիւն
, Անգարա–
յի ֆրանսական
գես պան
Տէր
եւ Տ իկին
ք՚ՅՈՏ ,
^ 9 ւ ց ս ւ տ
ք*3ս1
Հ
16 \ ՚
Լ
0
Ս
եւ Լիբանանէն
Լշ
IVI
^^^^1
^\1^11յ
նուի բահ
են թ ան կա րմէ ք առարկաներ
:
Ֆրանսական
« ^1էՏ »
չաբաթաթեբթր
չատ
ի–
րաւամբ
անուանահ՜
է զա յն Հա յկական
Արուեստի
տաճար
, անց եա լի փառա շուք գանձե բու
, աւան
-
գռւթիւննե
բու , ձեռագիրներու
, գոՀ արե ղէննե
-
բու , գո բգե բու
եւ յա իսճապակինե
րո ւ : Հիացու
-
մով
կր յիշատակէ
մեր մողովուրգին
անոնց
Հան
գէպ
ունեցահ
տեւական
պաչտամունքըՀ
Լուսին
-
եան
կա րճատել
ի չիյ ան ո ւթ ի ւն ը ստեղհեց
Ֆրան
-
սա
յի եւ Հայ մողովուրգի
մ ի՛չեւ ամուր
իսնամ ու -
թիլն
մր, ոբ գարերու
լ^թացքին
շեշտուեցալ
Հո
ղեկան
եւ մտաւորական
անքակտելի
շաղէլապոլ
-
մ
ով
մ ը ։
Այցելուներու
կարգին
ստուար
թիւ
մը
կը
կաղմէ
ներկա
յ Հա յ սերունգր
եւ ցո յց
կուտա
յ
Լուրչ
Հետաքրքրութիւն
մեր անցեալի
ստեղհա
-
ղորհ
ողիին
Հանգէպ
Հ Տտտկանչական
է
անոր
խանղաւիաո
ութիւնը
ել ունեցահ
արգար
Հպար
-
տութիւնը
:
Բ՚անղարանի
օտար
այցելուները
երբ կը տես
նեն Փարիղի
Հայոց
Եկեղեցւոյ
երկնասլաց
ղրմ -
րէթրճ
անտեղիտալի
փավւաք
մր կը ղգան
այցելե
լու Հոն եւա,
ել անոր կամարներուն
ճարտարապետ
տական
սքանչելի
կառուցուհքին
Համաբ
կը
յայտ
նեն իրենց
զմայլանքը
:
Երբ
մտահ՜ենք
որ Գեղարուեստական
թան
-
գարանր
ՀետղՀետէ
կր ճոխանալ
ԱորՀիլ
իբ
Հիմ–
նաղիրնեբու
ղոՀողութեան
եւ ղերաղոյն
ճիղեբուձ
եւ իւր չուրչը
ստեղհուահ
մողովրղա
յին Համ ակ
-
բանքին
, Հեռու
մնա լով
քաղաքական
ինչպէս
եւ
գա լան ական
ամէն
վիճա բանո
ւ թենէ
եւ գռրհոլ
-
նէութենէ
, ան պիտի
գառնայ
Հայ
մողովոլբղի
բսլսր
իստւերուն
անխտիր
ուխտատեղին
, ուր
պի—
տի
Հաղորգուի
իր անցեալի
բեկորներուն
գեղաբ–
ուեստական
շունչին
Հետ,
պիտի
սորվի
սլաամու
թեան
անցքերր,
մեր ցեղին
ներքին
ումի
սլտցքր։
Թանգարանի
մշտատեւ
գո յութիւնր
ապաՀովուահ՜
է եւ ամէն
միչոց
կր իսորՀոլի
լ^դաբձակելալ
զայն
եւ ստեղհելու
Հնա րաւո բութ իւննե ր , աւելի
լայն
-
ցնելոլ
անոր
գոբհունէութեան
չբչանակը
ւ
Վարչոնթ֊իՆՕ.
ԱՈՒՐԻԱԿԱՆ
կառավաբութիւնր
որո շահ է
150
աարրական
նոր գպրոցնե
ր բանալ
երկրին
մէչ
եւ
յանձնա րա բահ
է
թաղա պետո ւթե անց
ո րպէսզի
այս գպրոցնե
բու
շէնքերու
շինու թեան
Համ ար
մ ասնաւո ր աոլրքե ր ղնեն
րմ պե լի ի , պանգոկնե
-
բու,
անթելի
գորհիքներոլ
եւ զբօսավայրերու
վը^
րայ։
Այս հրագբին
Համաձայն
շուտով
եօթր տար
րական
գպրոցներ
պիտի
շինուին
Գամասկոսի
մէչ։
Իսկ
կ առավա
րո ւթ իւն ը իր կողմէ խոստացահ
է ե–
բեք
մ ի՛լիոն սուրիական
ոսկիի
փո խատ
ուո
ւթիւն
՛էր րնել մայրաքաղաքի
թաղապետութեան
%
V ^
^ ^ ^ ^ ^ ^ V V V V V 1^ ^
V
ՊԷՏՐՈՒԹ
Մարտ
շՏին,
Միացեալ
Նա
-
Հանգներէն
օգա
յին ճամ՛ բով
Պէ յրոլթ
Հասաւ
հա
նօթ բարերար
Պ • Ա ՚ Փի՚լիպպոսեան
,
գանձապաՀ
Հայ Աւետարանական
Մ իութեան
Ամ երիկա
յի
կեղր. վարչութեան
: Իրեն
կ՝ րնկեբանայ
նոյն վար
չութեան
քարտուղար
վեբ.
Բիւզանգ
Գալֆայեան
%
Պ • Փիլիպպոսեան
մ օտ երկու
չաբաթ
պիտի
մնայ
Լիբանան
եւ ապա
պիաի անցնի Աուրիա
:
X
Արեւելեան
երամշտութեան
մեհ վարպետ
-
ներէն
ուտի Հրանտ,
Ապրիլ
2ին Պէյրութ
Հասաւ,
շարք մր նոլագաՀանգէսներ
տալու
Համար
;
ՍօԱՑԱՆԲ
Ա. ԱՀԱՐՈՆԵԱՆ,
ԺՈՂՈՎԱԵՈՒ
ԵՐԿԵՐԻ,
Հատոր
ութերորգ;
ԲուԼանգակո
ւթիւն
—
Խսււաըի
մէ ջ
. կ ա թռ ւշքը
ճ ա մբ ո ր դ ը
Ղ ե ղ ո յի արտը •
— Երբ
ձ
|ւՆն
իջնում է
ԱստծոՆ կրակը
Ար
-
ցունքի հու1իտը — . Ոսկի հ է ք ե ա թ ; ք^ռստըն, 1949։
ՀԱՄԱԲՆԱԿԱՆ
ՍԷՐ
Լբանաստեղհութիւններ)
I
Գրեց՝
Րիւդանդ Թոփալե ան:
Շքեղ տպագրու
-
թեամր։
Հասցէ.
1աթ.
^13X63,
46
քԱՇ
աշհշւ »
ՄԽԻԹԱՐ
, Ցուշաբձան
լուսանորոգ
Ա՝խիթար
Աբբա
յի
մ աՀուան
երկբորգ
գա րագա
րձին
՝( 1749
~
1949):
Բացառիկ
«Բազմավէպ»ր
Յուլիս
- Գեկ
-
տեմբեր
1949։
Վենետիկ
Ա. Ղ.աղար
1950։
Շքեղ
Հատոր
մը,
478
մեհաղիր
էչ. Հայերէն
, ֆրանսե
րէն ել իտալերէն
յօգուահնեբով
եւ ուսումնասի
-
րութիւննե
րով
։ կր պարունակէ
պապին
նամտկնե–
րը՝
ուղղուահ
Վենետիկի
եւ Վիէննա
յի
աբբաՀայ–
րերուն,
յօգռլահներ
կարգինալ
Ազաչանեանէ
, Հ՛
Ն– Ակինեանէ,
Ֆր՛ Ֆէյտիէ
եւն.՛.
«6ԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(22)
կ. ՊՈԼՍՈ8 ԳՐււԻՈՒմԸ
Բ՛
1453
Յունուար
ամսուն
առաչին
շաբաթնե
-՚
բուն,
յունական
մայրաքաղաքին
մէչ
զանազան
աղբիւբնեբէ
իմացան
թէ
Աղբ իանո ւպո լսո յ
մէչ՝
նոբ վիթխարի
թնղանօթ
մր թավւեր
էի՛ն։ Այգ
աղ–
բիւրնեբոլ
ղլփսալորը
սատրաղտմ
իյալփլ
փ աշաս
է ր , որ քր ի ս տ ոն ե ան ե ր ո լ Համ ակիր
է ր ել
Ջա
-
կանօս փաշան
ատելուն պատճառաւ
, իր տէրը
կբ
մ ատնէ բ : Գուկաս
մամ անակակից
պատմ աղիրր
,
Հետեւեալը
կր ղրէ այգ
աՀաւոր
Հրասանգի
մա —
սին, որուն
մեհութեամբ
թնգանօթ
մր
Թուրքերը
տակաւին
առաչին
անւլամ
կ՚ունենային
•
« 1
452ի աշնան
րնթացքին
փւախսաական
մը
ներկա յացաւ
Ա ուլթանին
եւ անո ր թանկագին
տե–
ղեկութիլներ
տուաւ
Պոլսոյ
ամրւթիւններոլ
վի
-
ճակին
էիրայ : Այգ
մարգուն
անունրո
Աոպան
, Օռ–
պէն
կամ
իէւռպանի
էր : Հունգարացի
էր ,
թերեւս
ալ՝ Վալաք
, եւ կ՚ըսէին
թէ
մինչեւ
այն ատեն
իր–
մ է աւելի վարպետ
թնղանօթ
ձուլող
չէր եկահ
I
Նախա սլէս իր հառա
յո ւթի ւննե բ ը առաչաբկե
ր
էբ
կոսաանղին
կա յսեր ,
անո ր
մ ա
յրաքաւլաքին
սլա շտպանութեան
Համար
բայց
այգ
իշխանին
պայմ աննեբ էն գմգոՀ
, մանաւանգ
սա
պատճառաւ
որ իրեն
եղահ
վճարում
ին փոքրիկ
մէկ մասը
մ
ի–
ա
յն
իբ ձեռքը
կ՚անցնէր
, մ ինչ մնացեա
լը հակա չք
պտ շտօնեանե
բու ղրպանր
կը մտնէր,
ղաղտնապէս
փախահ
էր Սուլթանին
մօտ;
ՄէՀմէտ
Բ՛
զինքՐ
ուրաիսութեամր
րնգունեց
, չատ
մը նուէրներ
եւ
պատւո
յ Հագուստներ
տուաւ
անոր,
ել
խոչոր
ամսական
մը կապեց , որուն քառորղովր
ի՛սկ
գոՀ
պիտի
րլլար
ան՝
Պո լսո յ մ
էչ
;
Ա ուլթանը
ինքղինք
երչանիկ
կր զգար
իր լայն
հբագիբներր
գոբհագ
-
բելու
Հ ամ աբ ասանկ
թանկագին
ձուլիչ
ղինա գո րհ՛
մր գտահ՜ րլլա լուն
:
Իր տաղս՚նղր
փորձելու
Համ ար , եբկար
խոբ–
Հ րգա
կցո ւթիւններ
է վերչ
Հարցուց
թէ
կրնա^ բ
արղեօք
շինել
ա յնքան
լա յն փողով
թնգանօթ
մ
ր,
որուն
նմանր տեսնոլահ
չրէլտրՀ
Օոսլան պարհե
-
ցաւ
իմէ կրնար
քմաղւե լ տնանկ
թնգանօթներ
որոնց
նեաահ
աՀագին
մետաղեայ
գունգերը
Պոլսոյ
սլա–
րիսւղնեբը
փոշի պիտի
գարձնէին
, «նոյնիսկ
եթէ
Բարելոնի
պարիսպներուն
չափ
Հաստատուն
չին
ուահ
րլլային»
: Աակայն
կր խոստոէէանէբ
թէ
ոումրերուն
նետոլահքին
կամ
որքան
Հեռու
եր -
թա
լու
մ ասին
շատ
բան
չէ ր գիտեր
:
Բա
յց Ս ու լթանը
ստս՚նձնեց
ա յգ
մ անբամ աս
-
նոլթիւննե
րր ինք անձամ բ կաբգագրե
լ , պա
յմ ա
-
նաւ
որ Օո-սլան
ա յնքան
փա
էիա
քո ւահ՜ թնգանօթ ը
ձուլէր
տ
Աղբիանոլպո
լսո յ մէչ էբ սր այս
եղերական
խօսակցութիւններ
ր
տեղի
էլ ունենա
յին , երիտա
-
սա րղ Աուլթանին
եւ
ձոլլիչին
միչեւ,
ի ներկա
-
յութեան
բազմաթիւ
մասնագէտներու,
որոնց
մէչ
էին նաեւ Աարրճէ երկրաչափր
ել
ՄուսլաՀէտ
-
տին
ճաբտաբապետր։
Իր
միակ
մաաե^աւմավ
լեց -
ուահ
ել շարունակ
ճարտարագէտներով
Հբ2ք "*
պատուահ
Ա ուլթանը
գիշեր
ցերեկ
կ՝աշիաաէր
աէ–
նոնց Հետ
ղանոնք
Հիացնելով
իր արագ
եւ
ճիշգ
գատողութեամբ
: Իր իսկ ձեռքով
գհ՜ուահ
յատա–
կաղիհ-ի
մր վրայ
կր քննէր
ու կր նշանակէբ
այն
տեղերր,
ուր յարձակումը
յաչող
ելք կրնար
ու
նենալ , Հ րե տան ինե ր ր տե ղա լո բե լո լ լաւագո
յն
կէ
աերր, խրամներ
բանալիք
ու գետնուղիներ
փոբե–
լիք յարմարաղոյն
տեղերը։
Ամէն
օր երկար
խոբ–
Հ րղա կցո ւթիւններ
կ՚ունենար
իբ ամ էնէն
մ տեր
իմ
երեք
խոբՀ րգականն
եբուն
Հետ
, անոնցմ է մ էկր )
իր Մեհ - Եպարքոսը,
Խալիլ փաշան
էր, որ
միչա
Հակառակ
էր քր իստոնեանե
բու գէմ պատերազմ
ին ,
^սԿբ"Բ՚հ11. Թուրխան
պէյր՛, ել վեբչապէս
Ջակա
^
նօս փաշան,
որ Հակառակ
իր քրիստոնեայ
հագոլ^
մ ի՛ն , կատաղի
կողւքնակից
մրն էր
պատերաղմի
,
քր իստոնեանե
բու սոսկա
լի
Հ ա կառա կո րգ
եւ խան–
գաւիառ
Համակիր
մրն էր ՄէՀմէտի
, որ իր
աղՀլ^
կան
Հե՜տ ամուսնացահ
էր ;
Աուլթանին
միչտ
արթուն
ոլշագրութենէն
բա%
չէր վրիպեր
• գաղտնի
գեսպաններ
կը ղրկէր
Եւ
-
րոպա, ապաՀով
րԱԱ՛ լո լ Համաբ
որ
քրիստոնեայ
կառավարոլթիւնները
, մ անաւանգ
Հռոմ
եւ
Հուն–
դարիա
, որեւէ վտանգ
չեն սպառնար
իրեն
յ
Այս սարսափելի
ռազմական
գոբհիքներուն
մէչ,
Օռպանի
աՀարկու
թնգանօթն
էր ոբ
երկար
տարիներ
Արեւելքի
եւ նոյնիսկ
Եւրոպայի
միակ
Հ րա չա լիքր
մնաց
ել որ Հրետանիի
չա րունակ
ա
-
ճող
ումին
ու կարեւորութեան
մէչ նոբ գաբագը
-
լոլխ
մ^ բացաւ
;
Fonds A.R.A.M
