քօոճշ շո 1925, ».€.Տ. 376.286
17, 1
^ս6
ՕՅտշտաշ - թ/^աՏ
(13)
ա
նՕՏ. 15-70
Գին 10 ՓՐ • 0.€–1*.
ՐՅՈՏ
1578-63
յտսճւ 5 ձ V ա ւ
27բդ Տ Ս ւ ՚ Ի ֊ 27 ճօոք՛՝ «օ.6424–՚նոբ շրջան թ ի ւ 1835
ՄԵՐ ԽՕԱ՚ւ^Ը
ԱԼԵԿՈԾ ԹՈԻՈ^ԻԱՆ
Բոլոր աեղե կութ իւններր
կ/, Հաստաաոեն թէ
իսկասլէս
յեաաղիմական
խմորումներ
են որ
աեղի
կ՚ունենան
թուրքիոյ
մէ^ :
Եւ֊ միայն խաւարակուռ
շրջաններ
չեն որ վա–
րակուած
են։ Պոլսոյ
ել Իղմիրի պէս
ոսաաններ
անղամ կասկածելի
ախաանչաններ
կր մաանեն :
Այս
չարթուան
րնթացքին
Հրատարակեցինք
չարք մր նշանակալից տե ղե կո ւթիւններ
:
Պոլսոյ
՚իեր^ին
թղթարերր
նոյնքան
ուչաղրաւ
լուրեր կր Հաղորղէ
.
Մարտ 29ին, Պրուսայի Թրիլիա գիւղին մ է ջ ,
Ա|ի Գռգան անուն մարդ մը յա րձա կ ելո վ դ եմո կ -
րատ կ ուս ա կ ցռւթե ան կեդրոնին վ ր այ , կտոր կտոր
ըրաւ Ա թ ա թի ւ ր ք ի ե ւ ճ է լ ա լ Պայարի (նախագաե)
լուսանկարները, որոնք պատէն կպխուա ծ
է ի ն ։
ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ը բ ռն ե ց յանց ա ւ ո րը ե ւ յ ա նձն ե ց ստի–
կան
ղօրքին :
Այս
կարղի
ցոյցերր
յաճախաղէպ
ղարձած
են %
Առաչին
անղամ
ԳրրչէՀիրի
մէԼ (Կ՚ոնիա) էր
որ անծանօթներ
խորտակեցին
Ա. Բէմալէ,
արձա
նին
քիթն
ու ծն օտր ;
Մարտ
16^5՛,
գիւղական
ղպրոցի
մր մէչ
(Գաս–
թէմ ունի)
23
տարեկան
թուրք
մր գանակր
քաչե–
լով, կրփորէ Ա՛ . Բէմալի
լուսանկարին
ղէմքն
ու
ղանաղան
տեղերր :
Միւս
կողմէ , վարկարեկիչ
Հրատարակոլ -
թիւԿւներ
լոյս կը տեսնեն
կարղ մր թուրքերէն
՚
թերթերու
մէչ :
\
Աթաթիւ
րքի քո յրր ղատ րաց ած է (Տ.Պէօյի՚ւք \
Տօղու » թերթին
ղէմ , որուն խմրաղրատան
առչեւ
՚
ուսանողներն ալ րուոն
ցոյց մը կատարպծ
էին։
Վերչին
տեղեկութեանց
Համ աձա
քն
1
կառա
— ւ
վարռւթիւնր
գատա պարտելով
«Աթաթիւրքի
կի– ՜
ստնգրիներուն
եւպատկերներուն
վրայ կատար -
ուած
ղ-տրչելի
յարձտ
կո ւմնե ր ը» , ՀրաՀանդՀսծ ՛է
անմ իչապէս ղատա
րան
յանձնել
յանցաւո
րնե րր ։
— « Աներաժեշտ է քաղաքական խաղերէն հ ե
ոու սլահել Ա թ ա թի ւ ր ք ի անունը եւ կատարած ղ ո ր
ծր : Ա թ ա թի ւ ր ք
հանրապե տ ութե ան խորհրդ ա
նշանն է ե ւ տ արա կոյս չ կ այ որ այս նողկալի ա -
րարքներուն հեղինակները կը ձղտին սարսել կա
ռ ա վ արութե ան հեղին ա կ ո ւթիւնը »՚.
Այս
ց"յրերուն
Հետ լրագրական
բանավէճերն
ալ կրՀաստատեն թէ իսլրտումները չատ
աւելի
ծանր
Հանղամ անք
ունին :
Աանաւանգ
որ, Հտանկեալ
կուսակցութեան
»,
Հալքի
վարիչներն
ալ շարունակ
իւղ կր լեցնեն
կը~
րակին
էիյ՚ա յ , գլխաւո
րութեամ
ր իսմէթի
ւ
Վերչերս
կարղ. մր կարեւոր
գէմքեր
Հ րաժա–
րեցան
ա յգ
կուսակցութենէն
, մ իանալով
ք ՚ ե մ ոկ–
րատի
, որմէ կաղմուած է օրուան
ի շիսանո ւթ իւնը
I
Արգ,
իւլրտոլմներ
պակաս
չեն նաեւ այս
կու
սակցու թեան
մէչ , անոր երկրորգ
ղաՀլիճին
կաղ–
մութենէն
ի վեր :
Անցեալ
շարթու
ծանր տագնապ
մ ր
անցուց
գաՀ լիճր
, եւ նախարար
մ րն ալ Հրաժարեցաւ
։
Երէկ
Հեռագիրր
կր Հաղորդէր
թէ աղգ.
ժո–
ղովր
50/՛
դէմ
345
ձայնով
վստաՀութիւն
յայտնեց
կառավարութեան
յ
ինչպէս
կ՝երեւայ , Աենտէրէսի
դաՀլիճր
այս
վսաաՀութիւնր
շաՀած է մ ասնաւորապէս
իր ար
տաքին
քաղաքականու
թեան
Համար , որուն Հա —
յ՝ աձա
յն է րնդդիմ ագիր
Հոսանքն ալ ;
իսկ
ներքին
խմ ո րումներր կր
շարունակուին
անրնգՀատ
, Հակառակ
պա չտօնա կան
լա ւա տ ե ս ո ւ–
թեան :
Տետաչրչական
ելո յթներուն չափ,
մտաՀոգու
թիւն
կը պատճաոեն
ձախակողմեան՝
րոլշեւիկ -
եան
խլրտումներր
:
կառաւիարութիւնր
ինք ամէն
օր
տեղեկու -
թիւններ կր Հաղորդէ
այս մասին :
Գեռ անցեալ
շարթու
թերթերր կր ղրէին
թէ
կրթական
նախարարու
թիւնր
«թափ
կուտայ
Հա -
մայնավար
ուսուցի^երու
դէմրացոլած
պայքա
րէն» :
Նախարարը
էնք Հետեւեալ
յայտա
րա րութ
ի ւ -
նը
կ՛՚ընէր
լրագրական
ասուլիսի
մր մէչ.
-
« Մե ծ կ ա ր ե ւ ո ր ո ւթիւն կ ՚ ր ն ծ ա յ ե ն ք հ ա մ ա յ
նավար ո ւ ս ո ւցիչնե րո ւ մ ա քր աղո ր ծ ո ւմին : Աւխա -
տանքները յա ռ ա ջ կր տարուին փ ո ւ թ ո վ ։ կ ՚ ո ւղ ե ն ք
որ մէկ համայնա վ ար ուսուցիչ անղամ
յ դ տ նո ւի
մեր
շարքերւււն մ է ջ » ։
Ուրէշ
ախտանշաններ
ալ պակաս
չեն,
էրրեւ
ապացոյց՛^յամրընթաց
ալեկոծութեան
մը։ &.
1951
Հին դ շ ա բ թի 5 ԱՊՐԻԼ
էՏմք^դիր՝ է
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն ։
ԱՑԱ
ՄԷԿ ԱՊՏԱԿ
Երանելին
Աբէ է ամէն
րանի
մասին
ճառելու
մարմաչին
մէչ, յաճաիս
կը թխէ «պատմական »
գիտելիքներ
, որոնք խաշած
Հաւն անգամ
պիտի
խնդացնէին
։
Անցեալ
Ցունուար
23ին, Լենինի
մաՀուան տա
րեգարձին
առթիլ,
է^ԱնմաՀ
Լենին»
խորագրով
խմրաղրականի
մը մէչ. Հետեւեալ
դոՀարները
՛կը
սաՀեցնէր
.
֊ « Մե ծ ե ւ վՍռական եղալ Լենինի ե ւ Լենին
եան ռ ւ սմս ւնքի ա ղ դ ե ց ո ւթի ւնը նաեւ մե ր ժոդո -
վ ո ւր դ ի վ րայ :
Տակաւին ԴԱՐՈԻՍ ՍԿԻԶք^ՆԵՐԸ, ԵՐՐ ԹԻՖ -
ԼԻՍԻ Մէ^^ ՀԻՄՆՈԻԵՕԱՒ ԼԵ՚եԻ՚ՆԵԱ՚ւ, Ո Ի Ս Մ Ո Ի ^
ք՝Ը ՏԱՐԱԾՈՂ «ԻՍ՚ք^ՐԱ» ԹԵ ՐԹԸ, Ի ֊ Վ– ՍԹԱԼԻ
ՆԻ ԽՄՐԱԳՐՈԻԹԵԱՄՐ, յա ռ ա ջ ա դ էմ հայ երիտա^
սարդներէն շաաերր մողո վ ու ե ց ան ա յ դ
Ր՜երթին
շուրջ, որ մէ կ կ ողմէն պ այքար կբ մղ է ր ց ա բիղմի
ե ւ միւս կ ողմէն վրացի, ատրպէնանցի ե ւ հ ա յ աղ
գայնական կ ուս ա կ ցութե ան դ է մ »:
«Ցուստրեր»ի
խմբադիրը, որմէկ Հատիկ է
մ ան ր ա կր կի ա պրպտումնե
րոլ
, վե ր լո ւծ ո ւմնե ր ո լ ,
րաղղա տւթ եանց եւստոլղո
ւմնե րոլ
մ ասնադի տու
թեան
մէչ, անմիչապէս
րռնեց
օձիքէն
, շառաչուն
•
ապտակ
մը իչեցնելով
.
ա.– «
ԳԱՐՈԻՍ ՍԿԶՐՆԵՐԸ» ԵՐՐԵ՚1^ ԹԻՖ - ՚
ԼԻՍԻ ՄԷՋ «ԻՍՔՐ Ա » ԱՆՈՒՆՈՎ ԹԵ ՐԹ ՀԻՄ Ն Ը – ;
ՒԱԾ Չ է :
Ր —
ՍԹԱԼԻՆ ՆՄԱՆ ԹԵ ՐԹԻ ԽՄՐԱԳԻՐ ԵՐ–՛
ՐԵք– ԵՂԱԾ Չ է ։
՚
Այո՛, 1906 Ապրիլ 1էն Թի ֆ լի ս ի մէ ջ կը սկսի
լոյււ սւեսնել
ՀՀԿԱՅԾ»
անունով բոլշեւիկեան. թ ե ր թ
մ ր ։ «ԿԱ՛ՅԾ», բ ա յ ց ոչ «ԻՍ ՔՐ Ա » :
«ԻԱԲՐԱ»
կար, այո՛ (եւ հ ա յ ե ր է ն թարգմա^–
ն ո ւթ ե ա մբ
իսքրա
կ բ նշանակէ՝
կայծ)՛
ս ա կ այն
այս
«ԻԱԲք*Ա»ճ
Համառսւսա կ ան Ս ոցիալ– Դեմո կ –
բ ա տիայի կեդր– օրգանն էյւ եւ կը հրատարակուէր
արտասաՀման,
բ ա յ ց ոչ Թի ֆ լի ս :
Առաւել եւս Ա ՛ՅԴ
«իսքրա
»^]1
հետ ո ր ե ւ է կապ
ունե ց ա ծ չեն ո՛չ Շա ճումե ան եւ ոչ ալՍ թ ա լ ին ։
Ասոնցմէ ո՛չ մ է կ ը ե ւ ոչ ալ միւսը Ա ՛ՅԴ
«Իս–
քրա»)\ւ
մէ ջ ոչ թ է
մէկ րառ,
ա յլ
մէկ գիր
իսկ
չունին :
ՀԱ6ԵՐԷՆ
«կայծ»)ւ
առաջին թ ի ւ ր լ ո յ ս տեսաւ
ԹիՓլիս , 190(5 Ապրիւ 1ին (Ս– Շահումեանի խ ըմ –
բագրականով) , ե ւ թ ե ր թ ի ն
հրա տ արա կ ութիւնը
տ եւեց առ 6 Օգոստոս 1906, ընդ ամէնը 4 ամիս 6
օր, երբ խափանուեցաւ իշխանութե անց հրահան -
գով :
1906 Օգոստոս 18էն
«կայծ»\մւ
յ ա ջ ռ բ դ ե ց բ ո լ
շեւիկեան
«Նոր 1տօսք»ը,
ո ր ո ւն հրա տ արա կ ութիւ
նը տ եւեց առ 20 Սեպտ. 1906, երբ կրկին խափան
ու ե ց ա ւ իշխանութեանց հր ահան գ ո վ ։
«կայծ»յւ
լ ո յ ս
տեսաւ ընդամէնը 47թի՛–, իսկ
«Նոր
իյօսք»ը՝
14
թ ի լ , ամրողջը միասին՝ 61 թ ի ւ :
Սակայն այս ամրողջ թ ի ւ ե ր բ լ ո յ ս տեսան ՀԱ
Յ Ե ՐԷՆ ։ Ի՛՛նչպէս կրնար Սթա լինբ ասկէ 45 աարե–
ներ առաջ ՀԱՅԵ ՐԷՆ թ ե ր թ խմբ ա գ րել, երբ տա
կաւին « ամենա գ է՜ տ » դ արձա ծ չ է ր , ինչպէս ո բ ա յ –
սօր եղա ծ է - - •
Աքս՝ առաչին ապտակ
յ
ՎԱՀԷ
՜^^աՎ0ի1ոգե^^
թուրք
թերթերը
կը գրեն թէ ԱէյՀանի
երես -
փոխան
Ա ինան
թէքէ
լիօղլոլ եւ իսթանպուլի
ե -
րեսփո խաննե
րէն Անտրէ ՎաՀրամ
, Աալամօն Ատա–
թօ ել ԱՀ լիա
Մ օքօս Աղգ. Աեծ մողովի
պիտի
ներ
կա յացնեն
առաչարկ
մը , որով կը պաՀանչեն վե
րադարձնել
Ունեւորութեան
աուրքվճարող
Հա
յրե–
նակիղներուն
տուած
գումարներր՝.
Այս աոթիւ
գի՜
տել կր տրուի թէ կառա վարութ
իւնը շատ
գմուա
րին կացութեան
պիտի
մ ատնոլի
, անո ր Համ ար որ
վճարուելիք
գումարը
300
միլին
ոսկիի
կը Հասնի :
«Վաթան»ի
թղթակիցն
ալ նոյն
լուրը
տալով
կ՝աւեչցնէ թէ, կառավարութիւնր
ի վիճակի
չէ
այսսլիսի
գումար
մը վճարելու.
Հետեւարար
պա—
Հանչած է ներքին
փոխառութեամբ
վերադարձնել
այս
ղումարր :
Մօտերս
այս առաչաբկը
պիտի
ներկայացուի
Աղդ. Մեծ Ժողովին եւ կ ենթադրուի թէ
բՈլոն
վիճաբանութ
իւններ
տեղի
պիտի
ունենան :
ՓԱԲԻԶԻ
դրամ ատո
ւներր վոսկ պիտի
մնան
շաբաթ
օրերր,
ամաոնային
մամանակացոյցի
դոր–
ծագրու
թեան
առթիւ եւպաչտօեաները
պիտի աքշ–
խատին
5
•ք
,
•բական
9
մամ :
^
ՓԱՊՈԻ%ԻՆ
ԼՄԵԹՐՕ) ԵՒ
ՀԱՆՐԱԿԱՌԲԵՐԸ
ԿԱՆՈՆԱՒՈՐԱՊԷՍ
ԿԸ ԲԱՆԻՆ
ԵՐԷԿՈՒԸՆԷ
Ի ՎԵՐ
ինչպէս
կր նախատեսուէր
, մեթրոյի
եւ
Հան
րակառքի
գործադուլը
վերչացալ
երէկ , չորեք -
շաբթի
, ել բոլոր
կառքերր
սկսան
բանիլ
19
օր -
ուան դադարէ
մր
վերչ։
Առտուն
կանուխ
կա յար աննե րէն եւ Հրապա -
րակնե րէն քա չուած
էին այն ղինուորական
կառ -
քեբր,
ինքնաշարմներր
է լ
բեռնակառքերր
ոբոնք
մասամբ
կ՝ապաՀովէին
երթեւեկը
տեղի
տալով
աննկարադրելփ
խճողումներու։
Երկուչաբթի
օր , աշխատաւորները
մողով
դոլմարեցին
եւ 2\ի դէմ
55
կեդրոններ
որոշեցին
ընգունիլ
կաոյսվաբոլթեան
վերչին
առաչարկնե -
բր
աշխատավարձքի
յաւելման
մասին։
Բայց
մի
եւնոյն
ատեն
միաձայնութեամբ
վճռեցին
շարու -
նակել
գոբծագուլը,
եթէ ետ չառնուէին
բանթոայ–
ներու
տրուած
պատիմներր
:
Փոխադրութեանց
վարչութիւնր
կախակայած
էր երկու
բանթողներ
որոնք վեց օր բանտարկութեան
դաաապա
րտո
ւած
էին պատմական
ատեանէն, կառապետ
մը ծեծած
եւ վիրաւորած
Րէլալով :
Գործադուլի
կեդր. կոմիտէն
պաՀանչած էբետ
առնել
այս սլատիմը, սպասե լով
վերաքննիչ ատ -
եանի
վճիռին : Բայց փոխագրոլթեանց
տնօրէնը
մերմած
էր : Նաիսարարական
իյոբՀուրդն ալ մեր–
մեց
միաձայնութեամբ։
Ասոր վրայ կեդր.
կոմ ի -
աէն
որոշեց
գործաղոլլբ
շարունակել
«մինչեւ
որ
ամբողչովին ետ աոնոլին
ան ի բաւա բա րդաւսապա
բ–
տուած
լձւկերներու
սլատիմնեբր »:
Փոխաղրութեանց
նախարարր
վճռական
յա յ –
աաբարութիւններ
ըրալ
այս առթիւ,
եւ
աղգաբա–
րեց
թէ ղո րծաղուլի
օրականներու
կրճատումը
Հինգ ամ սուան
վրա
յ բամնե
լու
իրաւունքր
պիտի
վա
յելեն
միա
յն ա յն ա շխա տաւո րնե րր որոնք աչ -
խաաանքը
կը վերսկսին
չորեքշաբթի
առտու
(4
Ա՛է Ր է լ) է որոշեալ
մամուն :
Վարչապետն
ալ ղեկո յց մը
Հրատարակեց
,
Հաստատելով թէ կառավաբութիւնր
մերմած է ետ
առնել պատմական
տնօր ինո
ւթ
իւննե ր ր ։ Այս առ -
թիլ Կը չեշտէբ թէ աշխատանքի
աղաաութեան
դէմ
դործ ուած
յա րձակո ւմնե ր ր ծանր
յանցանք -
ներ կր կաղմ են
ե լ
միա յն ա յդքան ը 1լ
արդարացնէ
յանցապաբտ
պա շաօնեանե
բուն
անմ իչական ար -
ձակում
ր : «Հանրա
յին սպասա բկութ
իւննե ր ր Հաս
տատուած
են մո ղո վո ւր ղ ին
Համ ար եւչեն
կրնար
ծառա
յել ա յնպիս
ի
աբարք1ւերու
որոնք կապ չու -
նին արՀեստակցական
պաՀան^ւերու
Հետ»
է
X
ինչպէս
Հաղորդած
էինք
,
19
օրուան
ղոր–
ծադոլլին
Հետեւանքով,
Փարիղի
փոխագրոլթեանց
վարչու
թիւնր
կորսնցուցած
է աւելի
քան
800
մ ի–
էիոն ֆրանք : Աշխատավարձքի
յաւելումներն
ալ
Հաշուելով,
աՀագին բաց մր կը գոյանայ եւար -
գէն
կը խոբՀին
նորէն
աւելցնել
տոմսակներուն
գինը ։
Վարչապետր
յայտարարութիւն
մը
ուղղեց
պետական
պա շտօնե ան
երՈւն
, աղդա րարե լով թէ
< գործադուլի
շա րմումնե
բ ր չեն կրնար
փոխել
ե
լ –
մ րտա կան
Հնա րաւո րութիւննե
բ ը, այլ կր նուաղե -
ցնեն
ղանոնք»
ւ
կառավարութիւնր
ո րո չած է ան–
Հրամեչտ
վարկերր
խնդբել
Աղդ՝
մողովէն
, վերա
ծնելու
Համաբ
թո չակները
ւ
X 24
մամուան
Համաբ
գործագուլ
յայտա -
րարուեցալ
նաւարաններու
մէչ։ Լա Փալիսի
(Լա
Ռօշէլ,
Պոռտոյի
չբչան)
, որ ամերիկեան
ղին ա
մը–
թերքի
գլխաւոր
կայանն է,
300
բանուորներ
դոր–
ծտդուլ
յայտարարեցին
, մերմելով
պաբպե լ
նա -
(Լուրերու շ ա բ ո ւ ն » կ ո ւ թի ւ ն ր կաթդա) Դ ՛ է^^
€6ռՌԱԶ<Ի ՆՈՐ
ԳԻՆԵՐԸ
Ապրիլ ւ է ն սկսեալ (Կիրակի) ՅԱՌԱ^^Ըր ձե ո –
ք է կը ծ ախուի
ՏԱՍԸ
ՖՐԱՆԲի։
Ուրեմն, բ աժնե գ ինե րն ալ փսխուա ծ եՕ :
Ահաւասիկ նոր գ ինե րը, Ապբիլ 8էն սկսեալ
(Տառաչյււ
վերհրատարակման նոր շրջանը) . —
Ֆրանսա եւ Դ ա դ ո ւթնե ր
ՏԱՐԵԿԱՆ 2200, Վ ԵՑԱՄՍԵԱՅ 1100 ՖՐԱՆ՝ք
Արտասահման
ՏԱՐԵԿԱՆ 3000 ՖՐԱՆ՝1^։
Հա րե ւ անցի ակնարկ մը կը բ ա ւ է , հասկնալու
համ՛ար թ է այս բ աժնե գ ինե րը շատ վար
կը մնան
բ ո ւն գինէն :
Որոշեցինք առ ա յ ժ մ գոհանալ այս կբճատեալ
գ ինե ր ո վ , այն վ ս տ ահութե ամբ թ է մեր ընթե ր ց ո դ –
նեբն ու բարե կ ամները պիտի ուղեն
թ ե թ ե ւ ց ն ե լ
մեր նիւթա կ ան ե ո գ երր • —
1.
—
ԿԱՆԽԻԿ ՎՃԱՐԵԼՈՎ
ԲԱԺՆԵԳԻՆԵՐԸ
։
2.–
ՆՈՐ ԲԱԺԱՆՈՐԳՆԵՐ
ՃԱՐԵԼՈՎ
։
3.֊
ԶԱՐԿ ՏԱԼՈՎ ^8ԱՌԱՋ»Ւ
ՏԱՐԱԾՄԱՆ
ՖՈՆՏԻՆ :
Այս ա ռ թի ւ կը խն դ ր ո ւի րոլոր առկախ հա -
շիւները փակել մին չ ե ւ Ապրիլ 8
,
դիւբ ա ցնե լռ վ մե ր
գոր ծսւռնութ իւն ները :
Ապրիլ 8էն վերջ հին պարտքերն ալ նոբ սա -
կեյավ պիաի եաշոևեՕյ :
^ ^
Fonds A.R.A.M
