Գաղութհ
գաղութ
ՊԱՀԵՍՏԻՆԻ
ՀԱՅ
ԳԱ%ՈՒԹԸ
Պաղեսաէնի
Հայ գաղութէն՝
Հայֆա , Ե*սֆա
եւ. նոր Երուսազէմ
վանք
ասլասաանողնե րր կր
չարունակեն
պարէն ստանալ։
Իսկ րուն չքաւոր -
ներր
830
ձրի ճաչ եւ պարէն կր ստանան
վանքէն :
Անոնք որ ամսական աասր ոսկիէն
աւելի կր չա -
Հին ոչ պարէն, ոչ ալ ձրի ճաչ կը ստանան։
Թէեւ
անոնք
աննչան
թիւ մր կը ներկայացնեն,
Հազվււ
լ 5
20
ընտանիք : կան նաեւ Փոքրաթիւ
անձեր
որոնք սեվւական
իւանութ կամ գո րհ՛
ունին։
Պաղեստինի
Հրէական
մասին
մէք
ԼՀայֆա ,
Եաֆա , Ղւաղարէթ , %որ
Երուսաղէմ)
կ՝ասլրին
մօտ Հազար
Հողի, որոնց նիւթական
վյիճակը մի -
քակէն վեր է :
Հին Երուսաղէմի
մէք ապրող Հայ
երիտա -
սարգները
(2 0 25
տարեկան)
օրական
երեք
մամ ե ւ վեց ամսուան
Համար կր մարզուին
յոր —
դանանեան
կառավարութեան
կողմ է , իրրեւ
ազգ •
պաՀակնե ր : վանքին
մ էք ղինուոր
չկա
յ ա յլեւս ւ
Այս տարի
119
ուիստալո
րնե ր գացաձ՜ են :
վանքր ա յս
յունուարէն
վերք
ստացաւ
վանապատկան
կալուածներու
Հասո յթր : *)՝րամ ր
կը մնայ Եաֆայի
Հայոց
վանքը
եւ ամ սական
1000
1 500
ոսկի կր փոիւանցոլի
վանքին : Եսկ վ^անքը
ամ սական
2200—3500
ոսկիի ծախք
ոլնի չքաւոր -
ներուն
Համ՛ա ր :
թուրգմ անչաց վարմարանր
ներկա յիս
ունւի
չուրք
700
աշակերտ - աչակերտոլՀի։
150
թոչա -
կաւոր (տարեկան
չուրք
400
""կի) • ԳոԱ՚ոցին տա
րեկան
ելեւմտտցո
քցր
1 800
ոսկի է , տարրերու -
թիւնր
1400
ոսկի կր վճարէ վանքր։
Թ"՚րգմանչաց
վարմարանր
ունի տասր գասարան
, 4^
մանկա -
պարտէզի
րամին , ()ր նախակրթարան
1
Ժառանգ աւո րաց վարմարանր
ունի
12
աչակերա
եւ վե ց սարկաւագ
Հ
Թարգմանչաց
վարմարանի
տեսուչր
Հ • Աե -
րովրէ վ՛ Ա անուկեան
աւելի
քւսն մէկ տբւրի է Ա՜^^
մերիկա կր զանուի
ի նպաստ վանքին Հանգանա
-Տ
կութիւն
կաաարելու։
Մինչեւ
Հիմա
Հանգանակած՛
է
40
Հազար տոլար։ կր յուսայ
40
Հազար եւս Հա
ւաքել ;
վանքը
ներկայիս
ունի
30
վարգապետ եւ մէկ
եպիսկոպոս , որոնցմէ
ոմանք արտասաՀման
կը
գտնուին
առա
քնո րգական եւ ա յլ պաչտօննե րով
յ
Վանքին
մէք մնացած
17
վարգապետներր
կը վա
րեն զանազան
պա չտօննե ր է
Պաղեստինի
Հայութեան
թիւն է
12
Հաղար
V
Վանքին
մէք կր րնակին
3500
Հ"գի , Հազար
Հողի
իսրայէլի
մ^ք,
3500
Հողի վախաղրռւած
են Ամ -
ման ,
1300
Հոգի Հայ
ծրագիր
երկրորգ
տպագրութեամր
Հրատարակել
Օչականի
«Հայ
գրականութիւնը»
: Շուտով տպա
գրութեան
պիտի
յանձնուի Ա ՛՛ականի
«Համայնա
պատկերի։» Բ • Հատորր :
Ղ՚ուրեան
Մ ատենագա րանին մէք խնամքով կր
Հաւաքուին
ու կը գասալոըուին
Հին ու նռր թեր -
թերու
Հաւաքածներր
: Մինչեւ
Հիմա կարելի է
եղած է
148
անուն թերթերու
ամբողքական
Հաւա–
քածոներր
: Ամ էն տարի կր գնոլին
գիրքեր
Հա յե–
յ՛էն ել օտար լեզուներով
: Գալուստ
կիւլպէնկեան
տարեկան
300
"թեր լի՛նի գում ար մը տրամ ագրած
է Ա ատենագա րանի լ^թաց իկ ծախքերր
Հոգալու
ու նռր գիրքեր
ղ նելու
Համ ար ;
ա՛ ւաստաւ
ներգաղ
թեցին
(1947/5(
) յ
միւսնե րր ցրուած
են ա րա բական եր -
կիրներոլ
մէք։
Ամմանի
մէք կայ
4000
Հոգինռց
րարեկեցիկ
գաղութ
մը։
Ա • Յակոբեան
վանքր , ծրագրած է ք՚^րա -
տարակել
Գանիէլ Վա բ ո լման ի ամրողքական
գՈ
՚ր– ՝.
ծերը առանձին Հատորով
: Կր սպասոլի
Վարու -
մանի կնոք արտօնութեան
, ձեռնարկելու
Համ աբ
Հ բատ արա կութեան
։Մ տագր ութ իւն կայ նաեւ
Հր–
րա տարա կելու արմէքաւո
ր գրողներու ա յն գոբ -
ծերբ , որոնք սպառած
են բոլորվին
: Կայ
նաեւ
ՊԷՅՐՈՒԹԻ
ՕԳՆ– ԽԱՋԻ (Կ • Խաչ) պարա -
Հանգէսր
տեղի ունեցած է Աարտ
ին , մեծ յա -
քոգութիւն
մր ապա՛հովելով
բարոյապէս թէ նիւ—
թասլէս : Վիճակախազի
առարկաներր
տրամաղ —
րոլած
էին իբբեւ
նուէր
Հայերու եւ
օտարներու
կողմ է : Օգն ՚ քՍաչփ վարչու թիւնր
ոլնի բաղմ ա -
ծախս ելեւմտացռ
յց մր։ կը պաՀԷ
85
սաներ Ա •
Նչանի ել ուրիչ ղպրոցներու
մէք եւ լա յն չափով
կր նպաստէ չքաւոր ու Հիւանգ
րնտան իքնե րու :
ՊարաՀանգէսին
զուտ Հասո յթր
կ՝անցնի 40ւ.Օ ոս–
կին
(400
Հաղար ֆրանք) : Պիւֆէէն
մնացած ու —
աե լիքնե րր ղրկուած
են ծե րանոց :
ՊԷՅՐՈՒԹԻ
Հ– Մ– Ը– Մ-ի
պ ա «ք էթս
| օւի
ազ–
քրկանց խումբր
մեկնած է ԳաՀիրէ « Արարատ »
մարղական
իսումրի Հրաւէրով, կարգ մ՛բ
՚^ՐՐ —
ցումներ կատարելռւ
Համար , այնտեզի
իգական
խումրերու
Հետ։
Հ՛ Ա ՛Ը– Մ ՛ի թոլմբր
իր առա
քին Հանգիպումր
ունեցած է «Բլիլպ
էլլէնիք՝»ի
աղքկանց
խումբին Հետ, Հ. Ա.Ը. Մ-ի
աղքիկնե
րր կրցած
են
24
22
պա րտութեան
մատնե լ
յու
նական խումբր
: Ա րցում կատա րած
են նաեւ Գա–
^իրէի Արարատ
Հ ՚ Մ • Ը • Մ ՚
պ ա սքէթպօլի
խում–
բրն ու «Բլիլպ
Հելլէնիք՛»
մ անչերռւ
խում բբ :
Մ րցում ր վերքացած է Հայերու
յաղթանակով ,
38 ֊ 33 :
« Ա. ՊՕղՈԱԻ ԱՄԱԶՈՆՆԵՐԸ »
Թերթերր կբ գրեն թէ Վատի կան ստռւարա -
թիլ .կիներ կը Հաւաքէ , «,// • հքօղոսի Ամաղռններ »
անունով , իբրեւ քաՀանա
յ եւ մա յրապետ :
Վերքին
վիճակագրութեանց
Համաձայն, Ա—
մերիկտյի
, Ափրիկէի , Ասիոյ, Ովկիանի , եւ Եւրո
պայի
մէք Հոգեւոր
առաքելու թեան կարօտ
կաթո–
լիկնե րոլ
թիւբ
Հ իմ ա
28
միլիոն է , բաղգատմ
ամր
25
տարի ա-ռաքուան որ
15
միլիոն էր :
կաթոլիկ
եկեղեցիին
կրօնաւո րնե րր Հետեւեա
լ
ձեւուէ կր բամնուին
•
1 6,0(X)
օտար քաՀանանե ր ,
12
Հազար
բ՛նիկ քաՀանաներ ,
5
Հազար օտար մի -
սիոնար
կրօնաւո րնե ր ,
5500
րնիկ կրօնաւո րներ ,
24
Հազար օտար քոյրեր եւ
38
Հազար
բնիկ քոյ -
բեր :
Եւ ստկայն շատ մր երկիրներէ տեւական պա
Հանք կայ աւելի
միս իռնա րնե րո ւ : «Ա . Պօղոսի Ա -
մ ազօններր»
պիտի
լեցնեն պակասր
եկեղեց
իին :
Այս նոր ղինուռրեալներր
կ՝րսուին
նաեւ «Աիսփո -
նարնե րոլ ա շիւա րՀ ական օմանղա1թւե րո լ լ^ կեր ու
թիւն» :
(Ընկերութեան
Հիմնադիրն է Ֆրանսացի Վէն -
սան Լէպ, որ իր կեանքին մեծ մասը անցուցած է
Զին աստանի
մէք։
1937/5՛
ան Հիմնեց
րնկեբութիւ–
նր Պրիւքսէլի
մ՛էք : Ընկերութիւնբ
կազմուեցաւ
այն երիտասաբգ
կիներէն
ռբռնք որոշած
են
նուի–
րել իրենց կեանքը
Աստուծոյ ել Եկեղեցիին։
Այս
կիներբ աշիսարՀական
են : Թէեւ Պիոս լԱ • պասլը
շատ
Համաձայն չէր աչիւաբՀական
կիներէ
կազ -
յ ռւ ած րնկերութեան
մը , նկատի
ունենալով
դոբ–
ծին ղմուարոլթիլններբ,
սակայն
տեսնելով որ
բուն ասպարէւլիւն
նռ ւի րե ա լնեբո ւն մէք
30 " ՚ "
Հա
րիւր
նուազում
մր կր
նկալՀւռւէր
վերքին քառա -
սուն տարիներու
րնթացքին
,
1946/5՛
վերքնապէս
Հայր
Լէսլի տրուեցաւ
Վատիկանի
աբտօնութիւ -
նր։ Ներկայ Պապր րսալ թէ ^Ամազոններբ»
պէտք
է միշտ երկու երեք
Հոգի
իսմբակով տարրեր
ազ -
դերէ,
միս իռնա րական
վայրեր
երթան,
աւելի
շատ պէտք է երթան
Հոն ուր թեմ ր կբ ղեկավար -
ուի տեզացի եպիսկոպոսի
մր կռղմէ։
Արգէն քա -
նի մր խում րե բ ղրկուած
են Ասիա եւ Ավւբիկէ ե ւ
երկու խումր ալ մեծ գմո լա բութ իւննե րո վ եւ վբ՜.
տանղնեբով
կ՚աշփւատին
արդի Զինասաանի
մէք ^^
երկու պելմիական
Բօնկօ ել ուրիշներ Ա իքին Ա -
րեւելքի
մէք :
ԿԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿԵՆ
ԿՈՏՐԵԼ - ԹԱՓԵԼ
Պորւոյ
վ ե ր ջ ի ն թղ
- ր ա բ ե ր է ն
կ ը
քաղեՐւք
ե ե -
տեւեալ
տ ե ղ ե կ ո Ն ր – ի ւ ն ն ե ր ը
(30 Մարտ).—
ԲԻԻԹԱՀԻԱ,
Խիսա ցաւալի գէպք մր պա -
տաՀեցալ
Հոս % Ա արդուս
մաղերր կբ
փշաքաղին
երբ կր ստիպոլինք
պատմ ել ա յս աննա իւրն թ ա ցօ–
րՀն ՛լար շե լի եւ ռճրա յին արա րքը Հանգէ պ Աթա–
թի՚֊րքի
կիսարձանին :
Անծանօթներ
Աթաթիւբքի
արձանին
ՎիդԻ^
չուան
կասլելով սա ա րձանագրո
ւթ
իւն ր
զետեղած
են.
•—• կե ցցեն
կրօնքի պաչտպան Ա էնտէրէս եւ
Թէ՚ւֆիքԻլէբի
:
Այս արձանաղ բութ եան ոճն ու գրելու եղա -
նակր ա յն տպաւո րութ իւնր կուտա
յ թէ ագգուած
է վւրօֆ. Ալի Ֆ՚՚՚ատ
Պաշկիլի
վերքին
Օրերս
յա յտնած
միտքե րէն , ո րոնցմ է նե րփչուած է լա յն
չափով : կառավարիչր
մեծ
նա խանձա խնգրոլ -
թեամ բ կբ գրաղի ա յս նողկալի ա բարքով \
ԻԶՄԻՐ
Անծանօթներ
կոտրեցին
Բիւլթիւր
Փ՚՚՚րքի
մէք իսմէթ
ինէօնիւի
կիսարձանին ձախ
թեւր
ել գէմ քին կարդ մբ մասերն ալ քանգեցին
է
Բննու
թիլ
ն կբ կաաա
րուի
ԸնգՀ • գատախազոլթիւնբ
Հւ
՛քել
ՆԼՃիպ Ֆաղրլ
Գրսաքիւրէքի
խմրաղբած
Հանղէ -
սին,
«Պիւյիւք
Տօղոլ»ի
վերքին
թիւր, որ Թուրք
Հանրապետու
թեան եւ յեղա շր քում ին ղէմ վնասա
կար գրոէ թիւններ կր պարունակէ
: ԸնգՀ • գատա
խաղ ութ իւնր օրինական
Հետապնգում
ի ձեռնաբ -
կեց նաեւ
«Պիւյիւք
Տօղռլ» , Աէպիլիւլբէշատ»
եւ
«իսլամիյէթ»
պտ րբե րա թե րթե բուն գէմ :
« Ազատ ղաղափա բնե բու տարածման » միու -
թի ւնէն ալ լա յտա րա րո լթ իւն մր Հրատարակեց
յե–
տագիմոլթեն
գէմ ,
պարսաւելով
շա բմում ր
մ ռլե ռան գա կան
ԼՈՅԱ ՏԵԱԱՒ–֊
ԳՐՋԱՆԿԱՐՆԵՐ
ՊԱՐՏԻԶԱԿ
ԳԻԻՎԻՆ
Գրեց՝
Ա. Ա. Պետիկեան
(Ասլա)–
720
մեծագիր
էք րնտիր թուղթով
եւ շքեղ տպաղբոլ -
թեամբ
: Գին
1 500
ֆրանք : Տպ– 3– Տէր Յակոբ -
եան,
17 աշ ՕՅաՇՏաՇ ,
Փարիզ
(13)։
«ՅԱՌԱԶ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(24)
Կ. ՊՈԼՍՈՅ ԴՐԱԻՈԻ1քԸ
Անոնց
փլուզումին
մէք Ա ԷՀմէտ
Բ.ի
բազմա–
թի՛֊ ել Հումկու
Հրետանիին
ամրո ղքո ւթի ւնբ իբ
՚չ֊երը իսաղաց :
Գարաճա
պէ յի ձիաւո րներբ Թրակիո
յ
ամբողք
զաշտը ա ւր շտ կե ցին : Ա ա յրաքաղաքին շատ մ օտի–
Կբ, Աան Աթեֆանոյի
ղզեակբ եւ աւանր գբաւե -
ցին ել աւերեցին , բնակիչներու
մեծ թիւ մրն ալ
ղլիսատե լով : Ա իա յն Ա է լենվրիա
քաղաքր
ամ էն
յարձակման
գիմագրեց : Ապրիլի՛
5/5՛
էր որ այս
թրքական
անՀուն
բանակին
ստուար
մասր , ծո -
վուն ալաղին սլէս անՀամար , մեծ
մայրաքաղաքին
գրան առքեւբ
երեւցաւ
: Պատմ ութեան
ամ էնէն
նչանաւոր
տեսարաններէն
մէկն էր ասիկա։
Երեւակա յեցէք Հետեւակ թէ ձիաւո բ կիսա -
վայրենի
պա տե ր^ղմի էլներռ լ այւլ
Հրէչային
ղան—
զուածին
խառնիճաղանճը։
Այգ կանոնաւոր
ղօրա—
գունգերր,
անթիւ անՀամար
անկանոն
սլաշըսլօ -
ք^՜ւ֊՜Տնե բու իսում րերր , մարգոց , բեռնե բու , կեն -
գանինե բու ա յգ աՀա րկու քանակր , ռրոնք փ" շիի
անՀուն
ամ պեր կր յա րուցանէ
ին
մա յրաքաղաքին
՛իո շոտ , միօրինակ , անքրգի եւ ամայի շրքակայ -
քին
մէք։
Մաքի առքեւ բերէք այգ աՀարկու
մխո–
րբ, բիւրաւո ր մարտիկ1ւերու այգ վիթխաբի
խմբլ–
տոլքր,
զէնքերու
շտռա չիւնր , Հրէչ - թնգանօթ -
նե բու
խուլ
թա լտ լռ ւմ ր , զինուո րական
ե րամ բչ -
տութեան
Հնչուն
ձայներր,
թմբուկներռլ
որո -
տումբ , Հազարաւոր
կենղանիներու
բառա չիւնր ՚ • •
ՄէՀմէտ Բ՛, որու կ՛՝լ^կե րանա յին իր անձնա
կան թի1լնասլաՀ գունգր
(տասներկու
Հագար
ենի–
ձէրի ել քանի մբ Հաղար
սիփաՀի) , իր
փառաՀեղ
վրանր, իբ բանակատեղին
Հաստատեց
Լքւկուսի
Հ եղե ղատին
ձաիս ափբ , մեծ պարիսպէն
մէկուկէս
մղոն
Հեռու,
Աալթէլիէի
բարձունքին
՚իրայ. Հոն
ուր ա յսօր
զինուո րական
Հ իլանգան ո ց մր
կա
յ ,
Աուրր
քիօմէնի գրան ճիչգ գիմացր։
Այս Համբա -
ւաւոր գուռը,
ի յիչատակ Ա ԷՀմէտ
Բ-ի
ռմբաձիգ–
նե բուն կո չուած է Թօփ -
Գավւոլ
: Այգ ռաղմագի–
տական կէտէն , գո ր 1լ ուղէր իր յա րձակմ ան նչա
նակէտ
րնել , Աուլթանր
մի չ՛ո– աչքին տակ
կրնար
ունենալ
Խ ատ իս իո սի գրան եւ Ա • Ո՚օմէնի
գրան
միքեւ
գտնուող
պարիսպին
ամբողք մասր :
ճիչգ
ու ճիչգ Հոգ էր որ երեսուն տարի առաք Ա ԷՀմէտ
Բ՛ի
Հայրր՝
Աուլթան
Մուբատ
ինքն ալ եկեր իր
վրանր ղարկեր
էր , Պոլիսր
ղ"՚–ր
աեղր
պաչարած
ատեն :
Իբրեւ
ճչմարիտ
միւս իւլման , Աուլթանր
Հոն
Հասած ատեն , ցերեկուան
մամուն,
ամէնէն
աււաք
գորգր
փռել տուեր եւ քե բմ եռանգօրէն
գէպիԱ
էք–
քէ գա րձնե լով երեսբ , ծնրագիր կատարեր
է ր իր
Հանգիսաւոր
աղօթքր։
Ամրողք բանակր
Հետելեր
էր իրեն։
Աղօթքր աւարտելէ
վերք, բանակին
մէք
մ ունետիկներ
ձա յն տուին թէ «քաղաքին
պա շա–
րռւմր
այլեւս սկսած
է » ։
իւլէմ աննե բու պա շտօն տրուեցաւ
ամ էն
ղօրա–
գունգի ա յցե լել եւ ճշմ արիտ
Հաւատացեա
լներ ր
քաքալերել որ իրենց սրտովբ
երթան պատերաղ -
մ ի , քանի որ Ա ա րւլա րէն բացորոշապէս
Հասկցու
ցած էր թէ անուանի եւ Հիանալի
քաղաքը
իրենց
ձեոքր պիտի իյնաբ վերքապէս :
Թրքական
բանակին
Անատօլուէն
եկած մասբ ,
ռր մեծագոյնթիւր
կր կազմէր , Աալթէփէի
րլու–
բին աք կողմ ր զարկաւ
իր անՀամ ար վյւաննեբր ,
իսկ Եւրոպա յէնե կածնե րբ
ձա իսակողմ բ : Ինչ
ղա ր Հ ո
լ
րե լի տեսա րան
մրն էր ասիկա
խեղճ Պ ո լ–
սե ցինե բուն
Համ ար , որոնք
Հ ա լան ա բա ր այգ ւլին–
ու ած մարգկա
յին ամ բոխին
սարսափելի
աղմ ու -
կէն Հետաքրքրոլած
, պարիւսպներուն
վրա
յ լեց -
ուած
էին։ քցեղճ քաղքցիներբ,
սարսափաՀար
, կբ
գիտէ ին
Հ եաղՀետէ
ս տ ո ւա բ անա լր ա յս մ եծ բա -
նակին, որ ծովուն
աւազին պէս կբ ծածկէր այգ
անՀուն տալքած ութ իւններր,
ել որուն տեսքբ կար
ծես իրենց մաՀուան
ղատաէ^իքն
էր :
ինչ սարսափ սլատեց արգեօք այգ
խեղճերռւն
Հոգին,
երբ գմբախտ
քաղաքին
չուրքր,
այղ թէա–
ցուցիչ
ել յանկարծական
աղմ ուկին
մ էք տեսան ,
երկաթի ել սլողսլատի այգ շրքանակին
կագմուի–
լբ ՝• Այլեւս
ռեւէ փախստական
պիտի
չյաքողէր
ղու րս փախչիլ :
Նո յն ատեն , Աու լթանին
անՀուն նաւատորմր ,
ւղատմոլթեան
մէք երեւցող
առաքին
թրքական
նաւատորմ ր, Կէ լիպօլոլէն
եկած Հասած
է ր ,
Հբա
մանատա րութե ամ ր Պալթաօղլու
ծովակալին։
Այս
մարգր.
Որ
իրակոՀնին
մէք Աիւլէյման
պէյ կր
կոչուէր
, Պուլկար Հաւատուրաց
մրն էբ, եւ Սուլ–
թանբ
Համ ողոլած
Ր1էալռվ որ առանց ա յգ նաւա
տորմին
երբեք
Պոլիսր պիտի չկրնար
գրաւել։
(Շաբ.)
Fonds A.R.A.M
