ԳՐԻԳՈՐ նԱՐԵԿ118Ի
ԽափՓաԱ
ու աւյ/ատ
Եագուպը
ԶՄԵՌՆԱՑԻ՚ե
ԿԱԽԱՐԳԱՆ-Բ
Լրացնելու. Համար Անանիա
Նարեկացիի
կեն–
ոագրութիւնր,
այսաեղ
կ՝ ա րձանագրենք
այն րո
լոր ղորհերր,
որոնք կր վերադրուին
իրեն–
1.
Ներրող
ՍՈղակաթ/ :
Գրական
արմկքով՝
լեզուական
եւ ոճարանական
նաիւատիպարր
Նա -
րեկեան « ողրերգութեան » : Նի՚-թով՝
եկեղեցիին
նշանակութիւնը
սլաամական
վկայութեամր
ՀԱ -
դաթանզեդոսի
Հեաեւողութեամբ)
, իրր թէ Հա–
կաղրութիւն
թոնդրակե ցինե րո
լ
եկեղեցադիաա -
կան <^13\.էՕՀ\զՈշին : Ոմանք կր վերադրեն
Անանիա
ԱանաՀնեցիի
, րայց անընդունելի, :
2.
^փր
յ ս Ա Ա տ ռ վ ա Ա ո ւ ֊ թ ֊ ե ս ւ ն
:
Պա րադա
յական
անարժէք
ղորհ,
ինքնա սլսէշաւղանո ւթե ան
փորձ՝
չդաաասլարաուե
լու Համար
թոնդրակե ցինե րուն
Հետ։
Ոմանք կը վերադրեն
ուրիշ Անանիա
յի մր ,
րայց անլ^ւդունելփ :
3.— ՀակաճառՈՆթիՆն ընւլդէմ Թոնդր՜ա.կեցի–
նեյաւ. :
Գորհին
գոյութեան
եւ արժէքին
մասին կը
՚ւ^այեն
Աագիսարոս
եւ ՇնորՀալփ ; կորսոլահ :
4.— Հալաւոսւրլքասւ:
իյաշիկ
կաթողիկոսին
ուղղուահ
լ^հա յական
մը, որ Հաւանարար կը
կրէ
ՀԳԻՐ
խոստովանութեան»
դորհին
ոգին : կոր–
սոլահ
5.–Վ արդապհտ ական
նիւթերու
շուրչ
« յա յա
նի երկասիրութիւն
մր , որ ղեռ ձեռադիր
կը մ ը–
նայ» (Գուրեան) ;
6.— Վասն աղօթ-ից, պսւճոց եւ արտասուաց ,
ինշսլէս կր
յի շատ ակո
լի
ճառրնտիրներու
մ է չ
(ԶարպՀանալեան)
:
7.— Վասն ցղջւքան եւ արաաաււաց եւ աղօթ-ից,
նոյնպէս
ճառրնտիրներու
մէչ
յիշատակոլահ՜
(ԶարպՀանալեան)
:
Նո յն ղորհերր
շե՛՞ն արդեօք : ԱնՀրաժեշտ է
րնադրին
քննութիւնր
արդարացնելու
կամ մեր -
ժելու
Համար
վերազրումր
8. Խրատ հոգհւոր
թէ ո՛րպէս կարասցէ
մարդ
որոշել
ղմիտս յերկրաւորացն
եւ զտյս կեանս
ար–
ՀամարՀել,
եւ Աստուհոյ
միայն
ցանկալ
եւ ար -
քա յութեան
նորա ,
"՛րղ եթէ կամ իս որ յաղ -
թես աշխարՀիս,
ել ոշ
րմրոնիս
ի
կենցաղոյս
պաարանս :
Վերչփն
ա յս ե րեք ղորհերր վերադրե
լ Անա
նիա Ա անաՀնեց իի՝ հանր
մեղան շում
մր շէ ապա–
Հովարար
եւ Անանիա Նարեկացի
ոչինշ
կր կոր–՛
արնցնէ զանոնք տալով իր անուանակիցին
։
9 – ^ ՚
Մեկնողական ղ ո ր ծ ե ր ։
Երեք Հատ,
ինչ -
Ոքէս
կ՚արձանադրէ
ԶարպՀանալեան
,
Ա) Առաքելական
թղթոց
մեկնութիւն՝
դի^րի–
մ աց բանիւք
եւ Հետեւոզութեամ
ր Եփրեմ ի , Ոո -
կե րե ր ան ի ել Կիւրղի եւ ուրիչ
վա րդա պետա ց ,
րստ կիրակոսի
վկա յութեան ;
Մեր կարհիքր՝
քիչ ետքր :
Բ)
Աւեաարանաց համեմաաութ–իւն ե ւ իյոր -
հրդական եւ մտաւոր տ ե ս ո լթիւԸք ,
րս,ո Կիրակո
սի վկայութեան
է
Մեր կարհիքր՝
նոյնպէս
քիչ
ետքր։
Գ)
ճաո.
մր, ցոյց տալու Համար թէ « Աոլրբ
Աստոլահ»ը
ուղղափառ
ե րղե լու եղանաէլն է «խա–
շեցաբ»ովր
միասին , րստ կիրակոսի
վկայութեան;
Այո երեք ղորհերր , ամրողչովին
կորսուահ
,
ԶարպՀանալեանի
նման՝ Ա . ես/՛
Մուրատեանցն
ալ կր վերաղրէ
Անանիա
Նարեկացիի
Արդ,
ԶարպՀանալեան
եւ ուրիշներ
զոՀ ղա -
ցահ են կիրակոս
սլաամ իչի խանդարուահ վկա -
յութեան,
(նման
ուբիչ
խանդաբում
մր ցոյց
պի–
ի տանք , դարձեալ
կիրակոսի
սլաամութեան
(ԱՐԱԲԱԿԱՆ
ՀԷ՚ԲԵԱԹ)
Խալիֆա
Հարուն
ալ Րաշփւտ կը ոիրէբ
յաճախ
դուրս
ելլել իր պալատէն , տեսնելու
Համար թէ
ի՞նչ կ՝ընէ իր մողովոլրդը
եւ ինք իրեն Հաշիւ տա
լու Համար
իր պետութեան
մէչ անցահ
Դ՛՛՛ր ~
ձահներուն
մասին ;
Գիչեր մը, վաճառականի
մը պէ" հպտուահ՜ ,
անցաւ աւե րակնե բու
մօտէն , ուր կիսաքանդ
Հիւ
ղակի մը մէչ տեսաւ աղքատ մը, որ աեւ Հաց կ՝ու–
տէր :
Բարի
իրիկուն , ըսաւ Խալիֆան
աղքատ
մարգուն • շաա անօթի եմ , չե՛՛ս կրնար
ինհի
տալ
քիչ մր ուտելիք :
Աստուահ
քեղ ՕրՀնէ
,
ըսաւ աղքատը
ոտքի
կանդն ելով նստէ ու ինհի Հետ բամնէ ա յս Հա -
մեստ
ճաշյւ ; Պիտի
ուղէի
աւելի
լաւ Հիւրասիրել
՚
Աստուհո
յ ղրկահ
Հի՚-րը
յ
էա յց առ ա յժմ
ուրիչ
1
բան չունիմ
է
^
Լալ է այս սնունդը, ով եղբայր , ըսաւ
Խա–\
լիֆտն , ել նստաւ աղքատին
քով :
Ու մինչ
կ՚ընթրէին
, աղքատ
մաբղը պատմեց •
Անունս Եաղուպ է, այս Հիւղակէն
զատ
բան
մը չունիմ աչխաբՀի
վյ՚այ , առտուընէ
մինչեւ
դի
շեր բանալի կը շինեմ , տքնաչան աչխատելով
, ել
Հացի ու ապրուսաի
Համար
Հաղիւ քանի մը ստակ
կը շաՀ իմ ։
- իսկ եթէ կորսնցնես այդ
ղորհը,
Հարցուց
Խալիֆան , ի՞նչ պիաի
լ^ւես :
Եադոլպ գէպի
երկինք
ոլղւլելով
իր
նայոլահ–
քը
բացագանչեց
Աստուահ
ինհի օղնական
I
Այն ատեն
Հարուն
ալ Րաշփտ որոչեց
փորձել
Եագուպի Հալատ^Փ՛ ու կամքը :
Երբ իր պալատը վերադարձաւ
, Հանեց Հրո -
վարտակ
մը, որով բանալի
շինողներուն
կ*արգի —
լէ բ բանալ
իրենց
խանութները
Մ ա յբամ ոլտին , գարձեալ
գնաց
Եագուպի
մօա, ու տեսաւ որ անիկա
նոյն ձեւով
՚էամեստ
ընթրիք մը կ՚ընէր՛
բայց սեղանին
վրայ կար
նաեւ
աղուոր նար ինչ մը ։
Հրամեցէք , պոռաց Եագուպ
երբ տեսաւ նա -
խորգ դիչերոլան
Հի՚֊բը
5
1>մացայ
որ Խալիֆան
արգիլեր է բանալի
չինողներուն՝
բանալ
իրենց խանութը , րսաւ
Հա
րուն ալ Րաչիտ , նստելով
սեղանին
առչեւ :
Այո , պատասխանեց
Եադուպ • բա յց
ա յս
աո աւօտ գէմ ս ելաւ անուչավաճառ
մը, որ դոր -
հաւորնեբ
կը փնտռէ բ •
րսի
իրեն թէ անգո րհ եմ
ու զիս անմիչապէս
իր քովը առաւ :• Ա ովո րակա -
նէն աւելի շաՀե ցա յ , անո ր Համ ար է որ
նա ր ինչ
ալ կր տեսնես սեղանիս վրա
յ ;
^^ա^
II
1-11
.•–•1
—1–
I
I
II
նակիչ
մլձւ է եւ ոչ թէ կիրակոս պատմիչը
ինքը :
2.
Գա ւանա բանական
պա յքարի
արձագանգ
մր կայ՛
կիրակոս պէտք չունէր
վկայութիւն
տալու թէ «Աուրբ Աստոլահը»
ի՛նչպէս
կ՚եբգոլի
ուղղտվւառ
( Հա յաստանեա
յց ) եկեղեցիներու
մէչ։
Նաբեկաց ինե բու օրով , յաճախաղէպ
էին կռիւ -
մէչ, երբ սկսինք ներկայացնել
Անձեւացեաց
ե -
պ ի ս կո պո սր հքոսբով) : ԱՀա թէ ի՛նչ կը գրէ Կի ֊
րակոս պատմիչ.
« Իսկ յարեւելս
արք
անուանիք
եւ գիտնա կանք լուսաւորի
չք եկեղեցւո
յ
յաւուրս
Գիոսկորոսի
, այր մաաւոր
եւ Հանճարեղ,
դիաող
տօմ արական
արՀեստից
եւ աստուահա
յնոց
գրոց
մեկնող՝
Անանիա վարդապետ
- սո րա
ասեն իմի
Հալաքեալ
ի մեկնութիւնն
առաքելս
յ զբանսն Եփ
րեմ ի եւ ՏովՀաննու
Ոոկերերանի
, եւ Կիւրդի
եւ
ա յլ սրբոցն , արարեալ
Համ՛առօտ վասն
դիւրաՀա–
սութեան
րնթերցողաց. արար խորՀրդական եւ
մ տաւոր
տեսութիւն
եւ Համ եմ ատո
լ
թիւն տւետա–
բանացն
օրինակս, գրեաց եւ լուսաւոր
իմացուահս
վասն խո րՀ րղական
սրբա սա ցու թեանս՝
որ
յեկե–
ղեցիս
ուզզափաււաւյ
խաչեցար^/.
ասի, եւ փեր -
բողեան
Շողակաթին»
, (էչ
64) :
Երբ ուչադրոլ թեամ բ կր կարդաք
ա յս տողե–
ՐՐ) կը տեսնէք
որ,
1.
Շփոթուահ
են երեք Անանիաներոլ
դոր -
հերը,
Շիրակացի,
Նարեկացի ,
ԱանաՀնեցի։
Տօմ արական
Հաբցերով
ղրա ղահ է
Շ իրա կացի, ,
Մեկնողական
դոբհեր
տուահ է ԱանաՀնեւյի , Շո–
ղակաթր
Հ իւսահ է Նաբեկաց ի ; Այս խառնա չփո -
թութեան
(1)
Հեղինակր ապաՀովաբար
լ^դօրի
՜
ներր Հայ եկեղեցիներու
մէչՎ
իկռն
կախել
(I ) Հեղինակնե)ւու տսետէւէսէւօոր ,
մանաւանգ
ծեոա գբական րն գ օրինա կ ութե անց դարերուն, սո
վորական եր-եւոյթ էր : Ռընան շատ կր ղարմանայ
(յուևաւրաւանութիւե)
, հէսերը
մերմել
(թոնդրա–
կեց իներր) , «խաչեցար»
չերդել
(քաղկեղոնակա -
նութիւն) : Պարղ այս արձադանդր
կը մաանէ
թէ
կատաղի Հակա քաղկեդոն ական րնդօր ինակի չ մլ^ է
որ վկայութիւն
կը ղնէ
՛՛՛էն
մատենադիրներոլ
մ օտ ;
ե ւ կը հե գ նէ ՛ երր կը տեսնէ ր-է հ ա յ ե ր է ն ձեո.ա -
գիրներուն ոչթուականներուն կարելի է վստահիլ,
ոչ ալ դ է պքերուն վ ա ւ երա կ անութե ան։ Կրնար ա–
ւելցնել՝ ոչ ալ անոնց հեղինակի տիտղոսին , — եւ
այս ի ր ո ղ ո լթի ւ ն ր ՝ ոչ մի ա յն մեր մ է ջ , այլ եւ • • •
Ֆրանսացիներուն մ է ջ ։ Ե րեւ ա կ այեցէք, •Բոո.նէյլր
մեր մատենագիրներուն չափ հին չէ, ր ա յ ց
թար–
թիւֆը
ձե ռ ք էն առնուա ծ եւ տրուած է • • • Մ ^ լ ի է –
ր ի ։ Պատերազմէն առաջ, այս էջերուն մէջ գ րեցի
թ է Փիէ ր Լուիս յ ա յ տ ն ո ւ թ ի ւ ն մր
կը կա տ արէր՝
^^ՐԲ կը
՚ յ ր է ր թ է
թարթիւֆՀւ
Մոլիէրի գ ործը չ է ,
այլ փ ո ռ ն է յ լ ի ։ Գրա կ անութե ան պ ա տմութե ան հ ե
ղինակները հեգնեցին եւ անցան , — րանասսւեղծ
մր բանասիրութ իւն ըն է ՜ : Ծերացած է ր Փի է ր
Լուիս, ա չք երո ւն լոյսն ալ կորսնցուցած կուրա -
ցած
էր , այնա է ս որ չկրցաւ իր կ արծիքր հաստսւ–
տել այնպիսի մանրամասն եւ իւղ՜նամիտ
քննու -
թ ե ա մբ մ ը , որով, ժամանակին,
Պիլիթիոի
երդե -
բուն
վ րայ հելլենական դ ր ոշմ դրաւ եւ պատրանքի
եւ խաբկանքի մատնեց Աորպոնի փր ո ՓԷ" է օրնե րբ :
Ահա
այս վերջին տարիներուն՝ Անրի Փ ո ւ լ ա յլ բա^
ցարձակապէս կրհաստատէ Փիէ ր Լուիսի տեսա -
կէտր,
Թարթիլֆը
կ ՚ ա ռ ն է Մո լի է րի ձե ռ ք էն ու
կ ու տ այ ՚ թ ո ռ ն է յ լ ի ։ Ուրեմն չղարմանանք մեր
մա–
սւե նա գիր ներուն գ որ ծ երուն մէջ կատարուած ա -
նունի, թուա կ անի եւ դ է ա քերու խանգարման
վը–
րայ :
(Մնացեալը յա ջ որդ ո վ )
Ծ– ՆԱՐԳՈՒՆԻ
Անապատին ձըմեռն տնձիւն 1ո. տրս աւմ,
Ե
Լ այս կանանչ արմաւենին մ եղմօ ր » ր
օա տ ա ւ ելի ցուր տ աշխարհի մ ՚ հ ե ռ ա ւ ո ր
Տեսիլքն ինծի կ ՚ ան գ ր ա գ ա րձնհն, երրոր դ ո լԸ
կ՚ըսես ինծի Գերմակ հ է ք ե ա թր աղուոր,
Երրոր կրակին առջեւ նստած՝ անդ ա դ րսւմ
կը հի ւ ս է իր , սիրոյ աղջիկ մը ցն ծ ո ւն
օ ո լ ր ջ ը դ կուգ ար եր գի նըման լ ո ւ ս ա ւ ո ր ;
Պատուհանէն կը նայէին դ է պի ներս
Լերան սրտէն իջած տարփոտ եղնիկներ,
Ոսկի թե լ ո վ կը կ ապէի երաղայբս
Տատրակներու բոսոր ոսւքին, երբ գարնան
Աղբիւրներուն ձայնն ա ր ծ աթէ ծ ն ծ ղ ա յ մ ՛ է ր ,
— Ո՜ւր մնաց , ո ՜ ւ ր , քե դմէ ծրնա ծ ա յն տբղան,
գ ե լ ե ՞ ր ն սւււին թ է Լըոյււթեան ոգիներ • . .
ԳաՀիբէ
ԱՐՍկՆ ԵՐԿԱԹ
Այս ըսելով,
նարինչը րամնեց երկու մասի ել
մեհ կտորր տուաւ
հ
տ լիֆտ
յին ։
Հարուն
ալ Րա -
չիտ երբ կը պատրաստուէր
մեկնելու, Եագուպ ը–
սալ •
Եղբայր,
կը տեսնես որ բախտր
զիս բնաւ
չի լքեր։
Ուրեմն մի վարանիբ
ու միշտ եկուր Հոս,
կիսելու
Համար
իմ Համեստ
ընթրիքս :
Նոյն դիչերը,
Իքալիֆան երկրորդ
Հրովարտակ
մը Հանեց, որով կը Հրամայէր
բոլոր
անուչավա–
ճառներու՝
գադրեցնել
իրենց աչխատանքը
ցնոր
տնօրինութիւն ;
Եագուպ երբ առտուն գնաց իր նոր տիրոչ
մօտ , խանութը փակ գտաւ : Եւ անո րոչ
գրութեան
մատնուելով,
սկսաւ
շրչիլ փողոցներուն
մէչ :
Յանկարհ
մեհ աղմուկ
մը լսելի
եղաւ։ Եա -
դոլպ գէպի
նոյն
կողմը ուղղուեցաւ,
ու
տեսաւ
բազմութիւն
մը՝ կնոչ մը չուրչ որ
արտասուալից
կը Հեկեկար , ձեռքեբովյյ
կուրհքը
հեհելով :
Ի՚^նչ է պատաՀահ , Հարցուց Եաղուպ ;
- Ախ , պատասխանեց
կինը , տիրոչս
զաւա
կը՝ փ"Քր1՚Կ Աէէ՚ե
առեւանղուեցալ
պարտէզին
մէչ , ալաղակնե
րոլ կողմէ : Տէրերս չատ Հա բուստ
են եւ աւաղակնեբը
չափազանց
մեհ փրկագին
պի
տի պաՀանչեն
՚ վա^յ
ինձ • ՚ ՚ Տէրերս
ղիս
պիտի
ամբաստանեն
թէ լալ չեմ պաչտպանահ՜ իրենց ղա
ւակը ու ղիս մաՀուան պիտի դատապարտեն :
Պէաք է Հեապնղեմ
ա ւաղա կը , խո րՀեցալ.
Եադուպ , եւ սկսաւ վազել ոստիկաններուն
Հետ ,
որոնք ղբկուահ
էին դողերը ձերբակալելու
Հա -
մ աբ :
Երբ դաչտ՛ ելան, տեսաւ աւյսղակը որ պզտի՛ –^
կին Հետ կը սուրար
ղէպի հտռ մը, ուր
կանդնա1ւ^^
էր Հուժկոլ
ձի մըէ
՚
"
Եագուպ
քանի մը ոստումով
Հասաւ աւադա -
կին մօտ, ու սկսաւ
կռուիլ
խլելոլ
Համար առե–
ւանղուահ
տզեկր։
Նոյն
միչոցին,
պզտիկր
ուժ -
դնօրէն պոռաց , ոստիկանները
օղնութեան
կան -
չելով : Գողը վեբչապէս
ձեր րակա լուե ցաւ ու
րանտա րկո ւե ցաւ :
Եագուպ առաւ սլղտիկբ ու տարալ
յոլսաՀատ
հնոզներուն
, որոնք
մեհ՜ նոլէբներով
վարձատբե–
ցին ազատարարը :
Եագուպ աբգաբադատ
րլլալով,
ուղեց բամ -
նել այդ նոլէբնեբը
ոստիկաններուն
Հետ, եւ իր
այդ
ւիեՀանձն
արարքին
Համար
ոստիկանական
ճիւղին մէչ պաշտօնի կոչուեցաւ ;
Հարուն
ալ Րաչիտ
զարմացաւ , երբ իր աղ -
քատ
բա րեկամ ր դա
ալ
ոստիկանական
Համ ազդես–
տի մր մէչ ու առչեւը դրուահ
ճոխ սեղան մր
յ
Շատ
աւելի լալ ընթրիք մր պիտի
ունենաս
^ԳԲայր
, ըսաւ Եադուպ
իբ Հիւրին,
որովՀետեւ
ա
յսօբ
մեհ բախտ
մր ունեցա
յ ՚.
Եւ պատմեց
Հարուն
ալ Րաչիտի
այգ
օրուան
պատաՀահ ր ;
Պալատ
դարձին
Խաչիֆան
Հրովաբտակ մը
Հանեց , որով ոստիկանական
ամբողչ
կաղմր կը
ցբուէր
եւ սլաչտօնանկ
կ՝րնէր
բոլոր
պաշաօնեա–
նե
ՐԸ.
Այս անդամ , խորՀեցալ
խալիֆան , վերչին
խօսքր իմս սլիտի
ըլլայ :
Եադուպ
երբ այդ նոբութիւնը
իմացաւ , բնաւ
չվՀ.
հախեց իր Համազգեստն
ու
զէնքերը
ու կոկիկ
գումար
մը ձեռք ձգեց
է
Գիշերր երբ իյալիֆան
կրկին գնաց իր աղքատ
բարեկամին
Հիւղակր,
Հոն չգտաւ
զայն։
Հարցու–
փորձեց
դրացիները,
բայց ոչ ոք կրցաւ
րսել
թէ
ուր վւոխա դբո ւահ է ր ան :
Փս՚փաքե լով անպա յմ ան ղա յն գտնել ,
Հարուն
ալ Րաչիտ
շրչեցալ
ամբողչ
քաղաքր,
ու վեբչա
պէս նշմարեց
զայն շուկայի
մր մէչ,
զովացուցիչ–
ներ ու պտուղներ
հախելով
ղրաղահ :
Եագուպ շատ ուրախացաւ
, երբ տեսաւ
իրեն
հանօթ
ա յցե լուն :
Շտտ
կր ցաւիմ որ երէկ դիշեր տունը չէի՛,
ըսա1յ,
բա յց իբրեւ
փոխարինութիւն
ա յոօր
սեղա
նիս ւիրայ պիտի ղտնես ինչ ոբ կր փափաքիս
ւ
Ու պատմեց
թէ ինչպէս Համազգեստի
դրամով
Fonds A.R.A.M
