սչիաի սչաամ-ու-իՆ ինչ որ ալեղած
ըլլան անոնք
,
ՎսաՀմանաղրօրէն
սլասւասխանաաու.
վարի^եր
,
Հանրային
պա շաօնա աա
րնե
ր կամ առանձին ան -
^ աան
եր
» I
3.
Մի*–" կ"ղմէ , Համաձայնագիրը
շաա ու. -
մեղ է, որովՀետեւ.
կ՝ըսկ թէ ^խմրաւորման
մը
ամըողԼութեան
կամ մէկ մասին
ղէմ»
ւյեղասպա–
նութիւն
գործած
ոեւէ մէկը պիաի պատմուի : Այգ
չի՛* նշանակեր
, որ եթէ նոյնիսկ
սեւամորթ մը
սպաննուի
, Մ • ՆաՀանգներր
կրնան
իրրեւ ցե ֊
ղասպան
մեղագրուիլ
։
ՊԱՏԱՍ ԻյԱՆ
Անիմաստ
մաաՀողութիւն
է
՜ա
յո է
Եթէ Ամ իթ
, գինով
, ղա յրացած կամ նա -
թատուած
րրայուն
պատճառով
սեւամ"րթ
մր կր
սպաննէ , արարքր
մարգասպանոլթիէձւ
է ։ Տեղաս -
պանութիւն կ րլլա
յ
ա յն պարաղա
յին
մ իա յն , եթէ
որոշ թիւով
սեւամորթներ
կր սպաննուին
իրրեւ
մէկ
մասը ծրագրէ
մր, որ կրձգտի
րնաԼնԼել
րո -
լոր
սեւամո
րթներր
Ամերիկայի
մէլ ,
4.
Համ աձա յնագիրը կրբռնարարէ պետա -
կան
իրաւունքները
,
ո րովՀետեւ
ներքին
օրէնք
մ ր
գրի
Շքլնդափց
յարԱոդխԱԱնէ
Համ
աձ
աճա
/1ւա
կր պարտագրոլի
մ
իԼւսղղային
ղրութեամր ;
ՊԱՏԱՍԽԱՆ
Համաձայնագրի
5րգ յօ դուա–
ծր
սակայն
կ՚՚րսէ ,թէ պետո
ւթ իւննե
ր ր ,ցեղասպա–
նութեան գէմ օրէնք պիտի
սաՀմանեն
, իրենց
Հա–
մ ապա
աաս խան սաՀմ անագրո
ւթե անց Համաձա
յն :
5.^—-
Եւ վերջապէս
Համաձայնագիրը
շատ ու -
մեղ է, որովՀետեւ
կրնայ
րլլալ
, որ օր մր, ամե—
րիկեան
քաղաքացի
մր գատուի
միչաղգային
աա–
եանի մր առչեւ ,իր երկրին
մէչ գործուած
ոճիրի
մ ր
Համ ար
I
Աս իկա ՀակասաՀմ
անա
ղրա կան
սլիտի
շւլար •
ՊԱՏԱԱԽԱՆ—
Համաձ ա յնագրի Ծրգ
յօգոլա–
ծր կր սաՀմ անէ , թէ մ եղաղրեա
լ
անձր
պիաի
ղատոլի
այն երկրին
մէչ, ուր գործուած է ոճիրր
կամ
միչաղղա
յին պատմական
ա յնպիսի
ղատա -
րանի
մ ր առչեւ
, ո րուն
իրաւասութիւնը
ճանչ -
ցուած է Համ աձա յնագի
ր ր ստորաղրած
պետու —
թեանց
կողմէ եւՀետեւարար
ունի գատելոլ
իրա
ւասու
թիւնը Հ
Ներկայիս
, ոճրագատ
միչաղղային
ատեան
մր
գոյութիւն
չունի,
ցեղասպանութեան
Հարցերով
ղրագելու
Համար,
բայց ՄԱԿը
քննելու
վրայ է ,
թէ պէ՛՛տք է ստեղծել
նման ատեան
մը։
ՄԱԿը
կրնայ
նոր մր ստեղծել կամ որոշել,
ոբ
նման
Հարցերով
ղբաղի
ա յմմ
ու
մ իչաղղա
յին գատարա–
նր (Լա Հէյ) ։ Ամէն պարաղա
յի տակ
գատաբանը
պիտի
չկրնայ
ղործել
, եթէ շաՀազբղռուած
երկի–
րր չէ ճանչցած
իր
ի ր ա ւ.ա ս ո ւթ
ի ւն ր ։
Լեմքին,
սակայն
, այս րոլորէն վեբ կրմտա -
ծէ նաեւ , թէ զոբծնապէս
ի՚^նչ արմէք
սլիտի
ներ
կայացնէ
Համաձայնագիրը։
Օրինակի
Համար ,
ի նչ պիտի պատաՀի
, եթէ Խ՛ Միութիւնը
ցեղա
սպանութիւն
գործէ : Պիտի
ղ ատէ"՛
յանցաւոբներր
իր սեփական գատա րաննե
բո
ւն առչեւ
։
կ բն ա՛՞նք
յուսալ , ոբմ ինչեւ
իսկ պ իտ ի րնգուն
իմի
ք աղղա
յին գատա բանի։
մ ր
մ իչամ տութիւնր
։
֊
Նոյն իսկ
իյ. Միութիւնր,
կը խորՀի
Լեմքին,
որոչ չափով
Հաշուի
կ՚առնէ
Հանրա
յին կարծիքը
։
Օրինակի
Համար , ինքղինքբ կր Հռչակէ
գաղթա -
յին
մողո վուբգնե
բու
իրաւունքեե
րուն պաշապա -
նր
։ Արգ , եթէ երեւան
գա
յ , որանոչթէ պա
չտ–
պան , այլ մողո վոլրղնե
ր ր բնաչնչող
մ լ ^ կ , ան -
կասկած
գմուա բութեան
պիտի մատնուի
թափան–
ՀԱԹԱԼԻՆԻ
ԿՌԹՆԵԼՈՎ
ԳԼՈՒԽ ԲՌՆԱԾ
ԷՐ ԱԹԱ֊
ԹՒՒՐԲԻ»—
ՊԷՏԲ է ԱՐԳԵԼԱՓԱԿԵԼ
ԶԱՅՆ» =
ԽԱԲ
Թ ո ւ ր քի ո յ Ազգ– Վ երա կ անգնում կ ռւ–
ււակցռւթեան վ արիչը՝ ՚Նուրի Տ էմիր տ աղ, հե տ եւ
եալ յայտարարուր-իւնն ըրած է Բ ՚ ո ւ ր ք Հեռ ա գ բա^
կան Գռրծակալութ-եան (23 Մարտ).—
ԱպաՀով
էինք կարծելով թէ անվնաս գաբ–
ձոլցած
ենք ի՛սմէթ
ինէօնիւն
ւ Այսօբ
Անգաբայի
մէչ ականատես
գարձա
յ անոր Հանգէպ
փարոււէ՚ի
պոռթկումներուձւ
։ Լռած
. է ի , խորՀելով որ թուր
քին
վեՀանձնութեան
խոտոր կը Համ
եմ ատի ան -
կումէն
վերչ
թուել
անոր
իշխանութեան
շրչանին
գործուած
նիւթական եւ բարոյական
չարիքներր։
Բայց կր տեսնեմ որ լռութիւնս
Հնարաւորութիւն
պիտի
լ^ծայէ
գիկտատո
րութեան
վերաՀտստատ–
ման՛. Հետեւաբար
Հարկ է
վերստին
պայքարի
ձեռնարկել
մինչեւ որ անվնաս
գառնայ։
Այս իսկ
պատճառաւ
պիտի
յտյտնեմ
կարգ
մ ը՝ իրո
ղո ւթ
իւն
ներ
որոնք
լոյս տեսած
չեն։
իսմէթ
ինէօնիւ,
Աթալինի
բարեկամութեանր
վյւայ
յենլով
ղլուիս է բռնած
Աթաթիւբքի
։ Վար -
չապետռլթեանր
շրչանին
35
Հոգիւնոց պատուիբա -
կութեան
մր Հետ Մոսկուա էրղրկուած։
15
օր
Ա թալինի
երեսը չէբ կրցած
տեսնել,
վեբչապէս
16/1ք
^ՐՐ Կրեմլինի
մէչ սարքուած
Հացկերոյթի
մը
րնթացքին Ա թալին
պոռալով
Հետեւեալը
ըսած
էբ
անոր
, նկատելով ոբ ծանբ կր լսէ •
Մոլսթաֆա
Բէմալ
ի՛՞նչ
կ՝րնէ։
Կ՚այրէ
կը
մրրկէ՛՞ : Գուն լաւ մարգ
ես , քեղի Հետ կարելի է
ապրիլ :
Այս
խօսքերուն
առչեւ
ինէօնիւի կրմնար մի
այն
Հեռենալ
սեղանէն
, րսելով.
Հժօղէֆին
բաբեւ
ցելու
Ասիոյ եւ Ափրիկէի
այն շրչաններր,
որոնց
վրայ տչք ունի
յ
ի՛՛նչ արմեց
ա յս իսա չակբո
ւթիւնը
անձնապէս
Լեմ
քինին
։ Հարցում
ր անակնկալ
մը եղաւ
անոր
Համար։
Բնաւ չէբ խորՀած այգ մասին
։
«9՛//
տ–
ցածս այն է որ ամբողչ
ունեցածս
վբայ
գնաց»
,
րսաւ ան :
Լեմ
քին սակա
յն իր վերչնական
Հանգիստը չէ
գտած։ կրմտածէ
շարունակել
իր սլայքարր , Հա–
մ աձա յնաղրի
աիեղերական
վաւերացմ
ան
Համար
։
Երբ այս աշիսատանքն ալ վերչանայ
, այն ատեն
կր
յուսայ
մեկուսանալ
մամանակի
մբ Համար
գի՚ւ —
ղակտ^ւ
չրչո՚նի
մր մէչ, քիչ մր ձուկ
որսալ
կամ
1
ա ա
րա
բակ խաղա
լ եւ ապա տարիներէ
ի վեբ ա -
ռաչին անգամ
ըլլալով
չ բանե
րկ նկաբներ պատ
բաստե
լ :
Կը
յուսամ
այսուՀանգեբձ
չարունակել
ու
սումնասիրութիւնս
ցեւլա սպանութեան
մ ասին եւ
պատաՀած
ոճիրներր
նե րկա յացնել
ՄԱԿին , կ՝ըսէ
անխոնչ
ԼեՀր :
ի՛՞նչ Հանգամանքով,
սակայն ւ
Մտրղ էակի
Հանղամանքով։
Եո
Համաձայ–
նագիրր կր նկատեմ տապանագիր
մը
մայրիկիս
Համար
։ կ՚՚ոլղեմ որ փոչփ չէ^է անոր
վրայ եւ
փայլուն
մնայ
...
(ՎԵՐՋ)
ունի» : Մ ինչգեռ անճաչէն
վերչ
բնկերնրը
անկիւն
մը Հաւաքելով
Հ Զ ը լ լ ա յ որ Աթաթիւրք
իմանայ,
երկու
երկիրներուն
միչեւ
պատերաղմ կը ծագի»
սպառնալիքով
պաՀանչած է որ այս գկոքքը գաղա
նի պաՀուի •
Այն ատեն
յիչեալ
պատուիրակութեան
մ էչ
գտնուող
3)տլիՀ
Րըֆգր
Աթա
յ վե րագարձին
այս
դէ՚ՂՔւլ
կը "չաբղէ
Աթաթիւբքի
եւ ինէօնիւի
քինա–
խնգրութենէն
վախնալով, կր խնգրէ որ
օձիքը
ձեռք չտայ։
Միւս
կողմէ
Աթաթիւրք
նոյն պատ -
ուիբակոլթեան
անգամ
Տօքթ.
Շիւքրի՛–
Շէնանէ
մանրամասնօրէն
կ՝իմանայ
դէպքը եւ ատեն մը
Ա թա լիւնի բարեկամութեան
արաա
յա
յտութեանը
կը սպասէ
է
ի վեբչոյ
ինէօնիւ
կը Հեռացւաւի վաբ
չա պետո ւթենէն
յ
Անոր
Աթալինի Հեա ունե ցած
բարեկամու -
թիւնր
ի յայտ եկած է քաղաքական եւ վար
չային
բազմաթիւ
իսնդիբնեբու
մէչ։ իմէչ այլոց
ճորոխ
գետին
վրայ
Ռուսերուն
կողմէ կառուցուած
ամ -
բարտակին
փլուղումին
եւ գետին
Հունր փոխուե -
լուն Հետեւանքով
աւելի
քան
9000
քառ.
մեթրնոց
Հողամ ասի
մ ը Ռուսերուն տէր կանդնելուն
ղլուխ
ծռեց եւ միայն
Աթաթիւբքի
ղէնքով
միչամտելու
մասին տուած
վճռական
Հրամանին
վրայ,
կարելի
եղաւ առաչքը
առնել
ռուսական այդ պաՀանչին
։
Նմանապէս
Աթաթիւբքի
մ իչամ աու թեամբ է որ
չմ ե րմ ուեցաւ
անդլ
. կաո ավա
բու թե ան ներկայա -
ցոլցած
առաչաբկր,
որ կբ ձղտէր
Աիչերկրական–
եան ուխտ
մր կնքել ւ^տչքս ձեր Հողերուն
վրայ է»
Ը""Գ
Մ ուսօլինի
ի
յա
րձա կո ղա կան
սպառնալիք -
ներուն
առչեւ •
Նմ անա պէս
անո ր շբչանին է որ
պատաՀեցաւ
թրքական
պատմութեան
մէչ աննախրնթաց
ող -
րերղութիւն
մբ, այն է վերադարձնել
քաղաքա -
կան փախստականներ
: Աթալինի
Հանդէպ
տածած
բա րե կամ
ու թեան
Հետեւ անքոփ է որ ռուս կառա -
վարու թեան
յանձնա
եցան
մ եր
^ րկիրր ապաստա
նած
1 54
ցեղակիցնե ր որոնց
վրայ
քաբ
իւ ղ
թ ափե–
լով
ամրարաա1լի
մր վյւա / Հաւաքաբար
աքրեցին։
Նմանապէս
նոյն
բա րե կամ
ու թ ե ան
Հետեւանքով
Հայրենասէր
երիտասարղներ
գաղաղ^ւե
բու մէչ
՚Յ^^ական
մոմնոց
լամբարներու
լոյսին աակ, տան–
չանքնե
բու
ենթարկուեցան
։ Անոչ մ իա քն
փախըս–
տա կաննե
բու
ա յլեւ
էրղինճանի
աղէ տե ա ^ե
բուն
Հանգէպ ալ անղ ութ
շա
րմե
ցաւ եւշաա մր օտաբ
թեբթերու
թղթակիցներր
ի տես
աղէտեաչներոլն
Հանդէպ
անոր
ցոյց տուած
անտա
բ բե րութեան
,
Հա
յս
մ արդէն
ի ՚ ե ր
չի կա
յ»
րսին ;
ինէօնիւ
աղէ տեալներուն
Համ ար եղած
նուէր–
ներով լիառատ
կփսանղրի եւ այ^շինել տուաւ :
Հիմա ան պէտք է պաբտադրոլի
այս
արձաններուն
վւոխարմէքր
վճարելու
։ Անձնապէս
Հակառակ
եմ
^ինէօնիւն
սաՀմանէն
դուրս
Հանելու
մասին
նեբ -
կայացուած
առաչարկին» : ԸնղՀակառակն
ինէօ -
նիւն
երկրին
մէկ անկիւնր պէտք է
վւակել եւ
մեբթրնդմեբթ
անոբ
ցոյց տալու է թէ իրմէ
վերչ
երկիրր
ինչպէ՞՛ս
անարգել
յաոաչ կ երթայ
։
Ա. ԱշխարՀ
ի ամէնէն
անճարակ
մարգր։ Ե ~
րեք
ամիսէ
ի վեր որսորդութեան
կ՚երթայ եւ մէկ
Հաա
իսկ չէ կրցած
որսալ :
/• •
Ս՚յԳ պատճառով ալ ձգեց
ոբսոբգութիլ–
նր ել անգամ
գրուեցաւ
կենդանիներու
պաչտպան
լ^կե
րութեան
։
«ՑԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԲՕՆԸ
(18)
Կ. ՊՈԼՍՈՅ ԴՐՍՒՈՒմԸ
Ա՛–
ՊԾՏԱՐՈՒՄԸ
Բոլոր
այս փախստական
նաւերր Տաբտանէ -
լէն ալկրցան անվտանգ
անցնիլ
ել բոլոբր
միա -
սին
Հասան
Թենէտոս
, առանց
Թուրքերէն
նեղոլե–
չու ։
Տե
տոյ Պտրպաբօ
երկարօրէն
կը պատմէ թէ
ինչպէս
մարտի
վերչին
օրերուն
, դարձեալ
բա -
ցին մեծխրամատը
, որ անՀուն
քաղաքին
արեւ–
մ ըտեան
ծա
յրր
, Հեսլտոմ
ոնի պալատին
մ արղփն
մէչ
, ատենօք
, Ոսկեղչիւրի
ծայրէն
սկսելով ցա -
մաքային
պարիսպը
կ՝եղերէր
, մինչեւ
այն տեղ ուր
^"ԴԸ
ալ կը ղադրէր տափարակ
ըլլալէ
ւ
Ուրեմն
ստիպողական
պէտք կար
դարման
տանելու
այս կենսական
պակասին
ել փոսը
նորէն
փո բե
լու էր ,ինչպէս
նաեւ պէտք է բ ամրացնե
լնո
յն
իոկ
Հէպտոմոնի
պալատ
ր ։ Թագաւորր
խնդրեց
թանայէն
եկող երեք ցռկանաւեբուն
Հբամանա
—
տար
տիար
Ալոյղիօ
Տի՚էտօէն,
որ չնորՀ ընէ իր
ցռկանաւերովն
ու իր նաւերու
ղերիներովը
երթայ
Ոսկեղչիւրի
քէ^այրը. Հոն ամրացնէ պալատը, եւ
Հոն
ցամաքի
պատին
ա յս վե լ՚չին
մ ասին
առչեւ
Հաբիլբ ոտք երկայն եւ ութր ոտք խորունկ փոս
մը փորէ։
Տիէաօ սլատասխանեց թէ
ոլբախոլ -
թեամբ
յանձն
կ՝առնէր
ա յս
աչխատութիւնր
՚
« Նախ, ըսաւ կայսեր , ի փառս Աստուծոյ
եւ րո -
լոր
քրիստոնէոլթեան
, եւյետոյ
ձեր կայսրու -
թեան
սիրոյն
Համար
որ Թուրքէն
գրաւուելու վր–
տանգին
մէչ կր գտնուի,
եւ թէ որպէսղի
ձեր տէ
րութիւնը
ումեղ
ըլլայ։
Ասոր Համաբ,
յառաչիկայ
երկուշաբթի
առտուն
խարիսխր
պիտի
վերցնեմ
եւ
ցռկանալեբովս
պիտիւ երթամ
Բինէկիոնի
դուռր
։
Հոն ցամաք պիտի
իչնենք
ել ամէնքս ալ քաչարաբ
պիտի
վւորենք
իւրաքանչիլրնուս
ինկած
բամ
ին ը» ;
« Եւ երբ եկաւ այս երկոլշաբթին
, որ
Մարտի
1 45՛
է ր , նաւապետին
խոստում
ին
Համ աձա
յն
եգալ
ամէն
բան, եւ երբ ցռկանաւեբր
որոշեալ
տեղր
Հասան,
ամէնքն ալմէկ սիրա մէկ
Հողի,
բաՀե -
րով
, բրի՛չներով
, Հողերը
վւոխադրելու
սակառ -
ներով, ցամաք
իչան
, կայսբր
ել բոլոբ
պարոն -
ներր Հոն ոտքի
վ յ ՚ տ յ կեցած
այս գեգեցիկ
աշիա–
տութիւնր կբ դիտէին եւ ամէն մէկ նալոլ
վարիչ
իր
գրօշր ցամաք
Հանած էբ իր մարգոցր
Համար
իրր
Հալաքման
նշան, եւ այգ
Օրր
փոսին
ամենա
մեծ
մասը
փորոլեցաւ
, այնքան
իսղճմտօրէն աշ -
իսատեցան
ամէնքն ալ նաիս Աստուծոյ
սիրոյն
Հա
մար
յետոյ
Թուրքէն
ղղացած
վախերնուն
, որպէս
ղի չկարենա
յ մինչեւ
պարիսպին
տակր
մօտենալ
։
Երբ
իրիկունը
Հասաւ,
կայսբր
չերմ
շնորՀակա -
լութ իւններր
յայտնեց
նաւապետին
յանուն
Վենե
աիկի կառավարութեան
իր կ
ատարաՇ՜ աոուոր
ա,–դ
Իսատութեան
Համար։
Տիար
Գաբրիէլ
թրէվիզան
եւ իր երկու
ցռկանաւեբու
մտրդիկ^ւ ալմինչեւ ա–
բելամ ուտ ա շխատեցան՝
փոսր
վւորելոլ եւ սլա
լա -
աին պաաերր
ամրացնելու
գործին »։
Այսպէս
մոգական
աբագութեամբ
փաբսւած
ա յս խո բունկ
փոսր
Հե րակլիոսի
պատին
առչեւ ,
Բ ս ի լո բո
ր թա
յէն
մինչեւ
Անէմ աս կոչուող աչտա -
րա կնեբր
կ՝երթ ա ո
է
Աւաղ շաբաթ
օր,
31
Մարաին
, նոյն
բարիկւս–
մեցողոլթեամբ
լեցուն
ա շխա տաւո
բնե
ր ը աւարտե
ցին
փոսին
մնացած
մէկ փոքր
մասն ալ ։
Մինչեւ
վեբչր
թագաւորը
իր նե րկա յոլթենէն
ե լետրակտ -
նացած
, իրենց
բամինր
բերին
Հաւաքաբար
կա -
տարուած
ա յս գո րծին
։ Ա յս վա յրկեանին
արդէն
,
այնքան
կը վախնային
յանկարծական
մէկ
յար -
ձակումէն
Թուրքերուն
որ թագաւորին
Հրամանովդ
մ եր
ձ ակա
յ բլուրին
վյրա յ գրուած
պաՀ տ պաննե
ր ը ,
առանց գադա
բ ի , Հոբիղոնր եւ պարիսպին
մեր -
ձակաները կըղննէին
։ ((.Աստուծոյ
^ոբՀիլ
, կը
գրէ Պարպարօ , մարգ
չեկաւ։
Իրիկունր,
դէպի
Հանդստեան
մամուն,
փոսր
բոլորովին
ալարտե -
ցաւ։
Ալոյղիօ
Տիէ՜տոյի
իտալական
ցռկանաւերը,
իրենց կորովի
նաւաստիներով
լեցուած
, խարսխե
ցին
իրենց
տեղր՝
Բերայի
դիմացը » ;
Այս
վայբկեանէն
սկսեալ,
ինչպէս
ըսի, ճի -
ո ւս թ ինի
ան
ի ի իտալացի
վարձկանները
նչանակ -
ուած
էին իպաշտպանութիւն
ցամաքային
կոչ -
ուած
պար իսպին
ամէնէն
կա րեւո
բ
կէտերուն
։
Ասկէ ղատ այս կողմի
գլխաւոր
դռներոլ
պաՀպա -
նութիւնն ալ այս աղդին
ղլխաւո
րնե բուն
որոչ
իսնդրանքին
վրայ,
չորս վենետիկց
ի պաշտօնա -
կապերու
յանձնուեցաւ
•
Բօնթաբինի
, Բօրննի ,
Մ°էէնիկօ
, Տօլֆի
է
Ամէն
մէկուն
տրուեցաւ իր
պաՀ պանո
ւթե
ան
յանձնուած
դրանը
բանտ
լին , եւ
անոնք լալ պաՀեցին
ղանոնք %
Fonds A.R.A.M
