ԶԱՑՆԵՐ
ԳԱՒԱՌԷՆ
ԿԱՊՈ6Տ քտԱՋՒ
աՄԵԱԿԸ
ԼԻՈՆ
(յապաղած)
Աօա
երկու, ամիսէ
լ–
՚էեր
կաոլււյսյ
իյա*ի
մ րաջաՆ
սւնդսւմ ո ւՀ ինե ր ր
՛լոր–
ծ//
լծուած
էին, Միութեան
40ամեայ
յորելեանր
աօնեչու
Համար;
կլ իսկաիէս
մեծ
յա^ողութեամր
պսակուեւյան
իրենց
^անքերր։
Գեկաեմբեր
23//
շաբաթ
՚էիչեր
բազմութիւնր
խռնուած
էր Ռամււյի
սրաՀր՝.
Օրո՚^՚՚՚ն
նաիսաղա
-
Հր , Տիկ • Գեղան Փափազեան
, Հանգէսր
բացուած
յայաարարեց
, ԱանռւՀիներոլ
կողմէ
երգուած
քայլերղով։
իր բացման
խօսքին
մէ^ Տիկինր
Հա–
մառօաակի
սլարղեց
կապոյտ
Խ ա չի
գործունէու–
թ իւնր
40
տարուան
րնթացքին
: Յետոյ
շատ
գե
-
ղեցիկ կերպով
ներկայացուեցաւ
կենղանի
պաա
-
կեր մր։ Օր– Մա՚րղարիտ
Առաքելեան
կր
մարմնա~
ցնէր
Հ. 0– Մ –ր սպիաակ
Հագուած։
՚Բառասնամ–
եակին
աոթիւ
ուղերձ
մր արտասանեց
Օր •
Ա ՚
քս՜ութեան
, երգեց
Տիկին
ԱրմենուՀի
Վարդան
-
եան կոմիտասին
«Հա
յասաան՚^ր , չաա
յաջող
:
Յետոյ
բեմ Հրաւիրուեցաւ
Տիկի՛ն
7յ •
Մի՚՚աք–
սին , առանց
նուաղեցնելու
անոնց
արմէքր)
,
իր
վարելու
արուեստին
մասին
կրնանք
անվերաւգաՀ–
օրէն
րսել թէ ան ծնած
է
երաժիշտ
եւ կրնայ
տի–
րաբար
ղիմսՀգրւսւել
սէնւիօնիք
նուագախումբի
մր
՛Լարիչի
մր վրայ
ծանրացող
բոլոր պատասխա
—
նատուռւթիւններր
;
ՕՀ ան Տուրե ան Փատրլոլի
նուա դա իսումբին
՚Ա՚՚՚Ււէ
աԿւցած էր, վարելու
Համար
ռույւական
ե–
րաժչտութեան
նուիրուած
յայտագիր
մր։
(Մ ո Լ -
ւարկսքի, ՐահմաՐփնօֆ
եւ
Չ այքո վ սքի) :
Եւ
երի–
տաս՚սրդ
արուեստագ
էտր
գայն ի գլուխ
Հանեց
ի–
րեն պատուաբեր
եղանակալ
մր
ոլնկնդիրնե
րով
լեցուն
սրաՀի
մր առ^ել
:
Մ ուսօրկսքիի
ՍՈ6 ՈՍւէ ՏԱք 16 ^ՕՈէ
0\3.\\\վ՚ն
մեէւնութեան
մէջ, իր Տպոաին
միջոցալ
իր
ղղտյ–
նո՛ թ եան թափանց
ու մ ր ՚լէպի
նուագա
խում բր , եւ
անոր ղարգացումր
գործիքներու
Հնչական
աշխար–
Հին մէջ , րնտիր
արուեստի
նմ ո յշ
մ լ ^ է ր անտսւ–
րտկոյս
: Անոր, ինչպէս
նաեւ
Զայքովսքիի
սէնՓօ–
լփ փ ա ր ե թ ֊ ի ք / յ /
առաջին,
երրորդ
ել
մանաւանդ
չորրորդ
աօսV^ա^ոէ/յ՚
վերջաւորութեան
մէջ տե
֊
սանք թէ ինչպէս
իր արուեստագէտի
անՀ ա ատ
կա
նո ւթ իւնր գիտէ , առ անց խաւիանելու
նուագածու–
ներուն
ինքնամատոյց
յոյղերր
, առաջնորդել
ղա
-
նոնք յօգուտ
իր անձնական
ներչնչռւմնեբուն
ար–
աա
յա յտութեան
:
՚–՛ ՚՛
՚՛՝՛՛ ՚
՛Օ • Տուրեան
վարեց
նաեւ
ՐաՀմանինօֆի
երկ–
րորգ
քօէւչերթօն
որուն
դաշնակի
մասր
կր կատա
րէր
յայտնի
ղ աշնակաՀարուՀի
Աննի Տարքօ
:
Տա–
գ՚սնգա՚-որ
տրուեստագիտոլՀ
ին ջերմ
ծափերու
արժան՛ս ցաւ ւ
^սւմանա1^
ու վ։որձառութիւնն
են որ կր կեր
տեն անՀատր
ել կր Հասունցնեն
նաեւ
աբուեսաա–
ղէար,
եթէ
ան իր մէջ կր մարմնացնէ
իրական
արժանիքնւ^ր
: Մենք
կբ Հաւատանք
թէ 0– Տուր
-
եանի Համար երկար պիտի
չրլայ
ժամանակ
ին
տե–
ւողութիւնր,
դասուելու
Համար
լաւագոյն
՛Լարիչ–
ներու կարգր
:
9––
•ՐԷՐԷՍԹԼ-^ԵԱՆ
եան
որ զեղեցկօրէն
եւ մանրամ ասնօրէն
պարղեց
այս աղգօդուտ
Մ իութեան
կատարած
աշխաաան
-
ՔՐ՛ Ապա
յիչե լով այս երկրին պատմական
տաբե–
դարձներր,
որոնք խտնդավսէռօրէն
կր տօնուին
,
շեշաեց.
« Մենք
որ այնքան պէաք
ունինք
վե–
րանո րոգմ ան
, ինչո՚^լ
մենք ալ չտօնենք Վարգտ
-
նանցներոլ
, Գրիգոր
Նարեկացիներու,
Հայ
գ^ձ–
րու գիւտի
ել բոլոր
մեծ
ու փոքր
փառատօններր,
ո րոնք մեր տա բագի ր բաղմ ութե անց
երակներուն
՛է է ջ աւիշ կր ներարկեն–»
: Այս առթիւ
փառաբանեց
բոլոբ
այն րնկեր
- ընկերոլՀիներր,
որոնք
այս
օրուան
րտրձրտցռւցին
կինեբու
ամէնէն
ժոգովբր–
՚լ-ական
կաղմ ակե րպո
ւթ իւն ր։
^Մ չակո
յթի ճակա
աին վրայ,
թէ անկարներու,
օգնութեան
ղործին
,
կամ
Հիւանդանոցներու
մ էջ պատսպարուած
մ եր
աարաբախտ
Հա յրենակիցնե
րո ւն , բո լո րին
ա չքե ր ր
ուղղուած
են դէպի
Հ ՛ 0–
Մ–,
որուն
կեգրոնր
Ա–
մերիկա
կր գտնուի։
Մէկ խօսքով
մեր
Միութիւնր
ներկայ
է րոլոր
այն վւււ յրե րուն
մէջ ուր կար
իքր
կայ^։
Յիչեց
միայն
վերջին
տասնամեակին
Հ –
0՝
Մ • ի նիւթական
օդնոլթ
իւնր
ա շխաբՀ
ի բոլոր
մ ա–
սերուն
մէջ։
^Ելքր
եւ մուտքր
միշտ
ալ
Հաւասա–
րակշռուած
են , շնորՀիւ
ա յս ժողովուրդի
լում
ա–
ներուն։
Ան գիտէ
թէ ուր պէաք
է աայ
եւ
որուն։
Պատիլ
Հայ • ժուլովոլրգին
: Գեռ
նոր
տօնեցինք
ԵՕամեայ
յորելեանր
այն մեծ
կաղմակերպոլթեան
"I՛ ^11 կոչուի
Հ . 3 • Գաշնակցութիւն
, որուն
ան -
՛ւ իջա կան
Հ ս կո գո ւթե ան աակ
է ո ր կր գործէ
Հայ
կասլոյտ
իյաչր,
իսկ այսօր
կր տօնենք
այս կանա
ցի կաղմ ակե րպո
ւթե ան 40ամեա
յ յորելեանր
, կեց
ցէ Հայ ժոգովուրգը,
կեցցէ
Հայ կապոյտ
Ի)աչր» :
(7/ափեր)
:
Յետոյ
բեմ Հրաւիրուեցաւ
Օր՛ Մարի կառվա–
րենց
որ երեք յաջորդական
երգերով
արժանացաւ
ժողովուրդի
ջերմ
՚լնաՀատանքին
:
Արտասանեց
րնկեր
Արամ
Թաթոլլեան
, Եգիչէ
Ջարենցի
« Հ ա –
յւ՚^ստան^Ր
, մ եծ
յաջողութեամ
բ :
հ)օսքր մեր սիրելի
Նարդունիին
է, որ եբիաա–
սարգական
խանգավառո
ւթե ամ ր րսաւ •
^հքաչր
խորՀրգանիշ^ւ
է տառապանքի
, գո Հ տ րե րո ւթեան
,
եւ մեր կապո լտ հ)սւչր ղոՀա բե րո ւթե ան մարմնա
-
ցումն
է իր
12.000
անգամ ո ւՀ ինե րով։
Ես շատ
սլի
տի վւափաքէ
ի որ ա յս Հանգիսաւո
ր պաՀուն
փո
-
խէսն այս խորՀրգանիշին
, այս պաստառր
, ղար —
ղարոլեբ
40
Հատ
վարդերով
, իբրեւ փառապսակ
,
իր զոՀաբերոլթեանց
: կրնամ
րսել առանց վերտ
-
պաՀոլթեան
թէ
Հայ մայրր
մարմնացումն
է ղո–
Հտբերութեան
: ԱշիսարՀի
վրայ
չկայ
մայր
մր
այնքան
անձնուէր
որքան
Հայ
մտյրր^
:
Յետոյ
սլարգեց
մ եր աղգա
յին
արժէքներր
•
Գիբն
ու
գբ ա կան ո ւթ ի ւն ր , երդն
ու ե բաժ շտո ւթ ի ւն ր , ճար
տա րապե տո
ւթ իւն ր որոնք
միջագգային
Համբաւ
կր
վայելեն
յ
կր գրեն
ու կր խօսին
,
թէ ի
վերջոյ
ինչ պիտի
րլլա
յ այս
ժողովուրդին
վիճակր
: Ա ի–
րե լի Հա յրենակիցնե
ր , Հիմ ա
մ ենք ազդով
ին տե
-
սակ
մր ղինագադաբի
շրջան
է որ կ^անցրՏւենք։
Ես
ձեզի կ*րսեմ
իմ անխախտ
Հաւատքովս
թէ
պիաի
գայ
Հատոլցման
ժամր,
ել մենք
Հա շո լեյա րդա ր ի
պիաի
Հրաւիրենք
դարաւոր
թ^ամին։
Միշտ
եւ
ամէն տե՛ւ քաջալերեցէք
այս տեսակ
կազմակեր
-
պո ւթ իւննե ր ր , ո րոնք իսկապէս
ա յս ժողովուր
-
դին
գո յութեան
պայքարին
են լծուած
: Ապրիք
»
կապռ յտ
հ/տչոլՀիներ
: Կեցցէ
Հ ա յ
ժողով ուրդր
,
կեցցէ
մեր մայրերր
եւ քոյրերր^։
(^յայիեր) ;
Մ եր նազելի
Ա անո ւՀ ինե ր ր գեղեց կօրէն
ներ
-
Գաղոէթհ
գ ա ղ ո է թ
ՊՈԼՍՈՅ
Ֆէրիգիւղ
թագփն
մէջ մեծ
՚լպրոց
մր
շինելու
ձեռնարկած
են : ֆ՝ագ. խորՀուրգին
դի
-
մ ումնե րուն
՚էրա
յ , ձեռնՀաս
ի շխանո
ւ թիւններ
ր
ս՚նՀրաժեշտ
արտօնութիւնր
տուած
էին
Ֆէրիգիէ––
ղի եկեէլեցիին
կից՝
Հնամենի
փայտ՚սշէն
նախ՚ս
-
կրթարանին
քով
կառուցանելու
վարժարանի
ար
-
ղիական
դեղեցիկ
շէնք մը։ Գեկաեմբեր
25/՛*՛
փոր–
ուեցան
Հիմերր
: թաղ . խորՀուրգի
անգամներր
յուղումով
Հետեւեցան
բրիչի
առաջփն
Հարուած
-
ներուն։
Հ(Եկայք
շինեսցուք
ղտաճարս
լուսոյ
նշանաբանէն
ներշնչուած
ամէն
զոՀողութիւն
յանձն
առին
՚լլուԼս
Հանել բազմածախս
ձեռնարկր,
ապաւինելով
ժողովուրդին
կրթանռւէ
ր
զգացում–
ներուն
ինչպէս
եւ իր ուժերուն
:
Ֆէրիգիւզի
նման
Հ ոծ ել բարեկեցիկ
թաղ
մր
պէտք
ունէր տիպար
վարժարանի
մր։Տիպար,
թէ
իբրեւ
նիւթական
կառուցում
, եւ թէ
իբրեւ
բա
-
րո յական
ել Հռ՚լեկան
լուսաւորութեան
բո
յն
:
Նոր
վարժարանր
պիտի
ունենա
յ երեք
յարկ
,
600
աչակերտ
սլարփակելու
չափ
րնգարձակ
: Պի՜
տի օժտուի
արդիական
կրթարանի
մբ Բ"Լ"Ր
յ " ՚ Ր ՜
մ արութիէնւներով
: Պիաի
ունենա յ
Բարձրագո
յն
Կրթարանի
մր աստիճան
եւ Համապատասխան
ու–
սոլցչական
կաղւք : Շինութիւնր
պիաի
աւարտի
1951
Յունիսին
, ինչպէս
կր գրեն
Պոլսոյ
թերթերր։
կայացուցին
է^^Անռլչ^էն պատկեր
մը, ներկայ
ժո–
ղովուրգր
պաՀիկ
մր փոիսագրելռ՚է
Արաբատեան
աշխարՀր։
Ա՚ղրիք
Հայ աղջիկներ
որ կոչուած
էք
տպաղայ
մայրեր
դառնալու,
ապաՀովե
լով
ցեղին
աեւականոլթ
իւնր : Մ ասնաւո ր
^ո րՀալո
րութեան
արժանի
է նմ անապէս
տիկին Վարժապեաեան
, որ
ե րկու
ամ իս անգադա
ր աշխատեցաւ
ժողովուրգին
ներկա յա ցնե լո լ Համ ար
անթերի
բա յց
ա
յնքան
՚էժուաբին
պատկերը
, ինքը ստանձնելով
Անուշի
դերր
:
^ամր
\2ին Հանգէսր
վերջացաւ
ԱանոլՀինե
-
բու
կողմ է երդուած
երկու
խմբեբգներռվ
: Յեաո
յ
աեղի
ունեցաւ
ընտանեկան
խնջոյքը,
մինչեւ
լոյս։
Ապրիք
քՏաչուՀիներ
Հազար ապրիք
։
Թ՚ԼԹԱԿԻՑ
ԱՏԱՑԱՆ-Բ
ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
ԱՐԳԻ
ՀԱՏԵՐԷՆԻ
(ուգ
-
ղա գրա կան
կանոննե
րո
ւ եւ
ծանօթութեանց
յա -
ւելոլածով
մ ր) : /• • գիրք :
Նախակրթարաններու
Ե • եւ Զ ՚ դասարաններու
յատուկ
: Գրեց՝
Մինաս
Թէօլէօլեան
։ Հրատ
. Ոերիռյ
թեմի
Ուսում^ւ .
խորՀուրգի։
Հալէպ
:
1950։ 9՝^Տ՚300
ս–
գ–։
ՆՈՅԵԱՆ
ԱՂԱՒՆԻ,
Հայ - մարգն
ու իր մ շա
կո յ թ ր : Պարբերագիրք
% Ա . տարի
։ Թիւ
1 :
Հրա–
՚ոարակիչ՝
Արչամ Տատրեան
:
ԳաՀիրէ
,
1950
է
ք՚աժնեւլին
չորս
Հ ատո
րի
Համ ար
2
տո լար : Հաս
ցէ
—
^քշհՅա 03^0311, 8. ք. 327, Լտ 031ք6 (Ըշյ^Յէ^) ;
ՎԱՀԱՆ
ԹԷ-ԲԷԵԱՆԻ
ԱՄԲՈՂՋԱԿԱՆ
ԵՐԿԵՐ
•
Հատոր
5
Լռտանաւո
ը թա րգմ անութ իւննե ր՝) .
Հատոր
8
(
ՀովաՀար
Հոգւոյ
, արձակ
եւ ոտանա
ւո ր ե ր՛լ իծանք)
•
Հատոր
9
(
Պատմ ռլածքներ
եւ
թ աաերգ.ո ւթիւններ)
Հր ատ
• Թէքէեան
ֆոնտի
յանձնախում
բ , ԳաՀիբէ
:
«ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(37)
Լ Ր Տ Ե Ս Կ Ի Կ Ե Ր Ո ն Ս ն Դ Ս Ր Ա Յ Ի մ է ձ
(Գրեց՝ գերման դեսպանատան կցորդ Մ Ո ՅԶԻՇ )
Ժ Բ Ե Ր Կ Ո Ւ
ՀԱԿԱՆԵՐՈԻ
ՄԻՋԵՒ
Նախընտրելի
էր անտեղեակ
մնալ
՚ԷՐ՚՚՚Յէէն
ինքնոլթենէն
քան
թէ ստեգծել
դժուարին
կացու–
թիւն
մր :
Տեղաւորուեցայ
անկիւն ր եւ սկսայ
կարդալ
:
ճամբոլ
լոկերս
կր
ղ բաւէր
միւս
անկիւնր
եւ
կր
գիտէր
դաչտադետինր
, որուն
վրայ
կ՜՚իջնէր
գի
-
չեբը : Յետո
յ գացի
ճաչարանի
բաժանում
ր , միչա
թեւիս
տակ
սեղմ ե լով թանկա րժէք պայուսակը
:
^ՐԲ վերադարձայ
, ան անգլիերէն
կր
խօսէր
մ աՀճաբա րձնե բու
պա չաօնեա յին
Հետ : Գող
մ ր
անցաւ
էութենէս
: Ո՚֊րե՚քն
ամրողջ
գիշերր
պիտի
անցնէի
Անգլիացիի
մր Հետ
միասին
, նոյն
ի"ցիկին
մէջ։
ԱՀա
բան
մը– որ չէր կրնար
Հաճելի
Ըլլալ
Գերմանի
մը Համար։
Մանաւանդ
երբ այգ
Գերմա
նացին
կը փոիւադրէր
անգլիական
կարեւոր գագտ–
նի փաստաթուղթեր
1
Աչքէ
անցուցի
միւս
խցիկները,
վֆտռելով
բարեկամ
մը, որ պիտի
ոլղէր
իր տեզր փոիսել
ի -
մինիս
Հետ
: Բայց
ոչ ոք գտայ;
Շաա
անՀաճոյ
գիչեր
մր եգալ
այդ։
Աչքս
ձզոցեցի
: կարծես
մաաՀոգութիւնս
եւ
ջզագրդռոլ—
թիւնս
վ՚ոխանցեցի
նաեւ
մարդուն
, ռր
պառկած
էր
ինձմէ
մէկ
մեթր
անգին
եւ
կ՝ենթադբէի
թէ
Ան՚լլիացի
էր։ Գիչերուան
մէջաեղր,
անդ՚սմ
մր
լոյսր բացաւ,
եւ լուացարանին
Հայելիին
մէջէն
նայեցաւ
ինծի աչքերր
քթթելով
: Այդ
վայրկեանէն
սկսեալ
, Համոզուեցա
լ թէ ներկայռւթիւնս
կր
նե–
ղէր
զինքր
եւ աչքր
չէր կրնար
գոցել
իմ պաաճա–
ռալ
:
Արդեօք
ա՛՛ն ալ. • • : Հեռացուցի
այս
անՀեթեթ
մտածումր։
իսթանպուլի
կր մօտենայինք
:
Ես
պառկած
էի տակաւին
, ան կը կատարէր
իր ա՛ւա–
ւօտեան
արգուգարգր
երբ յանկա
րծ
իմ ացա
յ
զուտ
անգլիական
ՀայՀո յանք
մը եւ քանի
մ ր րառեր
,
զոր մռլտաց
ակռաներուն
մէջէն
:
Տէր Աստուած
, ած
ի լո ւե լո ւ օճաււ
*ունիմ՜ ,
Անդարա
մ ոռցեր
եմ
յ
Վարանեցայ
. պէ՛՛տք
էր որ ագատէի
զինքր
նեղութենէն
• այո,
բայց քանի
Որ թշնամի
մրն էր։
ՊաՀ,
ի վերջոյ վստաՀ
չէի , քանի
որ չէր
ներկա–
յացուցած
ինքղինքր։
Պառկած
տեղէս
երկարեցի
իրեն
ածիլուելու
կազմածս
ել
րս ի
անգլիերէնով.
« Առէք
ինչ րանի
որ պէտք
ունիք»։
Նայեցաւ
ին
ծի աչքերր
խոչոր բանալով,
յետոյ
խնդաց,
ցոյց
տալով սպիտակ
ակոաներոլ
երկու
գեղեցիկ
շարք
ել առաւ
օճառս
:
ՇնորՀակալ
եմ , չատ
աղնիւ
էք ;
Աառր
Հալած
է լ՛ երկու
մարգոց
միջեւ,
կամ
ով գիտէ, երկու
թշնամիի
միջեւ։
Գուցէ
կր կարծէք
թէ
խղճի
խայթեր
ունե
-
ցայ
: Բացարձակապէս
ոչ։ Գերմանիան
չէր կոր
-
Անցներ
այգքանով
:
Երբ Հասանք Հայտարփաչա
, ինձմէ առաջ ի -
ջաւ
վար,
Հրաժեշտ
առնելով
ինձմէ
ւ
Այգքան
ոիրալիր
պիտի
ըլլա՛՛ր
եթէ
գիտնար
թէ
ի՞՛նչ կր պարունակէբ
պայուսակը
զոր պաՀած
էի բարձիս
տակ
:
Երբ
իս թանպուլ
Հասայ
, անմիջապէս
գացի
օդակայան։
Մեր
Օգային
սուբՀանգակը,
. Ա.
52
զոր կարելի
էր ամենայն
ապաՀովութեամբ
նըս–
"՛իլ,
այլեւս
մ իմ իայն
ինծի
կր սպասէր
:
Թո-չոզ
մեքենան
անցաւ
Մարմարայի
վերե
-
ւէն , ռր երազային
կապոյտ
մր ունէր,
կր
տեսնէի
Աթանպուլր,
աննման
քաղաքր,
ռր խաղալիքի
մը
պէս
փոքր
կ՜՚երեւէր
եւ ա յ դ տեսարանը
կ^ առինք–
նէր
զիս միչտ,
յեաոյ
^ացայ
չուտով,
դարմա
-
նելոլ
Համար նախորգ
գիչերուան
անքնութիւնը
,
որուն պատճառ
եղեր
էին Ա^դլիացի
մր եւ պա
-
յուսակս
I
Աոֆիայի
կայարանը
բարձրախօս
մր
անունս
պոռաց
. ներկայացայ
օգակայանի
տնօրէնոլթեան
երկարաՀասակ
երիտասարգ
մր, գո ր չ կտչիէ
վե–
րարկուռվ,
անցագիրս
Հարցուց
;
՝Օպէրկրուփէնֆիւրէբ
Գալթէնպրուննեէրէն
Հրաման ստացած
եմ
ձեզի
Հ աղորգելոլ
թէ մաս
-
նաւոր սաւառնակ
մր Աոֆիայէն
ռւղզակի
Պերլին
պիտի տանի
ձեզ : Տուէք
ձեր տոմսակր
,
որպէսզի
զբաղիմ
ձեր պայուսակներով
:
Պէտք
է խորՀիլ
ռր Պերլին
չատ
կ՚աճապարէ
ր
Կիկերոնի
փաստաթուղթերուն
տիրանալու
Հտ ^
մար
այն աստիճան
որ մասնաւոր
սաւառնակ
մր
կր տրամագրէին
որպէսզի
կանոլխ
Հասնիմ :
(Շար .>
Fonds A.R.A.M
