<ՆՈՐ Ա Զ Գ Ա Ր Ա Ր » Ը
ՀՆԳԿԱՍՏԱՆԻ
ՄԷՋ
աՏՆԵՐ
ԳԱՒԱՌԷՆ
ԼԻՈՆԻ ՏՕՆԱՎԱՃԱՌԸ
ԸՆԳԱՐՋԱԿՈՒԱԵ
ինչպէս
Հւսղորդած
էթւք,
«.Նոր
ք^^^ " ՚ / " " / ՛ » ՚ –
ոսւմսԼսւյ
պարբերաթերթ
մր սկսած է լոյս աես–
նել կալկաթայկ,
մկք , ա րաօնաա
ի րա֊թե ամ բ
էւմ բաւլ րութեամ
բ
8– ՀանանեաՆի։
Աոաքթ,
խմբադրականին
մէք կր գրէ թէ , հնդկահայ ղա֊
ղոէ-թլւ , էՒնունգ
պարսկահայութեան
, ղաղթած է
•Iլի՚աւորաբար
Նոր Ջուղայէն
: Ան քերմ
աղղասէ^–
րոլթէամբ
աողորոլած,
հեոաւոր
հայ ղաղոլթ ^
ներու
աղղային
, կրթական ու մաաւոր
լուսաւո -
րութեան
կարեւոր
Հասաաաութիւննեբու
հիմնա ֊
՛լիրն է եղածէ
Մոսկուայի
Լաղարեան
ճեմարա -
նի
հիմնաղ իրն է Նոր Ջու ղայեցի
Եղիաղարեան
(1816/1՛) :
հասգիլղի
Նուպարեան ֊ ՇաՀնաղար -
եանր, հասաաաեց
Համաղանցի
կարաոլեա
Շահ ֊֊
նաղարեան
: Մաարասաբնակ
Ռաֆայէլ
Մ՚՚՚֊րաար
հիմնեց
Փարիզի եւ Վենեաիկի
կրթական
աա ֊֊
ճարներր։
Նոր Ջուզացի
Գրիղոր
իքալղաբեան
Փ.Կ– .
թրսսլուրկի
մէք առա
քին ապարանր
բացաւ
1866/«5՛
Ամսթերաամի
մէք առա
քին
հայ
՚զաա–
կերաղարգ
Ասաուածա
չունչի
ապագրիչր՝
Նոր
Ջուղայի
վանքի
ի)աչաառւր
վարդապեաի
հ՚սսաա–
աած
գպրոց
ին աչակերտ
Ոսկան
է;րեւանցին
էր :
Հայ
լրազբութեան
ծաղման
պաամու
թեան
՚ ^ է ք
Ռս՚հ՚իիրայի
ղերր
կ՝իյնայ
հնգկահայ
զաղոլ–
ի՛քին : Աոաքին
ազգային
քրաղիրր
,
«Աղ՚1"՚րար»ր
աւղաղ րուած է Մաարասի
մէք
1794/1՛,
Շիրազցի
Տ է ր Տ՚որո՚-թ
իւն
Շ՜ւ/
ա լոն եանի
քանքե րով %
Մաարասի,
Պս՚^պէյի
եւ կալկաթայի
մէք
1794
-—-
1 863
՚ոասնրմ էկ
հա յ սլա ր բե րա թե ր իմ ե ր հրա -՚
ւէՅսւրակուած
են :
1820/5՛
կալկաթայի
աոաքին
Հայ թերթր
«Հայելի
կալկաթեանն»
է որ մէկ աարի կեանք
ունեցաւ :
Ասրս մէկ աարի
է^Շաեմարան»ր
աիրացու Մար-
աիրոս
Մկրաիչեանի
ի/մրաւլրութեամբ
Հ
1822
1845
քանի
մր լրագիրներ
լոյս աե -
սած
են :
1845/՚5՛
Մեսրո՚ղ
թազիագեանի
իսմբա -
V
I"" ք^եամբ
«Ա՚լ՚լասէբ»
չաբաթաթերթր
երեւցաւ
որ եզակի տեղ կր գրաւէ
Հնղկահայ
զաղոլթի
լրսււլրութեան
մէք : Եօթ տարի տեւեց :
« Արա » անղլերէն
ամսաթերթր
լոյս
տեսածՀ
է Մելիք
Բէղլարեանի
խմ բաղր ռ ւթեամ բ է
Տեւած՛
է երեք տարի։
Երկրորգ
անգլերէն
թերթր
«ՀայՏ^֊
լոյս կր տեսնէ
1908/5՛
Տ՚՚վսէփ
Բարսեգեանի
կ՚՚ղ–^
մ է ։
Այս թերթր
վերք ինր
կ՚՚ՐԱ՚սյ
115
աարիներոլ՛
ւլ րական
կեանքին
Հնգկաստանի
մ էք ։
՚՜
Հ ա ք աղատագրո
ւթե ան աոաքին
գազափարր
ձ՛՛՛գած է հնգկահայ
ւլաւլութին
մէք։ Մատրասա
—
բ\ակ Ագա Շամիր
Աուլթանումեանն
էր որ ուզած
է իր սեվւական
գրամով
զնել Հայաստանը
հա յ ո ւ
թեան
համար
%
1933/՛*՛
Հ " ՚ յ " 3
Մ ա՛րգաս իրական
ճեմարանի ա–
շակերաական
մ իո ւթ
իւն
ր գպրո ց ին մէք հրատարա
կեց «Ջանգ»
ամսաթերթր
;
Նոր
Աղգարար^ի
նսլս՚ական է՛
ա) Աք՚ր
ազգի
հայ լեզուի,
Հայոց
պատմութեան
ու ղրա—
կ՚ոնոլթեան
սէրր
արթուն
ել կենգանի
պահել :
բ) Խրախուսել
մեր նոր
սերւէւնգր
գրական
աչխատանքի
մէք։
գ) Մանկական
ու աչակերաական
առանձին
բաժին
ունենալ
, փոքրերոլ
ինքնուրոյն
ղարգաց -
ման
համար :
ղ.) Մչակութային
կապ Հասաաաել,
մեր հե -
"աւոր
ցեղակիցներու
հետ ։
ԹԱՏՐՈՆ
ԿԱՐՏԱՆԻ
ՄԷՋ
1.
ԿԱՐՏԱՆ
Այս գաղութր
որ Ազատագրու ֊
՛թենէն
վերք չաա թուլցած էր կարգ
մբ
անմ
իա–
ներու խայտառակութեանց
Հետեւանքով
,
Հե՛ո–
էլ՝,եաէ կր բազմապատկէ
իր
զո րծունէութ
իւն
ր :
(Շնորհիւ
Հ.
3. գ. Նիկոլ
Գոլման
ենթակոմիտէի
եւ մանաւանգ
Ն– Ս– «Վարանգեան»
խոււՐբի
երի–
՚ոասարգներուն
, որոնք քանք չեն խնայեր,
աղղա
յին կեանքր վառ պաՀելու
Համար :
Մ
անաւանգ
Ղ՚՚Ա՚ոցի
չգոյութիւնր
մեծցաւ կր պաաճաոէ,, ա–
"՛որ
Համար ալ վերքին
երկու տարուան
րն՛թացքին
թ՚ոտե րական
երեկո յթներ
կաղմ ակերպեցին
եւ
"՚յ՚է՚Ղէ"
"՛Լ պիաի չարունակեն
, որպէսղի
վարձե ֊֊
րու. րնթացքին
չարունս.կ
մայրենի
բարբառր
լսեն :
Այս
ա շխատանքնե
րոլ՚էւ մեծագոյն
բեռր
ստանձ
նած է այս տողերր
գրողր որբաւական
փորձա -
՚ւութիւն
ունի , շնորհիւ Մ՛ Մ՚"րութեանի
եւ ու–
Րք՚շ
՛ւ երասաննեբու
:
Վարքին
ներկայացումր
եղաւ
«Աշուղ
Վարի -
"(է» , ղ երակատարԿւերէն
շատեր
առա
քին
անգամ
րեէէ ելյելով
հանգերձ
յաքողոէ թեամբ
կատս՚րեցին
իրենց ղերերր։ Օր Մարի
ՆաւոյեանԼՇաՀ
Ա անամ)
այս
անղամ
եւս՛յոյց տուաւ գնաՀաաե
լի ձիրքեր :
Անղրանիկ
Աաիժոյեան շատ յաքող էր
\արիպի
՚լելւին
մէք։
Մ Ա՛նաւանգ որ ինքն էր սատլր նուա -
՛ւ "ԳՐ
)
Օր • իւղ՛ս րե ր Աս ա տուրե ան
յա յտնութ
իւն
մրեղալ
կարտանի
բեմին
Համաբ
, մօրր գերր կա–
ասւրելով : Օրիորգներ
Անահիտ
Նորտիկեան
եւ
Աստղ իկ Նաւօեան
մեծ յաքռզութեամ
բ կատա րե ց ին
՚Լւ"րիպի
քրոք եւ Արեղնաղի
գերերր.
՚լիժ
մանուկի
՚ւ^՚ԲԲ կատարեց
խում՛ բին գեկավարր,
Ն– Աարգիս–
եան։ 3 ՛սքող էին նաեւ Ա. Աոաքելեան
, Ա. Գի -
նոսԼան , Պ– Աոաքելեան,
Զաւէն
Գինոսեան
, Ա–
ղոէա Անաոնեան
, լիւկեր կարապեա
Գալայճեան
:
ինչպէս
մի շս՛ , այս անգամ ալ ծայրէ
ծայր
լեցռլած էր սրաՀր,
նոյնիսկ
ոտքի
վրայ
կենալու
աեզ
չքլյսյ՛,։
էքսէն եւ կարտանի
մ՚օաակայ
շրքան–
ներէն
1 Ո |
Հայրենակիցներր
եկած
էին ոչ
միայն
թւսսւԼլքՕԼան
գեզեցիկ
երեկոյթ
մր
էէայելելու ,
..այլեւ պ^Խ՚լեբելռլ
Համար Հ՛ 3՛ Գ՛ Ն– Ա–
«Անգ քւմնբէ» թատերախումբր
որ բացի
երկու
Հո–
դիկ
է
բագկանա
յ , ա յս
հողին
վրայ
ծնած ու
Հասակ առած
ե ր իաասա րգնե րէ : Այ՚է
պատճառով
ալ ոԼ մ իայն բարոյասլէս
այլեւ
նիւթապէս
մեծյա—
քո գութ իւն ղտալ
;
Մեր գագու թի Հա յրենա կից -
ներր կր փավւաքին
որ խաղր անգամ
մր եւս ներ -
կայա^ւի :
Նկ^կա յացում
էն վերք
, մ ինչեւ
արչալո
յս չա–
րունա1քււեցան
Հա յկական եւ եւրոպական
պարե -
րր նոԽգ-ախում
բ՚՚՚է
, գեկավա
րութեամբ
Պ •
Գ •
Գասպ րեանի
Տ
Ն I աարուան
առթիւ
երկրի աւանգական սո–
վ՚ւրոլ
եան
Համաձայն
խնքոյք
մր սարքոլած
էր ,
Հ–
«Գե՚լունի»
սրաՀին
մէք, ուր
քառասու
նէ ալղի երիտաս՚որգ
եւ ե ր իտասա րգո
լհ ինե
ր ,
հաւաքւած
սեղաններու
չուրք
մինչեւ
լոյս
հայ -
կակա\ երգերով ու պարերով
զուարճացան
: Յե–
՚ոոյ
սէ֊աւօտէն
մինչեւ
իրիկուն
, երդերով
պաաե–
ցան
բԼոր հայկական
տուներր, մեծ ուրախոլ
—
թիւն ւ^՚աճառելով
չափահաս
սերունդին :
I
1ւ– Ա– Սայւգիսեսւն
1951ին համար 12.500 քաււ– մ ե թ ր յ ա ւ ե լ ո ւ ա -
ծսւկան հսզամաս մը տրամագրՈՆած է ցուց ա դըող–
՚ւ՚երոեն :
Լիոնի
միքազգս՚յին
աօնավ՚սճաոին
համար
միչա իսնգիր եղած է , տարուէ տարի, գտնել բա–
ւարտր տարածութիւն
, տեղաւորելու
Համար
ցու–
ց"՚Գբոզներր
որոնք
միչտ
բազմաթիւ
պահանքԿւեր
կր գնեն :
Վերքին անգամ
նոր սրահ
մր
(1-1&11)
կցուեցաւ
Կոան Փալէին :
1951/
տօնավաճառին,
1951
Մարտ 3\էն
9
""ՂՐէլ,
երեք կարգի
րնդարձակումներ
ամբալ^ա–
պէ"
վեբ քացած եւ սւրամագրելիւ
պիտի
ՐԱԱ՚ն :
Մ եքենական
ցուցաղրուիժ
իւններոլ
սրահին
աարածոլթիլնր
7500
քառ.
մեթրէն
15.000/
պիտի
բարձրանայ
, որուն
^որՀիլ
կարելի
պիաի
ԸԱայ
,
մեքենայ ֊ գործիքի եւմեքենական
կազմածներու
սովորական
ցոլցազրողներոլն
Հետ
րնգունիլ
՝՚/"–"ուածեղէնի
մեքենաներր
եւ
ճարտարագոբծա
կան ելեկտրականութեան
ամէնէն
կարեւսր
ար -
աագրոլթիւններր։
Այս
ք^գարձակ
շի
նութիլնր
^ երկու
ներդաշնակ
գաւիթներով
պիտի
կոչուի
(Բյ
1
յ|տ
1
յ 1^160Ձո1ցս6 €է
Լ՚Օշշէոշւէշ) :
Ընդարձակումներու
երկրորդ
Լաբքր
սլիաի
կս՚՚լմէ
5000
քառ.
մեթր
տարածութիւն
մր, պե -.
թոն
առմէ
նոր կառատան
մր վերեւր
, որ պիտի
կրն՚Սյ
րնգունիլ
աւելի
քան Հարիւբ կառքեր
:
Վերքապէս
կռան
Փալէին
մէք նոր սրահ մր կր
չինուի
500
քառ.
մեթր տարածութեամբ
եւ
գոց։
Ինչպէս կր տեսնէք
, Լիոնի
Միքազւլային
Տօ -
նավաճառր
միչտ
նոր չինութիւններ
կր կատարէ
,
որոնց
շնորՀիւ
կարելի
պիաի
րլբսյ
300
նոր ցու -
ցագրողներ
րնգունիլ
1951/5՛։
ԳԵՐՄԱՆԻԱ
ապաստանած
ռուս
տարագիրնե–
րր առաքարկած
են կաղմ ե լկամ աւո րնե րոլկիսա բա
ժին
՛քր. Որ պիտի
կռուի բանակի
չարքերուն
մէք,
կարմ
իր բռնակալութեան
գէմ, եւրոպական բա -
նակին
մէք. Հրաման ատարութեամբ
զօր–
Այզրն -
հաո
լրր ի •
ե • ՄՒՈՒԹԻԻՆԸ
Հալանեցալ
բանակցութեան
ձեռնարկել
Մ • ՆաՀանգներու
Հետ , պատերաղմ
ի
րնթացքին
կնք ուած
1 I
միլիառ
տոլար
պաբտքի
հարցր
կարղ ագրելու
համ տր. ;
ՀԱՆք-ԱԵՈՒԽՒ մեծ խնայողութեան
մրձեռ ֊
նարկած է անգլ. կաո ավա
րութիւնր
: Առաքին
Հեր
թին
պիտի կրճատուի
ելեկտրական
չո յսի
ղործա–
ծ ութ իւնր :
ԱՏԱ8ԱՆ-Բ
\
(Թաղւոր
Գառնիկեան) :
Բցոտ , 1950։
ԱՐՓԻ, դրական - դիտական
ամսադիր , բ.
տարի
թ ի լ 2
(1950
Սեպտեմբեր) : Տարեկան
բաժ
նեգին
8
՚ռոլար : Հասցէ
Iաբ^^ա^^^^ ւԱօժտՐՈՑ, ^V^.
եէետէՅո, 16հ
^^ո (Րշւտշ) :
ԿԱՐԳԱՑԷ-Բ ԵՒ
ՏԱՐԱԵԵՑԷ՚Բ
^ 3 Ա Ռ ԱՋ » Ը
« ՅԱՌԱՋ »/՛
ԹԵՐԹՕՆԸ
(39)
Լ Ր Տ ե Ս Կ Ի Կ ե Ր Ո ն Ա Ն Գ է է Ր Ա Յ Ի մ է ձ
(Գրեց՝ գերման դեսպանատան կցորդ Մ Ո ՅԶԻՇ )
ԺԲ—
ԵՐԿՈՒ ՀՍԿԱՆԵՐՈՒ
ՄԻՋԵՒ
Գ՛Ա լթէնպրո
լնէր խիստ մտահոգ կբ թուէր ,
ո րովՀ ետեւ
ա յս պար ագան
ուժ կուաա բ իր կաս -
կածնե բուն ,
Հ ա լանա կան
^պբլըֆ՜^ի
մ ր
մ ասին :
Բա
յց տե սա
յ , որ անՀեաացան
իր բո
լո ր կասկած–
նե րր երբ իր ձեռքին
մ էք ունեցաւ Հատ մ ր բ՚սղ -
մ աթիւ
փաստաթուղթերէն
:
քհլո՚իսր
չարժե
լով
սկսաւ
ո ւսումնաս
ի րե լ ղր ~
րութիւնր։
Ա1լնթարթի
մր մէք, բոլորովին
համոզ
ուած
էր , ^իչղ ինծի պէս :
՛Լեր քապէս , ա յլեւս
Հարցում
չուղղեցին
ին -
Ց/ւ ,
որովՀետեւ
պատասխան
չէի կրնս՚ր
գտնել
այ
լեւս ել վաբձաղէտներր
մեկնեցան։
Մնացի
առան
ձին
Գա
լթ էնպրո
ւնէ
րի հետ :
« ՛ք,Ատեցէք՛» , րսաւ : Հետեւաբաբ
աեզ ՚լրա -
I եց ի դիւանապետին
գիմ աց : Այս անգամ
,
մ եծ
դրասեղանին
քով չէի այլեւս,
այլ, րաղմ ած էի
կակուղ եւ Հանգստաւէտ
թիկնաթոռի
մր մէք :
Ասլահովաբար
կ^ուգուէ բ
մ տե րմիկ
գո
յն
մ ր
աալ
իսօսակցո՛ թեան որ պիտի
յաքորգէր
:
Մաս^ոուոր
օդանալ
մր տրամագրեցի
ձեզի
Աոֆիայի
մէք. որովհետեւ
կ՝ուղէի
Ռիսէէնթրօ -
՛էէն
ա՚ւաք
տեսնել
ձեզ; Գուք
թերեւս
աեզեակ
շէք,
է՚՚՚յՕ
Ռիպէնթրօփ
ձեր բարեկամ
ր չէ : Ըստ
իրեն^ գուք չաա կապուած
է,ր Ֆօն Փավւէնին ո -
բուն ^քլ՛ չ ի հանգուրժեր
բնաւ,
մտերմաբար
ա—
սիկս։ Հրսեմ
ձե՚լի : Ռիպէնթբօ՚ի
պիտի փորձէ
կի
կերոնի
ւ՚՚ն՚լիրր
ներկայացնել
իբրեւ արտաքին
նա—
խարպրլթեան
մէկ յաղթանակր,
մինչգեռ,
մի -
միայխւ սւեղեկատու
ղ իւանին կր պատկանի ան :
Հ Անկարելի է ճչգել
բոլոր
Հնա րաւո
րո
ւթ
իւն–
ներր
ղլւր Կիկերոնի
Հարցր կր ներկայացնէ,
ոչ ալ
նախէսււեսել
րնթազքր,
զոր պիտի ստանայ
յետա—
Դայխ–
Ռի՚՚լէնթրօվւ
Համոզուած
է թէ
Անւլլիացի–
ներր.^ենե կապանր գ ե րմ անական
Հիւպատոս
արան
՛ԷՐ կո՛ծ ^ն
մ եքենա
յո ւթեանց
Հսկայ
ցանցով
մ ր
մեր
քթին խնղալոլ
Համ ար : կ ր ճանչնամ
Ռիպէն–
Թբօւ^ր,
Հ՛ո կառա կր պնգե
լու սովո րոլթիլկ
ունի :
Ե՛. ի՝^ մ ՚ոասեւեռում
էն սլիտի
չչեզի՛ ,
առա
յժմ ,
՚Լ"՚ՈԱւ4 եղէք : Պիաի
թողու, որ այս
թանկագին
թ՚՚՚^զք^րւէմդլոտին
իր դարաններուն
մէք, եւ ա -
՜՛ա աքէ է որ պէտք է արգիլել։
Մեծ յոյս
ունիմ
է "քի^^ կարենամ
Ֆիւրէրէն
ԼՀիթլէր)
ձեռք
բէ^
րել աբ
՛ւ ործր
մեգի
յանձնելու
Հ րամ անր : Առ
"՚յ^մ
, Կիկե րոնի
վճարելոլ
Համար մէկ գաՀեկան
/•"Կ մի առնէք արտաքին
նա խա
ր՛ո
րո
լ թ ենէն : Աբ–
Դ^Հ՜^Րէին
30
հ՚ս՚լար
սթերլինր
ղրկեցի
ձեզի է
ԱաաւցԱ ք այգ գումարր
չէ^ :
Ան շոլշա :
ՀրաՀ տնգնե
րո
ւն
Համ
աձա
.1'''նձնկի ստս^ցագիրր
, բայց
կարեւոր բան մր
•՚Ժ՚ոի
^՚նգրեմ
ձեզմէ : ճշդեցէք թէ ով
պիտի
/"՚ո^նով՛
ղործին։ Շատ ծանրաբեռնուած
եմ կի–
Կ՚՚ք^՚նի
Հարցով
, որովհետեւ
ստիպուած
եմ ա -
՛՛՛՛՛Սին աշխատիլ,
գագտնիքբ
պահելռլ
Համար :
« Ս^" պայմաններուն
մէք սլէտք չէ որ վիճելի
իրաւասո ւթեամբ
անձեր
աւելորդ
աչխատանք
մ ր
պարաագրեն
ինծի : Միտքս եւ թեւերս ագատ
րլ
լալու
են : Այլապէս
, պիտի
խնդրեմ
, որ
" ՚ - ր / ՚ ձ ^
մր
յանձնէք
այս գործր,
որովՀետեւ
ոչ ոք կրնայ
ժխտել
թէ շատ փավւոլկ է ան։ կրնա՛՛մ
յոյս
դնել
ձեր
վրայ որպէս
զի Պերլին
ճշդէ
իրաւասութեան
Հարցր
մ իանգամընղմ ի շտ :
Համաձայն
եմ , որոշում
մր կ՛՚առնեմ
Ֆիւ -
րէրէն։
իսկ այժմ, անդամ
մր եւս րսէք
ինծի
ձեր
անձնական
կարծիքր
Կիկերոնի
ել
անգլիական
վւաստաթոլզթերուն
մ՛ասին : Ծանօթ է ձեզի Ան-
գարայի
կացութիւնը,
ես չեմ կրնար
գաաել։ կր
կարծէ՞ք որ վսատհութեան
արժանի
են այդ սե -
նեկապպնին
խօսքերր։
Այս մարգր
իր ղլուխր
վլ՛–
տանղի
կ՚ենթարկէ : Կարգացի
ձեր բոլոր
Հեռա ֊
դիրներըւ
ինչ որ պատմած էրցարգ , տրամաբա ֊
նական ՐԱալ կր թուի։ Երր կր կարդանք
, կարծես
թէ շատ բնական
ու պարղ
են այդ ամէնր :
Կր հասկնաք.
. . իմ գիրքիս
մէք մէկր,
պէտք
է զգուչանայ
Հաւատք
ընծայելէ
...: Կր
խորհի՚՚ք
որ այդ սենեկասլանր
կարոգ է իսկապէս
այսպիսի
քաքազործութեան
մր՛ եթէ Համոգիչ փաստեր
բե–
Ր^Քէ
"1էաի
րնդուն
իմ որ ճշմարիտ
են այս փաս - |
տաթուզթերր
եւմէկ կողմ պիտի
թողում
պլըՓ/^ ՚
Հաւանս՛ կանո ւթ իւնր :
Անդամ
մր եւս պատմեցի
, ինչ որ գիտէի,
կի
կերոնի
մասին,
բայց Հաստատելու
համար իր
խօսքերր,
կ՚տպաւինէի
միայն
են թ ագ րո
լ թ իլննե -
բուս եւ անձնական
զատողութեանս
;
Fonds A.R.A.M
