^ 8
ԱՌ ԱՋ »
ՀԻՆԳ ԵՒ ՏԱՍԸ
ՀԱԶԱՐՆՈՑ
Թ%ԹԱԳՐԱՄՆԵՐԸ
Տո՚֊լի՛՛
2
\էն սկսեալ Պանք ալ։ Ֆրանսլլ
շբքա -
բե ր ութ ե ան Հանեց
5
ել
10
Հազաբ
ֆբանքնոց
նոբ
թզթազբամնեբ
:
ինչպէս
եանօթ է
, 50005՛"^
թզթազբամներբ
1948
Ցունոլաբին
շբքա բե բո ւթենէ
Հանուեցան Պ՛
Ռբնէ
Մայէբի
ոբոշումով
Լելմաական
նախաբար)
ւ
Հրապարակէն
քաշուած այգ զբամ անէ շեե րո ւն քա~
նակբ
350
մէլիաււ
ֆրանքէ կր Հասնէր :
կասկած
չկայ թէ
5
եւ
10
Հազարնոց
ղբամա~ա
տոմ սերուն
վե բեւե ւում ր մ եծապէս պէտէ
զ է լրա–՛
ցնէ առեւտրական
եւ բնթաց
էկ կեանքէ
զո
րծոզոլ–~
թէւններր։
Ըսենք ոբ ՏՀ^^\ոցնեբբ
մէկ երեսէ վբ–
րայ կր ներկայացնեն
Երկէբբ ել Ծ"վլլ եւ
մէւսէն
վրա
յ Առեւտոէր
ր ել ճ արտա բարո ւեսար • իսկ
\0.000նոցներբ
ձօնուած են ֆրանսական
Հանճա -
բէն եւ Գէտոլթեան
;
Գրամ ական
չր քանա ռութեան
յաւե լում ր ան -
պատճառ, չէ նշանակեր թէ պետոլթէլնբ
թզթա -
ղրամ կբ նետէ Հրապարակբ
առանց
Համապատաս
խան
արժէքէ
, այսէնքն
էնՓլասիոն
կր կատարէ :
Երբ պետական
վարկէն
ամբա րտակնե
ր ր
աւելէ
լայնօրէն կր րացոլէն
, կր կարծուէ թէ \։^^\աս^ռճ.
տեղէ
կ՚ունենայ
%
Ատէկա
սխալ է , րազմաթէլ
պատճառներով
:
\,ախ պէտք չէ մ ոռնալ որ գէներու
բարձրացում
բ
եւ գոբծելու
բնգլայնումր
կբ պարտագրեն
չԲՐ—
քարերոլթեան
Հանուած
թզթագրամ
է
ծաւալէն
յաւելումբ : Ասկէ զատ
, էնՓլասիոԹ^
շրքաններր
յատկէսնշող
գրամ է արժեզրկում
ր յառաք
կուգայ
ոշ այնքան
գրամ ատոմ սե բու քանակութեան
յաւե–
լումէն
որքան
գրամէն
չրքանառութեան
թավւէն
աբաղացումէն
:
Երբ գրամ ատոմ սերու
քանակութեան
Վբ՛"
յ
կր խօսէնք , պէտք չէ նկաաի
ունենանք
մ էա
յն
Պանք աբ Ֆրանս է կողմ է
Հրապա բակ
Հանուած
գրամ ատոմ սե րբ։
կ՝ապրէնք
այնպէսէ
շրքան մբ
ուր
մ էա
յն պե տութե ան գրամ ատոմ սերր չեն ո բ
գրամ ական
գում աբէն
ամ բոզքոլթէւեր
կբ կազ -
մեն։
Ջմոռնանք
ոբ գրամ ատուննե
բու
^Հ^երբ,՚շ\Հ^—
առեւտրական
պա րտա
թուզթե
ր բ
այսօր էսկական
գբամներ
են որոնք կր վախան —
ցուէն եւ կր գէւբացնեն
Հատուցմ
ան
բազմ
աթէւ
գռ րծո գութ էւննե ր , տռանց էսկական
գրամ է վյէ -
ճարման :
Ամէն բան արտագրութեան
մէք կր կայանայ
։
Այն ատեն
մ էա
յն
էնՓլասիոն
գո յութ
էւն
ունէ ,
երբ
պետութ էւնր
, չկարենալով
փոխառ
ութեան
գէմել
, էբ պաշաօնէութէւնր
եւ էր գնումներբ
կբ
վճարէ
ղրամ ատոմ սե րով
որոնք ոչ մէկ աոեւտրա–
կան,
ճա րտա րաո ւեսաական
կամ երկրաղո
րծական
արտադբու
թեան չեն Համ ա պատ աս խանե ր , ա յս -
էնքն զրամներով
որոնք կեղծ
Հասոյթ
մր եւ գնոլ–
մ է անբնական
կարողութ
էւն
մ ր կ՝ լնծա
յեն զա -
նոնք
ուե ց ո ղնե ր ո ւն ;
Բայւյ
ԷՓլասիոն
ղոյութէւն
չունէ, երբ ար
տա գբ ո ւ թ է ւն բ խթ անե լու եւ աւե լցնե լու
Համ
ար
պետական
վարկր կր կան էսէ զանոնք
նոր գ րամ ա–
տոմ սերու
ստեղծում
ով : կա րեւո ր ր ա յն է որ նոր
գրամ
էն քանակոլթէւնր
Համ ապատասխան
րցա
յ
արտադրուլնեբուն
, առեւտրականներուն
եւ սպա -
ռողնեբուն
պէտքերուն
:
Հ՛ Մ–
ՀԱՄԲԱԱՋՈՒՄԵԱՆ
ՏԽՐՈԻՆԻ - ԱՐՇԱԿ
ՄԱՐՏԻԿԵԱՆ
կարճ էսօսքով
, Արեւմ տեան ել Հարաւա
յէն
գբռ–
ներր բաց են Ռուս էա յ առքեւ :
Զկայ
ուժ մր որ կարենայ
գէմադրաւել
իրա–
նէ ճամ բով գէ"ւէ
Աոլէզէ
քրանցքբ
արշաւող
ռուս
րանակ է մ ը :
թուրքէս
յ եւ արեւմ տեան Եւրոպա
յէ
Համ
ար
պա յմ աններր
նո յնր շեն թէեւ , սակա
յն բացա
յա
յտ
է ռո ւս ա կան
ղէն ուո րական
զե բակա յութիւնր
:
Տեղական կամ լնգՀանուր
պատեբաղմ
ի
մ բ
խդի
րնեբբ
քննելու
առթիւ
ամէն բանէ առաք պա բ–
տաւո բ ենքմ եր սե վւա կան
ուժէն վստաՀ է լ :
Հէնդ
տար էէ էւ վեր ճափոնէ
մ էք պատ րաս
տութ է։ւն տեսնող
ամ ե րէկեան
բանակբ
աոնոլաւ^
մէկ
ամսուան
պայժանաժաժ
էւ կա րօտեցտլ
էր
քթէն տակր
գտնուող
Բորէայէ
օղնութեան
փու
թալու
Համար։ Այո պայմաններուն
մէք
կարելի
է Հաշուել թէ անգլեւսաքսոն
ցամաքայէն
բանակ—
ներր որքան
ժաժանակի
պիտի
կարօտին
Եւբո —
պայի կամ Աէքէն
Արեւելքէ գէմ յարձակում
մր
կատարուելու
պարագայէն
:
Այս
լոյոէն տակ , պէտք է խոստովանէնք
թէ
մ ասնաւո բաբար
վերքէն
երկու
ամ սուան
բնթաց–
քէն
չափազանց
զբաղեցանք
ներքին
ւԼէճերոփ :
Հասած է ժամր որ գաղբեցնենք
ներքին փէ -
ճեբբ,
տեսնենք մեր չո՚֊րքի
անցուգարձերր
կա
տարելու
Համար
աղգային
ճակատագր
էւ
աւագ
պարտականութիւնր
որ անՀրաժեչտ
կր
գարձնէ
արտաքին
վտանգին
գէմ Համ ախմ բե լ մեր
բոլոր
ուժերբ »;
Ցաւով
Հաղորգած
էինք թէ Տունիս
23/5՛
Ֆը–
բհփոյի
մէքյանկաբծամաՀ
եղած է Պ՛ Արչակ
Ա արաիկեան
,
50
տարեկան :
Աեր
ողրացեալ
բարեկամբ
ունեցած
է Հան —
րա յին
բեզուն
գործունէութիւն
մբ, մ ասնաւո
րա
պէս
ԱՆՋԱյի
աշխատանքներուն
մէք, իրրեւ
իր
եղբօր
ճորճ Ա ա բա իկե ան է աք բաղուկր :
Արշակ , բեէկ Րաբեբգէ
Բսանթա
գիւղէն ,
1906/՚յ»,
իր ծնողքին Հետ Պոլիս գազթելով,
կբ
Հաստատուի
Ակէւտար
եւ կր յաճախէ
Ա • Խաչ
վաբժարանբ
։ Հազէււ
\
4
տարեկան
է ր , երր Հա
յրբ
զէն ոլոր
կան չո ւած
րլլալով
, լնտանէքէն
Հոգբ
էլէյնայ
իր վբայ։
ՇնորՀիւ
իր ուշիմութեան
,
19
տարեկանին
կր դառնա
յ վարպետ
կօշկակար
մը է
Պատերազմ
էն վերք , Հա յրբ վե րգա րձած
րլ -
լալով
, Ա՛արաիկեան
լնտանիքր կբ
պատրաստուի
Հա յաստան
երթալու
; 1920/է՛
պատանէ
եղբա
յրր՝
ճորճ
(Գէորգ)
մ էանալով
աննման
ՎաՀան Զե -
րտղէ ել խում բ
մ բ Պոլսեցէ
ե բ էւաասա բգնե բու ,
ւլնաց
Հա յրենէք
, ծառա
յելու
Հանրապետութեան
է
Գժբախտաբար
բո լշե ւէ կեան
է շխանո
ւթե ան
Հաս
տատում
ր կբ խորտակէր
էրենց
բոլոր
յոյսեբը եւ
Արշակ
1921^յ՛
կր գաղթէ
՚թալէֆորնէա
, էր քրոքր
Հետ :
Նախ կր գբաղէբ
կօշկակարռւթեամր
եւ գբժ—
ուարալ կր ճարէր ապրուստը
, երբ փոքր
ճորճն
ալ Աժեբէկա
Հասաւ
աւէն
, Հրաշքով
աղատուած
Հայ
— թրքական
պատերաղժէն։
ճորճ կր բանար
Հռչակաւոր
«՛Աժ ար Խտ յեամ»
ճ աշա րանր
, ուրԱբ–
շակ պէտէ գառնար
ամ էնուն
սէ^բելփ գէմք մը։
Ոչ միայն
իր առեւտրական
գործին մէք կը
գաոնայ
ճորճին
թանկագին
գործակիցբ,
տյլ եւ
սրտանց կը մասնակցի
Հանրային ու
ազգօգուտ
ամէն
ձեռնարկի
, մասնաւո րաբաբ
Ֆրէղնոյի
ե -
կեղեցիին
,
Հ. 0՛
Միութեան
,
Հ՛
Ա՛ Գ– ակում բա
ներուն ,
Հա
յկ • Գաաի
եւԳա նակցական
մ ամ ուլփ
Համաբ կատարուած
Հանզանակութեանց
եւ վեր
քապէս
«ԱՆՋԱյին»
Տուզարկ
աւո րո ւթեան
աաեն ,
էր քանքերով
Ամերէկա
բե րուած
գաղթականներ
էբրեւ եբախաադէտական
արտա
յա յտութէւն
է -
բենց
ձեռքով
կբեցէն
դագազը : Տուղփչ էր մ անա
ւանդ էր բացակայ
եղբօր
նամակր։
Արդարեւ
Պ–
Զորճ Մաբտէկեան
անկոզէն
գամուած
ԲէլտԼով ,
Հէլանգանոցէ
մր անկէւնէն կբ Հազորգէր
իր վեր
քին «մնաք բաբով»ը
իր երէց
եղբօր
որուն
Հետ
այնքան
«տաք ու պազ»
բաժնած
էր
Րաբերդէն
Դկիւտաբ եւ Ամերիկա : ՚Լամակր կարգաց
ԱՆԶԱյի
քաբտուղարր,
րնկեր
Արմէն
Պաբտիզեան
: Հոծ
րազմ ութ
իւն
մ բ կը Հետեւէ
բ զագա
ղին : Գամ բա -
նականներ
խօսուեցան
թէ եկեզեցիին
եւ թէ գե -
րեզմանին
մէք։
Բազմաթիւ
ծաղկեպսակներ
, Մ ի–
ութիւննե
բու ել բարեկամներու
կոզմ էնուի րուած
,
կբ ծածկէին
Հոզակոյտր։
Այդ առթիւ
եզած
նբ–
ւէ րներր
նոյն օրր Հասած
էին
1400
տոլարի։
Այս գումարոփ
կազմուած
է «Արչակ
Մ արաիկ
եան ֆոնտր»
, ի նպաստ
ԱՆԶԱյի
՚՛
« ՅՈՒԱԱԲԵՐ»Ի
ՏԱՆ շէնութեան
աչխատանք–
ներբ
բուռն թափով առաք կբ տարուին
% Վերքա -
նա լու
մ օա են առա քամ ասին
երկրորգ
յարկէն
կրազէւս
է ա շխատանքեե
ր բ : Ա յս յարկին
փբա
յ րլ
լտ լով թատե րաս բաՀբ,
շինութեան
ամէնէն
բաբգ
մ ասն է : Ւ նպաստ
չէնքի
կառուցմ
ան
Հանգանա–
կութիւնր
կբ շարունակուի
։«Տ
ո
լսա
րե ր»
մ շակու–
թային
Մ իութեան
անդամներր
նորէն
կարեւոր
գումաբներ
տբամագրած
են : Պագտատի,
Աու -
սոլլի , Ապատանի
, թէՀրանի
, Կիպրոսի եւ Ա -
թէնքի
մ էք
«Տուսարեր»ի
բա ր ե կամն ե բ ր
Հանգա–
նակութիւններ
կազմակերպած
են : Միայն Աու -
սուլի
մէք Հանգանակուած
է
133
իբաքեան
ոսկի։
ԹԷՀՐԱՆԻ
մէք մեռաւ
Տիկին
Աննա Բուգաղ -
եան : Այս ախուր
առթիլ
Տիկին
էէիզ եւ Պ • ^*
Արամ
, ՏովՀաննէս
եւ Հրանտ Բո ւգա
ղե աննեբ ի–
րենց
ողբացեալ
մ օր յիշատակր
յարգելու
Համ
ար
որոշած են Հայոց
Բուրաստան
—
գերեղմանատու—
նր օժտել
արթեղեան
քրՀոբով
ժր , որուն ծախքր
կր
նախատեսուի
կէս ժ իլիոն
բէա
լ
Գե րեւլմ անատո
ւ—
նր
մինչեւ
այժմ
քուր
չունենալով
եկեղց • վար -
չութ իւնր տարեկան
40.000
րէալի
ծախքի
մ ր են–
թաբկոլած
է ։ Բացուելիք
քբՀորր ոչ միայն
պիաի
գոՀացնէ
Հայկ
՚ գեբեզմ անատան
պէ աքերբ եւ
40
Հազպր
րէալի
խնա յ ո զ ո լ թ ի լ ն
մ բ պիտի ապաՀո -
վէ , ա յլեւ
յաւելեալ
քուրի
վճ առում ով կարեւո
բ
Հասոյթ
մր պիտի
գոյանայ ինպասա
տեղւոյն
աղ—
դային եւ կրթական
Հաստատութեանց
:
ՇՈԻԷՏԻ ԵԻ
ՏԱՆԸՄԱՐաՏԻ
կառավարու
-
թիւններբ
նո յնէւմ աստ
րողո քաղ
իրներ
ուգղեց
էն
Խ • Մ իութեան
, որ
12
մ զոնի բաբձրացուցած
է
իր պա շտպանութեան
չբք"՚գէ^Ր
1
Պա լթիկ
ծովուն
մէք,
(նախապէս
3—4
մզոն) :
ՋՈՐՐՈՐԳ
ԳԱՐՈՒ
եկեղեցի մբ
գանուեցաւ
Նազարէթի
մօտ (Երուսաղէմ)
ուր ապրած եւ քա
րոզած է Բր էւստոս
է
«ՏԱՌԱՋ^>Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(133)
ԺԵ՛
ծէ
Աննա Խաթունր
դարձեալ
չր նեղացաւ
իր
փեսային
• • .
՛ յ
Ւսկ Գայիանէն
սպասում
էբ։
Շունր
երկու
անգամ
Հաչեց։
Գալիս են։ Ն"՝
չտապով
գուբս
քաշեց
յսէնջար^
պատեանից : Խր՜
նամքով
յղկած
պողպատր
շոզշոզաց
, իոկ
երկու
սոլր
բե բաննե ր բ խօսեց
էն նբա Հետ , ասաց էւն որ
երկաթն
է լ չի գիմանայ
իբանց։
Հիանալի էբ այգ
թօսքը
, , Պողպատէւ
չողր րնկաւ նբա աչքեբէն
, մ ի
փայլուն
յոյսի պէս տարածուեց
նբա
երակներոլմ
ել երկու
կաթիլ արտասունք
Հանեց նրա աչքեբէւց :
0
, Հանգստացիր
, գոլ կր սպաննես
, ար -
տասանեց նա պողպատի
ձա յնով ;
ինքն իր Հետ էր խօսում
՚ ՚ ՚
ԵԼ
սպասում էր, անՀամ
բեբ էր , աբգէն
ձանձ
րանալու
վրայ էբ է
Տանկաբծ
նտ դոզաց , գգալով որ երկու
ձեռ–
քեր
փաթաթուեցին
իբ փ՛լին։ Տետ
նայեց՛ նա բո
լո րոփ ին մոռացել էր, որ իր եզբայրբ
ականատես
է իր ուխտէն : Տ՚՚վսնփն
էր , որ պինգ գրկեց
քրո–
քր՝ նրա աչքերն
է լ լցուել
էին արտասունքոփ
։
Մ էւ Հատ է լ ինձ տուր , քո յբիկ
> ասաց նա
քնգՀատուոգ
ձա յնով
յ
Ի՛՛՛նչ
՚ ՚ ՚ = Գրանից • ՚ • իմ
ձեռքբ չի
Հասնի
զէնքերին
, գոլ լալ ես կանդնում
բռւխա -
րու
քարէւ վբա
յ ՚ • • Ես չեմ կարոգ
՚ ՚ ՚
Բեզ
Հարկաւոր չէ , Տովսէփ
՚ ՚ • Զէնքբ խա–
գո՚լիք չէ •••
Տովսէփ
բ փեր կացաւ : Նա նեղացած
էբ այգ
խօսքերից
, նրա դէմքր
շառագունել
էբ,
աչքեբբ
բորբոքուած
էին : Նա կատարեալ
տղամարդ
էր .
կա րծե ս
ս ա կա ւա խօ ս , կծկուած
ե բեխան
մ ի ժա
մում մեծացել էբ, աՀագին
Հասակ
քաշել :
ինչպէս նա ղնաց դէպի
բոլխարին,
Հեբոսա
—
կան քանքեր
անելով ոբ իր կալլ ոտր չլնդդիմա
—
նայ
էւր կամքին՛
ինչպէս
երկու
ձեոքով
յենո
ւեց
պատին , առաք աոոզք ոտր գրեց քարի վբայ , ապա
քաշեց , տարաւ կաղ ոտը եւ կանղնեց : Նա
զալոլմ
էէ Վ՚"յԲ
Կ.՝Ը^՚Կ^Է–> Բ՚"յՅ էէ վախում
, արՀամար -
Հում է մարմնի
թուլութէււնր
, նոյն է՛սկ
բաբձրա—
նում է առոզք ոտի մատների
վրայ եւ ձեռքր տա—
նում է գէպի
բարձր,
դէպի
զէնքերը :
Գա յիանէն
զարմ ացած է • ուզում է վեր կե -
նալ
, բռնել
նբան : Բա
յց երեխան
ինքբ տեսնում է ,
ոբ
զուր է աշխատում
• ձեռքր
չՀասաւ
զէնքերին
•
եւ մի ոստիւնով ցած իքնելով, նա օրօրւում է եւ
աս ում .
Տուր , քոյրիկ
• • • 0 ,
ես լաց կը
լինեմ
,
տուր • • •
-
Բայց
ինչթդ է, Տովսէփ
...
Ես քեզ Հետ եմ . • . Ես է լ կրսպաննեմ
եւ
կը սպաննուեմ
:
Անակնկալ
խօսքեր կան , որոնց չէ
կարելի
պատասխանել
: Եւ Տովսէփր
էրթոզեց
է լ , որ իր
քոյրը
զարմանք
յայտնէ : կարծես չբ կա
բոզանա
լով
գիմ անալ իր մ տքերի
ծանրութեան
բ , նա բն–
կալ
ծնկեր
ի
վյ^ա
յ եւ շարունակեց
՚
Տովսէփր
երեխայ չէ , Տովսէփր
գիտէ ա -
մէն
ինչ՛ նա չատ է լաց եզել
իբ քոյրիկի
Համար
... Նա Հիմա լաց չփ լփնի, նա է լ կբ
խփէ՛՛՛
Գոլ
...
ի՞նձ
Համ աբ
. • .
՝Բեզ չարչարում
են ... Բա
յց
մ ի փ՛^ թ է Բ ,
գու ա րգա
բ ես– ՚ ՚ Մ ինչեւ ա յմմ ես ատում
էի
չա ր չա րո ղնե բ ին • քոյբիկ.
Հիմա
իմացայ ոբ նր—
րանց պէտք է սպաննել
՚ ՚ ՚ ՇաՀնաղարբ
ինձ ծե—
ծում է եւ ես ատու մեմ նբան,
բայց ես նրան չեմ
ոպաննի
, այլ կ՚ազտչեմ
ոբ նա է լ մի սոլր վերցնէ
,
քեղ Հեա մէւասին
լինենք : Մենք
չենք վախում
վատ
մ արգկանց
ից , այնպէս
չէ՞ , քոյրիկ :
Նոյն
իսկ
Թուրք
Բէկից
է լ չենք վախի
՚ ՚ ՚ կը սպաննենք եւ
կը սպաննուենք
...
Երեխան
կա բծես
քերմ ռւտենգի
մէք էր : Նրա
թ ո յ լ կազմուածքի
մէք բորբոքուած
կրակը աբտա—
յայտլում
էր խիստ
ցնցումներով
:
Գայէւանէն
առաքին
վայրկեան
վախեց։
Բայց
Տովսէփր
այժմ
բութ ու անտարբեր
երեխայ
չէ ր •
նա Հասկանում
էր թէ ինչ է ասում
, նա պաՀան
—
քում էր ել Հաւատացնում
որ ինքր կարող
է • • ՚
Ա յգ
ձա
յնր , որ գուբս էր գալիս
կենգանի մար -
դոլց , որ դողում էր ներքին
կրակից , կրկնում էր
նոյնբ,
ինչ ասում էբ վաղուց
Հող գարձած
զինա–
ղործր
իր նկարի
միքոցով
: Ուրեմն
աչխարՀբ չէ
վւո
խուե
լ ։
Ոչ ••• Այժմեան
աշխարՀի
մէք է լ կայ
ուրիշ
կա բծիք , որ Հակառակ
է գիւզի
կարծիքին :
ԼԷՕ
Fonds A.R.A.M
