Գաղոէթհ
գաղոդ
Տարէցներ
, «Գրօչւսվ^ի
եւ. ուրէչ
Գսւչնւոկցա–
կսւն Հրաւոարակոսթեանց
հեաեւողներր
պէսվւ
յէ–
շեն ականաւոր
Իրլանտացին,
Հայ
ժողովուրդի
ճչմարիա
րարեկաժ
մր, որ ականատես
եղած
է
1894 - 95/
չարղերուն :
Անցեալ
օր իր րարեկամներէն
ժէկր
խժ բա -
ղրատուն
Հանդիսլե
լով , ոլրախութեաժ
ր
յա յտ -
նեց թէ Տիկին
Տիլլրն
ՏշսԱինի
թանւլարանին
յանձնած է այն ոսկեփետուր
ղրիէր
,
՛ Հ " / ՛
Կարսի
Հայերր
նուիրած
էին ալխարՀաՀոէակ
թղթակ -
ցին,
1895/յ՛։
Այ
ո առթիլ
ցոյց տալոփ Տոքթ՛
Տի—
լընի ժէկ թանկագին
լուսանկարր՝
ծպտեալ,
խնգ
րեց
«8աոաշ»ի
ժէշ հրատարակել
Հետեւեալ տե
ղեկութիւններր
.
Տիկին
Տիլլրն,
այրին, այսթանկագին
ղրիՀր
մսւկաՐլ
բաժնին
ցուցաղրութեա
նՀաժար
, ինչ որ
մական
բաժնին
ցուցադրութեան
Հաժաբ , ինչ որ
բնդունուեցալ
չնո րՀ ակա
լութեամ
բ :
ՕՈ Ը. յ. ՕաՕՈ
ծնած է Տրպլին,
1854
Մարտ
2\ին եւ մեոած
Պարսելոնայի
մէ9
1933
Ցունիս
9ին
:
իր նկարր,
ղծուած
՝յւ՚ւ111&ա
Օքբտո/
կողմէ
, կր
ղտնուի
Տբպլինի
Աղղային
կալրրին
եւ լալա -
գո յննե րէն
մէկն ալ կր ղտնուի
Արգի
Արուեստին
Տրո
/ւ
/՚նի
նկարչական
սրաՀին
մէք :
Ակագեմ ական
ղանաղան
պատիւներու
աբժա–
նանալէ
վերք
Եւրոպա
յի
Հաժ ալսարաննե
բուն
մէք–, Տոքթ՛
Տիլլբն
քիուսիա
դնաց եւ
հքարքովի
Հաժ ալսարանին
դբարաբի
ղասախօս
եղաւ
՚.
Շոլ -
աով
դարձաւ
աշխարՀաՀ
ո չակ լբազրող
, Հ րապա–
րակա
գիր եւ Հեղինակ :
Առա^ակարղ.
Հե -
ղինա կութ
իւն էր ռուսերէնի
եւ ռուսական
Հար -
ցերուն
ժէք :
1 880^
Տ ո ւնո ւա ր ին ժ ասնակցած է Տոսթո
յեւս–
կիի
յոլղաբկաւորոլթեան
, բռնելով
գագազին ծո–
պերկն
մէկբ :
Տ
իւլրն
քաք ած անօթ էր գիւանագէ
տնե բու եւ
պետական
մարգոց
շբքանակին
եւ միչա
օղտակար
կբ Հանգիսանաբ
իր տուած
ճշդրիտ եւ
թանկաղին
տեղե կութ իւննե րով եւ խո բՀուրգնե
բո վ :
Հա լաստան
մտաւ ծպտուե
լով
՚ե՝Լ իր կաքա՝ -
րած
քննութիւններր
1894 ֊ 1895/՛
քաբգերու
մա
սին խոբ ցասոէյք. ՚յէձյ^աք
բերին րովանգակ
աչ -
խարՀի
մէք, որուն
Համար
ինչւղէս
այն աաեն
Հ ի–
մ ա ալ երախտապարտ
են Հա յե ր ր : «ճչմ արտու -
թեան պաչտպանն էրան » : ^
Անղամ էր Վենետիկի
Ակագեմիային
:
Աւելի քան երեսոլնեւՀինդ
ա/սրի
անրնդՀատ
եդաւ առաքնակարգ
լրտղրոգ։
ՇնորՀիւ
իր ղոր -
ծին ծանօթ էր ամէն
աղղի՛. Աւր որ կարեւոր
գործ
կար,
Հոն էր՛ան իր անմրցելի
մտաւոր
սլարտա -
ւորութեամր
եւ աղգեցութեամր
:
"^•֊՛՜Անչուչտ
բոլհբ
Հայերր,
մասնաւորապէս
ա -
նոնք ոբ ծանօթ
են Տոքթ՛
Տիլչրնի
1895/
ղործու–
նութեան
, ուրախ
պիտի
րլլան
իմանալով որ Հա
յերու
կողմէ
իրեն տբուած
ղրիչչչ ապաՀով ՝ կ՛բ
պաՀուի
իր լանտա
յի
Աղղային
թանգարանին
մէք ,
իբբեւ
վկայ
Հայերու
վեՀանձնութեան
:
X
Տոքթ.
Տիլլրն
եղած է նաեւ
կենղանի վկա
ներէն
մէկբ
1905/
ռուսական
յեղավա
խու թեան ,
իբբեւ
թգթակից
«Տկյլի
Բ՝էլէկրաֆ»ի
։
ԼԻԲԱՆԱՀԱՏ
ՕԳՆ–
ԻյԱՋԻ ժ՛ ՊԱՏԳՄ֊ ԺՈ -
ՎՈՎԻ
մասին,
որուն
գումարումր
Հաղորգած
է ֊
ինք արգէն , Հ ետեւեալ
տեղեկութիւններր
եբ ք՛"—
ղենք փարչոլթեան
զեկուցումէն
ԼիրանաՀայ
Օղն.
հ)աչր
ունի
16
մասնաճիւղեր
,
2321
անգա -
մռլՀիներով
եւ
280
աբծուիկնեբով
։
Տասնբմէկ
մասնաձիլզերբ
ունեցած
են
24.809
Հ •
ոսկի
մ ուտք
21 .078
ոսկի ելք : Անտուկր պատրաստ
3685 / •
ոսկի •
Զանազան
Հայ եւ օտաբ վարժարաններու
ժէք
պաՀած
են
253
սաներ վճարելով
կրթաթոշակ
9386
լ՛ ոսկի։
Ա՚նացեալ
գումարներբ
ծախսուած
են
գարմ անա տո ւննե բու
, Հ իւանգանո
ցնե
բո
ւ եւ ան -
կար ու չքաւոր
լնտանիքներոլ
Համար ;
Շրք՛ Վաբչ. ունեցած է
38.743
լ– ոսկի
ս ուտք
35.086
լ– ոսկի ելք, պատրաստ
3656
լ՛ ոսկի։
Շրք–
փարչոլթիլնն
ալ պաՀած է
213
սաներ,
ծախսելով
8870
լ. ոսկի :
Մ ասնաճիււլե
րու
Հասոյթի
ազրիւրնե
րն են Ա–
ամսավճարներ
, Բ. ձեռնարկնեբ եւ Գ– նուէրներ :
կեգբ . վարչութեան
Հ ասո յթի
աղրիւբնե
բն ենԱ •
Ամեբիկա
յի Հ -
0
• Մ իութեան տա րե կան
նուէբր
,
հ • Պնակ
մ ր կերակուրի
Հ անգանա կո ւթ ի ւ նբ , որ
ամէն տարի կ՚ապաՀովէ
չուրք
12.500
Հ –
ոսկի եւ
ո^րկէ կ՝օգտոլին
մ անո ւկնե ր ,
60
ծերեբ,՝ Գ–
մ ասնաճիլղերոլ
տաբեվճարներր
, Գ • նոլէ րնե ր :
Ունին մէկ կե գր ոն ա կան գարմ անատուն ո -
բուն
Հոգր
յանձնուած
է Լի բանան
ի պե տական ե -
րեսվյոխան
բժիչկ
Մ - Հա
յ րա պե տե ան ի : Ո՚նին
նա–
եւ չորս փոքր գարժանաաուննեբ
Հայաչատ կեգ —
րոններու
ժէք , որոնցժէ
կ՛՛օգտուին
՚
Հաղաբաւոբ
Հիւանգներ
, առանց
կրօնի
, եւ ազգի
խտրւթեան
:
Օղն . քցաչր , գիտակից
իր կո չումին
, Հա յապաՀ -
պանման
գործին Հետ, բեիկին եւ Հայուն
միքեւ
կբ ստեղծէ
եղբայրական
կապ :
Նոբրնտիր
Շրք՛ փար չութեան
անգամնե
րն են ՚
՝—՜ Տիկիննեբ կ . Աասունի , Գ • կանայեան
, Տէ -
տէեան
, Մատաբենց
, Տէր կարապետեան
, եւ ՛Օրի–
ոլ^ներ
Լիմռնճեան եւ Գեղարփի Տէր Աելքոնեան
:
: ԻԱԲաԼՎԻ
ՄԷՋ Կ՚ԱՊՐԻՆ ՄՕՏ ՀԱԶԱՐ ՀԱ֊
ՑԵՐ
, Ազգ– կեանքը
գրեթէ
գաղրած
է ։
Եաֆայի
եւ
Հա յֆա
յի
մ էք
մ իչա բաց մնացսէծ են
Հա յկ •
եկեղեցիները
^որՀիւ
նախկին
տեսուչ
Բարկէն եւ
Ցարոլթիւն
վաբգապետներու։
Հայֆայի
մէք կայ
ծաղկոց
մ ը
28
աչակերտներով
: Կա
յ երկսեռ երգ-7–
չախումբ
մը
35
Հ.ոգիէ րաւլկացւսծ^– որ տփուած
Համերգ մբմեծ յաքողութեամբ
Աթլիթի
* ՚ " ^ \ է՛
կոցր կր չաբունակուի
\
8
երկսեռ
ա շակեբտնե,\^^
րով : Եաֆա
զրկուած է գպրոցէ
, ուսուցիչ
չու -
նենալով։ Թէ Հայֆայի
եւ թէ Եաֆայի
մէք կան
մաբզական
միութիւններ
, որ կր
կազմակերպեն
ընտանեկան
Հաւաքո
յթնեբ
ժոզովուրգին
Համար։
կառավարութիւնբ
խտրութիւն
չի
զներ իբ
Հւվատակնե
բուն մէք : Անգործութիւնը
զգա
լի է
զազթա կաննե բուն մէք, ինչպէս եւ սնունգի պա -
կասբ։
Ամէն Հայ իր տան առքեւ
ունի՝՝՛
փոփքըիկ
պարտէզ
մբ. Հաւնոց եւ նասլաստակի
րո յս եւ ա–
ղաւնետուն
, որոփ
կրնան
միս եւ Հաւկիթ
, ճա -
րել։
Հայֆայի
Հայերր
կ՚ապրին
Մ • Վուկաս
վան
քին
մէք։
հքանութի
տէրեր
աւելի չատ են քան
Եաֆայի
մէք, ինչպէս կըՀաղորգէ
պատաՀական
թղթակից
մը :
ՏԻԳՐԱՆԱԿԵՐՏԻ
Հոգեւոր
Հովիւր
յաբձա —
կում կրած է Ցունիս
17
/1՛,
ինչպէս
կը ղրեն
«ժա–
մանակ»ի : Եկեղեցին
աւլօթած
պաՀուն
,
երկու
ղինովնե
ր ներս կր մ տնեն ել գրամ կր պաՀան -
քեն : Երբ կր պատասխանէ թէ դրամ
չունի
,գանակ
կր քաչեն։
ԲաՀանան
աւելով կր գիմազբէ
,
յետոյ
մ է քքի ատրճանակը
քաչելով ^ փախուստի
կր
մ ատնէ
ղինոփնե
րր :
կուսակալբ
արտօնած
է
Թաղ–
ԽորՀուրգի
լնտրութեան
ձեոնարկելու
:
ԵՐԳՋՈԻՀԻ ՕՐ– ԱՐԱԲԱԻ
ՊԱՊԻԿԵԱՆ
եբղա -
Հանղէո
մբ տուած է Ցունիս
\8ին ,
Ամեբիկայի
Ուօքրկընի
, Իլինոյի
նաՀանղին
մէք։ Օաար
երա–
ժչտագէտներոլ
կոզքին
, ան երգած է Հայերէն
եր
գեր կոմիտասէն,
քիոմանոո
Մելիքեանէն,
ԳոՀա -
րիկ
Վազարոսեանի
ԼԱչուղականր)
, Գուրգէն Ա–
լէմչաՀի
(իմ երգբ), Վ. Աաբգիսեանի
(Հոյ նա -
րր) : Յունիս
6
/5>
ալ Իլինոյի
ձայնասփիւռէն
եր -
գած է Հայերէն
երգեր :
ԿՌՓԱՄԱՐՏ
—
Հ–
Մ– Ը– Մի
մարզիկներէն
Արմէն
Խաչատոլբեան
մասնակցելով
Լիբանանի
1950/
կռփամարտի
ախո յենո ւթե
ան
վերքին
մրբ -
ցում ին , կէտե բու առաւե լութեամ
բ
յտղթսւծ
է
Մ ուսթաֆա
Աուտին ու տիրացած
միքին
ծանրու
թեան
ախոյեանի
տիտղոսին։
Արմէն
ունի
նուրբ
եւ ճկուն
խաղարկութեան
:
\
Գարձեալ
Հ , Մ • Ը ՚ Մ –էն Հրանղ
Վազարեան
(78
քիլօ)
Յունիս
18
/5՛
մ ասնակցած
է Պէ
յր"՚–թք՛
կռփամ արտի
երեք
ակում բներու
կաղմ
ակերպած
մ արղական
երեկո
յթի եւ չնորՀ իւ իր խե լացի խա
ղարկութեան
վեցերորգ
չրքանին
կէտերու
աոա–
ւե լութեամ
բ յաղթական
Հռչակուած
է ան պար -
տելի
Համարուած
Ժօզէֆ
էյոլպի
(86
քի/օ) , տի
րանալով
ւ
՚ Օ ո Շ Ո է
թերթին
բաժակին :
Ականաւոր
Հանգիսականնե
բու
չնո ր Հաւո րո ւթիւննե
րէն .վերք.,
Հ. Մ - Ը • Մ • ի տղաքր
ուսաժրարձ
վա խաղրած
են
յազթականր
, Հաղա րաւո ր ներկանե
բու
ծ ա փ ե ր ո ւ 1 ւ
տակ :
Խ– ՄԻՈԻԹԻԻՆԸ
նոր ծանուցագիր
ժր
ուզղե–
լոփ
Անգլիո
յ , Ֆրանսա
յի եւ Մ • ՆաՀանղնե
բուն
,
պաՀանքեց
պարպել
Թրիէսթէն։
Այ"
Հ՚"ՐՅԻ^
պատճառով
անե լի
ժ ատնուած է Աւստրիո
յ Հաշ -
պ^.ւթեան գաչնագիրր
:
^^ԵՈԻԿՈԱԼԱՒԻՈՅ
անթելը կբ ծանուցանէ թէ
Պուլկարիա
, Հոլնգարիա
եւ Ռուժ անիա
«գրգռիչ
ռազժավւոբձեր
կր կատարեն
իր սաՀժանագլուխ
—
ներուն
վբայ» : Բանակին
պաչտօնաթերթր
կր
յայտարարէ
այս առթիւ՛
«Այս
ռաղմ ավա
րձե
րը
վախ
չեն պատճառե
ր Եուկոսլաւիոյ
որ չուզեր Խ •
Մ իութեան
գաղթավա
յր
մ ր գաււնա
լ » :
ՆԻԻ եՈՐԲԸ ՊԱՐՊԵԼՈՒ
ՓՈՐԶ
ՄԸ
կազմա֊
կե րպո ւած է–, ի նախատեսութիւն
«յոռեգո
յն գէպ
քի
մ ր» : ի Հարկին
պիտի
ստիպոլին
այլուր
փո
խագրել մօտ
1 1
միլիոն
քաղաքացիներ
:
ԿԸ ԽՆԳՐՈՒԻ
ԳՐԵԼ
ՄԷԿ ԷՋԻ ՎՐԱՑ, ՄԵ
ԼԱՆՈՎ՛ ԿՏՈՐՆԵՐՈՒ
ՋԲԱԺՆԵԼ
ԶԵՌԱԳԻՐԸ
՝՛
«ՅԱՌԱԶ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(120)
ԺԳ՛
Ոչ
, ես կլ զիտեմ : Նա քոնը չէ ։ Նա իմն է՝՛.
՛Բէօսա
Մ՚՚ւխաարր
փաղուց
սպասում էբ այգ
սարսափելի
խօսքերին
: Այգ պատճառով
գլուխր
^)լորցրեց
, այլ իսկոյն
Հանգիստ
ձայնով
տբտասա–
նեց պատ բաստ պատասխանբ
.
Նա քոնն է լ չէ , էֆէնտի
: Նա նչանած
ազ–
քիկ է ...
Բէկր ել ծիծաղեց
ել բարկացաւ
: Նրան ար
գէն
չաբացնոլմ
էր այն Հանգամանքր,
ոբ այգ
մարզբ
ղիտէ
ամէն ինչ :
•
Նչանա՞ծ
, կբկնեց
նա : Ո"վ ասաց :
Երկու
օր ես քարչ եմ եկել
ամրոցի
ոլա -
աեբի տակ եւ Հազիւ
այզքանն
եմ
իմացել։
Բայց իմացե լ ես եւ այն, ոբ եթէ
Աիւլէյ
ման
բէկն
ուղէ, նչանածբ
մի կողմր կբ մնայ :
Երեխայ
չեմ , էֆէնտի
, որ այդքան
պարղ
բանն
է լ չՀասկանամ
: Բայց գու չես անի այդ
րանր :
ինչեր ես ասում
...
Հասկանա լի է : Գու ալս երկրի
գլխաւո
րն
ես եւ չպիտի
ղոբծես
անա րղա
րո
լ
թիլն
...
-
Ա^ւարղարութի
ւն է , եթէ եո մի Հատ աղ
քիկ
առնեմ
կեավուրներից
:
Ալլ՚ոՀ
Ր
չանէ : Եթէ Հինղր,
քսանը
առնես
,
անարդարութիւն
չէ , էֆէնտի : Այն աղքիկր
պիտի
չատ բախտաւոր
Համարէ
իրան , եթէ քո Հարէ -
մում
աղախին
գառնայ
. դու եւնա՝ նչանակում է
երկինք եւ երկիր : Բայց չես ճանաչում
կեավուր—
ներին։ Այդ անՀաւատ
չներր չատ մեծ
կարծիք
ունեն
իբանց
մասին
՚ զլուխգ կբ ցաւացնեն
, կբ
ւլնան Գանձակ
, կը գանդատուեն
, լաց կը լինեն
,
մինչեւ որ փաչայի
գաՀլէն կր տանեն : Աւ՚ք՜ո՚է
, /
Հարկէ , ո չինչ չեն Համ արձակուի
անել
, բա յց չան
պէս գոներ
մաչելռփ , աղաչելով
մի
բանի
կբ
Հասնեն : էֆէնտի
, ես չեմՀասկանում թէ
ինչու
ա յգ
չ^՚երր
մնում
են աշխարՀում
տ
Ուրի չ բան կր
լինի
, եթէ աղքիկր
Մ ուրատ
ա
՚ Հ Ս ՛
յի
ապրանքր
դա ոնա յ : Ե" կր կոր
չեմ այս կողմ եբից , օր ուզ ի–
չեբ կր փախչեմ
, իսկ դու մաբդիկ
կ՚ուգարկես
ա–
մէն
կոզմ
, ինձ փնտռել կբ տաս եւի Հարկէ , կ՛ա–
սես որոչինչ
չեզաւ։
Ժամանակ
էլ՚անցնի եւ ամէն
ինչ կր մոռացոլի
. աղքիկր կբ աանք մի մեծ մար
գու
, զուցէ
նոյնիսկ
վւատիշաՀին
, կ՛իմանան ա -
մէնքր, որ գոլ ես ուղարկել
. . . եւ
փոխարէնր
ղու կբ ստանաս
. . .
Նա չՀամարձակուեց
յայտնել
՚էինբ,
որոփՀե–
տեւ Բէկր
, սաստիկ
վրդովուած
, բռնեց
իր սրէ
կո թր, եւ ձիու
գլուխը
գարձրեց
գէպի
նրա
կ՛՛զ–
մր : Այդ առեւտուր
ր դիպալ
նրա կրքերին
,
որոնք
այրւում
էին նրա մէք այն բոպէից, երբ
տեսաւ
Գայիանէն : Նրա աչքեբբ
սոսկայփ
էին– այդ րո
պէին նրա մէք դռրծում էր այն յանդգնութիւնը
,
որ մի ժամանակ
տարել էր նրան
մինչեւ
Աուլթա–
նի ինքր
, ուղդաՀաւատների
խալիֆբ
լինէր
, նա
ղւսբձեալ չէբ կարող
ղսպել այդ կրքերր ։
Նա մռռաց,
ինչ ոբ Հա յՀոյանք
արտասանեց :
իսկ
Մ ռւխաաբը
չփախաւ
, այլ, լնղՀակառակն
,
ցոյց տուեց որ իր չաՀր
Հասկացոզ
փաճառականր
վտանգաւոր
ժամ
ին
նո յնպէս
անձնազոՀ է եւ ան
վախ
, ինչպէս
բարեխիղճ
ղինուոբբ
պատերազմ
ի
ղաչտռւմ ;
Խփիր , էֆէնաի
, մի խնա յիր, եթէ ծառագ
մեղաւոր է, ասաց նա մի զա րման ալի
վճռական
ձայնով եւ շարունակ
նայելով
Բէկի
աչքերին :
իմ վիղր
Կ՚որելբ
նոյնքան
ղժուար կբ լինի քո որի
Հաժ ար , որքան
մ ի ծտի վիզ կարելր : Բա յց
գոնէ
իմ տէրր
կ՝իմանայ
...
Հքաի վփզ, բայց կաչաղակի
յանգզնու -
թիւն
, նորից
մոնչաց
Բէկր ՝՛
Իր կատ
աղութ
իւնբ նա թափեց
իր
գեզեց
իկ
ձիու
՛Լբա յ , մ տրակի
մ ի սաստիկ
Հարուած
իքե -
ցնե լոփ նրա կողքին : Զին առաք նետուեց
,
րայց
նրան պաՀեց
սանձբ
, ոբ մի ձեռքով
բոնած
է ր
ձիաւո
րը։ Եւ նա գէս ու գէն լնկաւ,
պտոյտներ
գործեց,
աշխատելով
գտնել
յարմար
րոպէն
, երբ
կարող էր նետի պէս թո-Լել ։
Ա իրուն
արեւի տակ ա յգ տեսարանը
Հ իացում
էբ պատճառում
տասնապետ
ԱՀմէտին
, որ Հե -
ռոլից
դիտում էր երկու
ախոյեաններին
եւ մեգմ
ծիծազում
: կատուն
կռւում էր գայլի
դէմ ՚ Հին
զինուորի
մէք Հրճուանքի
արտասունք
գրգռոգր
գայլն էր, այն Համարձակ,
կորովի
տղամարդր ,
որի
իւրաքանչիւր
չարժռւածքբ
, որի ձիու ղրո -
պուած
կատ
աղութ
իւնր կարող էր
արժանապէս
ղնաՀատե
լ միա
յն նա , ով մ աղե բր սպիտակաց
րե
լ
է կռհւնեբի
մէք :
ԼԷՕ
Fonds A.R.A.M
