Բ[տV^IԼ^
Չսօւաւըրվ
>™ււի;ււԻւ
ւ ա օ ր ւ
II. 0. Տ. 376.28»
17. 1Հս6 0օա« տ 6 ֊ ք*^1Տ (13)
Վհցտմց. 800 ֆՐ ՚ • Տ՛որ– 1600, տրւո • 2500 ֆր–
161 006. 15-70
ԳիՕ 7 ֆր • ցՇ.Բ.ԲՅոտ 1678-63
1)ւատււ€հ6 24 Տ6թէ€ահք€ 1950 Կիրակի 24 ՍԵՊ ՏԵՄ–
26րդ ՏԱՐԻ ֊ ֊ 26^ 4ւա« ք1օ.6263–՚Նււր շրջան թիւ 16Ո
ՄԵՐ ԽՕՍ՚^Ը
*՝"՛ յրենաս իրութեան
տարրական
սլա
յ մանն
կ
ուշաւլրութեամր
Հետեւիլ
անցուգարձին
:
Պ՚՚՚ր
-
կեչտօրէն
քննել,
վերլուծել
գէպքերու
ր՚՚թացքր։
Զ՚մնաղանել
սեւն
ու ճերմակր։
Բարիքն
ու էա
-
րիքր :
Աձս պարտական
ութենէն
չեն կրնար խուսա
-
փիլ մասնաւորապէս
անոնք որ կր խօսին
ու
կր
զործեն
ազատ
ափւերու
փրայ։
ինչ գաւա7ւանքի
ալ
պա ա կան ին :
(Լոնենք
լեղուի
խնգիրր
, որ կապ
չունի
ոչ
կո ւս ա կ ց ա կան գաւանանքի
, ոչ ալ
քաղաքական
կարգուսարքի
Հետ
:
Մենք
անխնայ
պայքար
կր մզենք
այս ճակա–
աին
փրա
յ , րմ րոս տանա
լով
անվիճե
լի , մ ե ր կա
պա–
րանէց
իրականութեան
մր գէմ :
Մեր
պա յքարին
ազրիւրնե
րն են
րուն
Ի"Կ
խորՀ րգաՀա
յ
Հ րա տա րա կո լ թ իւննե ր ր ,
Ե
րեւանի
մէք թէ այլուր
:
Ղ՛ա ^ւա կցո
ւթե
ան ամ էնէն
մ ո լի–ռանգ Հակա
-
ոակորւլներն
ալ շատ
աւելփ րան գիտեն
այգ
մա
սին : Աւելի
գիլրալ
կր ստանան
նո յն
Հրաաարա
կո ւթիւններր
:
Անշո՛ւշտ
անոնք ալ կր տեսնեն
փուշն
ու յար~
գր , աւաղն
ու խիճր,
որ կր խաթարեն
մա
լրենիքի
ե՛լ տառր
ե՛լ ոգին :
քյւ սակայն
, տեսնելով
Հանգերձ
, Հազար
կտոր
կ րլլան , արգարացնելու,
սլարակելու
Համար
կա
տարուած
րա ր րա ր ո ս ո՛ւթի ւնր
:
Կր ճգնին
Համոզել
թէ «Պետական
լեզու»
կր
ստեզծուի
: թէ
լեզուն
կ՚արղիանայ
, կր ճոխա
-
նայ,
կր ղարղանայ
:
Առա
քփն րոցափառ
"դք"յնր
մ ենք
պիտի
ար -
ծակէինք,
եթէ իսկապէս
այգ
մտաՀոգռւթիւնն
ունենա
յին : կամ
աւլատութիւն
ունենա
յին
ա՛ լղ.
ուզղութեամ
ր գռրծելու
:
Տաճախ
րսած
ենք եւ աՀաւասիկ
անգամ
մր
եւս
կր յայտարարենք
•
թո՛ղ Հրատարակեն
ամրոզքական
ցանկր
ա
յն
րառեր
ուն
ղո րս կրցած
են յօրինել
կամ
յարմ ար ֊
ցնել,
ել մենք ղանոնք պիտի աարածենք
ամենայն
ո լրա
իսո ւթե ամբ :
Մեր
ղ֊իտցածն
այն է թէ , տասր
յաքող
բառի
գիմաց
— շինանիւթ, ժամկէտ,
ե լ ոյթ
եւն.
Հարիւր օտար , թխածոյ
, բարբարոս
կասլկու
-
թիւններ
կր Հոլոփեն : Գրաւոր
թէ րանաւոր
: Մին
չեւ անգամ գրական
- գեղարուեստական
Հ րա -
տա րակո՚լթեանց
մ էք :
կա րելի չէ ձեոք առնե
լ , օրինակ ,
քյ րեւանի
ղ րական
մ իակ
ամ սագիրր
, « Ա ո փետական
Գրա
-
կանո
լ թ յուն
եւ Արփեստ»
, եւ Հաճութեամ
ր կաբ
գալ
կամ արտատպել
որեւէ
ուսումնասիրութիւն
;
կարելի
չէ ձլ^գվգիլ
կո շկո՚ււ կա պած ագճա
-
աոլմներու
զէմ : Բոլորն
ալ Հետեւանք՝
տգիտու
թեան
, իմաստակութեան
կամ
բռնութեան
:
Եթէ
կարմիր
մատիտ
մր ունենաք
ձեր ձեռ -
քր եւ ստորա գծէք
ռուս - թաթարական
բառե
րն
ու րացատբութիւններր
, ձեր աչքին
առքեւ
պիտի
պարղուի
՛Բորէայի
քարտէսր
:
ինչո՛՛ւ
զարմանալ,
երբ մարզիկ
ծրաղրեալ
քաղաքականութեան
մր կր Հետեւին
, այւ,
Հարցին
մէք
ալ :
Երեւանցի
մրն է որ կր փկա
յէ ,
— « Հայ լեգուի ասաիճանակաՐւ ոուսսւցման
հասնելու հաւքար, նրանք ւքաադրեցին
նայսօրօք
արժեդրկել ցայն իր ունեցած հարուսա բաոապա–
շարից: ՛Նրանք աառացի անդամատեցին հայ լե -
ցուն , նրա հարուսա եւ ճոիյ մասր դուրս հանե -
ցին, որպէս ոչ–աշ|սարհիկ , եկեղեցական
կամ
ացնուապեաական լեզու: ՛Նրանք սաեղծեցին մի
ինքնատիպ
պրոլետարական
աղքաաիկ
լեզու,
զուրկ հայերէնի հարուստ բառաս)աշարից ու –նոիյ
յատկութիւննեբից».
ՀԼա
յրենիք,
\
Սեպտ– 1950)։
ձամրան
այնքան
լայն բացուած
է որ,
այլեւս
սաՀման
չկայ
օտա րա րանո ւթե անց :
Այո
խաոնիճազանճր
պա րտագրո
լած
է
նաեւ
այն
գրոէլ — բրոցներուն
որ Հայասաան
ղացին
:
Անոնք ալ
ղրագէտ
, րանաստեղծ
կամ խրմ–
բագիր
կր կապկեն
, կր թոթոփեն
մ իեւնո
յն
կեզծ
գոՀա րներր
, գառնալոփ
Հասարակ
խամաճիկներ։
Այսպ ի" ի ծազրանկա
րնե րո՛^ փ պիտի
կազմ
ուի
պետսւկուն
լեզուն
:
...... ....–...^.
...Շ.,.
Խմբագիր՝
Շ.
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ԱՆՈԻՆԸ
ՓՈԽԵՆԲ
Աատանան
բարի
թե լագ րութիւննե
ր
1լ լնէ եր
րեմն
:
Երէկ , երբ Թրէփփզ
փո՛ղոցէն
կ՝անցնէի
. ետե–
ւք,ս դիո ներս Հրեց այն տեւլր ղոր
«Հայկական»կա՛։
<ձԱղղ–ային»
տուն կր
կոչեն։
Աո ա քփն
անղ ամ է ր որ պիտի
ողք ունէ ի
ա յս
՝էՈ
յակապ
չէնքր
, երբ արտակարգ
եռուղեռ
մր
նշմարեցի
: Զախ
կոզմս՝
թղթափաճառի
մր ապ
-
րանքներր
, աք
կողմ ս , ինքնա շարմ– մր , քանի
մ ր
եռակիր
(էՈ՜թՕքէՏԱք)
Հեծանիլ,
ծրարներ
եւ աղ ..
քւ՚կնեբ
որ փոխա
ղրո
ւթի ւննեբ կր կատարէ
ին
Այո
գործ ունէ ութ
իւնբ ղի" ո լրա խա ցուց
որ
վերքապէս
մեր «Աղղային»
Տո՛ւնր գործի
է ձեո -
նարկեր
;
Տառաքացա
յ , սլաք
մ ր՝
շէնքին
ետեւ ր
կ՝ոլղ–
՛լէ Ր քԻաֆր, եւ սլաք մրն ա/՝
երկու
յարկ
ղ/ւտնին
ւոա Լլր
անուշեղէնի
Ա աբղա րեան
ա շփսատանո ց ր :
Բայց
Հիասթափումս
չուշացաւ
, երբ
լսեցի
որ ձախակողմ
ր՝ ֆրանսաց
ի թղթափաճառ
մ լն է ,
իսկ
աքակոզմ
ր՝ արտածմ
ան
- նե րածմ
ան
Հրեա
յ
•հաստատութիւն
մ ր :
Եւ յիչեցի
որ , Հակառակ
գիմումներու
, շէն -
քին խնամակալ^ւերր
որեւէ
գոՀացում
չէին
տուած
մեբ
Միոլթիւննեբուն
, այլ ո՛ւզած
էին
Հեռացնել
նոյնիսԼլ
ժաֆբ,
որ սակայն
կայ ու /լբ մնայ
:
Եո նեղուելիք
բան մր
չտեսայ
օտարներոէ.
մուտքին
Համար
այս
շէնքէն
ներս , որ , իբր թէ ,
աղղ
ային
կեղրոն
մր պիտի
բլլաբ :
Գիտեմ
ոո
բամնե տիրական
լնկե րււ ւ թիւն
մ լն է , կաղմ ուած
առեւտրական
նպատակով
, շաՀագործե
լու
Համ
ար
ղայն : Ուրեմն
ռչ
միա
յն կրնան
ամ էնուն
վարձու
աալ,
այլ նոյնիսկ
ծախել։
իմ եւ ձեբ խառնո ւե
լիք
բանր չէ այս ;
Միայն
թէ քանի որ այղ տունին
Սցգա՜ւին
կամ
Հայկական Տուն/
տիտղոսր
կուտան
,
օտարներռէ^–*
ե ուտքէն
ետքր
, իր ա յզ
զ իմ ագիծբ
կր կորսնցնէ ,
եւ կր վերածուի
միքաէքղային
շրքանակի
մբ\
Ուրեմն
, ՝կ՝՚առաքաբկեմ
ռր անունբ
փոխուի
,
• եւ
պարզապէս
Լլո
չուի
Թրէվիզ Փողոցի Տունր :
Ասով թէ՛ շէնքր
կբ փրկուի
, թէ ինամակա
-
լու թիւնբ
ե ւ թէ «աղղ բ» որ չկրցաւ
ինքնա
յատուկ
1լ1։ւլրւն մբ ունենալ
;
ԹՈՐՈԱ
ԱԴյ՚ԱՐ
աՀամազդային^ը ճաճչքքՈէած
Հ
Ուրաիսոլթեամբ
կր տեղեկանանք
, ռր « Հա .
մ աղղ ա յին
» կրթական
- Ա շակութա
յին
Ընկե -
բակցութիւնբ
լի բանանե ան
կաո
ափարոլթեան
կողմէ
ճանշցուած
է իրրեւ
«իրաւա
-
բարոյական
անձ»։
Այո ճանաչումոփ
Ընկերակցութիւնբ
ասԼլէ
ետք
կրնա
յ օրինաւո րապէս
թէ՛ կտակնե
ր
լնւլ ու
նիլ ել թէ անշարմ
կալուածներու
տիրանալ
միշտ
փայելելոփ
երկբի կաոափարական
ու
ղատական
Հաստաաութեանց
պաշտ պան
ութ
իւնր :
ԱՏՐՊԱՏԱԿԱՆԻ
ԱՌԱՋՆ •
ՏԵՀԱՊԱՀԸ
ՓԱՐԻԶԻ
ՄԷԶ
Ուրբաթ
օր պատիւ
ունեցանք
մ եր
իւմ րաղ րս/–
աան
մէք րնղռւնելռւ
այցելութիւնր
կարապետ
Ա .
քաՀանա
յ Ա անուկեանի
, որ առա^
. տեզապաՀ
ի
պաշտօնր
կբ փարէ արժանապէս
, ողբացեալ
Ներ–
ււէս արք. 1քեղիքթանդեանի
փախճանումէն
ի փեր։
Տէր
Հայրր,
«լիք ամօք»
, բայց
միշա առս
յղ , ւ.–բ
ԹէՀ բանէն
Փարիղ Հասած
էր օղանալով,
բազգա–
աաբար
բա ր լոքած
Լլր նկատէ
ԱտբպատաԼլանի
ղաղութին
վիճակր
: Նեբգազթէն
ետ
մնացած
էլ իւղացինե
բ ն աք տեղ աւո րուած
իրենց
նախԼլին
բնակավ ա յրերուն
կտմ
տա
ր րե ր շրքաննե
բու
մէ9 :
)950Ի
«ԳԵ%ՈՒՆԻ»Ն
Եբէկ
ստացանք
Վենետիկի
Մ
խիթարեանց
գեղաբուեստական
պարբերականին՝
«Գեղունի»ի
1950//
թիւր,
ամբողքովին
նուիրուած
Մխիթար
ԱբբաՀօր
մաՀուան
200ամեակին
:
Այս
Հրաաարակութիւնբ
իր շքեղ տպագրու
.
թեամբ
եւ մանաւանգ
գեղաբուեստական
գունա—
ւոր
նկարներով
կր զերաղանցէ
նախորգներր
:
Կր մասնակցին
դրագէտներ
, նկարիչներ
, արձա
-
նագոբծներ
իրենց
լաւաղոյն
գործերով։
Գինր՝
15
տոլար,
որ մեծ գումար
մբ չէ , բաղզատելով
կա
տարուած
աշխաաանքին
եւ ծախքերուն
Հետ :
ԿաէՎխԱեդ
Խկոէ կոսկի մկ
Գաշնակից
բանակներբ
կր շաբունա/լեն
իրենց
յառաքխաղացում ր ՛Բորէա
յի բոլոբ ճակատամ
ա -
սերու
ել յատկապէս
Հարաւ ա յին ո ազմ ա ճա կա տ ին
վրայ :
կարելի
է րսել, թէ այս ճակատին
վրայ
կար^
միրներոլ
բոլոբ
պա շտ պան
ո ղա կան
գիներր
խոր
տակուած
են : Փուզանի
Հիւսիսային
շբքանին
մէք
Հարաւ
. քո բէ ական
Հ ինղ
զօրա բաժ իննե րռ
ւ յա -
II
ա քխաղա ցում ր տեղի
կ՝ ունենա
յ ա յնքան
արաղ -
օրէն
, որ անոնք պաՀ մր կորսնցուցին
կապր
իրենց
ցլխաւոբ
սպայակոյտին
Հետ։
Տառաքացման
րն
թացքին
ալրաւուեցան
երեք
քաղաքնեբ։
Այո ԼՐՐ՜
քանին
մ էք
,
Համա յնավարնե
ր բ ,
ւղա շա րուե
լ է
վախնալով
, խուճապաՀաբ
փախուստի
մ ատնուած
են։ Վաէկփանի
Հ իւս
իսր
ամերիկեան
ձիաւո
բնե
-
բու
ղօբ արա
ժինբ յառա քա ցաւ
30
քի լմ •
(սո րու. -
թեան
էէ ր փբա
յ :
՚քյո
ր քաղաք
ժ ր
զրա
լուեցաւ
հետեւակաղօրքի
զօրաբաժին
մր
27
քէլմ • յառա–
քացալ
Փուղան
Աէուլ
գլխաւոր
խճուղիին
փ ր ՚ " յ
եւ ղրաւեց
վ^ոլմշոն
քազաքր,
Ա ոլփոնէն
150
քիէմ •
գէպի
Հարաւ - արեւելք
:
Ա է ուլի ճակատամ
ասին փբա
յ ալ
բացա .
ոոլթիլն
նկատելով
Աէուլ
քաղաքբ
ամերիէլեան
յարձակո ղական
բ կբ շարունակուի
մեծ
յաքոզու
-
թեամ
բ : Ամ ե ր իկաց ինե
րր
ղ բաւեցին
Ա ուվոն
քա -
ղաքր,
Աէոլլէն
30
քիլմ– գէ՚գէ
Հարաւ։
՛Բումշոնի
ալ– զրաւումով,
Հիւսիսային
եւ Հարաւային
կամր–
քազլոէխներոլ
միքեւ
եւլած
տաբածութիւնր
150
քիլմ
.ի կ՝իքնէ : Գրաւուեցաւ
նաեւ
Աոլվոնի
օգտ–
նալա
յին
Լլա յանր : Այս
ղ րաւումնեբր
ունին
ռաւլ–
մաղիտա/լան
մեծ
նշանակութիւն
,
որովՀետեւ
այղսլէս
կբ կտրուի
կարմիրներու
գլխաւոր
նա
Հան քփ ղիծբ
Հ արա
լէն գէպի
Հ իւսիս
:
Աէուլ
քաղաքին
մէք է ոբ ամերիկեան
եւ Հա–
րալ.
քորէական
ումերբ
րուոն
գիմագրութիւն
կր
գտնեն,
վւողոցնեբոլ
եւ շէնքերու
մէք գիբք
Բրո~
նած
կարմիրներուն
կողմէ : թշնաժ ին
աժբարտակ–
ներ
կազմած
է բազմաթիւ
կէտերու
վրայ
եւ
լնգ
Հա բում^ւերբ
տեղի
կ՞՚ունենան
վւոզոցէ
ւիո զոց
եւ
տունէ
տուն
մղուած
1լո իւնե բուէ : Այո պատճա
-
ռով
կ՝ ուշանա
յ մա լրա քաղաքին
ամ բուլ քական
գբ–
րաւումր։
Ամէնէն
բուռն
կոիւներբ
կր
մղուին
մայրաքաղաքի
արեւմտեան
թաղերուն
մէք :
(իաղմադե բ ինե րո
լ պատմածներուն
Համա
-
ձա
յն , թշնամ
ի ղինուո բներու
րաբո յական
էլորովր
մեծասլէս
Լլուոբած
է :
ԳԽմաԱիպ վեէագիԱՎաԱ
կԱ&իո՚ը
Րուոն
մ ենամ արտ
մ ր սկսալ
երեք
զ ա
^ակիղ
երկիբնե
բու արտաքին
եւ պաշտպանութեան
նա -
խարարներու
ժողովփն
մ էք
, Գե րմ անիո
յ փե
րազինմ
մ ան
Հարցին
շուրք
(Նիւ Եորք) :
Վիճաբանու
-
թԼէսնց
առանցքր
Լլր կաղմ է ա յս փւշոա Հաբցբ
, «.
րու
ամերիկեան
բանաձեւին
կ՝ բնգգիմանայ
3)ր—
րանսան
:
Նիոտերր
կբ
զումաբռլին
գոնփակ
, րայց
ի–
բաւլեԼլներ
կր Հագորգեն
, թէ Ցէրանսայի
պաշտ
պանութեան
նախաբարբ
, Պ • Ժ • Մ ոք
,
արտաքին
նախաբար
Պ • Ռ • Շում
անի
պա շտպանութեամբ
,
վճռապէս
կ^բնղ զ իմ անա
յ Գեբմ անիո
յ փեբաւլփն
-
ման
ւլաղափաբին։
Գերման
ել.ֆրանսական
ղոր—
ծակցութիւնր
կր կայանայ
ոչ թէ ումերու
յաւել
ման
, այլ Եւբոպան
փե րականւլնե
լո ւ սիւլին մէք ,
բսած
է Պ • Մ ոք : Գե րմ անիան
վ ե րաղինե
լ ր կր նր–
շանաէլէ
ղործի
ւիսւիւճանէն
սԼլսիլ։
Եւրոսլային
պաէլսած
ր զէնքն
է եւ ոչ թէ
մ արղ իկ : Այլանզ
ակ
րան
է զինել
Գ1;րմանիան
, Ատլանտեանի
12
երկիր
ներբ
զինելէ առաք ;
Նո
յն
ազբիւբին
Համաձա
յն , ղօր •
Մ աբշրլ
,
ՀետԼււե
լով
Պ • էքիսբնի
օրինակին
եւ անո բ
նմ
սն
պնգե լով
յա յաարարած
է , թէ Յէրանսա
Լբմ
րոներ
Լլացոլ թեսն
ծանբութիւնր
: «Ո՛ուսական
վտւսնոր
աոասսլել
մր չէ» : Զայն
չէզոքացնելու
Համաբ
ան
Հրաժեշտ
է սեզանի
վբայ
ղնել
րոլոր խալլաքաբ
-
տե րր
, ժ ինչեւ
իսԼլ անոնք
, որ
ժ ատներր
Լւ՝ ա
յբեն
ու
կ ր
Ժ թաղնեն
տկաբներու
եւ 1,րկչոտներոլ
ղ ի–
տակցոէ
թիւնր
( Լուրերու շարունակութիւնր կարդա) Դ՛ • էտ)
ՄԿՐՏԻՋ
ԹՈ՚ԲԱԹԼԵԱՆԻ
ՄԱՀԸ
Վերքին
պաՀուն
ստացուած
նաժակ
ժբ
քլբ
Հաստատէ
Մկրաիչ
թոքաթ
լեանի
ԺաՀբ : Թաղուժ ր
կատարուած
է
Ան թ ի պի
՛լ ե րեզժ անատան
ժ էք
, ի
նե րկա յութեան
Բանէն
ե ւ Նիսէն
ղ ացած
Հայրե
-
նա կիցն երու
եւ օտար
բա րեկաժնե բու :
Մարսէյլի
Հայ կաթոգիկէ
Հասարակութեան
ժոզովրգապե
-
տր
, Հ . ՋուՀաճեան
վրղ • եկեղեցական
արարո
-
ղութենէն
վերք ֆրանսերէն
գաժ բանական
մ բ խօ
սած
է
Հանգուցեալբ
անցեալ
չարթու
Բերա
յի
Ա .
Ե րրո րգո ւթիւն
եկեղեցիին
կտակած
է իր
Թոքաթ
լեան
ֆիրման :
Fonds A.R.A.M
