ւտ
Բէ^աւտք^
ՉսօււօւըԻ^
ճւ^10տ՚ւա
ա
ըա օրը
%
ԱպաԽվութեան
ԻաԽէպիԱ
Վկ
ք օ ո ճ ճ
«ռ
1926
տ.
0. 8. 376.28
ա«€է6ա–1*քօրո6է8ՄՏ : Տ € 8 .
« 1 Տ Տ յ ^ | յ Ա «
17, ւ^սշ Օ&աէտաշ ֊ – քճա Տ (13)
^>ց^ւքս • 800 ՓՐ –է Տար • 1600 , արա • 2500 ֆր
161. €08.
1Տ-70
^ ^ ^ ^ ^
Գ ի ն յ ^ ֆ ր ^ ց Օ Ր .թ ^ յ ; 3
167^3
26րդ ՏԱՐԻ - 26«
Ւ1օ. 6244–1,որ շրջան ր-իւ 1655
ՄԵՐ Խ0Ս՝8Ը
ԹՈհՐՔԵԻՊՈԻԼԿԱՐ
ՎԷՃԸ
Թուրքիոյ
ոչեաական
շբխւնակներր
իրարասն
ցումէ մատնուած
են , այն օրէն է վեր, երր Ան-
գարայէ
ոլոլլէլար
գեսպանր՝
Զօպանօֆ՝
ծանու -
Ս
" " է 1
՚ 1 ՛ մր ն1.ր1լայացուց
արաաքին
նախարար
Ֆուաա– ՝Բէօփրլ,լլիի
՚.
Ծանոլցաւչիրր
կըյայանէր թէ պուլկար կա–
՚֊ավարոլթիլնր
որոչած է երեք ամսուան
րնթաց
քին իր սահմաններէն
գուրո
հանելով
թուրքիա
ղրկել
Պուլկարիոյ
մէք ապրող
250-000
թուրքեր
:
Բաղաքական
ներկայ
խաոնաչվյոթ
կացու -
թեան
մէք,
նման խնգրի
մր արծարծուիլր
իսկ՛" -
պէս
մաահոգիչ կր գանեն
թուրք
վարիչներր, ո -
րոնց կարծ իքով
ծրաւլ ր ուածր
պարղապէււ «աա -
րաղրոլթիլն»
մլն է :
Երեք ամսուան
սլա յմանաժամ
ր չաա քիչ
հա
մարելով
, կր մ աածեն
ե ղե ր երկարաձգում
սլա -
հանքել;
Այլապէս
«Պուլկարիոյ
թուրքերր
իրենց
ամրողք
ունեցածր
պիաի
սաիսլուին
"չինչ
ղինով
մր ձեոք՜է հանել»։
Այսսլէս կ՝րոէ Անղարայէն
քաշ
ուած
Հեռագիր
մր։
Երրել մասնագէա
«աարագրոլթեան»
, թուր -
քերր
անմիքապէս
հոաառութիւն
ունեցած են եւ
կռահած՝ թէ «բանր
ինչումն է »:
Մէքաեգ
ղնելով
1^2^ին
կնքուած
Համաձայ -
^^քւ1
՚Ր մբ, Թուբքերր
ծրագրած
են խնղիբր
–հանել
Միացեալ
Աղղերու
կ աղմ ա կե ր պո ւթ եան առքեւ :
Տարակո
յս չկա
յ թէ րաղմ աթիւ
սլաշապաննե
ր
պիաի գանեն
Հոն։ ժամանակ
մր
ամբողք քա -
ռորգ գաբ
\ք ոսկուան էբ
իրենց
գլխաւոր
պաշասլանր։
Հիմա
գարերուն
Հետ՝ պաշասլան -
նե րն ալ փոխուած
են ։
Պուլկարիոյ
թուրք
րնակչութիւնր
250 –000
Հոգի էէ միայն։
«Փոմաք»ներր,
որ
իսլամացած
Պուլարներ
են , բուն
թուրքերէն
աւելի մեծ թի՛–
մր կր կաղմեն
Հոն :
Երբ Պուլկաբիան
օսմանեան
կայսրութեան
լուծին աակ կր գանուէր
, ֆոմաքնեբբ
թուրք կբ
նկատուէ
ին : Այն աաեն
կրօնքր
կ՚իշխէր
աղղոլ -
թեան
փրայ : Ա՛ փ որ քրիստոնէական
կրօնքր ու-
րանա լով
մաՀմ ե տականո
ւթիւնր
1^լնգո էնէ ր ,
թուրք կր գաոնար
։ Գաբերու
րնթացքին
իսլա -
մ ացած
րաղմ աթիւ
Հա յե ր լնգմիշա
կորսուած
են
Հա յութեան
Համ ար ել թուրք
գարձած :
Այմմ, որ ժամանակ^ւերր
ւիոխուած
են ,
՞« աղգ »ր «կրօնքին»
վրայ
գերակշիռ
գիբք մբ
գրաւած է ։
Փոմաքնեբբ
նա՛խ
Պ՚՚ւլկաբ
են , յետոյ
միայն
իսլամ
։
՝1յՈ՛
յեն է կացութիւնր
Աճա րաց ինե րւէւն Հա -
մար,
որոնք
իսլամութիւնն
րնգունած
Վրացիներ
են , կբ բնակին
թուրքեււիրացական
սաՀմանի
եր
կու
կողմերբ եւ Աեւ Ծովու
եղեբքր
: Ասոնք ալ
ժամանակին
իրենք
գիրենք
թուրք կր նկատէ ին :
Հիմա գարձած
են վյւացի
Հա յբենասէ
րներ :
Արգ
1
պո՚֊լկար
կառաւէա րութ իէն ր
թուրքե -
րուն
չի յանձներ
Փոմաքնեբբ,
որոնք
այսօր
պուլ
կա բ Հա յրենաս է րներ
են :
կր յանձնէ
միայն
այն բուն
թուրքեբր,
ղորս
չի կրնար
ձուլել
պուլկար
րնտանիքին
ժէք։
Ասոնք
ցարգ կր սլահեն
իրենց
լեղուն,
կրօնքր,
բարքերն
ու սոէթւ բութիւննե
բբ :
Փ"քամ ասնռւթեանց
փոխանակութեան
ոկրղ -
բունքր
Թ
՚՚է
-բքերր
գրին
1923^5՛
Լողէսնի գաշնա -
գրին
՜մէք։ 1ա1էն փերք Հաղաբներոփ
թուրքեր
հեո աղան
Տ"՚–նաստանէն
ու Պալքաններէն
էոիրա–
նալոփ
թուրքիոյ
Հայերուն
եւ Յոյներուն
«լքեալ
գոյք»երուն
եւ կալուածներուն
:
1915/'Տ՛
Օսմանեան կաո էսփաբլթիւնբ
ոչ թէ
երեք ամիս,
երեք
օր անղամ
պայժանաժաժ
չտո–
լաւ
Հայերուն
, որոնք
իրենց
ամբողք
չարժուն
եւ
անշարժ
հարստութիւննե
րր
ձգեցին ու
հեռացան
իրենց գաբաւոր
հայրենի
տուներէն՝ ո՛չ թէ լ ն –
գոէնուելու
Համար
Հի՚֊րրնկալ
եղբայր
պետու
թեան
ժր կողմէ,
այլ տառապելու
եւ
անսուաղ
մեռնելու
Տէր Զօբի եւ Աիքագետքի
անապատ -
ներոէն
մէք :
Պուլկարիոյ
թուրքեբր շաա բախտաւոր
են ,
որ ա՛ քսքան նւղաստաւոբ
պայմաններու
մէք
նեբ–
ռաղթ
պիո
՚է
կատարեն :
*
ՀՐԱՆՏ-ԱԱՄՈԻԷԼ
1950 Սարաթ 2 ԱԵՊՏԵՄՐԵՐ
Խմբագիր՝
&.
ՄԻԱԱ՛ԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ԻԴՋՊԷԱ Թէ ...
Ո՜րքան
«ղգայացունց»
պէտք է բլլայ սա
թուրք
հեղփնակին
ղիբքր
«Հայկական
Հ՚"ՐՅ1՛ ^
էէ աս ին :
Գիրքէն
աո4բք, թերթերու
մէք ղանաղան
ղբ—
րուլներու ա րտա
յայտութ
իւննե ր ր կան, պատկե —
բազարգ
ու սբտառո՜ւչ
. . . : Այսսլէս
, մէկր կ՝ափ–
սոսայ .
-
« Գա ր եր
III
գ արե ր կ ո ղք կ ռ ղք ի ե ւ գլո ւխ
ղլխի ապրեցանք
Հայերուն^ հեա եւ
ապագային ալ
թեկնածու ենք
դարձեալ
միասին
ապրելու
անոնց
Հետ։
Մինչեւ
այսօր
ո՛՛՛փ արժանի
կաբեւորու
—
թեաժր
ուսումնասիրեց
Հայ
Հա
յբենակիցներէ1է.
զանգոլածային
կեանքր
, ա բ կած ախնգրո
ւ թիւնր ,
իտէա լնե ր ր եւ ղատե րբ , որոնք չափազանց
կաբե
ւոր
բնոյթ կր կրեն »։
Մ է քրե րում բ րաւական
ւոեզ բոնեց
, տոմ
սին
կէս բ ղ րաւե լոփ : Մնաց եա
լ րաժինր
նեզ
կուգայ
այսքան
կարե ւո բ Հարցի
էքր անՀ րամե շտ
լրքու -
թեամբ
անգրագաոնա լու Համար :
Մ իայն
կ՝ուղէի
ճշդել
մոռցուած
կ^տ
մր, \
թարմացնելոփ
մեր սրացաւ
«փաթանտաշ»ին
յի - ^
շո ղո ւթիւնր :
Ֆտղրլ
ԱՀմէտ
Այքաչաս է անունբ
յօւլուածէս—
զիրին
, չթ յիչեբ թէ
1915/՛^՛
՛թուրք
պետու
թիւն ր եւ ժողոփուրդր
ոչ միայն չատ մեծ կարե–
ւորութեաժբ
նկատի
առին
«Հայ
Հայրենակիցնե
րուն
դանգուածային
կեանքբ»
, այլեւ
մէկ
միլիոն
անճիտեցին
(լանգՈԼածօրէն ,
յանձնե լոփ ղանոնք ,
երախա
յ , կին ու պատանի
Եփ՚րաւոին
, Աեւ
Ծոփուն ել Միքագետքի
անապատներուն
:
ԱՕԱԻ
՛ԲՈՐԷԱՅԻ
ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ
ՆՈՐ ԲՌՆԿՈՒՄՆԵՐ
ԱՄԲՈՎՋ
ՃԱԿԱՏԻՆ
ՎՐԱՑ
Տ ասն րհ ինդ օրէ ի փեր ղրե թէ
ւիո էիս
խութ
իւն
չկար ռաղմաճակատին
էէբայ։
կաբմիրներր
Հոս
Հոն յարձակե
լոփ Ամ եր իկա ցիներու տկար
կոզմ ե–
բր կբ փնտռէ ին : Այժժ
1լե րելի
նոբ երեւո
յթ մբ
զր
Ստանայ
կււիւր , Հետեւեալ
երեք պատճառնե -
րով
1 .
Մաւլանի
ճակատին
վբայ
, ղէպի
Ֆուզան
կարմիր
ուժգին
յարձակողական
մր ուր կր գոր—
ծեն երկու
զօրաբաժին :
2.
ՓոՀանկի
Հիւսիսակողմ բ
Համա
լնավար
գիծերուն
վրայ
բացուած
խորունկ
ճեղքերբ
։
3.
Հիւս իսա յ իննե բ բ Հինգ
քիլոմեթր
առա —
քացած
են ՈւիՀունկի
Հա բաւր
(Հիւսիսա
յին ճա -
կատ
) :
Բուռն
կռիւր կբ մ զուի
Հարաւի
ճակատին
վբա
յ Մ աւլանի
արեւմ տեան
կոզմ ր ուր Ամ ե բ իկա–
ցիներր
սլւււՀ մբ ետ քաշուած,
բայց
յետոյ
Հակա–
յարձակում
ի սկսած
են
։ կարմ իրնե բր տեզ
տեւլ
մէոած
են ամ երիկեան
գիծերուն
մ էք եւ ամ էն
գի
նով
էլ ա շխա տ ին
ճեւլքել ա յ դ կաբեւոր
ճակատր
:
ԵՒՐՈՊԱ ԿԸ ԶԻՆՈՒԻ
.. -
Նախազ աՀ
թրում
լն պաՀան
քած
է շուտոէԼ
4։
մ իլիառ տոլարի
նոր վարկ
մր յատկացնե
լ
օգնելու
Համար
Եւրոպայի
եւայլ
բարեկամ
սլետութեանց
վերաղփնումին
: Այս երադրին մաո կր կազմէ
նաեւ
Գերմանիա
յէն գ^ել կաււք ել ելեկտրական
պիտո
յք
որոնք
ոլղւլակի
զինուորական
Հանգամ անք չու -
նենան
։
Անգլիա
, ինչպէս
Ղբեցինք
, չուտուէ երկու տա–
բիի կբ բարձրացնէ
իր ղինուո րական
ծառա
յու -
թեան
չրքանբ
։
Ֆբանսա կր խորՀի
18
ամ սուան
բարձրացնել
զայն :
Լիւքսէնպուբկ
փեց ամիսէն մէկ տաբիի
րաբձ–
րաց ո լց , ինչպէս
նաեւ
Հո լանտա :
Պելճիքա
իր բանակբ
նոր Հիմերոփ
փերակաղ–
մելոլ
ծրաղիր
մր կ՛՚ուսումնասիրէ
եւ փաբչապետր
յայտարարեց
թէ ծառայութիւնր
պիտի
եբկաբա–
ձգռւի եւ զինուորական
ելմտացոյցբ
պիտի
աւել -
ցռւի
1
իսկ
Ամերիկայի
մէք, նախազաՀ
Թրումլնի \
պաՀանքին
ւէրայ պարտաւորէւչ
զէնուո րութեան
օ– ՝.
րէնքին
քննութիւնր
յետաձդուեցալ
մէնչեւ
Տուն
~
ուար ։
Պ– ՄԱԼԻԲ ԿԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿԷ
ԽԱՓԱՆԵԼ
ԱւզաՀոփռւթեան
ԽորՀուբղբ
իր
սոփորական
նիստբ
գումարեց
երէկ
դարձեալ
էսորՀբդայէն
սլատոլիրակ
Պ– Մալփւքի նախաղաՀութեամ
բ
որու
Վերքին
օրն է ր նա էս աղա
Հելու
։ Անմ է։քապէս պա -
• կան քեց որ օրակաբղփ
անցնին
երկու
նոր էսնդիբ
~
նեբ,
Մանչուրիոյ
մէք ամեբէւկեան
ռմբակոծու–
թիւններր ելՅունաստանի
մէք ժաՀապատիժնե
֊
ՐՐ՛– Նպաաակր
այն էր որ կարելի
եւլածին
չափ
յետաձւլել
տա յ Բորէա
յի էսնգրին
քննուէի իւնր եւ
Տարաւա
յին ՝Բո բէացինե բու
պատուիրակութեան
ունկնղրոլթիլնր
:
Եղէէսլտոսի,
ազգայնական
Ջինաստանի
եւ
Բոլպայէւ
պաէոուիրակնե
բ ր անպէտ
զտան այգ եր—
կռլ նոր խնգի րնե րոփ
խճողել
արդէն իսկ ծանրա–
բեռն օրակարգր
: Պ • Մալէ՚ք պատասխանեց թէ սւ–
պաՀոփոլթեաԿէ
խռրՀուբդբ
քանէէ որ նմանէլուած
էր
Հրչէք
ղօրախումրէւ
մր , սլէտք է մարէ
Հրւէ-եՀր ոչ
միայն
՛Բորէայի
մէք ուր «ամերիկեան
փարիչ
շբր–
քէսնակկւերբ»
րռնկցսւցած
են , "՛յլ չէւնակոն
Հողէւն
փրայ ալ ուր նոր ՀրգեՀ
մր ծաղած է
ամերիկեան
ոմ բակոծութ
էււններռփ : Եթէ ժողոփբ
աչխատիլ
կ՝ոլզէր
^ կրնար
՚Բոբէայէլ
երկու
կողմերն ալ կան–
Լել ել էսնդէէ ր ր լուծել :
Գ
՛Ա
լոփ
3
" ւնա ս տան էէ , Մ ալիք րսաւ թէ պէտք
է դաղրէն
Հայբենասէրներռւ
չարչարանքր
, աք -
սորն ու մաՀապատիժբ։
Հելլէն
Հայրենասէր
Հե -
ր՚էսնեբոլ
րնտանէւքներր
դիժած
Րէէալով
՛քարա -
քւսէստ Աթալէնէւ
, Ա ալիք պաՀանքեց որ Մ
է՚ացետլ
աղղ երբ
ժ իքամ տեն
էԻարգկօրէն
վարուե
լու Համ աբ
՚" յգ Հե բո սնե բուն Հանգէպ
, ինչսլէս ոբ
նախկէւն
յայտարարութեամր
մբ կատարած է :
Ե ՛լէ՛պտո
էէ
էւ եւ Անդլէ՚ո
յ պատո լիր ակներր
մեր–
ժեցէւն
այս առաքարկր որ «խաղաղութեան
Համար
էէսլաոնալէւք
էքր չէր, եւ լնդՀ •
մողոփր
կրնայ
զրաղի
լ անոնցմ ոփ : •
Ամ եբիկեան
պատուիրակր
յա յաարարեց
թէ
կրնա
յ Րէէալ ոբ օդանաւ
մ ր շուարե լոփ
ոուէք բեր
արձակած
Րէէա յ չինական
Հողի Վ է՛"՛ յ ք եթէ
ստուգուէէ
, պատրէոէէէո են Հատուցումնեբ
տալու ,
եւ թէ Ամեբէւկա
երբեք
մտաղ իր չէ էւնգիր
ունե -
նա լու
Փէքին
է։ կաո ավա բու թեան Հետ :
՝^/Լ
Յունասաանէ։
արաաքին
նւս խա րա րո
լ
թ իւն բ
կբ յայտարարէ թէ Պ– Մտլիքէ։
էսմրաստանութիւ^ւ~
ներր « չարամտութեան»
Հետեւան,^
են , Յ՛՛՛նաս -
տան
ժողովբգավաբ
երկ էւր մ լն է ուր
օրէնքր կբ
գո րծաղրու
ի եւ մեր ներքին
դռրծերուն
մէք
ուրի–
՝Ի ՚^ււ
՛քւ՛քա ՛քտութ իւնբ «նպաէՈէււկասոր» ^
X
Մի՛–" կողմէ
Աթէնքէն կր Հեռտղրեն թէթա
գաւորր
ներէսծ է
77
գատապարտեալներւէւ
էքաՀա -
պատիժր է
ԹոԼէքքւա
եւ
ԱտւաԱտեաԱը
ԱՄԵՐԻԿԱ ԽՈԱՏԱՑԵՐ է, ԲԱՅՑ
ՏԵԱՆԵՆ՝Բ
Թուրք
արէոաքին
նախարարին
թավւած
քան -
քերէն ելմիացեալ
աղգեբռԼ
մ էք թրքական պատ
ուիրակ Ա է
ւէ
՛մ Աէրփէբի
վեՀանձնօրէն
երկու
՛ք ի–
լիոննոց բանակ
մր խոստանալէն
վեբքբ,
Ուոչինկ–
թրնի
թրքական
գեսպանր
ճէմալ
էրքին
Ամերի -
կայի արտաքին
նա խա րա ր էչիսրնի
օձիքէն
փակած
է Համ ողե լու
Հ ամ ար
ռ ր Թ՚՚ւրքիա
անպատճառ
առնուի
Ատլանտեանի
դաչէնքին
մէք : Ան պատ -
մած է թէ ի՚^նչսլէս
1945/'Տ՛
Թուրքիա
«քաքաբար »
ղ իմ ադրեց
քիուս էա յ , երբ անիկա
նեղուցներու
վրա
յ ղինուո րական
խա րիսխներ
պաՀանքեց
, թէ
ղօրալո ր կամքով եւ վճռտկանութեամ
բ՝
փոքր
աղդ
մր կրնայ
դիմադրել
նման
ս պաոնա
լիքնե բու ,
եւ թէ Թուրքիո
յ պէս ուժեղ
բանակի տէր եւ գաչ–
նաղիրնեբուն
« Հաւատարիմ
» երկիր
մ ր
լնգու
նե լոփ Ատլանտեանի
գա
չինքին
մէք , ա յզ դա
շին
քր աւելի պիտէւ ամրաս^գուի
, եւայլն
:
էչէէսչ^ւ
մ աէէկ բնե լոփ ա յո
բոլո րր , պատասխա–
նեբ է ,
-— Մեծապէս կբ Համակրիմ
Թուրքիոյ
, բայց
խօսք
չեմ կրնար տալ, ոբոփՀետեւ
այգ
որոչումր
կրնան տալ էքիա յն Ատլանտեանի
ուխտբ ստորա -
ղրող
պետութիւններր
եւ այն ալ
միաձայնւււ -
թեալքբ • • • :
ՖՈՐՄՈԶԱՅԷՆ
ՊԻՏԻ
ՉՀԵՌԱՆԱՆ
ՆաէսագաՀ
Թրումրն
լրագրողներն
ր՚քւզունելոփ
յայտարարեց
՚ թէ ամերէւկեան
նաւատորմր
պիտէւ
Հ եռանտ
յ Ֆորմ ողա յէւ քուր եր էն երբ որ
՛Բորէայի
սլատեաւլմր
էէերքանայ։
Ֆորւքողա
/լղղէ։է։ն
էէակա
-
աագիրր
պիտի
ո բո շոլի
ճափյոնի Հետ կ^ւքուե լէւք
Հաշտութեան
գանագրին
մէք,
որու պիաի մաս—
նակցին
րոլոր
այն երկիրներբ
որ կռուեցան
ճափո–
նէյ ՚էէմ : \,ախազ աՀր
յոյս
յայտնեց ոբ
կարմէւր
Ջինաստան
պէւտի չխառնուէ։
՛Բո բէա
յէւ կռիւին :
(Լուրերու շարունակ ութիւնր կարդաւ Դ՛ է"^
ԱԿԱԳԵՄԱԿԱՆ
- ՊԱՏՄԱԳԷՏ
Պ– Ռրնէ
Կրուսէ
թղթակէւց
անդամ
նշանակուած
է Իրանի Ակադէ/–
մ իային, «պարսկական
լեղուին եւ
դրակտնռւթեան
ծանօթ ացմ ան
մ ասին
իբ մ աաուցած
ծառա
յու -
թեանց
Համ ար »
։
Fonds A.R.A.M
