2
6 Ա Ռ Ա Ջ
ձԱՆԴԻՊՈհՄՆԵՐ
ք ; | ՚ Ր Վ . Ա 1 Ց Ա ՚ 1 ՝ է Ի 1 ե 8
Եւբ՚՚պ՛՛՛յէ
սրաէն
՚ / / " " յ
երկր՚՚րգ
աշ–
խ ա ր Հ ա մ ա ր ա է
մեհաւլսյն
վէրքերէն
մէկն
" ՛ լ Գե րմ անէոյ
երկու
•> ա ա ո ւ ա ձ ն ե րու ր ա –
մանոլմն
է ;
Գերմ
ան
վաանւլր
մ է շա
ս պ ա ռ ն ա չ է ց
կերսլարանք
է ս ա ա ց ա Ն , երբ դ ա ^ ա կ է ւ լ է
դ ա ր ձ ա ծ
ք է ո ւ ս ա ս ա ա ն է
։ Ա յ դ պ է ս էր ան–
ցեաչէն
մէշ,
1814/^*՛, 1815^1–
եւ 1 Տ՜Օ
ի՛ե
֊.
Ա
յ դ պ է ս
ե դ ա ւ
1940^^
եւ աարա
ր ա խ ա
վ ա խ ճ ա ն
ունեցաւ
է
Ո՛ո
ւս ա ս տ ա ն
է
կաթնած
ժ ո դ ո վ ր դ ավ ար
Ջէնաստանն
ա ն դ ա մ , այսօր,
էր
թեւերն
է տարածած
՚Բորէայէ
, Հնդկաշէնէ
, Մ ա –
չե՛ւէ"
յ ՛էբ՛"
յ եւ
ս պ ա ռ ա ղ է ն
կանւլ նած
Յէ՚՚բմուլայէ
դ է մ ա ց : Վ ա դ ը եթէ
մէացեալ
Գերմանէա
մր դ ա ւ ա կ ց է
կրկէ՛ն
Աուսաս—
աանէւ
Հետ , կրնայ
անայլայլ
տ ա ր ա ծ ե լ
էր թե լար կութ
էւնր
բ ո վ ա ն դ ա կ
էքւրոպա
յ է
՚1Ր"՚յ
Հէթլէբական
ուղիով
:
Համ
ա յնավա
ր
նենդամ՛
է տ
վարէ։
շ^ւե
րու.
յ ա & ա խ ա կ է
երթեւե
էն ու ր ա ն ա կց ո ւթ
էւն
նե րր Պոնէ
Հետ
է՛՛նչ
նսլատա
կնե
ր կր Հե
տ ա պ ն դ ե ն , անյա
յա
է : Ամ
էն
պ ա ր ա ղ ա
յ է
մէշ
բ ա ց ա
յտ
յտ
է մէկ բան , որ
երկու
ծներու
մէ։ս՚ցումբ
կ՝ուդեն
ոբ
• ատուա
աուդէ
նստէ։
և
շլաաէ
Ա ա լ ա ն ա ե ա ն
Ուէստր :
Ա ր ե ւ մ տ ՛
Գերմանէան
, ա ր ե ւ մ տ ե ա ն ճա
կատէ
յաղթական
մեծերու
«ւէե րէն
՝> րս–
կոդոլթեան»
աակ
տնտեսապէս
կր
կաղ–
ղուբուէ
ե լ չուղեր
ա ր կ ա ծ ա է ս ն դ
ր ա կ ա ն
ք ա
յ լ ե ր առնե
լ ե լ ե բկէբբ
կբկէ՚ն
ա ւ եր ա –
կո
յ ՚ ո է
ւէե բ ա ծ ե
լ :
Աբղ
1
ե ՛
Մ իութիւնբ
դերման
երկու
Հ ա տ ո ւ ա ծ ն ե բու մէացման
էբբ դ բ ա ւ ա կ ա ն
կբ
ճ ։ լ ն է ։
դուրս
բերել
դա
յ ն
Ա տ լ ա ն ա ե ա ն
Ուխաէն
, է՛սկ
ա ղ ա տ
աչէսարՀբ
էբ
կ ա բ ե –
չին
կր փորձէ
Գերմանէ
ան
տեսնել
էբ
կոդքէ/ն
, որովՀեաեւ
ա ռ ա ն ց
Գերմանէոյ
կարելէ
չէ ե ւ ր ո պ ա կ ա ն
Հ տ լա ս ա ր ա կչռո
ւ–
թիւնր
ւղաՀպանել։
Աէնչ
այս
մինչ
այն , երկու
ճակատնե
րու
լարոլած
պա
յ ք ՚ " բ բ կբ
չարունակուի
ե լ
Գերմանէա
լ տ ա ր ա ն շ ա տ
ւէիէ
^ակր
տե—
լական
բնոյթ
կբ ստանա
յ ւ
Աակա
յ ն է։ ՜ ն չ է ։չե րմ ան
ւլե կավար
շրր՜–
շաՆաքլներոլ
կարծէւքբ
էւրեՆց
սեվւակաՆ
Հայրենէքէ
անմէսէթար
ճակատա՚լրէն
մասէ։ն
%
Հե՚լէ՚նակաւո
ր
ձա
յն
մ բ , որուն
էսօսքե–
բբ մեծ ա ր ձ ա դ ա ն դ դտած
են իբ
երկրին
մէշ
ե լ նա էսա
սլա շա ր ա ծ են չ ա ա մբ մ
բա–
քեր։
Ատէ։կ։ս
ւլերման
նախկին
Վ ա ր չ ա ս լ ե տ
Տ ո ք թ • Պրէ՚ւնինկն
է , ռբ քսան
տար
էնե–
րռւ
կամ
աւոր
այէսորէ
եւ երկար
լռոլթե–
նէ
վերշ, ՛ձ
Յունէս
\ * ա ի ն ,
քհուրի
ծս՚նր
աբղ
իւնաբե
ր ալնե
լաւ
նեղ չբշան
ակին
մէշ
աբաա
յա
յարւած
է Հետեւեալ
իմ՛ աստով
:
–
« Արեւմ
տ ե ա ն
Գե
րմ անիո
յ
Համ
ար
Ա տ լ ա ն ա ե ա ն
Ա ւ խ ա ր
ւէ։ր1լութես։ն
լաւ։։ո մ՛բ
չէ , որով՝,եաել
իյ . Ա էաւթ
իւնր
է՛բբ եր
դուեալ
Հ ա կ ա ռ ա կ ո ր դ
բնաւ
պ է տ ի
չուդէ
իր
ձեռքէն
–^անել
Արեւելեան
Գերմանէ։ան
եւ այս ճելաէ
մեր տաբաբաէստ
՝էա
լրե —
նիքէւ
՚ է ա տ ո ւ ա ծ ա կ ա ն
բամանումբ
պէւտէ
ստան՚ոյ
տ ե ւ ա կ ա ն
բնոյթ՛,
էէնդ-^ակս։
—
ռա1լն , մեր չա
֊է
ե ր բ կբ պաՀանշեն
, որ քՍ •
Մէութեան
Հետ
լեդու
մբ դտնենք
երկու
Հ ա ա ո ւ ա ծ ն ե բու
մ է ութ
էւնն
է։ լ։ ա կ ա ն
ացնե–
Լու
Համաբ
: ի ՜ ն չ է ռուսակա՛ն
պայմանր
դերման
•^ատուածներու
մէութեան
Հա —
յար;
Ա՛նալ չէդոք
երկու
Հտկոանեայ
ճա
կատներուն
մէշեւ...
»
ք ՚ ս ՚ յ ց , արդեօ՛՛ք
՚ ւ է ՚ ՚ ւ ք ե ր ր
կանւլ
ւղէւտէ
աոնէ
էն
չէղոքութեան
մ ա մ ա ն ա կ ա ւ ո ր քօ—
դին
աակ :
՚էայբկեան
մբ ենթաւլրենք,
որ
։լերման
երկու
•էաաուէսծնե
ր բ մ է ա ց ա ծ են ե լ չէ–
ղռքռւթէլն
է
յա
յաա
բ ա
ր ուած
:
Ամէնէն
ա ռ ա շ այդ
չէղոքութ
էււնբ
։ք է ա ց ե ա լ Գե բ–
մանէայ
՝։ամար
սռլւլէւ
սլէտէ
նսաէ,
ո–
րովՀետել
«կամօքն
քս
.
Ա է ա լ թ ե ա ն »
աբե—
ւելեան
Գերմ՚անէալԼն
պււկռւած
եւ Լե—
Հ ա ս տ ա ն է
կցուած
պէ։տէլ
ղանէ
Ատէր—
՚ է ւ է յ ս
երկարութեամբ
Հոդամասբ՛,
Այ"
կորուստ
բ
մ է։։սցեա
լ եւ չէդոք
Գերմ
անէան
պէւտէւ
չկարենա
յ
մ ա ր ս ե
լ ,
էւնչպէս
Լե–
Հ ա ո տ ա ն չէ կրցած
մարսել
էր
արեւելեան
Հ ո դ ա մ ա ս ե ր ո ւ
կցումբ
քՍ •
Մ էութեան
:
Տ ա ր դ , էւ մ էսէւթւս
բութ
է լ ն
Լ ե Հ ա ս տ ա ն է
,
դ ա լ ա դ է բ
Աոսկոլան
էբբ Հատուցում
աբ–
ւ ա ծ է լ։ Օաէ ր—՚քյէ յ ս դ ե բմա ն ա կ ա ն
Հ ո դ ա –
մասր
ել
ղայն
մղած
՚էէպէ
արեւմոլւոք
:
Այս
ձեւաէ
, Համս։յնէ"։էաբ
ղեկավարներբ
րսել
կ՝"լլլէէ,ն
էբենց
ղ երման
« բ ա ր ե կ ա մ –
ներուն»
թէ , մէ՛ մ տ ա ծ է ք
արեւելեան
Հո
դ ա մ ա ս ե ր ո ւ
կ ո բ ս ա ե ա ն
մասէւն,
՚ ս յ լ
մաս։–
ծեցէք
«արեւմտեան
կո։լմն
աչէսաբՀԷ»
:
հ՛
Մէութեան
այս
ուղեւլիծբ
թէ՛ Լե–
Հ ա ս տ ա ն բ եւ թէ Գե
րմ ան էան , մ՛ է ա ն դ ա -
մ ՚ ա յ ն
մւլած
Կ՛՛ Բէէ՛" յ
՚էէ՚Ղէ՛
Արեւմ՛ուտք;
Այսպէսո։է
ւլերման
վ ա ա ն դ բ
միչտ
1լա էս —
ուած
Կ՝ I՛
11՛"
յ Ե ւ ր ո պ ա
յ ի
ե լ
մասնալորա—
՛դէ"
Ֆրանսայի
ղլէսոլն
յ
Անցեալին
մէշ պատմ
ութիւնր
ցո
յ ց է
տ ո ւ ա ծ , որ երբ ք՝րուսէան
սաՀմանակէց
եւ
դ ր ա ց է չէ ե դ ա ծ
Ֆ ր ա ն ս ա
յ է , առէ
թնե
ր
չէ
ունեցած
թ^ամ՚աէլան
ղղացւււմներ
սնուցանելու
1
է^նղՀակառակն
,
նոյնէսէլ
բ ա ր ե կ ա մ ա կ ա ն է եւլած
;
1815^^
երբ ց՛"–
րաէլան
յաւլթական
էք՚ոլսաստանբ
է^րու
—
ս է ա
յ է ն
կա
ր ե ւո
ր
Հ ուլամ
ասե
բ էր խլած
,
անոր
փոէսաբէն
է՝րուսէռյ
տ ո ւ ա ծ էէ՛
Հռե—
նոսեան
2մ՚քյ"նբէ
" ( "
Ղ Է ՚ ՚ Ղ - Է
սլատուՀաս
դ ա ռ ն ա
յ Ֆ ր ա ն ս ա
յէ։
եւ պաարաստէ
ոչ
մէայն
1870/՛
պատե
բաւլմ
բ
, այլեւ
յաշռբ–
դւսկան
եբկու
ա չ խ ա րՀամ՝ ա բ տ ե
բ բ ;
Հէն
թէ նոբ Ո՚ուսաստանն
ալ,
Ֆրան—
սայէ
Հանդէսլ
եղած
են մէչա
«սէրալէր»
,
ւլերմ
ան
եւֆ
րան
ուս կան
մերձեցում
մ
բ
ան
կա
բելէ
ւլարձնելու
֊աամաբ;
Մանաւանւլ
նեբկա
յէս , երբ
Ֆբանսան
Ա տ լ ա ն ա ե ա ն
Ո ւ խ տ է
կե՚չ
րոնական
պե տ ո ւթ է ւ ն ն ե ր էն
մէկն
է դ ա ր ձ ա ծ եւ օմտուած
ւ|էթոյ/ք
է–
րալլլւնքռ։է
;
Անոր
մէշոցալ
փորձած
է
Գերմանէո
լ Ա տ լ ա ն ա ե ա ն
Ո ւ է " ա է
անղա—
մակցոլթէւնր
անկաբելէւ
դարձնել,
Հրա–
Հ
րելռվ
վրէմէսնդ
բ ա կ ա ն
ղ։լա
ց ո ւմնե
բ
, է
Հարկէ
, ձա խողած
է , որովՀեաեւ
յեա–
պատե
բաղմ
եան
ֆ ր ա ն ս ա կ ա ն
քա։լա
քաէլան
մ՛ տած
ողութ
էւն
բ չ ա ա
է՛"՛֊
բմ բռնած
է
ղե
րմ ան
եւֆ
բան
ս ա կան
դ ո ր ծ ա կցո ւթե ան
աբմէքն
ու կչէռբ :
ք ա ղ ա ք ա կ ա ն
կա բ ճ ա ա ե ս ութ
էւն
ր
չատ
վատ
խորՀրդատոլ
է է
Ո ե ւ է
Ֆ բ ա ն ս ա ց է չատ լաւ ղէաէ
թէ ,
է՛՛նչ
կր նչանակէ
թչնամ
է Գե րմ ա ն է ա մբ
էր
սաՀմ
աննե
բուն
՛էր՛"
յ ՝• Ե ւ"
ա ռ ա ւ ե է
ռուսեւդերման
մէացեալ
վտանդ
մբ ;
է^ւս
րե բ ա էսաա
բ ա
ր , Արեւմտեան
Գե
բմա—
նէւոյ
ծերունի
եւ վւորձաո
ու
Վարչապետ
Ատբնաուբր
, տ ա բ է ն ե բ է է ՛էե ր էր
երկրէ
ճ ա կ ա ա ա դ ի ր բ կբ վարէ
աբտակարդ
ձեռն
՛հաս
ութ
եամ՛
բ
ե լ ադատ
՛էսչէէսւ
բՀ
է։
օժաՆ–
դա
կութ
եամ
ր ու
։ լ ո բ հ ա կցո ւթեամ
բ ; Ան
չուղեր
էր ե լ։ կէ
ր
բ
էէ
ե ր ս տ
էն
արկածա
-
էսնղրոլէժեան
՚էէրկր
նետել
: Արքան
խո
ր ա ն ա
յ եւ աելականանւսյ
Ատբնաուբրեան
քադաքականութէլւնբ
, նոյնքան
կբ
շլատ–
ուէ
ւլերման
ոա(լլքախալւ
ե լ կր
ղառնայ
Ե ւ ր ո պ ա
յ է
էոսղաղութեան
Հ՚ԷՕբ
էէոբծէք–
ներէն
մէկբ:
Ա ռ ա ն ց
Գերմ
անէո
յ
Եւբ՚՚պա
կարելէ
չէ
երեւակայել
, ե լ ա ռ ա ն ց
Ե ւ ր ո պ ա
յ է
Գեր–
մանէա
կարելի
չէ
երեւակայել։
Վ Ա Հ Ա Ն
Հ Ա Մ Ր Ա Ր Ջ Ո Ի Մ Ե Ա Ն
Հ ւ է ՚ է ՚ ՚ է ՚ ՚ ՚ ն ղ ա դ է է ն
առաշէն
ան։լս՚մ
ես տե
սայ
191.յ
թ– ք^էֆլէսոլմ
Տ ՛
Թումանեանէ
տ ա ն ր : Եր կէ՛ ՛՛է՛՛է
անդամ՛
Շէ՚է"է՚"ն՚էաղէէն
ես
Հանւլէ՚սլեցէ
դարձեալ
ք^՝ումանեանէ
ա ա ն բ : Այս ա ն դ ա մ
ա ո է թ
ե՛լաւ
նրա Հետ
խօսելու
, եւ էբ ուրաէսոլթէււնբ
ք՛ռյւոնեց
,
երբ
էմ ա ց ա ւ , որ ես է լ
՛լբա կան
վ՚որձեր
եմ
անում։
Աաճախ
էբ
ա յ ց ե լ ՚ ՚ ւ մ
ք^՚ուման–
եանէն
; Վերշէնս
նրան
Շէ՚բ՚էան
էր
կան–
չում,
ու
մ է ւ չ ՚ ռ է/ մեր մեծանուն
պոէտէ
սէրելէ
Հէւբեբէցն
էր։
191
է թ ո ւ ա կ ա ն է
սկէլբնեբէն
մենք
ձեռ–
նարկեցէ՚նք
դ բ ա կ ա ն — ՛լե էլաբուե
ստա կան
ալւքանախ
Հրատարակելու
՛լ ռբծէ՚ն
:
Գնա–
ցէ՛
շ
էր՛է անւլա
դ է է մօտ
՛լլ՛ո ւած
ք
վերցնե
լու :
Տ ՚ ՚ ՚ ն ն էբ ,
է՛նչ որ բան ^բ ՛լրում ;
Աե՚լանէ՛
վբայ
բա՚լմաթէւլ
թեբթեբ
, ամ–
սաղրեբ
կայէ՛ն :
Ն"աէւ՛
ր , բ ա րե կամ
ս ,
աս՚սց
նա՝
ցոյց
տւսլո՚է
՚ւեւլանէ
մօտ ւլբուած
աթոռբ։
Երբ
ես նստեցէ
ու յայտնեցէ
դալու՚ւ
պատճառբ,
նա
Համակրելէ
մսլէտով
ասաց •
Մ
1
"",րէ՛ լաւ , դործբ
լաւ :
Ա ր տ ա ն ց
ոէլշունում
եմ :
Աաէլայն
եո առա
լժ մ
՛լբա—
ղած
եմ , ղրւսկան
ւէէճաէ
եմ տ ա ր ո ւ ա ծ ;
Տօ՚լուած
եմ ւլլաւմ՛
ե լ այն է լում դէմ,
էմ
ամենամօաէկ
բնկերոշ
ու
ր ա ր ե կ ա մ է
գ. Լեւռնեանէ
դէմ;
ԵԼ
նա
բաւլմաթէւ
օրէ՚նակնեբ
բեբեց
ռ ո ւ ս ա կ ա ն ու ե ւ ր ո պ ա կ ա ն
դրականութէււ—
նէց , ա պ ա ց ո ւ ց ե չ ո ւ
Համար
իր
մաքեբբ
,
ցոլց
տ ա լ ո վ էբ բադմակալմանի
պատ
-
րասաութիւնբ
ւլբականաթեան
ու աբ–
ոլեստէ։
րնադալառում
:
Ե ս
արդէն
մամուլ՚ււմ
Հանդէս
եկայ
նրա
դէմ , բաղմաթիւ
վււսսաեբաէ
շրեցի
նրա
դ ե ւլէսւլ է ՛ ա ա կան թ"յէ
բմբռնումնե
ր ր :
Նա
պատասխան
յօդուած
դրեց
,
որ
էն
այժմ
ես պէտք
է - պ ա տ ա ս խ ա ն ե մ ու Հէմ—
•
նաէէւն
շաէւշաէւեմ
նբա
սէսալ
Հայեացք
-՝
ներբ : Գբա՚կանոլթէլնբ
, ա ր ո ւ ե ս ա բ
լ ^ –
կերութէւն,
բ ա բ ե կամ
ութ
էէն
չեն
ճանա—
չում : Պ է տ ք է մէնչեւ
՚էերշբ
պ ա չ ա պ ա ն ե լ
ճ^մ ա րտութ
էէն
բ ...
Մի
քանի
Օէ
յեաոյ
մամուլում
ես կ ա ր –
դ ա ո ի
նբէս
էսիստ
պատասխանբ
Գ . Լ՛ի
յօդ
ուած
էէ
դէմ ;
X
Այ՛է
բանաւէէճէ՚ց
յեաոյ
մէ՛ օր, երբ ես
մ աա
յ (^էֆէէսէւ
՚լլէսալո
ր
վաւլռցում
ղրա–
նոլոէլ
«Մէ բամաէլ
թէ լ» կւ՛չուող
ս ր ճ ա –
րանբ,
ուր սուէոբարաբ
մեր
մ՚տաւորակա—
նութէււնն
էբ
՚^աւաքւռւմ
՚էէ՚՚՚ձէք
անելու,
թ է յ
էսմելու,
տեսնեմ
Շ է՛է՛՛է ան ։լա դէն
ՈԼ
Լե ւռնեանբ
սեղանէ։
մ օ տ
։ք էասէն
ն ս տ ա ծ
քաղցր
ղրոյց
էէ՛ն
անում
, սուրճ
էէն
էսբ–
Հ Ա Յ Ա Ա Տ Ա Ն Ե Ա Ն
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ։
Ե ս
նէսխադ՚լացռլմ
է է ,
ասաց
է
՚ է ե է ՚ շ ո յ
էֆրօն
տանշ՚ււած
ձայնաէ;
էձեւոռյ
ե բ կ ա ր , շ ա ա ե ր կ ա բ
լուռ
մնա—
ցէ՛նք : Յանկարծ
էնչ "է՛
՚ ո ե ՚ լ է ՚ ց , կ ա ր ծ ե ս
Հեռուէւց
, մ ի անիրական
աչէււէսլ՚Հէ՛ց
,
ԷԲ"՜
ռլեց
մ ի
ք ա ՚ լ ց լ ՚ օ ր է ն
արտում
մ ե ։լե դի
է
Ն ո յ ն
մ էլում
ո վ
նայեց
էւնք
էր"՚է՛
՚ Շու —
պեռթն
էբ որ սկսում
էբ իբ
սէ։մֆոնէ։ան
ա ն ա ւ ա ր տ
թուլնելէււ
Համար
. , .
Ե րե կէէն
սկսԼցէ՚ն
,
ասաց
էֆրօն
,
է՛սկ
մ՛եր
սոնէսթբ
. • •
Մ է՛" թէ
Հարկաւոր
է նբանց
մեբ սո–
նաթր.,.
Ոչինչ
չ ի ՚իոխուի,
միայն
մ ի
էլարդ
սլ՚ոկսւս
կբ էէ՛նէ՛ • • >
Զ ՚ ՚ ՚ ՚ - է ն , դու այ/եւս
չե՞ս
ղայ ա
յ ս –
սէեւլ,
Հարցրեց
էֆրօն
մ ի
ւոէսրօբէւնակ
չշուկով
:
Զպ՚՚՚տաս
է։։անե
ց է՛ : Նա ա ռ ա շ ե կ ա ւ , մօ–
Հ ե ռ ա ց ա ւ
ծէսռերի
աակ
էսորացալ
մ ութ
է՛
մէ^ : Ու՚էեցի
կանչել
նրտն
, սեւլմ՚եէ
կր^՜
քիս
, տանել
է՛նձ
՝։ետ ; Տանել
մ է ՚ ս
Րրռլ՚ւ—
տբէւ՞ն
՚ . • ի՛՛նչսլէս
տ ա ն ե ք , ո"ւր տանել
. . .
Րայղ
դ ե ռ կանղնած
մնացի
այնտեղ,
մ ի
ձեռքաէ
յենուտծ՝
ն ո յ ն
ծառէ՚ն
:
Շու—
պեոթլ՛
եբա՚լում
էի , յիշում
, բալոքռլմ
,
յեաոյ
յանկարծ
ականշ
ղ ն ՚ ւ լ մ
ճաէլատա—
՚ է բ ի տա
՛լն ասլեցն
ււ՛լ
ձայնէէն
, յեաոյ
նո—
րից
եբէսւլում
էի ու յիշում
, բայց
յ ի շ " ւ մ
մ ա ն ա ւ ա ն դ , յիշում
տրառլմ
ք ա ՛լց
րու
թեամբ
• եւ ՚սնտառի
մ էշ
Հ եծ կլառց
էբո–
ոլեց , երւսէլր
դ ա ր ձ ա ւ
մբմունշ,
անցաւ
բնութեէսն
ձէսյնեբին,
մ"1ւսէց
ա ն ա ւ ա ր տ
,
որովՀեաեւ
ձուլուեց
կեան
յէէ՛
յաւե բժա -
կ՛ոն
րնթէսցքի
մէշ՛
. .
X
ՎեբշացսՐլ
իսկ
էֆրօ՛ն.
Կււ
ու ե ս ա
լ
ի ն ձ
:
~
Զե"
ս
դա
յ • • •
ինչո՛՛ւ
դ ա մ : Զ"՚֊արճացնելռ"ւ
Հա
մար
մաբ՚լկանց
,
՚ւբոնք
. . .
օտս՚է՛
են
ի ն ձ
. . .
-
իսկ
ե՞ս...
Պատ
ա ս էսանի
՛իո
խ ա ր էն
ւէե է՛ ցէ՛է՛ նրա
ձեռքր
եւ ա՛սրէս
ք շբթնԼրիս
:
-
Զաւէն
. . ՚ Աիբեչիս
, . .
՚ ք յ ա ուղեց
մ ի լ՛ան
ասել,
բայց
յանկս՚բծ
ցալա՚լէ՛ն
Հառաշեց
,
ձՐ^"՚–եց
ե լ
արադ
Հարցնէք
դուցէ
տ ա
լ՛ ա էլուսանքռվ
,
՛լուցէ
եւ
դժղո–> :
էֆրօն
, , . իմ էֆրօն
. . .
Բայց
կարիք
կա՛^ ք աբէլեօյ>
շսւ բոլնակե
լւէ ւ
անալէսբտ
սիմֆէէնիէսն
; Այ՛լ
է՛ ր ա կանութ
ի ւ ն բ
էւնձա–
նից
էսլեց այն, է՛նչ որ սե ւիականէււթ
իւնն
էր–
է՚՚՚՚յՍ
չկարող."ց."լ
իմ Հողուց
խլել
Գե՚լեցկութեան
երաղբ
: Ա էւսէոբ
Բբռւսարբ
շուտաէ
էֆր"յէ՛ն
ետ
ռլւլարկեց
Լռնտէ՚ն
;
Ես
ղ ռւրէէուրանքւէէէ
սլա Հում
եմ նբա նա–
ւէակներբ
: Վերշին
նամ՚ակաէ
նա
եբշան–
կոլթէէւն
էր մաւլթոլմ
ինձ՛
մ ի
փոթոբկ՚ս–
յ՚՚յ՚ւ ն՚ոմակ
է դա՝
բւսրէոկ
,
ղե՚էեցէ՚կ
,
ղբեթէ
ե թ ե բ ա
յ ի ն
թ
՛էթի
վրայ
էլ բուած • • •
Կ–
Ա Ո Ւ Ր Է Ն Ե Ա Ն
(23 եւ վեբյ)
մում։
Երբ ես
մօտեցայ
,
Շ է՛ բ ՛էան
ւլա
՛լ ԷՆ
թեւիցս
բոնելռ՛է
ա ս ս ՚ ՚ յ •
^–
՚էքսաէ։ ր , բ ա ր ե կ ա մ
ս , նստիր
,
սռւբՏ
խմենք
; Ե"
Հէէմա
կարուլ
եմ
ձ ե ւ լ
՜էսւմար
նիւթ
ս լ ա ա ր ա ս տել ; Բ ա
յ ց պէ ա ք է ժւսմ ա—
նակ
աաք
ւ լ ր Լ լ ո ւ ։ Ես
միշտ
է լ
դժուաբոլ–
թեամբ
եմ
ղրում
,
մեծաղոյն
խսէոոլ
-
թեամր
ու սլաՀանշկւէէոոլ
թեամբ՚
՚ .
էքսաեցի
սե՚լանի
մօտ,
նրանց
կոէլքին
:
Նրանք
շարռւնակեցին
իրենց
մտերիմ՛
ղ բ ո յ ց բ ։
Ա ս ե ս
ոչ մ ի
անախորժութիւն
չէր
սլաաաՀԼլ
նրանց
միշեւ :
Տեսնո՚՚ւմ
ե ս , բարեկամս։
Մամու
լում
իրար
ւ լ ւ լ ո ւ մ ենք , էսիստ
ենք ,
՛սն–
էսնւսք,
իսկ
կեանքռւմ
դարձեալ
չ ա ր ո ւ ֊
նակում
ենք մեր
ր ա
ր ե կամ
ութ
ի ւ ն բ ,
ասում
էբ մեծանուն
՚ չ է ՚ " ՚ Է Բ
՝•
իսկ
Գ • Լե ւռնեանբ
մեղմօրէն
ժ ՛դաւ՛
ւմ
էր–
X
ԱքնուՀեաեւ
չատ
դ է պ ք ե ր
էղաաաՀեցին
տ
Շիր՚էանղա՚է
էն մեկնեց
Ե ւ ր ո պ ա ու
՛էե–
բա՚լէսրձէսլ
1920
թուականին
:
Մի
անւլամ
ես նրան
Հանդիսլեցի
Թէ՚ֆ֊
լիսի
Լենինեան
Հբասլէսբակում՛
: Այղ օբր ^
երեկոյեան
, քա՛լաքի
Տ՝2ր՚է
Հայոց
միշնա–
կ ա ր դ
դպբոցուէք
վիճաբանութիւն
էր
նչա–
նակռւած
« Ա ր ա ի ս տ ր »
սլէսամ
ուածքի
չուբշբ։
Երբ նրան
յւսյտնեցի
, չատ
ո ւ ր ա
խ ա ց ա ւ եւ ցան կութ
ի լ ն
յայէոնեց
նեբկւսյ
դտնուել՚ււ
:
-
/ աւ կլ՛ է է ՚ ն ի
ւլնանք
ի ն ձ մօա ե լ ե—
րեկոլեէսն
մէէէոսին
կր
լինենք
էլոլբոցում
%
Ասե
լս ու նրա
Համ
ա ձ ա
լնուե
լ բ մէկ ե–
էլաւ։
Երբ
քայլ^ւերս
ոււլէլեցինք
•էէպէ՛ մեբ
աունր
, ՃանասլարՀէ։ն
ասաց •
Ե ս
մեծէսւլո
յ ն ու լ՛ա
էսո ւթեամ
բ նե բ—
կա
ք կբ
լինեմ՛
՚էիճաբանութեան
:
Հաճելի
է , մանալան՚լ
, որ ա չ ա կե բտութ
էէւնն
է
կէսդմակերպել
ղայն ; Ե ս չ ա ա եմ
սիրում՛.
իմ
«Աբաիսէոբ»
: Զէ՛^որ նա
էլբել
եմ
նեւշ
օրել՛է՛ն,
աքսորավայբում
,
Յդեսւսյում
;
իւրաքան
չէէ ւբ Հեղինակ
իր այս կ՛ոմ
՚ " յ ն
գ ր ռ ւ ա ծ ք բ
որեւէ
պատճառաէ
աւքէնէւգ
բաբձբ
է դնաՀաաում
,
սիրում
:
Ասում
են , էւր էւրբ Լեւ Տոէոաոյբ
«Աննա
կարե—
նինա»
էէէսլն
աւելի
էր սիրում
քան
մէււս–
նեբբ , թէեւ
նբա
բ ւ ւ լ ւ ՚ ր
ե լ։ էլ՚սս է՛ բութ է։
լ ն —
ներն
է լ բարձբ
են :
Մոսլասանն
է լ իբ
«ճաբոլադունւլ»ն
էբ
սիրում
: Այղպէս
է
ամէն
մ ի
ւլրուլի
նա էսա
ս ի բ ո ւթէ՛ ւ նբ :
Ն՛" չ ա ա Հաւանեց
մեր
ի ւ լ՚էսսեն1աակբ
է
Գ է
՛էէ
՛ԷԲ էէլէտք
է ա յսպէ՛ս
է՛
բ ն ւ լ ա ր ձ ա կ
ու
Լուսաւոր
րնակաբան
ունենայ։
Հան—
դուցեալ
Թումանեանբ
ալղսլէւսէ՚ն
էէւնէբ;
Լալ
բնակէ"
րանբ
։լ բ ՚ ՚ ՚ է է է սէոե ։լծա։լո
բծ
ու—
թեանբ
լիցք
կբ " ՚ " ՚ յ է ա ղ դ ա կ կբ
Հանղէէ—
սէսնէսյ
,
ասաց
ալԼ՚լար՚լ
ւէէւսլասանլւ
:
Ն
"է
եւ
Հէսյբս
տալաւեցէ՚ն
՛ԷԲ" 1'Է'''Լ ՚
Շ ատ
ուրա
էս՚ս ցաւ
, երբ Հա
յրս
յա
յանեց
^
թէ
էէնչսլէս
կէսբդացել
է ու Հաւանել
նրա
էլրուածքնեբբ
,
մանէուանղ
«^,ամուսբ»
,
«Ջ՚սր
ալին»
ու « Բ ա ռ ս բ » :
ԱււՀասաբակ
Շիբ՚էանզադէն
ուբաէսանռլմ
,
ալեււ՚րւում
էէ՛ , երբ խօսում
էին իր
ստեէլծաղոբծոլ–
թիւննեբէէ
մս
՚էէէ
՚ն :
ճ՚"չելռւց
ու
Հանէլստանա
լ ւ ւ ւ ց
յետոյ
մենք
՚լնացինք
ուսումԿւաբանր
, որէէ
էլէսՀ–
էիճն
ար՚լէն
լ ի էբ ա չ ա կե ր տ ութ ե ամ բ ,-
ծնողքնե
րաէ
ու դ ա ս ա ա ո ւ ն ե բո՛է ,
որ՚ւնք
մեծ
ողեւորութեամբ
, ռբոտբ1էդռստ
ծա–
վ՛ե րաէ
րնէլ ունեցան
էոլեէլաբ՚լ
ղրողէւն
Հ.
Գէէսաւոբ
ղեկոլցոէլբ
,
րարձբ
՚լասար՚սնի
մ ի
տչ՚սկեբաուՀԷ՛
, ՚լրական
՚էէսբմ
լեէլուուէ
.
էււ
առոէլտնութեամբ
էսօսեց
ու մեծ
ասլէս–
ւորու
թ ի լ ն
թռ՚լեց
; 3արա/լից
էսօսոդն/ւրն
է լ
տչէսոյժ
էէ՛ն ու ւէարժ :
Այ"
եբե/լոն
իմ կեանքռւմ
կբ
մնայ
^
"Ր՛՛էէ". ՛քէ լաւաւլոյն
յ ի շ ո ՚ լ ո ւ թ ի ւ ն :
Ա՛եբ
էսնուշ
բալիկներն
էւնձ շ ա ա ռլրախացրին
է
Այսպէս
ասելով
նա
շեբմօրէն
Համբու
րեց
՚լե/լոլցալ
՚ " ՚ լ շ 1 լ է ս յ ճակատբ
:
Ե ր ե կ ո –
•1էՑ
յ ՚ " " " յ
Ղ ՚ ՚ / Բ " Յ Է
անօբէնբ
մեղ
տ՚սբաւ
մօաա/լայ
ակումբի
ա յ ՛ լ է ՛ ն ՝
է՚նթրիքի
՚՛
Ո-յ՚է
՚ ՚ ր ե կ " յ
հ-երունաւլարդ
ւ լ բ ո ։ լ ի ա բ տ–
մա՚լրութիւնբ
էսիսա
րարձբ
է ր ;
X
Մեր մեծ
՚ լ ր ո ՚ լ ի
մէէւՀբ,
ռր տ ե դ ի
ունէ,–
ց ա ւ
Կիսլաէողսէլռւմ
,
խ ո ր ա պ է ս
ց՚նցեց
բոէորիս
: Երբ
նբ ա
աճիլնբ
ա ե ՛լ ա ։է։ ո էււ լ՛
լ մ
էին
Եբեւէսն
,
դնէսցքբ
Թիֆլիս
/լայարա–
նում
մ ի պւսՀ
/լանւլ
ա ռ ա ւ ;
Աենք, մ ի
խումբ
Հայ ու ՚էբացի
ղրողնեբս
, ղնա -
ցէնք
կայարան
մեծսէնուն
՚ / / " " / / ՛
՚ " ^ է
" – ՚ ՚ ՚ 1 ՛ ^
՚ԼեբէՒ^՛
Հբամեշա
՚ոէսլու
:
կ՛ս
լաբանի
դաՀլիճում
դ ր ո ւ ա ծ
էր
Շ
ի
ր՚էանւլտէլէի
դաւլա
ղբ , որի
մ օ տ
՛ դ ա աու ո յ
՚դէոՀակ
/լէսն։լնեցին
վրացի
յայտնի
ղրողներ
Մ ՚
Ջավաէսիչվիլէ։ն
, Շ • Գաղիանին,
Տ ՛ Տ"՛–
բիձէն
եւ
Ոէ
րէ՚շնե
բ է՛ : Երբ
("՚
՛լա
բ/լ՛" ւո–
րութեան
դնացքբ
կր/լին
վէ^
ր ցնե
լ՛՛վ
Հան—
Fonds A.R.A.M
