քաՍ
ա 1925.11.€.Տ.376.2Տ6
Տ7. 1Հս6 Օտաշտատ ֊ ՐճաՏ (13)
աէէօ։
10ԼՏ1^€
Վեցամռ. 1100 ֆր՛.
• 3*00, Աթա •
74Լ
ատ. 15-70 Տփ6 1# փբ– €.€ ք • Տ՛»
ՓԲ–
« Յ ք ճ ւ
23
1
)6€6ահք6
1952 Եբեք^աբբի։ 23 ՚ՒԵԿՏԵՄՐ •
Տ » ^Ի -
2Տ՛
ԽէէԽ
» « 6948–՚Նոր շՐ5"ւն թ–1ւււ 2359
ԳԱհԸ ՇԱՏՈՆ8 ՕԱՈ^ՈԻԱԾ ԷՐ
Բազմութէւն
մբ կբ կազմեն
ւսՆոՆք
ոբ կիսկա–
տար
աեզեկ֊ո
լ թիւններ
ունին վերԱն
30
35
աա–
բիներոլ. ա>1– ւյ ո ւգարձ ի մասին I
՝՝
Անչռւչա
Հայկ. ճակաաի
մասին է մեր
թօսքբ։
Այսսլէս,
Հազարէն
մէկն իսկ չէ
բմ
րոնահ
թուր բեէ բոլշեւիկ
զինակցութեան
ալեբնեբբ,
ո -
բսնք
Հիմնովին
չբքեցին
սլաամութեան
բնթացքբ \
Ա ոսկուայի
Հեբոսներր
առաքին
ճեղքբ
բացին
\9\7ին, երբ «Գէսլի
աուն» կր կանչէին
ռուս
զին -
ոլորներբ,
քաւ՚գելով
ամէն բան :
Այգ
նո ք, կոչին
Հեաեւանքբ
եգալ
սլաբ սլո ւմ
աբեւմաեան
Հայասաանի
^ ԱեւԾ՚ովու
ափերէն
մին՛
չեւ վասսքոլրական
՚.
իբբել թէ անկախութեան
ճամբան կբ Հաբ -
թէին, ափ մր Հայ գինուորնեբոլ
ձգելով
ազաաա–
գբուահ
Հոգերու
սլա չասլան ութ իւնբ :
Յեաոյ
սաորագրեցին
Պրեսթ - Լիթ՝ով"քի
խայ֊
աաո ակ գսւչ^ւազ.իրր , որով կբ իսախաէէն
1914/
- սաՀմաններբ
, Թ" ւբքիո
յ
ձզ ե լով ամբոգք
երկրա -
մ ասե բ :
՚Հյոբեկ
վւբկիչնեբու եւ քաբգաբաբ
փաչանեբու
աե սա կցո
լ թ
ի ւննե բ բ աբգէն իսկ սերա գո բհա
կցու
թեան
մբ յանգահ
էին
1918
/1^,
ե շուաով
գարձան
իբական
զինակցութիւն՝
մաՀացու
Հարուահ
մր
է՚ւս
իքեցնելոլ
Համար
Հայկ. Գաաին
(1920)։
Ամբոգք
Հաաորնեբ ել փասաացի
Վկա յու -
թիւններ
գբոլահ եւ ասլուահ են այս րոլոբի
մա– -
սին :
իլ
գեռ կբ գրուին : Նոյնիսկ
ռուսերէն
եւ
թուբքեբէն
:
Տաբինեբոլ
ընթացքին,
ամենօրեայ
մամու^
ալ Հրաաաբակեց
բազմաթիւ
լո ւսա բանութի՚ւններ
,
իրագեկ
անձերու
սաորագբութեամբ
I
իլ
սակա
քն , գեռ ունինք
բանգէւռնելւ
ււբոնւք
Հաճութեամբ
կր կաաարեն
սռւա - իսե\գի
գերր
• :
Անոնք
մ ասնաւոբ
կանոնի մբ կբ Հեաեւին,
երբ
կր փորձեն
վերլուհել
՛որեւէ գ է պ ք ՝•
Ջբլլա՜ք ոբ իրաւունք
չաՀի
Գաշնակցութիէնը
է
Նյո յնիսկ եթէ քարերր
ճաթին ...
Այսպէս,
1920—21^5՛ /.
վեբ, թուրքերն
ալ
բագմաթիւ
լուչեբ եւ գիբքեր
տպեցին,
ՀեագՀեաէ
րանա լով թո լբքեւբո
լշեւիկ
զինակցութեան
հա
լ -
^երր
:
Անշ՛ուշա
ամէն բան չեն խոսաովանահ
աակա -
լիէն
: (Անոնք
մեզիէ պէս անիսելք
չեն , ամէն բան
թուգթին
յանձնե
լու Համար) :
Բա
յց , ինչ որ ե րեւցալ
մինչեւ
Հիմա ,
լիուլի
կբ
րս՚ւէ
քնացոգներբ
արթնւցնելու
Համար ;
վերքին փասա՝
Ալի
3
)ուաա
փաշայի
(.ճէպէ -
"Ոք)
Ցուշերբ՝
Հա լեւ թուրք պաաե րազմի մ աս ին :
(Յաո-ա՚ջ,
Գեկա.
17. 18
եւ
1 9 ) ։
Այս
թուրք
երեւելին
ալ , որ գոբհօն գեր կա՝ -
աարահ է Հա քկ . ոգրե րգութեան
մէք ել իրազեկ է
էսմբոգք
անզուգա
ոձին– , կբ պաամէ թէ
ի՛նչպէս
կազմ ակե բպե ցին
1920/
արշաւը
մեր մ
ինուճար
Հայրենիքին
ւԼբայ։
Գաւը շաաոնց
սարքուահ էր, եւ կը սպասէին
էգաաեՀ
մամ ուն
։ Բուն բառով՝ Ա ոսկուա
յի
օգնու
թեան :
Իբ պաամ ութեան
Համ աձա
յն ^ գեռ \
920
Աա -
յիս կամ Տունիս
ամիսներուն
կ՝ռրոճային
այս
հրագբին
վբայ,
է
« Գմբախաաբաբ
կարելի
չեգաւ
իրագոբհել
այո
րագձանքբ : Եթէ կարելի
գառնար
,
50.000
Հրացան– պիաի
ունենայինք » :
Ջէ՛ք՛ Բարապէքիբ
սկիզբէն ի վեր
կուսակից
յարձակելու
, բայց Ա .Բէմալ ելբնկեբներր կբ
դգուշանային
, քագաք
• թէ ռաղմ . աեսակէաով
.
էքահկագիր
Հեռագիբ
մր կբ պարղէ պաաճառ–
ներէն
մէկր.
« Հայասաանի
վրայ
մեր կողմէ
որեւէ
յար
ձակում
կրնայ պաաերագմի
յայաաբա
ր՛ութ իւն
մբ
նկաաուիլ
Գաշնակիցներո
լ
կոգմէ , ոբւնք
Հաւա -
նօբէն
մեբ էիրայ յարձակին
Տրապզոնէն
» ՚.
Ո՚-Րիչ հահկագիր
մբ կբ կրկնէ թէ Հայասաա
նի վրայ
յարձակելու
մամանակբ
Հասահ չէ դեռ
9.
Բոլոբ
էիա
ստերն ալ կր Հասաաաեն թէ թ՛ուբ
քիո ք բնդՀ . սպա քակք՛ լար կբ ձգձգէ ո լա րձա ի՛՝ ւմ բ ,
ապաՀովելու
Համար
բոլչեւիէնեբուն
աքակցու -
թիւնր
֊.
Այս է ւգաւոճառր որ
1920
Մ ա յիս
Յունիււիէ
Համար նախաաեսուահ
յաոձակումր
ւոեւյի
ոլն-ե ~
ցաւ Աեպա.
23/5/։
Առանց
յայաա
րաբո ւթեան :
ՕՐԸ Օ ՐԻՆ
ԱՀԱ
ՋԵԶԻ
ԿԱՀԱՆԳ
Աւելի
ճիշգ՝
կաղանդչէք
մբ
ՀՆոր
Տարւոյ
աօնր
Հին եւ նոր Հայոց քով» : Բննական
ուէքում–
նասիրութիւն՝
Հ. Ե՚իրեմ Վ. Պօգոսեանի
(Մխի -
թաբեան
ուխտէն
, վիէննա)
։
« Յառաք »ի մրաքան
աշխատակիցը
,
որուն
գրութիւննեբբ
ամէն
թերթ կ^արտաապէ , ^ԻչԳ
մա՛րէսնակին կբ Հասցնէ այս Հաաորբ
յ
Յառա քա րանէն կ^իմանամ թէ «տասնեակ աա -
բիներոլ
արդիւնք է» ղիբքր,
160 ք^ I
Իբբեւ
կանոն , Հեղինակբ
փո րձահ է
«որքան
կարելի է շատ Հա յկական
գիւէլփ ել քագաքի սո -
վոյ,ւոլթիւն
պատկերացնել
» Հ
Բայց
ագբիլբներ
պակսահ
են է
— « Հայկական շբջա(ւ(ւ1ւր յո.;(ւէց)ած ենք ււբյւււն1ք
գուՆ.բկ եղած եւն եայ գբւաւգէսւէ ել կաւք իրենցւքււվ
զբաղււղ գրււ,ղ1նեբէ » :
ԵԼ սակայն,
գբքին
մէք կբ աեսնենք
աւելի
քան
66
քագաքներու,
գիւղեբոլ
ել Հայաբնակ
չրքան -
նեւ
•ու
կաոաՏ դբ
Աեհ մասով
Հում
նիւթեր
են , քաղուահ՝
թեր–
թեբէ , ղիբքեբէ եւ իրազեկ
տեզացիներէ
%
Եթէ
ուրիշ պբսլտումներ
ալ կատարռւին,
ղմ–
•՚էւար
չէ լբացնե
լ պակասներ
բ ՚.
Ամէն պարաղա
յի մէք,
կ՚՚արմէ
շնոբՀաւոբել
Հեղինակբ ;
Հայկական
կագանդին
գոյնղգոյն
է
քերն
են որ
կր բացուին
ձեր առքեւ , Հեթանոս
Հա յոց եւ քրի"–
տռնէական
շրքանէն
մինչեւ
մեբ օրերբ :
Նոր Տ՛ոբին
Աիւնիքի
ե լ
Արցաիսի
մէք։
Յեաոյ
Երեւան, Վան, Բաղէշ , Աուշ,
կարին,
Եբղնկա ,
Բաբերդ,
Ի)արբեբգ
.յ
Ա ալւսթիա,
Արաբկիր, Ակն ,
Ա եբ՚սստիա
, Տի
՛ւ
ր՛ոնա կերա , Եգեսիտ , կիլիկիա ,
կեսաբիա
, Տրապզոն,
իրան^ Թիֆլիս,
Խրիմ
եւն.։
իրս
՚րու
կբ յաքո բգեն քագաքներ ել գիւգեր ի -
րենց
սւո էիորո ւթիւննե
րով , տօնեբով եւ եբգերով ;
ճուբճովի
ԼՀունգարիա)
կաղանդի
նախոբգ
իրիկունբ
սեղանի
էիրայ փոքբիկ
անկոգին մբ
կը
պատրաստեն
, քովը կր գնեն
Հաց , սոխ ու
գանակ
մբ ...
Նոյն
իրիկունը
կապար
կըՀալեցնեն ել
քու
րի մէք կբ թափեն ։
Աեբաստիէ՚յ
մէք տսւնտիկինր
իթ
ձեռքով
Հատիկներ կր բամնէ վառեակնեբուն
, կովերուն եւ
ո չիսա բն ե բ ո լն ^ մ տգթանքնեբով
:
ԵԼ վեբքապէս
«Աւեաիս»ի
եգանակ մբ (Ակն ,
կիբասոն
եւն.) :
— Այսօր նաի է,
—
Վ»ւդը Կւսղրնդ է
Տ՚ա15ւ -
տիկին, տա)ք51աիկի|&,— Եւիբ գ6*ւս 1 ք ա ր ազն ի ւ|ար»։
Մնացեալբ
գրավաճառներուն
Հարցուցէք :
\ . լ ,
ՎԱՀհ
ԲԱՆԻ ՄԸ
ՏԲԳՈՎ
ԲՈՐԷԱՅԻ
պատերագմ
ին երկբոբգ
զոՀն է ոբ
կուտայ Ա .ՆաՀանղներու
Հայ Երիա.
Գա^ակցոլ–
թիւնր
։ Աոաքինբ՝
Պետրոս
Աոմճեան,
մեռաւ
1950
Գեկտ
.
1 1
ին : իսկ եբկբորղբ
, Եղուաբղ
Աելտռն -
եան
1952
Նոյ. շ&ին։
ինահ էր
1930/5՛
եւ
անգամ
Հայ Երիա. Գաշնւակցոլթեան
1944^5՛ /
էիեր
86
ՀՈԳԻ ՄԵՌԱՆ,
30
Հողի
վիբաւոբուեցան
օղանաւա յին աղէտի
մր Հ ետե ւանքով
, Մ . Նա
Հանգներուն
մէք։
Վիթխայւիք
օղա
^-ալ
մբ, «Կլոպ -
մաոթրր»
որուն– հաւալբ
Հինգ յարկով
տուն
մր
կբ
կագմ է
եւ
ո բ կրնա
յ
200
ղինւուոբ փոխագրել
, ին -
կաւ
Լաբսբն
ի օգակա
յանին
վրա
յ (Ուո չինկթլն)
Հ
Ուղեւո
րներն
է ին
116
ղինուո րնե ր որոնց
86Հ»
՛քե -
ռան,
ՅՕՀ՛
՛ԻԻ բաւո րո ւեցան : Օգանաւբ
փորձ
մբ կբ
կատաբէբ
ե լ
զինոլոբնեբբ
իբենց արձակուբդբ
ան–
ցրնելու
էլերթա
լին : Աղէտբ
մեհ
յուղում պատճա
ռեց :
^><^ Առւրիական
Օդանալ
մբԳտմասկոսէն
մեկ -
նահ էր փնտոե/ո է. Համ ար
Հո լանտ •
օդանալ
մբ ,
Ա "՚ րիոյ
ե լ
կ իպրոսի
միքեւ.
բայց
լերան
մբ ղաբ–
Տ.ուելով քախքախու
եցաւ :
19
ուղեւորներէն
աասբ
մեռան,
վեցր
վ իրաւո րուեցան ;
ՅՈԻՆԱԱՏԱՆԻ
վարչաոլետո
, մառեշալ փա փսւ–
ղոս , Լոնաոն
պիտի
այցելէ
Ամտնորինւ։
Պիաի
իք։.էլրէ Ձրբչիլէն
ստեպոզէսկէսն
միքոռնւեր
ձեռք էսռ–
նել,
«որպէսղի
ից . Ա իութիէնբ
Բ. Բ>ոբէայի
մբ
չվերահ՚է
Պ՚.քքաննեբբ ե, Միք՚ն
Ա-եւելքբ»։
թիթօ
Լ։։։
Լոնաոն կբ սպասուի ;
ԹհԻՆհԻԶԻ՛
Պ Է 6 Ը
Տ Ե ՚ԼԻ ՏհԻԱԻ
I
ԱՏՈՐԱԳՐՈԻԵՑԱՆ
ԵՐԿՈԻ
ԿԱՐԵԻՈՐ
ՀՐԱՄԱՆԱԳԻՐՆԵՐ
Հքաբաթ կէս օրին
Թունուզի
պէյբ
ստորագբեց
բաբենո րռգման
7
Հ բամանաղի
րնե րէն
եբկուքբ գ
թէեւ
ֆրանս
. կառավաբութիւնբ
պա յմ անամամ
աուահ չէբ :
Այս ստորա դբո ւթի ւնբ տեւլի պիտի
ունենար
անցեալ
երկուշաբթի
, բայց
պէյբ
վերքին
պաՀուն
մերմեց,
մեհ վրգուիում
պատճառելով
Փարիղփ
Ե րկո
լ Հրամ անա դի րներ բ կբ վե րա բերին քա -
ղաքապետ. եւ գաւառական
րնտբոլթեանց
: Հյա -
աեբ կբ կարհեն թէ պէյին
Համակերպումբ
պիտի
դիւրացնէ
րանա կց ո լթե ան ց վերսկսում
բ : Իոկ ո՛––
րիչիեբ
դիտել
կուտան թէ պէյբ,
ոբ1\ աարեկան է^
չի կլնաբ
թօթափել
22
իշխաններու եւ իշխանու -
Հինե րոլ
ճնշում բ , աւե
լի յառաք
երթալով :
Պէյր մասամր
տեգի տալով, կբ փրկէ
իր գա–
Հբ ել տարեկան
երեք
միլիոն
ֆբ՛ի
եկամուտը,
րայց
լնղգիմ
ագի րնե ր բ եւ իբ չրքապատ
բ
կրնան
նոբ խոչբևգոտնեբ
Հանել : Թեբթերբ
կ՝բսեն
թէ
քանի
մբ իչխաններ ելպէյին
եբրոբգ
որդին՝ Աա–
լաէտին
պէ յ, ո բ Ֆրանսա
յի բարեկամ է , թե -
լագրահ ենՀամակերպիլ
՚, Բայց
իր
լնաանիքին
միւս անգամնեբբ,
մանաւանգ
իշիսանոլՀի
ԶէքԻԷ
եւ մեհ տղան՝
իշխան ^ատի չափաղանւց
դմգոՀ
են 1 Ամէնէն
մոլեռանգբ
^ատին է :
վերքին
լուրերու
Համաձայն
, ւքնացեալ
Հինգ
առա
քա բկն երն ալ պիա ի քննուին
քանի
մ բ օրէն ,
Օր ինա դի հնե րէն
մին կբ նախատեսէ
օրէնսգիր
մ-ոգով էքբ միալն
Թ ունո ւղց ինե բէ կաղմուահ
, բայց
իբրեւ
խոբՀբգաաուէ
Ուրիշ մբ կ^աւելցնէ
թուն՚ուղ–
ցի պա շտօնեանե
բու
թ ի ՚ ֊ բ ՛ Եբբոբգ մբ կբ ստեղհէ
վաբչ. ատեան
մր Ֆրանսացիներէ
եւ Թունոլգցի -
նեբէ , ելմտ՛
խորՀուրգ
մր եւն. :
Ագգայնա կաններ բ գոՀ չեն այս առաքաբկնե–
բէն ել անվաւեր կր սեսլեն
պէքին՛ աււա քին սաո
րա–
գբութիւնբ
:
՝՝)Հ^ Արաբ . գաշնակցութեան
քագաք.
յանձնա–
իսաւմբբ մոգով
գումարեց
ԳաՀիրէի
մէք,
քննելու.
Համար
Պագեստինի
^ Աաբոքի եւ Թ՚-ւնուղի
խրն -
գիրնեբբ : Ժողովբ
տեւեց
Հոլկէս
մամ :
Թերթեբր
կ՝րսեն թէ հանբ մթնոլորտ
մր կբ տիրէ
Եգիպաոսի
մէք.
Հիւս.
Աէիրիկէի
գէպքերուն
Հեաեւ֊սնիով
:
իսլամներբ
գբղոձո ւահ են աբեւմ տ .
պետութեանց
գէմ :
Խ(քհդ
Պ՛ Փինէ
նորէն
վստաՀոլթեան
քուէ
պաՀանքեց
ււէոքի
օր։ Ագղ.
մողովբ
՚իոթոբկալի
նիստ
մբ գու
մարեց
եբէկ
, այս Հաբցին
քննութեան
առթիլ
:
Զափաւոբ
Հոսանքներ
բ վաանգաւա
բ կը
գտնեն
գաՀլիճին
անկումբ։
վարչապեաբ
չուզեր
տեղի
տալ : կարգ մբ կարեւո ր
կազմ ա
կերպոլթիւննեբ
կոչ մբ ուղգեցին Ագգ. մոգուիին,
որպէսղի
դգոլ -
շանա
յ նոր տագնապէ
մբ : Գիւգացիներբ
եւ մանբ
խանու թպաննեբբ
չեն ուղեր
<ո բ դաՀ լիճ ըՀրամա
բի
X
Պ– Փ խնէ իւ Համար
յաքոգՈլթիւն
մբ կբ սեսլաւի
Թունոււլի
պէյին
Համակերպումբ
: Բայց
մեհ մր -
տաՀող
ութի ւն կբ սլա աճա
ււէ ե լմ ա . կացութիւնբ
յ ,
Ազ՚լ • մ-՚՚գովբ
՚ լ ի չ ե ր - ցերեկ
նիստ կբ
գումա-Հ
բէ շաբաթ
առտւոլբնէ
ի ՚ / ե բ եւ երէկ
՚լիչեբ ալ շա– \
ր
՛է
ւնւա կեց : Ն՛" խկին
ռաղէքիկնե բու
թո շակի
իսլ^։ -
գիրբ չէ կաբղաղբուահ
տակաւին : Ուրիշ Հոգ մ ր՝
տո ւնե րոլ շինո լթեան
թնգիրբ; Պ .Փինէ
Հէսւտնե–
ցաւ տաէւր մ հ լիառ ֆր • ւսւելց՚է ել , էւքայւքսնս
,լ
ոբ
ե բեսփո խաննե բ ր ճարեն
ւքո ւտքբ ; Ե րեսփո իսան
մը
առաքարկեց
25
^0
աւելցնել
ալքոլի
էո
-ոլբքր
։ վար–
չասլեաբ
գիտել
տուաւ թէ ինքն ալ նաիսկին ռագ–
մէկ է եւ քլբմրէնէ
անոնց
Հոգեբբ,
Բայց
ւղէտք է
դու՚.մ ճարեք ելոչ թէ ճառ խօսիլ։
«ԲսանեւՀինգ
տաբիէ ի վեր կբ հագրեն
նախկին
ոազմիկներր ^
սնամէք
յոյսեր,
էգատբանքներ
, սուտեր
բաշիսե -
լով։ կառավա
րութիւնր
կ՝՚ոլզէ պարկեշտ
գորհ
մը
կսւաաբել
, աւելցնելով
ֆրանքին
դնելու
կաբոգու
թիւնբ
•. ի՛՛նչ կ՝արմէ
10
՝Գ յաւելում,
եթէ ապ -
բուստի
ղինբ պիտի
սււե^այ
20% »է
ՈԳՈԳՈԻՄՆԵՐԸ
Հեա՚լՀետէ
կբ
հանրանա՛ն
Ֆրանսայի
մէք; Երկու
թում բեր
քանդուեցան
Պոոտոքիւ
մէք։ Հագար
Հո՚յի
"՛յլուբ
էիոիէսճգրուե -
ցան։
Բագմաթիւ
ճամբաներ
փակուահ եւ
ամբոզք
գիւգեր
կգգիացահ
ենէ։ Գետերու
յոբգումբ
կր շա
րունւակուի
ամէնէ կոգմ , սկսելով Ա էնէն;
Պիրեն -
եան
լեռնեբուն
մէք ձիւնակոյտերու
գոՀ
ռացթլ
երկու
բան ո ւո բնւ ե ր : Մեհ
մ աաՀողէ՝. լթիլքլ կբ աիրէ
կրբնոպլի
շրք ս/1 ին մէք :
ՎԻԷՆՆԱՅԻ
ԽԱԳԱԳՈՒԹԵԱՆ
ՀԱՄԱԳՈՒՄԱ -
ՐԸ փակուեցաւ
, կոչ մբ ուղգելով
Հինգ
Մեհեբոլն^
ոբպէսդի
անէմք-քապէս
մոգով
դումարեն,
խսէղս, ^
ղոէթեռ՚ն
եոաւքեայ
ոաշինք
մր կնէ.օեքոլ,
գինաթա–
վո<ւթեսւ՛։,
մասին
բան ա կ ց ե քՈ ւ , ՛Բորէայի պատե -
րազմր
գագրեցնելոլ
եւն. . Համյբբ
:
Fonds A.R.A.M
