Եէկոէ դոԱվատխոէթխԱ
Ամերիկացի
լրագրող
մը,
Ուորըն
Ֆիլէփ"^
Վերքերս
յօգուաձ՜ մր Հ րաաարսւկեց
որ արաա^
ապուեցաւ
ուրիչ
բազմաթիւ
թեբթեբու
մէք%
Տօդուահ-ի՚ն
նսլաաակն է ասՀացուցանե
լ թէ
գրամատիբութիւ^
բառբ
երկու
աաբբեր
նչանա^
կոլթիւն
ունի Ատլանաեանի
երկու
ափերուն
փբ–
Ը՚"՚յ
է
Ի՚եքՂէ"
"V «յ-ոզովրգասլեաութիւն»
բառբ
Բ֊"լ"Ր"Վին
աաբբեր
իմաստներ
ունի «քյբկաթէ փա–
րագոյր^ին
մէք կամ միւս
կողմբ։
Պ • Ֆիլիփս կբ բացատրէ
թէ
դբամատիբու–
թիւնր
Հքիացեալ
Նահանգներուն
մէք կը նչանակէ
բաբձբ
արտագրոգոլթիւն
,
բարձր
՛աշիատա -
վարձք,
լալ ասչրանք եւ աման
գինեբ,
ինչ որ ա—
մ էն ուն ել մ անաււանգ
ա շիւա տաւո
բին
կ՛ա սլա Հովէ
կեանքի
այնսլիսի
սլայմաննեբ
ոբոնք
կլբոսլայի
մէք
միայն
մեծաՀաբուստներուն
վե
րապաՀուահ–
են % Հեզ
ինա կբ չի վաբանիր
իր մտածումը պատ–
կերացնել
Հետեւեա
լ բագգա աութեամ
բ •
Ամ եբի–
կայի
մէք գոբծաւորբ
կբ ճամբորգէ
ինքնաչար,–.
ժով,
քյւրոպա
յի մէք՝
Հեծանիւով,
եթէ
ունի։
Ակն ա րկբ ուղգուձած չէ միա
յն Ֆրանսայի
, ա
յլ
ամբոզք
ւբո սլա յի , մ էքն
ԸԱ՛"
լով
Անգլիան
, որ
կբ տառապի
իր միքակութեան
մէք, իբրեւ
Հետե
ւանք
բնկերային
վերիվայբումներոլ;
Պ–
Ֆիէիփ"
կ՝ամբաստանէ
քյւրոպա
յի
գո րծատէրեբբ
ոբոնք
կամ ոփին կբ քլատեն
տնտեսութիւնբ
եւ արտա–
գրո
ւթի
ւնբ
, բարձր
պաՀելու
Համ ա բ
գիներբ եւ
նուազեցնելու
Համ ա ր աչխ՛ա տ ա փա րձքե ր բ :
ճիչգ է որ եւրոպական
գիներուն
բարձբա–.,
ցումբ
մտաՀոգութիւն
կբ պատճառէ
ամէն
տեգ։
^ք1ՐԳ՚"՚յին
պատուիրակութեան
, ոբ գործբ
փրա
յէն
կբ ՚՚նեաէ , տիբոք առքեւ պատախանաաոլ
չ
բլլալու
Համա
բX
Նորտման
այնքան
յառաք
կ^եբթայ
որ կբ
Հարցնէ
Ս
իքոլայչիքի.
ԼեՀաստանի
գրաման
շբ քանին , ի՞նչ
կ՝բ–
նէին
ձեբ կինն ու
զալակբւ
- ՜՜ Տգաս
Գերմաննեբբ
ձերբակալեցին
եւ չաբ–
չարեէլին։
Գաւլտնի
կազմակերպութեան
մբ
օզյ–֊
նութեամբ
, յաքոզեց՚ալ
Հո լնգա
բ իա փ՛ախչիլ , յե
աոյ
ԳաՀիբէ ելԼոնտոն : Վ՚ալոփ
1լնոքս
,
Աուչ՚Լք՚զի
ճամ բ՚սն
բռնեց , յետո
յ քիտվենսսլբո
լքի , ոլ չկր
նալով
ինքզթէւքբ
բո լորով
ին գտնել,
քանի մը ամիս
առաք մեռաւ
յ
,
՚. ՝
ի(|աո.
Գոնէ
ներոզութիւն
խնգրեցէք
, իրա՛
լագ էտ Նոբտմււ/1ւ
,
բա յց ապագա
յին
կեն ց ազա
գի
տութեան
գասեր
առէք։
ԸնգՀանուր
մռլտուքի
մ էք
, գատը կբ չարու.–
Նակոլի
X ԼեՀ քազաքազէտբ
խօսքբ
կ՝ուգգէ
լձււլ–
գիմ ա իսօ սն ե ր ո ւնւ :
ինչ որ ալ մաածէք
, ես իմ երկրիս
չաՀե՛ ՝՝
բուն միա լն ծառա
յած եմու գ" ր^իբ
չեմ
գաբձած
ոեւէ օտար
սլետու թեան , ինչպէս
Միաց ե՛ալ Ն ա՛–
Հանզներուն
X Ես կբ ս/այքաբիմ
ԼեՀաստանի ան–
կախութեան
Համար։
Նմ՛անապէս
, պայքար
մզեցի
Համայնավարներուն,
իրենց
կարմիր
գիկաաաո–
րութեան գէմ , ու կը խորՀիմ թէ գերս չէ վեբքա–,
ցած
։
Այգ
բարձրացումը
կբ խախաէ
գբամէն
ներքին
արժէքբ
, բարձրացնելով
ա րտագրե լի նիւթե
բուն
գինբ։
Այս
առթիւ
ա րտասաՀմ անեան
Հ րապա՛ բակնե–
րէն
Հասած տե զե կութիւննե
բ բ իրաբ կը
լրացնեն։
Ի բրել
գա րմ՛ան ա յս կացութեան
1լ առա
քաբ–
կեն
իքեցնել
գրամին
արտաքին
արժէքբ
։
1936^5.
ի վեր Ֆր՚ոնսայի
մէք այս միքոցը
ի
գործ
գրուած է ելնոյնիսկ
չարաչար
գոբծած–
ուած է աւելի քան ուրիչ
ոեւէ
եբկբի
մէք։
Ար–~
գիւնքբ շատ ք՚^քալեբիչ
եգած
չէ ։ Այս գարմանբ
մ իշտ վագանց
ի կ զարկ
մբ տուած է գոբծառն
ու
թեանց եւ Հետեւտնքր
եգած է ներքին
գիներուն
ել
սւ շխատտվա
րձքի
բարձրացումբ,
գ ե բ ՚ ՚ յ ի ի–
քեցնելով
իրականացած
«չաՀ»բ։
Այսօբ
ամէն մարգ
Համաձայն է ոբ
մբցոլմին
գիմանալու
Համ՛ար
անՀրաժեշտ
է իքեցնել
ներքին
գինե բ ը , բարձրացնել
արտագրական
ուժբ , բար
ւոքել
ճ՛ա րտա բաբ ուե ստա կան
սար քուածքբ
։ կա–
բելի չէ կիսկատաբ
եւ մասնակի
միքոցնեբով
վւրկել
Եւրոսլայի
տնտեսական
, ելմտական
ել գբէս–
մական
կացութիւնը
։
ԸնգՀակառակն
, ամբոգքական
եւ արագ
տնօ–
րինութիւնւներով
է ոբ Եւր ոպան
ւզիտի
կարեՆա
յ
վ՚բկե
լ իր գրամ
ը , տն տ ե ս ո լթ ի ւն ը , չնոբՀԼււ
ելմ-
տական
աւելի արգաբ
կազմ ակե բպո լթեան
մ բ :
Հ– Մ–
ՀԱՄՐԱՐՋՈՒՄԵԱՆ
՛ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈՎքյՎ
ԱՆթ1շԼԻ պաչտօնեանե
բբ գործագուլ
մբ սար
քած
էին եբէկ,
երկուչա՛բթի
, ժամբ \\էն
18.30։
ՀՆԳԿԱԱՏԱՆԻ
վարչապետբ
, Պ •
ՆեՀբու
,
լ այ տա ր ա բ ե ց լրագրական
ասուլիսի
մբ մէք թէ
«.Մ՚սրվ՚ոի
վա բգասլետութիւն
ը մաչած է այլեւս
I
Այսօբ երբմա րքսականոլթեան
մ՛աս ին կը խօսին\,
յեաագիմական
վարգապետութեան
մը մա՛սին
խօ
սած
կ՛՛բլլան»
։
ՏԱԱԸ ՕԳԱԶՈՒՆԵՐ
ձերբակալուեցան
թէՀ–
բանի
մէք , իբբեւ
Համա յնավա
ր , երբխուղա
րկու
թիւն կր կատտրուէր
ձաիսակողմեան
թուտեՀ
կու
սակցութեան
մէկ խումբին
մ էք ։
Ոսաիկաններբ
աարճա^ւակ
մբ կր փնտռէին, երբ գտան
կուստկ–
ցութեան
մէկ ա տ են տ ղբ ո ւթի
ւն՛բ , օգա
չո՚էնե
ր ո ւ
ցանկով
։
՝9Ի^ԱՎ
Ա •
Բաիստագոլչակբ
բս՚ած
է ր ո բ
տ՚արօրի
նակ
բսւ՚իստ մը պիտի ժպաի
քեղի ։
իրականացա՞ւ։
ՁաքԱ մը ՈսՐուկոէհյեԱ
բ–
Այո
, ինքնաշա՛րժի
ւարկած
ունեցա
յ •
կինս մեռաւ,
աղքիկս
վի րաւո րուեցաւ
,
մեքենտն
.բ-կ.
1ր
եղա՛ւ,
բայց
,
տարօրինա՛կ
բախտ
գրպանի
ժամացո
յցս
բնա՛ւ չէ բ խանգարուած
•
X
ՊԱՐՈՆԸ •
Ա՛լ ՛այս շարժավաբբ
գործէ պի
տի արձա՚կեմ
• չոբբ՚՚րգ
անղ տմն է ոբ կեանքս կբ
կբ վտանղէ
իր անխոՀեմ
Քչեէովբ
։
ԿԻՆԸ՝
Մեղք
է. Հինգերոբգ
առիթ
մբ եւս
տուր
իրեն
. . .
Հ
6
ԱՌԱՋ»Ի
թԵՐԹՕՆԸ
ԹԻՒ
13
ԼՐՏԵ11նԵՐՈԻ
(ՎԷՊ ՎԵՐՋԻ՚ե ՊԱՏԵՐԱԶՄԷ՛Ն)
ԹԱՐԳՄԱՆՈՒԱԾ
ԱՆԳԼԵՐԷՆԷ
Ասկէ ղա՛տ կան նա՛եւ ե՛րկու տարբեր
ձեռագրե
բբ,
Հետեւաբար
երկու
Հօրլօքնեբ կան խնգբոյ ա–
ռարկայ
:
Այ"
, սակա՛յն
. . .
Վա
յ րկե ան մբ. իսկական
Հօր լօքբ
կ^ո րո չէ
գործէ
Ք՚"չ՚"–իԼ՚՛
ճիչգ այգ միքոցին
գեբման
լբբ–
տես
մբ կբ փափաքի
ծպտուիլ եւ մտնել
սլա րկե չտ
մարգու
մը մորթին
մէք։
ԱՀաւասիկ
՛ա՛ննման ա–
՛լիթ մը իրեն Համար՛; իբ •գէմ՚բ
կ՚ելլէ մարգ մբ,
որ ազգական
մբ իսկ չունի , կորսնցուցած
է իր
կինբ : Աւելի նպասէակա յարմար
մ է կը
կք"րելի
ՀԷ
գանել
։ Ուրեմն
Հօրլօք
կ՚աներեւութանայ
եւ երկ–
րոբգ
ՀօբՐՔԲ Կբ մտնէ անոբ
մորթին
մէք։
Զեր
կարծածին չափ գիւրին
գոբծ
մբ չէ
ատիկա Պ– Փօնթիւի,
ըսաւ
Մարչբլ։
Եթէ
Գ"՚–Ք "՛՜բիչ
բացատրութիւն
մը կրնաք
գտնել , լաւ ։
Ոչ, սակայն ես ալ, ուրիչ բանմբ
խոբՀե–
ցայՀ
Անչուչտ
իսկական
Հ**ՐԷ*՚ՔԸ բարեկամներ
ել
յաճախորղձեե
ր ունէր
։ Գժուա
բ պիտի
չբրայ ա–
նոնցմ է մէկ քանին
գանել եւ անոնց
ցոյց տալ երկ
բոբգ
Հօրլօքբ։
Լալ
խորՀեցաք
Մաբչյւլ,
գ՚՚չեց
Փօնթիւի
իսանգավառ.
անմ իքա սլէս ոբ յաքողիք
գտնել
նախ
կին
յաճախոբգները,
իսկոյն
ինծիաեզեկացուցէք.
ես պիտի վարեմ
ա յս գո բծբ.
մ ի
մ ոռնաք ոբ
Հօր–
1ՐՔԲ
իմ մարգս է
յ
Տաքոբգ
օրն իսկ Մ՚"բչԲԼ
յաքոգած էր գտնել
յա ճ՛ա խորգն
եբէն
մ ին՝ որ տա ր՛ինե բով
ծիսախոա
զ\նած էբ Հօբլօ^ի
խանութէն
. Հետքբ գտած էբ
նաեւ
աղքկան
մը որ ատենօք
իբր սպասուՀի
ծա
ռայած էր Հօրլօքի
բնակարանբ
։ Փօնթիլիի
կար–
գաղրոլթեանՀամաձայն
անոնք գիրք գրաւեցին
նա
խարարութեան
գրան գիմաց
։ կէսօբին
բոլոր պաչ
տօնեանե
ր բ գուբս
ելան , սակա
յն երկու
վկանեբբ
չկրցան
ճանդալ
Հօրլօքբ
։
Ուբեմն
քախքախիչ
փաստ
մբ ունէր
Հիմա
Փօնթիւի
։ Այգ մարգբ
Հօր–
ւ**քբ ւէր՛–
֊
Թէեւ ես ամէն
օբ առի
թբ
ոէ5ւիմ Հետեւե
լու
Հօրլօքի
չաբժոլմնեբուն
, սակայն
կ՚ույլեմ ոք գիտ
նանք նաեւ թէ ոփքեբ
կ՚այցելեն
իբ տունբ
գիշեբ–
ները։ Պէտք է մէկբ
տեղալորենք
անոբ տան
մ օ – ֊
աերը
, որպէսղի
կարեԼանք
Հետեւիլ
իր
բոլոր
շարժումներոլն
:
Այս
գոբծին
մէք ալ կրնանք
ճօբճէն
օգ
տուիլ , բսի ։
֊
Գո՞գբ։ *
Այսինքն
նախկին
Գ՚՚ԳԲ,
^չգետի–
Կրնայ
Հ՚^ԲւՐքի աան մ օտ սենեակ
մբ վաբձել,
Հետեւելու
Համար
իր շարժումներուն
X
Լալ, արգաբեւ
ճօրճ շատ մբ
ոստիկաններ
բէ
աւելի
ճաբպիկ է :
.ճօրճ չատ ուրախացաւ
երբ լսեց թէ
Փօնթիւի
նոբ պաչտօն
մբ կ^առաքաբկէր
իրեն։
Նոբ
Հագուսանեբս
կըՀաղնիմ եւ
կ՚երթամ
«Յառաք»ի
երիաաաբգ
աշիւատակիցներէն
Մթ
շ է լ Պետրոսեան որ վերքերս
Ալֆոբվիլէն
Աօնթե–
վիտէօ գացած
էր , Հետեւեալ
կերպով կը նեբկա*–
յացնէ
իբ առաքին տպտւս րութիւննե
բ ը.
«Շաա մեծ տարբերութիւն
կայ այս երկ
րին եւ Եւրոպայի
կեանքին
միքեւ։
Ընկերական
շբքանակս
վե բագտած
եմ : Ամէն
կիբ՚"կի
Հ ՛
3՛
Գ՛
Վռամ եան ակում
բ կ՚երթամ
: Հոս ե ր իտասա
րզնե–
բբ աւելի
շուա օտարացած
են քան Ֆրանսայի
մէք։
Լաղոլագիլտ
են Հայերէն
խօսողներբ,
նոյնիսկ
մեր
լնկե
բնե
բու
զաւակներբ։
Ես ալ
Հաւանաբաբ
՛նոյն գժբախտութեան
ենթարկուէի
, եթէ
Ֆր՚"ն^
սա յի
մ էք Հետեւած
չրլլա
յի Հա յեր
է՛ն
լեզու ի գաս
՛ա լանգութեան
։
Ամ առ է ել օգբ սաստիկ տաք ։ Բ աղաքը
մ եծ
յառաքգիմոլթիւն
կրած է վերքին
տարիներբ։
Հ՛ա
յերբ մեծ մ ասով վա ճառա կտն ութեամ
ր կբ ւլբա–
ղին։
Ան՛ոնք երեք
մասի
բամնուած
են •
Հա
յա,–
խօսներ , թրքախօսներ
եւ տեղական
լեղուն
՚էոբ–
ծածոզճւեր
։
կուս՛ակցական
ղետնի
վրայ, կան
Գաշնակց՚ա–
կաններ,
Համայնավա
րներ եւ Հնչակեաններ
։ Եօթ
ութ
աարի առաք
Հնչակեա^/ւերը
օղտագո րծե ր են
աեղական
ձա յնասփիւռը
, եւ զբպարտե
ր *իա շեակ–
ցութիւնբ
։ Նո լն օբբ եբիաասարգնեբ
կը
ծեծեն
ա յգ Հնչակե անները ե ձա յն աս ւիի ւռբ
ա յլեւս
1լ ար
գիլուի
իրենց։
քիուբէնեան
մբ կայ որ
թբքական
սկաւառակներ
կուտայ
ձայնասփիւռով,,,Օր
մբ Հ՚ա–
մ ա յնավար է , օր մբ Հնչակեան,
օր մբ ո՚ամ կա–
վար եւ միչտ Հակտգսւ
շն՛ա կցական
։
Մենք,
Գաշնակց՚սկաննե
րս ալ ունինք շաբա
—1^
թական
ձա լնասվւիլռբ
երկուքուկէս
ժամ մեր
տ րամ
սէ
՚գրո ւթեան
տակ ։ Հո ս որեւէ օտար
կու–.
սակցութիւն
իրաւունք
չունի
գործելու։
կան նաեւ
Արմենիա
Ե՜րիա
. Մ իութիւն
մբ եւ
եբգչախոլմբ
մր
։ Շաբթոլան
մէք երկու
օր Հա՛յեր էնի գասբն-ա
թացք
տեղի
կ՚ունենայ
, մէկբ
աղքիկներուն
,
միւ
սբ տղոց Համասբ
։
200
արձանաղրուած
աչակերտ–
ներէն
մի՚սւյն
30
Հ՚"ւի
Գ՚ՂՐ"Ց ԿՐ
յաճտխեն։
Գեկտեմբե
բի "կիդբբ
աօնեց
ինք
Գ՚սշ^։ակցու–
թեան
րզ տարեղաբձբx
խօսեցաւ
բնկեր
Գաւիթ
Գաւիթիսանեան
: Այստեզի
Հանզէսներբ
մ իեւնո
ին
իսանգավառութիւնբ
չունւին
։
X
Ուրիշ
՚ողբի՚-րէ
մբ կըՀագոբգեն թէՀա–
բաւտլին
Ամեբիկալի
Հալ զազոլթբ
լծուած էխա–
՚լ՚՚՚՚լ ել ստեղծաղո
րծ
՛ո շ/սա տանքի : Ա ան Փաւլո
յի
՛քէք տեղի
ունեցած է Ազզա
յին
Մ արմնի
րնտրոլ–
թիւնբ եւ չտՀած է Գա
շնա
կ ցութեան
ցսնկբ
: Մէկ
տարի առաք Աօնթեվիտէոյի
մէք
Գաշնակցութեան
տե ւլա կան
կազմբ
ղնեց ակում
բ
մ բ որ օժտուած է
բնղ ա րձակ
Հողամասով
մբ ։ Ակում
րր
կո չուած է
«Վռամետն» : Այժմ
ակումբին
Կիցկբ
կտոուցուի
նաեւ լ^գարձակ
սբաՀ մը։
^
հԱՐԳԱԴԷԲ ԵՒ
ՏԱՐՏձյ-ՒՏԷԲ
իսկոյն
տուն
մը կը վարձեմ
Հ**րլօքի տան մօտբ :
Յաքոբգ
օբբ
մեզի տեղեկա
ցուց թէ տուն
մ բ
գտած էբ գբեթէ
Հ*՚Ր1՚*քի աան գէմբ :
Հիմա
կբնամ
Հետեւիլ
Հոբլօքի
բոլոբ
չա ր–
ժումներուն
, բսաւ
ոլբախութեամբ
։
Օրերբ
կ՚անցնէին
եւ ,,ճօրճ
Հետաքրքրական
"11՚^1 Կւ՛. Հազորգէր. ոչ ոք կ՚այցելէր
Հօրլօքի։
Փօնթիւի
անՀամ բե րութեան
նչաններ
ցոյց
կու
տար եւ ֆրանսե
յ։ էն էեգուով
ան է ծքնեբ կբ կար
գար : կեգծ
Հ**Բ լ՚՚*քԲ
ան չՈ լշտ նպատակով
մ բ մբ–
տած էբ Նախարարութեան
գրասենեակբ,
բայց
^՞՚ԲԲ
յ՚"յ՚"՚^Ի ոլիաի
բլլար թէ ինչ կ՛՝բնէ :
Գիտեմ թէ Հօրլօք
ղու ր
տեղբ չա
շխատիբ
Հոն , կ^բոէբ
Փօնթիւի
, այսուՀանզերձ
տասբ
օրէ
ի վեբ կբ Հետեւիմ
իբ շարժումներուն
, եւ ոչ մէկ
կասկածելի
շարժում
բրած
է ։
իրիկուն
մբ սակայն, երբ Փօնթիւի
զործէն
վեր աղա
բձա
լ , նկատեցի թէ ա բաա
ս ովո ր բան մ բ
պատաՀած
էբ։ ԱՀաւասիկ
իր պատմ
ութիւնբ.
Այգ
^ԲԲ Հեռաձա
յնբ
Հնչած
էբ ։ Հ՚^ՐԷ՚^Ք
ձեոք
առած էր լ^կալուչբ
եւ պ՚՚՚Հ
մբ մտիկ
բնելէ
վերք
« Շատ լալ. Հիմա
թուղթեր
բ կբ բերեմ » բսած
եւ
մեկնած
էբ : Մեկնելէ առաք սակայն
իր քովի
ազ–
քըկան բսած
է բ թէ ղ րա սենեակի պետե րէն
Ամիթ–
սլ^
կանչած էր գինքը։
Իրիկուան գէմ,
գործէն
վեբք,
Փօնթիւի
րնկերակցութե՚ամբ
նախարաբու–
թեան
գաղտնի
սպասարկութեան
պետին
որ կբ
ճ՚անչնաբ
զինքը
փութաց
Ամիթսընի
մօա։
Այնպէս կը կարծեմ թէ .այսօր
Հ<*րչ»ՔԲ
կանչած էիք կարեւոր
գործի մբ Համար,
սկաալ
Ֆ ր՚*^՝ա ց ին :
Fonds A.R.A.M
