ԼԸ աաւա Չսօւաւըի) ճէաաա ԸԻ1 ^.սւ^օրտ I
17, ք^ստ
ՕՅաշտաշ ֊
Ր ^ Տ
(13)
աււօ։
I ՕԼն I ^ ^
Վեցամս.
1100
ՓԲ–,
Տւպ».
22»0,
Արտ–
300«
ՓՐ՛
ւտւյնօտ.
ւծ–70
Գին
10
ՓԲ
–
շ.շ.ւ*.
քտա
ւ^ււ–^
1«6քՇք6(1ւ 15 Ճ0Ս1 1951 Չ
՜ ռ ր ե ք շ ա բ թ ի
15 Օգսսսա» ^
27րգ
ՏԱՐԻ -
27
Տօ.
6534–՚նռր
շբյան՛
թ ի լ
1945
Խմբագիր
ՄԻՁԱէԵԱՆ
ՄԵՐ
ԽՕՍ֊ք^Ը
Ա<Ա Թկ Ո՛ՒՐ
ՀԱՍԱն1^
Աաենէ
մբ ի վեր,
թուրք
թերթերր
թղթա -
կիցներ
կր ղրկեն Հայաշատ
չրքաններ
,
Գ Է ՚ Ղ Է
սուրիա-Լիրանան
, ւղտոյաներ եւ ւղրսլտումներ
կատարելու
Համար :
Եւ– կրՀրաաարակեն
թղթա կցռ
ւթիւ՛ններ՝
մեղրաձ-որա՜ն
ղովեստներով
:
Ա անաւանգ եթէ
Հիւրասիրոլթիւձհներ
ալ վա
յե լահ՝ են % կամ
թուր
քերէն
իսօսակցոլթիւեր
լսած՝
Հայկական
րերան–
ներէ։
(քԲւր չեն լսած...) :
Վերքեբս
առիթ
ունեցանք
նմոյ^եր
Հրատա
րակելու %
՝Րիչ անգին
պիաի կարգաք
"՚֊րէչ
՚^Ը.^
յ՛ա
ւելեալ
մ անրամ
ասնոլթիւններով\
Կբ թուի
թէ
մ ա րգիկբ
կարօտ ցտ՛՛ծ
են
մեր
տարագիր
րաղմ ո լթ իլննե րբ : ճրագով
կր
փնառեն
երբեմնի
<ձվաթանտաչ»ներր
% Հրապարակալ կր
տա րվա
ղեն անոնց ա րմ ան ի քեե րբ , չինարար
Ոգին
ել յարատեւ
աչիսատանքբ։
Մ իեւնո
յն աաեն
, կ՝ռւզեն
մ ոռնալ
,
մ՚ոռցնե՛՛լ
անցեալ
ղէսլքերր
, <ձորոնց պատաս խանատո
լո լ -
թիլկլբ
կ՛՛իյնա
յ
Հին սերռւնղներուն
"րոչ
մէկ
իսմ րակցութեան
վրայ% :
ԳակիճիԱ առաչիԱ գո
^ծեդ
Նոր
ղաՀլիճբ
ղ՚ւրծի
ձեռնարկած է արգէն
,
քննե լււ լ Համար կարգ
մր խնգիրներ
, որոնք
ան
միքական
լուծում կբ
պաՀանքեն։
Նախարարական
առաքին
խորՀուրգր
պիտի
գումարուի
ուրբաթ
կամ չարաթ,
էլի՚՚լէի
պալա
տին
մէք։ Օրակարգին
ւիրայ կան Հետեւեալ
ստի
պողական
իսնղփր՜Լերբ,
ցորենի,
միսի եւ
բուր
գի ղիներր,
ածուիսի
իսնղիրր,
բեկերային ապա
Հովութեան
սնտուկներուն
բացր :
Թերթերր
կբ ղրեն թէ ամէնէն Հրատապ
խք^
^
գիբներն
են ցորենին
գինր եւ Ընկերային
ԱպաՀռ
վութեան
վա ր չո ւթ ե ան րացր :
կառավարռւթիւնբ
կ՝ոլղէ
3200
Ֆրանք սաՀմանել
լ
«ՀԱՅԵՐՆ ԵՆ ՈՐ Կ՝ԱՊՐԵՑՆԵՆ
ԹՈՒՐ-ՐԵՐԼ՚ՆԸ
-
. . է
լ ցորենին
գինր
(մէկ
լենգինարր)
, ռրպէս
ղի չսաիպոլի
րաբձրացնել
հացին
գինբ։
1950/
Հունձքին ատեն, գինր
2600
ֆրանք
էր . Հողագործական
սէնտիքաներր եւ
"՚բտաղրիչներր
կր սլաՀանքեն
3800
ֆրանք։ Նա–
Խ Մ Ր ֊ — Պոլաւյ «Ա գշամ» թ ե բ թ ի ն թղթա կ ի–
իոորգ
կաոավարութիւնր
առաքարկած
էր
3300 է
ց բ , ՀըՓ<ա Թւսիուղ, որ Առւբիա եւ Աւրանաս այ–
Եթէ արաաղրիչԼեբուն
ղոՀացոլմ տան, այն ա -
ց ելա ծ էթ վեբջերս, կր պաամէ Գ,Օւմասկոսէն
աեն պիաի
Հարկաղրուին
որոչ նպաստ
մր տրա–
ՊէյւաԼթ ղացա ծ ատեն
(Աարմարա
,
7 Օզւատոււ) .
մագրել,
ռրպէս
ղփ Հացին
գինբ չբարձրանա
յ :
Գամ՚ասկոսէ
ճամբայ
ելլելէ վերք,
միքոց
մր
Գալով
Ընկերային
ասլաՀ ո ւիո ւթե ան աագնա —
անձայն
անչչոլկ
մնւացինքւ փուտով
թօթափեցիեք
պին, բացր
37
միլիառ ֆրանքի
Հասած
էբ
1950/*՛։
"՚՛
"՚ ՝ ՚ ՚ "
. . . - •
"
^ղ^^ առաքին
վեցամսեային,
22
միլի
այս
թմ րութիւնր
եւ լսեցինք
ա րեւե լեան
եղա -
նակներ
, որոնք մեր կառքին
մէք կր Հնչէին : Ե՛–
ի՜՚ճչ
շարղինեբ
Չ նաղղալէ իչինտ է վ ուբ տ ու–
լար պէնի — ինսկիւտարա կիտէ՜բքէէւ ալտրաա
պիր եաղմուր– — Գըշլէյււն՚ըն է օնիւն տ է ր է տ իֆ սէ–
սի վար » :
Ընկերս
քս րսի.
կ՚երեւի
ոլղեւորնւերէն
չա
տեր
թուրք
են , մեր սիրտր պիտի
չնեղուի
:
Անղ
րադա րձան ք որ
երգին
մ
ասնակցողներր
1
րիւնաղանղ
պաամ՛ութիւնր
,
որ չատ Հեռուներր
պիտի տանէր
մեղ , եւ
ամ
փոփուինք
թուրք թղթակցին
մատնանչած
երեւոյ
թին
վրայ.
— « Շատ լաււ ժամանակ անցռւցինք Հ ա յ ե ր ո ւ
հետ ե ւ ամէնէն վերջ սա եղրակացութեան յ1ւսւ6յ––
ղեցանւք թ է 11ւ.քւրիոյ եւ էիբանանի մէջ Հ ա յ ե րն ե^
կ՝րնենք։
18-20
տարռլ դՏռատ ի աղաք են:
Եբբ
Օ թ օ պ ի ւ ս ^
կանգ աււաւ
պէնղին։ ի կա յանւի
մ ր առքեւ
, րարե -
կամ ացանք
այւլ տղոց
Հետ։
Րոլորն ալ Հայ են եղե բ :
Ամ րո ղք
ճամբու
տեւողութեան.
Հայերէն
միակ
րառ
մբ
չխօսեցան։
Րրենւց
մ իքեւ միչտ թուրքե
րէն
կամ արարերէն կբ
իսօսէին, :
Այս
երւլերր
ուրկէ՞ սորվեցաք.
Հարցու
ցինք
:
Ա եր տուներուն
մէք յաճաի, կր Հա՛ւաք–
ուինւյւ , խրախճանք՛ներ
կր սարքենք
, պաատսխա–
նեցին, : Ա իասին երդեր
կ՝երղենք
,
Ո
-ատիօ մ տիկ
Այս
Հայերէն
ոչ մէկբ
Թուրքիան
աեսած
է։
Հակառակ
ասոր չատ մաքուր
թուրքերէն
կր
խօ–
ոին,
Անւաս^ոլՈւի
Հնչոլմով։
Մէկր
րսալ.
իմ մեծ մայրս բնաւ
Հայերէնէ չի գիտեր
է
որ կ ՚ ա պրե ցնեն թուբքերէէւբ » :
Անչուչա
կր չափաղանցէ
«Աւլչամ»/
թղթա–
կիցր
) թ ե ւ տալով
իր երեւակայութեան
:
-.–՚֊ Եւ սա՜կա յն , առաքին վկան չէ ինք , Հաստա
տելու
Համ աբ թէ թրքա խօսո ւթի
ւնբ
տայտածռլած
է ա յ գ երկու
բաղմ աՀայ
ղաղո ւթնե բուն
մ էք ։
Հա յկական
գրիչներ
ալ արձանագրած
են եւ
կ^՝արձանաւլրեն
այս պա՛րաղան :
Տարիներ առաք, բուռն պայքար
բացուած
եւ
տուգանք Հաստատուած
էբ թրքաիսօս"ւթե
ան գէմ
է
կարելի՞ է պարտկել
ա յս
՛ԼԷ ԲՔԲ
) "Բ *^իայն
Աուրիա—Լիրանա՚նի
յատուկ
չէ :
Թերեւս
ա յլասե րածներ
են այն
երիտասարգ–
ներր որ թուրքերէն
երգեր,
իսօսեր եւ
լնտանեկան
պատմ ութիւններ պատմ եր են :
Ո՚^ւբ չկան այլասեբածնեբ
:
Բայց,
այս ավւերէն
մինչել
Ամեբիկա, եթէ
«չաբգի՚^նեբն
ոլ
իմրքա խօս՛է ւթիւն բ տակաւին կբ
պաՀեն
իրենւց Հմ՛այքր,
միայն
ա յլասե րտծնե
րուն
վյ""՞յ
ԷԴյ՚եայ
մեղքրէ
- .
. .
^ .
, ւ – ^ . »
Պատասխանատու
չէ" , այսպէս կոչուած
((.ար– կր վւափաքին անգամ
մր եւս տեսնել
Թուրքիան
,
գոյՖ Հասարակութիլնր,
իբ
երկդիմի
գէբՔ"Վ՝
էբենցմէ
ոմանք կր վւավւաքին
նոյն իսկ
Թուրքիա
քաքալերութեամր
կամ ապիկաբոլթեամ
բ :
Հաստատուիլ։ Կբ ցաւին
ոբ մեր այսօրուան
օրի–
Պատասխանատու
չե՞ն
ծնողներր, ոբ թ"յ1 նական, տ րամ տգբռւթ եանց Հաւք աձայն
, չեն կբնւաբ
կուտան
թուրքերէն
ի"ՕսիՀ իրենց տուներուն
մէք։
ի բաւլո րծե
լ իրենւց ա լգ փափաքր
։
Պատասիսանատ՚էւ
չե՚^ն այն եբ իտասա րգնե բր
,
Շատ լաւ մամանակ
անցոլցինք
Հայերու
Հետ,
որոնք թուրքերէն
կր խօսին կամ
լսեն սրճարան - ել ամէնէն
վեբք սա եղ րակացո
ւթե
ան։
յանգեցանք
ներու, Հանգիսավա
յրերու,
իսանութհերու
կամ թէ
Աուբիոյ եւ էիբանանի մէջ Հէւսյեբն եԱ որ կ՚ա պ–
Ա յս տս։
ֆրանքի բաց մր կ՝ե բեւա յ ։ կաղմ ակե
րէղռւթեան
ամսական
միքին ծաիսքն է
25
միլիառ
ֆրանքէ
Արգ
է յունիս
ՅՕին տրամաղրելի
գումարր
իքած
էր
1 3
միլիաոի
: Եւ կաղմակերպռւթիւ
՚1ւ
ր
Հաբկա
գրուած է օւլնոլթիւն
իսնգբե
լ պետական
դանձէն :
կառավարութիւնբ
Հաբկագրուած է մ իեւնւո յնւ ա–
տեն վե րաք՚սնե
լ
ա յս
կաղմ ա կե բ պո ւթ ե ան կանո
նագիր բ :
ԱԱգփա եւ ԽաԱ
կը ԽմաձայԱի*Ա
Թէհրանէն կը հեո1սւղրեն օղոստոս 13
թ ո Ն Ա ն –
կա1ավ
իկւիտանական
սլատուիրակր,
Պ՛Ա
թոքս,
այս
՛էի չե՜բ Բրանի կառաւիա րութեան
յանձն, եց
իր
ծրաղիրր
, որ կր բա,լկանայ
չ՛՛
րՍ
կէաերէ
։ Եթէ
ա^յս ծրաէլիրն
րնղունոլի
, Անդլեւիրտն,եան
րնկե -
րո ւթիւն, ր պիտի։ ղտդբեցնւէ
իր ւլո րծ ո ւնէ ո ւթ ի ւն ր
ի բա՛հի ւէ՚էք ։ Բանակցութիւննե
րբ վե բքնա սլէս
յու–
ոալից եւլբակա
ւլո ւթե ան Բ յան։ղեցան
,
երկու
պատ՛։ լի բ ա կո ւթե անւց խօսակցո
ւթենէն
վերք ոբ
տեւեղ
80
վայրկեան
:
*\՚՚բիտանակտն
ծրադբին
Համաձայն։
,
Անգլեւ
իրանեան
րնկերութեան
ստաց ուածքնե բ ր
պիաի
, 1 1 .
. ր • - -
Այս պատճառվ
տունր
միչտ
թուրքերէն
կր խօ–
Վ՝"Ի"՛Կ՚՝Իրանի,
ռր Հատուցում
պիտի վճ
լինք
1
Բոլորն տլ չտա մր րաներ Հարցուցին
Թուր
քիոյ
մասին։ Աանաւանգ
Հետաքբքբուեցան
իս—
թանսլուլոէի
, կե՜սա րիա յով
, Այնթէպով
, արաա -
կարդ չաՀ աւլ րւլ ռութիւն
մր ցոյց տալով
այս
քա
ղաքներուն
Հանգէպ:
Հայերու
Հետ մեբ մ տերմ ոլթիւնր
չարու–
նակուեցաւ
ճաւՐբոլ
ամրողք
տեւողութեան։
Պէյ
բութ կարդ
էք
ր աեւլե բ պիտի Հանդիպէ
ինք : Երբ
իքանք
Օ թ օ պ ի ւ ս ք յ» ,
մեր Հայ րաբեկամ՚ներր
մեղի
պանդոկ
ալ
ղ տան՛ - նոյնւիսկ
յ՚ոքորգ
օր փափկա՝. -
նկա տ
,1
ւթի
ւն ր ունեցան
մինչեւ պանգոկ
դա լու
եւ
մ եղ աււա քնռ րգե
լու :
Անոնց
մ իքււցալ կապ Հ ա ս ա ա տ ե՜ց ինք
նաեւ
տարրեր
Հա յերու
Հ ետ : Բոլոր
տարիքոտ
Հայե
րր
փողոցներու
մէք։
կբ խօսին ու կր լսեն
առանց
կարմրելու
: Առանց Հակազգելռլ
; Առանց
աղղա
յին արմանա պա աւո ւթեան
խնգիր
յա բուցանե լու :
Մինչեւ
ե՚^րբ
Հայկական
բերաններ
պիտի
պաամ են Հանդիպած
Թ" ւրքին .
Մեր տունւին մէք Բ"Լ" ՐԲ թուրքերէն
կր
խօսին : Ա ենք
ալ կր սո րվշնք
, լսելով
, իսօսե լո։է - • .
Պիտի չպատաՀի
որ յեաին
անՀատր
պար–
ծենայ
ամէն
տեղ, ճակատաբաց
ել րարձրաձայն
՚
Մեր տուէէին մէք միայն
Հայերէն
կր
խօսին։
Եթէ
մ եր աւլղա յին
գիմ
աւլ ծին ել ինքնուրո
յն
գոյութեան
Հիմնական
տարրր
լեղուն ալ պիտի
կո րսնց նենք,
ի՛՛նչ կ՝արմեն
մեր
քաղաքական
յա–
ւակնութիւններր
։
Եթէ
երեսուն տաբի վեր^ ալ Հայերն
են որ
կ՝ասլբեցնեն
թուբքերէնր
աղաա երկիրներու
մէք,
ալ
ինչո՛՛վ կբ տարբերինք
երէկոլան « րա–
յա րնեբէն
։
վերքերս,
Պոլսոյ
մէք,
Թուրքիոյ
կրթական
գործավարբ
նորէն
կր յի՚չեցնէր
տարինեբ առաք
արձակուած
ա,լղ։սնչան
մբ,
«Հայբեն,ակից
է
թուրքերէն
խօսէ՛» ։
ԱՀաւասիկ
«նախկին
Հայբենակիցներբ»
ինք–
զելքր չի վերարերիր
Հայ եկեղտեականնեբուն
:
նաբերաբար
կբ կատարեն
այդ պատուէրբ,
աղատ
ափերու
վյբայ..*
ՓԱՐԻԶԻ
ղրաւք՚տտունեբր
Գ"ց են
մինչեւ
Տ՛ *
հինգշաբթի առտու :
բեցնեն թ ո ւ բ ք ե ր է ն ր ։
Այգ մարգիկր
ս ոռցած
են
այլեւս
ան,ցեալի դաոն յիչաաակներր
:
Ա յգ ո ղբե րգո
ւթե ան,ց պատասխան ատո
լութ
իւ
նր
կ՝իյնայ
Հին սե րո ւնւգնե րո ւն որոչ մէկ
ի՛րմ–
րակցութեան
վրա
յ \ Այսօրուան
ս երո ւնւգնե բր ոչ
մէկ պատասխանատուութեան
րամի՛ն
ունին
Հին
պայքարներուն
մէք ել ոչ մէկ չաՀ կբ տեսնւեն Հին
Քէներլլ շարունակելււվ
։
Թուրք
ել
Հ այ
աւլղե բու
միքեւ
մշակութային
թորուն.կ կապեր
ալ
կանւ։
Հայերր
այսսլէս
կր
թոբՀ ին
Հ
իէքա
եւ ա յս սլատճառով է որ տաք վե–
րտբերում
ցոյց տուին
մեղի։
ԱՆԹԻԼԻԱԱԻ
դպրեվանքին
վերաաեսուչր
,
Գերենւիկ եոլիսկ. Փ" լատեան
, որ Պոլիս կր
գտնուի
ատեն,է մր ի ՛Լեր, անցեալ
չարթու
այցելած է
կուսակալին
եւ ԱպաՀո
,իու թե ան Տեսուչին,։
կ՛՛ոլ–
գէ կեսարիա
եւս
Հանղիպիլ։
Բանի
մր
թերթեր
Գրած է ին, թէ օտաբաՀ,,լս,տակ
կրօն,ալորն,եբուն
ա Րգի, լո ւած է ՛ա բար ոգո
լ թ իւնւնե ր կատարել
Թուր
քիո
յ մ էք • րա յց յետո / ճչգ՚։ւեցալ
որ այգ ար -
-
-
-
1.
քւ
լ
լ
րէ լնկերութեան
։ Ա անրամ ասնութիւննե
րր պիտի
^չգ"՚֊ին
յառսՎիկա
յին : Անգլիաց
ինե բ ր
360
մ ի–
լիոն
սթերլին
կր Հաչուեն
՝ ա յգ
ստացուածքներուն
արմէքր . իսկ
Պաբսի1լեերր
Լոնտոնի
սա կար
անին
տ ա ր ե գի բքբ թղթա տ ե լո վ , տեսեր
են,
ոբ բբիտա -
նական
գրամաղլոլխր
33
միլիոն
սթերլինր
չանց–՝
նիր։
ԱՀաւասիկ
րրիտանական
ծրագրին
չո րս
կէտերբ
1.
Րբիտանական
կառա,իա բո ւթիւն ր եւ Անգլեւ
իրան՛եան
րնկեբութիլն,ր
էլ՝լնդոլնին
քարիւղի
աղ–
ւլա
յնՀէւ,ցմանւ
սկղրունքբ
,
Համաձայն
երկու կա
ռավարութեանց
մ իքեւ
ւիո
իսան
ակո լած
^դք^"՚է
՜՜
ցու թե անց
է
2.
Բոլորս
ալ կ^րնդունինք թէ անՀրամեշտ է
անկեղծ
դործակցութիւն
երկու
երկիրներռւն
մի
քեւ
, քա րիււլի
ա բդիւնաւո
ր արտագրութեան եւ
էէաճաոէք ան
Հ ամ ար : Այս
ղ ործակց
ու թեամ բ , ի -
րանեան
պե տ ո լթ ի ւն ր իրաւունք
պիտի
ունեն՛այ
Հակակչռ ե լո լ քւսրիւղի
արտագբութիւնր
եւ չա -
Հաղոբծ,։ւմր
, Համաձւսյն
մարտ
20/
օրէնքին :
3.
Ր բիտ անւակ ան պատ՛ո
լիր
ակո ւթիւնբ
թ է ե ւ
մէկ
վայրկե.։սն իսկ չրնգունիր
թէ
Որ
եւ է քաղա–
քէ,։կանէ միք,ոմտո, թիւն
կա,ոաբած է
անւցեալին
՚^է^ » ք՛"՛յտ ձ՛իքոցն,եր ձեռք պիտի
աոնոլին
, ծա–
նուցաղիրներոլ
ւիո խանակու թեամր
, Որպէս ղի որ
եւէ
մ
իքամ
տութիւն
չկատարուի
Պաբսկաստանի
ներքին կաւք քաւլաքական
դո րծ
ե
ր ռ ւն
մ էք , ծրա–
գրուած
նոբ կաղմ ակե րւղո լթեանց
միքոցաւ։
Զո բրո րդ կէտր
(իրականին
մէք՝
առաքինր)
յիչած
ենւք էիեբր ,
գագարում
Ան։ղ լեւի րանեան
բնկերութեան,
եւ փոխանւցում
ստացուածքներու
:
Իրաղեկներու
կարծիքով
, եթէ
այս
ծրագիրն
լ^ւգռւնւո։ ի // քա րիւղի ճար,ոարաւլ ոբծո ւթիւնր
ամ-
բո՛ւք ո՛քին
,ի երա կաւլմ ուի
, Անգլիա
ել
իրան
կէււ
առ
կէ ս պիտի րամնեն վաճաոման
շաՀր
•
X
Անղ լեւիբաքեան
բան։ ակց
ութ իւննե լ/ն
՛ալ
յաքողած
կր Համէսրռւին։ : իրաք կէս առ կէս շաՀա–
րամին պիտի ստանայ
քարիւղի
արտդբութենէն
:
356
ՄԵԹՐ ԽՈՐՈԻԹԵԱՄՐ
քարայր
մր իքան,
Բշ. օր • , չորս
յանդուղն
երկբաիսո յղուեր , Պ իբէն
եան լեոներուն
մէք, Փիէռ
Աէն Աաոթէն։
Մէկու
կէս
մամ տեւեց
էոռաքինէինէ ՚Լայրէքքր
։ կայան
մբ
կս՚ղմակերպուած է անգունգին
մէք,
խուղարկոլ–
թեան
Համար։
(Լուրերու ;»արռւ6ակւ.լթիւնբ կարդաւ Գ– է » )
Fonds A.R.A.M
