՚*Հայ Մաթեաւ
Օք,,ը
ՑԱՑ-ՆԵՐ Գ Ա Ւ Ա ՌԷՆ
ԵՐԿՈԻ
ՅԱՆԳՈԻԳՆ
ԼԵՌՆԱԳՆԱՑՆԵՐ
ժամ– անակին
Լիոնի մէշ հայ աիկիններ
գեղե–
ցահ– էին
կազմելու.
^Հա յ
Հ/յՀ.
համար
ամէն
աարի
ցիկ գազափարր
ունե
«Մայրերու
Օր»ր, աօնե^
. - լ.
- ֊ ,
ւլ–
(քեծ Մօր օրին,
այսինքն՝
Ասաուած֊ամօր
Վերա֊
փոիւման
օրրւ
Շաա
լալ , րարի
ել գաղափարական
յղացում
մ(^ էր . չեմ ղիաեր
թէ ինչո՛ւ
կի սաա
մ՚Լ աց :
ինչ
որ ֊ալ եղահ– քԼԱայ պաաճառր, կ՝արմէ
որ
անգրագառնանք
անգամ մր եւս եւ վերակազմուի
,
վերակոչոլի այգ Օրր որ պիաի
րլլայ պաաիւն
ու
պարծանքր
հայ կիներու,
մանաւանղ
առիթ
մր
մեր
յարգանքի
տուրքր աալու
Հայ մայրերուն
:
Թ՚՚զ
րլլայ
նորէն
ու Հաստատռւ ի այգ Օրը,
ոչ միայն
Ֆրանսայի
, այլև ամրողշ
գաղթաշիսարՀի
մէշ֊, որպէսզի
քաչալերոլի
ել մխիթարուի
Հայ
^"՚ձա
"Լ՝ ^"՛յրենիքի
կարօտն
արղէն
իր սրտին՝
չունի
ուրիշ որեւէ
բաղձանք
, րայց
եթէ
տեսնել
իր ղաւակր
Հայ մեծցած
ու ղարղացած
,
իրենց
ճամրուն
մէշ մ տած
:
ինքն է որ անոր պիտի տա
յ
ել
պէտք է աայ
""յ^
կրթութիւնն
ու զզացումր
ոբ պիտի
ծառայէ
միայն
իբ երկրին
ել
մռզովոլբղին:
Երր ^Մ անո ւկնե
րոլ
ՕրՖր կր աօնենք
, մտա—
ծենք
ուրեմն
«Մայրեքոլ
Օբ^ր որ գերագաս է ան
կէ ել իր յատուկ
տեղր
ռւնի ազգի պաՀպանման
,
ցեղի կենսունակութեան
գործին
մ էշ , մ անւաւանգ
մեզի
նւմ ան ց անուցր
իլ
մոզո վու րղի
Համ ս։ ր :
Այսպէս
Հայ մայրերուն
պէտք է տանք
յարգ
•ռւ պատիլ
ել
իրենց մեծ տեզնւ ու անւկիւնր
ր^ւ -
տանիքի
կազմութեան
մէք,
Հայու
շունչով,
Հա^
յոլ Արտով
ու
շանքեբռվ;
Անչուչտ
լնտանւիքի
Հայրն ալ իր 1լարեւոր\^
տեւ^
ունի
ա յղ
մ անուկնե բուն
, զաւակներուն
ազ–^
ղա յին ղասա
իա
րակոլթեան
զոբծին
մ էք ;
կապոյտ
իյաչր չի՞ կրնար ստանձնել
այս
նա–
իսաձեռնւութիւն
ր, ի չաՀ մողովուրգի
եւ ի քաշա–
լե րութիւն
հայ
մ ա յրերու
աղգասիբական
ճի–
րուն։
ՄԷՆ-ԱԷ
եւլե
• վիճակնւեբր։ Եթէ Նարգունին
ներէ՝
պիաի
րսեմ որ
«ա,մբՏ)ւղ^ա1||ա(ն»
սլատմ աղրո ւթիւն
մբն է :
Հակառակ
Հինգ
Հարիլր
մեծտգիր
էքերէ
բաղկացած
Հատոր
մր
ԸԱալուն
, այս Հռյակապ
Գէւ՚ՔԸ. էէ Ր կրնար անչուչտ պարփակել
մեր պատ–
մռւթիւնւր իր րոլոր
մանրամասնռւթիւ1
։նեբով։
Հեզինակր
ղրած է չատ Հասկնա լի լեզուով
մր եւ
տուած է պաամ ութեան
բո լո ր Հ իւթ
եղ
մ ասեբը
սկսած
Հայ ցեղի ծագում
էն
մ ինչեւ
Լօզանի
ղաշ–
նագիրր
, ուր մեծագՈ
յն Հարուածն ստացաւ
Հա
յ–
կակա՛ն Գատր :
^ԻրՔեԼ ԷԸ կաբգացռւի
մեծ Հաճոյքով
եւ
ան
ընգՀատ
Հետաքրքրոլթեամբ
, գրուած
ՐԼլ"՚լ"Վ
չատ
յստակ
ել սաՀուն
ոճով
, նաեւ խանգա -
կաթ– չունչով,
վասնղի
Հեզինակր
ինչպէս
նա
խաբանին
մէշ կր գրէ -՝ ուզած է իր Հօբ ել իր
աղգին Հանգէպ
կատարե
լ
երկիցս
նուիրական
պարտականութիւն
մր։
Րայց
աւելի լալ է, լբի*– գաղափար
մր կազ
մելու
Համար
, կարգալ
գի՛րքն
իսկ
1
ՎստաՀ եմ
որ զայն կաբգացող
ամէն Հայ Հպարա պիտի
զգայ
ինքզինքր
Ա. Հ– ՆԱԻԱՎԱՐԵԱՆ
«ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(120)
կ. ՊՈԼՍՈՏ՛ ԳՐ^ՒՈՒ^քԸ
ՀԱՐ՚ՄԻԻ»Ի
աՇՏԱՀԱՆԳԷԱԸ
ՄԱՐԱԷՏԼ
( ն ս ւ պ ւ ա լ ս ւ ծ յ—
Հ. է–
«Աբհ^է՛֊^
Միութեան
տարեկան
գաչտաՀանգէսր
տեղի ու
նեցաւ
Յուլիս
29ին , կիրակի
ամրողՀ
Օրր
, Պ •
Նաճարեանի
րնգարձակ
ել զովասուե
պաբտէղփն
՚^էւէ՛
Այո տարի եւս մռղովուրգր
եկած
էր խուռ
ներամ
յ
Մ էկ վա յրկեան
յռտնկայս
լռութիւն
պաՀելէ
Վերշ, Հանգէսր
սկսալ
մարղփկներոլ
կողմէ
եբ
ղուած՝
«Յառաշ
ՆաՀաաակ»ռվ։
Օրուան
նախագաՀր՝
րնկեր Ա– Յակորեան ^
Համառօտակի
պաբզեց
նորակազմ
«Արծիւ^ին
եր
կու տարինե բու
ղործունէութիւնր։
«Մեր
մար -
զիկնեբր
պիտի աչխատին
աւելին
ը՚՚ել
յաշորգ
տարիս գարձեա
լ կարգ փսխել » :
Գեղարուեստական
րամինէն
վեբք
յ
բեմ ՀրԱէ–
ւիրուեցալ
լնկեր
իլ. Ա՚իսիթարեան
, որ
շերմապէս
գնաՀատեց
«Աբծիւ»
Ա իոլթեան
յառաշւլիմ
ո ւթիւ
նր ; «Այսօբ ան նախանձելի
գի՛րքի մր Հասած է եւ
մեր
մ՛արզիկներր
արմ՛անի
են գնաՀաաանքի
: Րայց
այս
յաշողոլթիւննեբր
մասամ ր
ձեղի կր պար
տին : ՇնորՀ իլ ձեր նե բկա յութեան
եւ քա շա լեր ո ւ–
թեան է որ անոնք սիրտ կ՛՚առնեն
ել ձեր րարոյա
կան ել նիւթական
աշակցոլթեամր
է որ «Աբ -
ծիւ՝»ր կանղուն կրմնայ»
։
՝
Վիճակախաղէն
փեբշ
նե րկայացուեցաւ
թա––
տերաիսաղ
մր, «Երկու
ծա
յրա յեղնե րր» :
Յաշող
էին
գե րակատա
րնե րր : ԱյնուՀետեւ
մ ինչեւ չատ
ոլշ
, տեղի
ունեցան
եւրոպական
եւ Հա յկական
պարեր։
Ժողովուրղր չաա գոՀ մնաց : ՇնոբՀտ -
կալութիւն
բոլո ր անոնց
որ
օգն ե ցին
ձեռնարկին
յաշո զո ւթե ան . եւ մ ասնաւո րապէս
պարտէզին
աիրոշ:
X
Յուլիս
\4ին ի պատիւ
«Արծիւ»ի
խաղա -
ցողնեբուն Պ՛ Ա՛ Թէճիրեան
սիրայօմար տբա -
մ աղրած էբ իր օղտսուն
պարտէղր՝
Վալապրի
մօտ,
ուր տեղի ունեցան
ղանաղան խաղեր :
Ա– ԱՐԾԻԻ
Ր՛Բ
ԱՊԱՇԱՒՍ՛
Ա • Նա Հանէ ղնե
բու
Ազ՚լ • ԱպաՀովութեան
Խ ո ր–
Հոլբղր
մ ասնւա ւոբ
նիստի
մ ր մ էշ
որո չեց որ
Թուրքիա
զերծ
կա ցուց ուի
Ա ռվիէ թ
արբանեակ
երկիրներուն Հետ առեւտուր
լնելու
արգե լքէն
I
ինչպէս
յայանի է, օրէնքի
մր
Համաձայն,
Ա–
մ երիկա ոեւէ օման գակութ
իւն պիտի
չլնէ
խոր -
Հ րրգա
յին ճակատին
բարեկամ պետո ւթեանց :
Արգ,
Ազղ՛ ԱպաՀովութեան
հք"բհուրգր
այս
բաց առո
լթ իւն բ րրաւ
այն նիստին
մէշ, որուն
կլէ
նաիսագաՀէր
՛նոյնինքն նաիսագաՀ
Թրումրն եւ
այս
մասին
զեկո յց
մ ր
Հ բա տա բ ա կո ւե ց ա լ
:
Ազգ *՛
քւյորՀոլրգր
այս ոբռշման
յանգեցաւ
իր րարեկամ
պետութեան
առեւտրական
կացութիւնր
քննելէ
վերշ : Մ ասնագէտներ
կ՝րսեն
թէ
ռազմագիտական
կա ր ե ւո բ ո լթ ի ւն ո՛ւնեցող
ա յս երկիրր
արեւմ տեան
Եւրոպա
յի ե րկիրնե բուն
Հեա
սերա յարաբերու -
թիւնն եր կր
մ չակէ . ա յս պատճառաւ
վերո
յիչեալ
արգելքէն
ղերծ պէտք է մնայ։ Անաց որ
Թուրքիա
նուազագո
յն աստիճանի
Հասցուցած է խորՀ րգա
յին ճակատի Հետ ունեցած
առեւտուրր
: Ամ ե բ իկ
եան
չաՀերո՛ւն կբ Համ ա պա աա
ս խ ան է ա յս ար -
գելքին
բարձում բ , Համ աձա
յն
նո յն
աղբիւրնե -
րուն :
Հէմքէբ եւ •Րէօլէնպէրկէ
, երկու
գերմանացի
լեռնագնացնեբր
որոնք
փորձեցին
Ալպեաններոլ
ամէն է Լ ղաբՀուրելի
զագաթբ
բարձրանա
լ, վեբ -
շասլէս փրկուեցան
, մինչ կր կարծուէր
թէ
անՀետ
կորսոլած
են : Հակառակ
իրենց յոգնութեան
կր,
մպտէին
:
Երկուքն
ալ անմիշապէս
վւոխագրուեցան
Հի՜
ւանգանռց
: Լեււնազնաց ւերէն
մէկունւ ձեռքերր
եւ
•ոտքերր
թեթեւօրէն
սառած
են , իսկ
՚Րէօլէնպէր–
էէի վիճակր
աւելի ծանբ էր :
Հէմքէբ կր պատմէ թէ վեցերորգ
անգամն
ԲԱալով
րարձրացան
Տ՚օռասի
Հիւսիսային
ճա
կա ա ր եւ յաշո ղեց
ան։ : ժա յոր ծածկուած
էր
սա
ռով,
ինչ որ տամանելի
գարձուց
վերելքր։
«Երբ
\937ին կր վքոբձէի,
կր կարծէի
թէ այլեւս
երրեք
պիտի
չւիո րձէ
ի ա յգքան
գմուարին
Վե բե լք
մր։
Ոչ միայն
վերելքր
աաճանելի
էր, այլե.
կոբսնցոլ–
ցինք մեր մռւրճր
ել ստիպոլեցանք
բրիչին
րերա
նր իբբեւ
մուրճ գործածել։
Միւս
կռզմէ փոթո -
րիկր կր խանգարէր
մեր վերելքր։
Աակայն
յազ^
թելոլ
կամքր
այնքան
ղօրաւոր էր ռր երրեք
մեր
մտքէն
չանւցուցինք
րնկբկիլ՝֊
Հքատ
ղմուար էր
նեցուկի
մբ Հանգիսլիլ։
Երբ սառի կա՛՛ր մր բրռ–
նեցի, յանկարծ
կոտրեցտւ,
եւ
30
մեթր վար ին
կայ
: Բարերախտարար
Բէօլէնպէ րկէ կր Հոկէբ
ել սլարանւր կբ ղիմանար » :
ԵՈԻԿՈԱԼԱԻԻՈՏ
կառավաբութիւնբ
պաչաօ -
նասլէս
Հաղորգեց թէ ղինեալ
մ իշագէպերբ
յա՛
ճախագէպ
գարձած
են վերշին
չաբթուան
րն
թացքին
, իբ սաՀմաններուն
վրայ։
Իր
յայտաբոլ–
թեան
Համաձա
յն , Պուլկարիա
, Ո՛ում անիա
, Հուն
գարիա
եւ Ալպանիա
չարունակ
նռր գէպքեր կբ
յարուցանե՜ն՛
, ա յն տպաւոբութիւնբ
ձգելով թէ
խռովութիւններ
կր տիրեն
Եուկոսլաւիոյ
մէք ։
ՖՐԱՆԱԱՅԻ Ագգ՛
Ժղովին
արտաքին
գործե–
բու
յանձնախոլմրբ
բանաձեւ
մր քուէարկեց
, ո~
րով կր գանգատի թէ Մ • ՆաՀանզնե բր Ֆրանսան
գուբս ձգած
են ճափոնի
Հաշտութեան
գաչնագրի
եւ քցաղաղականի
սլա չտ պան ո ւթ ե ան վե րա րերեա
լ
բանա կց ո ւթիւննե
րէն
, Հակառակ
այս երկրին
ա—
Հագին
ղոՀողութեանց
:
ՊՈԻ՚ՐՐԷՇԻ
մէշ նոր գատ
մբ բացուած է ութ
ամբաստանեաներոլ
գէմ
։ ինչպէս
միչտ, այս
ան
գամ ալ ամ բաստանեա
լներ բ «խոստովանած
են»
թէ լրտեսութիւն՛ կր կատարէին
ի Հաչիւ
Աեծն
Բրիտանիոյ
ել Մ • ՆաՀանգներուն
Հ ԸնգՀ– ղատա–
խազր
մ աՀապատիմ
պա՛Հանքեց
ամ բաստանեա
հե
բուն Համ ար
, որոնք
մ աան եցին իրենց
մ եղսակից
ներր
։ Գլխաւո ր ամբաստանեալն է Ո՛ում անիո յ
Ժ—
ղանաւային
Հբամանատա
բր,
զօր– ԱիՀալ
Ո՚ոմա՝–
նէսքոլ,
ռր ձերբակալուեցաւ
մէկ տարի
առաք։
ՀՆԳԿԱԱՏԱՆ
ԵԻ ՓԱԲԻԱՏԱՆ
կր
չարունակեն
ծանուց ագիրներ
վւ ո խան ա կե լ , յանո՛ւն
խազաղու
թեան : Հնգկա
ս տան
ի վարչապետր
, ՆեՀրու
, Հա՛
ւաստեց թէ պիտի չյա՛րձակին Փաքիստանի
վբայ
,
Բաչմիրի
վէճին
առթիւ։
Հն՛գկաստան կբ գան ՝-
գատի թէ անգլիացի
սպաներ երեւցած
են՛ Փաքիս
տանի
մէք։
Թ
ԶարՀուրելի
տեսարան
մբն էր աս, պաամոլ–^
թեան
է՛ն սարսափելիներէն
մէկբ ։ Այն ատեն
, երր
վերքին սլատե րազմ իկներբ պարիսպէն
Հեռանալով
Ոլ
վազելով
քաղաքի
կեղրոնին կր մօտենային
,
էբենք
ալ կր խառնուէին
այն անՀուն
բնակչոլ -
թեան
որ
խենթերու
պէս ղէպի
Ոոկեղքիւր
կր
Վ"՚Գէր • Թսւբքեբուն
մուտքին
ղաբՀուրելի
լուրբ
ամէնէն
Հե ռա
լո
ո թաղերուն
մէք ալ մեծ
խուճապ
Ոլ
սարսափ
կ՝արթնցնէր
։ Ամէն
կողմ ,
խղճալի
փախստականնւեբ
կային
միայն,
ամէն սեռէ, ա -
մէն տարիքէ;
ամէն աստիճանէ : Աարղկային
Հե–
գեղ մբ իսելակորոյս
գէպի նաւաՀանգիստ
կր վա
զէր
ամէն
փողոցներէն
, ամէն
Հրապարակներէն
:
Մյս
չուարած
ամբոխէն
յուսաՀատ
անՀուն աղա -
գակ
մբ կր րաբձրանար
անգագրում ։
Թրքական
նաւերէն
ցամաք
ելլող
աոաքին
յաբձակողներոլն
մէք պէտք է Հաւանաբար
գնել
անոնք,
որ ճիռւտէքայի
ծովեղրբ
ելան
(Պոլսոյ
Հրեայ
թաղր) անմիքապէս
որ
այգ
կէտին
վբայ
պասէնէչի՝^։. վերքին սլաչտպաններր
ձզեցին փա -
խան.
Հոն, ուր
այսօր
Լէոնառ Արքեպիսկոպոս եւ Ֆրանցէս կր յի
շեն քաքարի
պա շտպանո
ւթ իւն բ Րօլ, Անթուան
եւ
Թրո յնլօ Պօքիարտի
եղբա յրներուն
, ա յն
քաքարի
իտա լաց իներ ր , ռրոնք Ա ՚ Պոլսո
յ գրան
մ օտի
պատնէ չի պա չտպանո ւթիւն ր քիչ
մր ատեն ալ
չա րո ւնակեց ին , մ ինչեւ
որ
նչմ արեց ին թէ Թուր
քե րր խուռներամ կբ մտնւէին քաղաքին
մէք
իրենց
ձախ
կողմր։
թիերուն
վբայ նստած
, իրենց զին -
ուո րներուն
գլուխր անցած
, կատաղօրէն
սլա չտ -
պան ո ւե ր էին , բազմ
աթիլ
յաբձակռզներ
քաբղե–
քվ–
Վեբքապէս
տեսնելով
որ ալ անօղուտ է
կո֊իւբ
երկարել
, որռ չեցին
իրենց կեանքր աղատել • գէ
պի նաւաՀանգիստ
քչեցին
ձիեբր,
շանա լով նա
ւերուն
Հասնիլ : ճամ բան
պաչարուեցան
թուրք
զինուո
րնե բէ , բայց վէրքերով
ծածկուած
, յաշո–
ղեցսլւնէ՛ ճամ իա յ մ ր րանա
լ յաւլթականնե
բու
մ էքէն
ու կալաթա ապաստանեցան
:
Երրո րղ խրամ բ
յա րձակմ ամ բ
գրաւուեցաւ
Աուլթանին
թիկնապաՀ
ալպանացի
պեաի
մր,
էլիաս
պէյի
կողմէ,
ոբ վերքէն
Աուլթան
Պայտ -
զիտ
Բ՛ի ախոռապետր կամ «իմբախոր»բ
եղաւ՛
Աուլթանր
ի վարձ
իր ծառա յութեանց
, իրե՛ն նր–
ւիրեց
Ա ամ ա թ իո յ թաղին
մէք
գտնուոզ
Ա ուրր
ՏովՀաննէս
Համբաւաւոր
վանքին
Հսկայ չէնքերր ,
որոնք յետո
յ իր անունով
կոչուեցան
«Իմ րախռր
ճամ իսի» :
Ալ Հիմա,
անհուն պարիսպին
ամէն մէկ կէ -
աին վբա
յ , կա յսեր
գրօչնեբուն
տեղ կր ծտծտ–
նէին
Աուլթանին
Հսկա յական
գբօչակներր
:
Յոյ
ներր ալ փախեր
էին ։ իսկ թուրք
նաւաղնեբբ
գրօ–
չակներուն
այս փոփոխոլթիւնր
տեսնելով,
ուրա–
խռլթենէ
ել թալանի
ծարաւէ գինովցած–
, պա •-
տերն
ի վեր կբ մագլցէին
քաղաք
մտնելոլ Հա
մաբ։ Թրքական
նաւատորմր
ամբողքովին պար
պուեցաւ
իր նաւազներէն
, որոնք թալանի
կր վա
ղէ ին
յ
Բ,ա,լաքին բնակիչներէն ով որ չէր
կրցած
ճենովական
նաւերր
մտնել,
խումեր
էր Այա^-Աօ–
ֆիայի
եկեզեցին
, որ
իսեղգուելոլ չափ լեցռւե -
ցաւ։
Գրան մօտ
եղողներբ
ներսէն
նիգերով գո -
ցեցին
գուռր : Ուրիչներ
ալ քաղաքին
մէք ասղթե
անղխն կր վազէին
, առանց
գիտնալու թէ ուր
"ւէաք է երթան
։ Հազա րաւո ր կիներ ու տղաքներ
,
ինկան փոզոցներբ,
որպէս թէ երկրաչարմ
մր ղփ–
րենք գուբս նետած
բլլար : Իրեն՛ց
սարսափելի
ղաղակներր,
իսառնուելռվ
Թուրքերու
յազթակսէ1է
աղաղակներուն
, մինչեւ
երկինք կբ
րարձրանային։
Աուբր Թէոգոիոսի
եկեղեցին
այգ գիչեր
Հբ"–
կում կար ու լեվւ լեցուն
էր երկու սեռէ եւ
ամէն
տարիքէ
Հաւատացեա
^ե րով։
Արչալոյսին
Հան–
գիսասոր թափօրով
մր,
մոմերր
ձեռքեբնին ել
արաասուալից
, ելան եկեղեցիէն՛
յանկարծ,
Հա
ւանաբար
՛ա յսօրուան
Վէֆայի
Հրապարակր
Հա, -
սած
ատեննինւ , առաքին անգամ
քաղաքր
մանող
Թուրքերու
խումբ
մբ գէմերնին
ելաւ՛
գմոխային
տեսարան
մր պարզուեցաւ
Հոգ,
բոլորն ալ ծեր,
կին
, տղայ
, վա յրկենապէս
խողխողուեցան
՚ չատ
Հաւանարար ատոնք առաքին
զոՀեբր
եղան
քաղաքի
առումին
յաքորգռզ
քարգին։
Գիւրին է երեւակա
յել այղ սաբսաւիի
տեսարանւր։
Եկեղեցին
,
օր
ուան տօնին առթիւ
վարդերով
զարգարուած
էբ.
ատոր Հա՛մ՛ար ալ անկէ ի վեր կոչուած է <ձԿիՎ
ճամիսի»:
(Շար.)
Fonds A.R.A.M
