27րդ ՏԱՐԻ ֊ 27 ; ^ 6 6 1^0. 6441–՚Սոր 2Րջ"1^ թ ի ւ 1852
ա Ա 1 ճ 7 Շ Ւ 1
ւ
՚օոճօ
«ո 1925,
Տ.Շ.Տ.
376.286
ւ)ս–6շէ6ա– :
տշս. ատտ^Ա;ւ^Ււ
^ ^ ^ ^ 1 7 , ք<Ա6 Օտաշտատ -
) ^ ^ ^ ^ ^
Վեցամս– 1100 ֆ ր • , Տար. 220Օ, Արտ– 3000 ֆ ր •
էտԼ 006. 15-70 ԳիԹ 10 ֆ ր
ք տոտյ^78^
« ^ ք ^ ^ է յ ք շ ^ ^ ^ ա Լ
1951 Չ որ ե քշա րթն 25 ԱՊ
ՐԻԼ
ՄԵՐ ԽՕՕ-է^Ը
ՄԻՇՏ ԵՐԿՈԻ ՃԱԿԱՏ
Բանի կշբ-ազմապաակուին
վերաղինման
ճի -
Գ^ԲԸք է նախաաեսութիւն
ասլագայ
վտանգներու
,
այնքան
զօրաւոր վր Հնչեն
խաղաղութեան
ձայ -
ներր :
Ն"րէն
երկու
աչիարՀաՀայեաց^եր
են որ կը
ճակատին
, ինչսլէս
սլատերաղմի
գաչտին կամքա
ղաքական
ղետնի
վրայ :
Եւ ղարձեալ
Ա՚ոսկուան է որ կը ճգեի
է՚է^Լ ••
անգրանկոլթեան
գափնին
, իրրեւ
մ իա՜
կ ախոյ -
եանը խաղաղութեան
ղաա
ին . . •
՛հմ բախտա րար աղատ
Եւրո սլա
յի
մ է^ ալ պա
կաս
չեն ականաւոր
դէմքեր,
որոնք
նոյն
էեփորը
կր
Հնչեցնեն
սրտառուչ
մ իամ տութեամ
ր մր %
ԱՀաւասիկ
վերշինը
, դրագէ ա Արակոն
, որ
րացաարե
լով Ա թալինի
«հյա ղաղու թեան
մ րցա -
նակնե րուն իմասար»
, կը յայտարարէ
առանց վե -
րապաՀոլթեան
•
— « Կրնա՛՛նք լքոո-նալ թ-է Աթալինի
ա ն ո Ն ն ը կ ը
նշանակէր , կը նշանակէ ե ւ միշ տ ալ պիաի նշանսւ–
կէ մա ր դ կ այ ին
իմացականաւթեան յաւլթաէնակը
ֆաշական անբաւնին դ է մ » :
Գեռ
աւելի վճռտկան
յայտարարութիւն
մը .
նո յնքան
ս րտառոլչ
միամ աութեամր
•
— « Պաղ պաաերաղմին, ինչ պ է ս եակաֆաշսւ–
կան պաաերաղմին մէջ ,
ա յ ս
սթա լինե ան
իմաս -
տ ութե ան մէ ջ է որ կը դ տնուի յա դթանա կիճ
ղաղտնիքը– յաղթա ն ա կ որ ա յ ժ մ կը կ այանայ եա^
մաշ|սարհային յւ)աղայղութ–1յան պաեպանման մ է ջ :
Դարձեալ Սթալինի մ ե ծ հ ս ւմր ե ր ո ւթ ե ն է ն , անոր
տեսակէտներու վ ե ե ո ւ թ ե ն ՚ է ն կ ախում ո ւնի րովան–
դակ մա ր դ կ ո ւթե ան փրկո-լթիւնր » :
(իւմանիթէ ,
24
Ապրիլ) :
Կ՝ոլղէինք
Հաւատալ թէ Արակոն
ճարտասա
նական
մարզանք
մ ր չէ որ կըկատարէ ,
այսքան
վճռական
պատգամներ
արձակելով
, իր ստորա -
գրութեան տակ ;
Գմրախտարար
իրականոլթ
իւնը
բոլորովին
"՛՜բէԼ րան կ՝ըսէ
•• յյ՚անաւյսնդ
երկրորգ
աչխաբ -
Համարտին
դադաբումէն
Հինգ - վեց տաբի
վերշր՛.
Իրականութիւնր
կ՝րսէ թէ՝
խադաղութիւնր
միչտ ալ պիտի
մնայ խախուտ
, քանի
միլիոնաւոր
մողովուբգնեբ
կր մնան
լուձ֊ի տակ ,տյլաղան
դիկ–
տատուրաներոլ
մ իշոցալ
յ
Եբեւոլթական
ենտա ր բեր
ո ւթիւննե
բ ը ֆա -
չականոլթեան
,
Հ ի թլէ րականո
ւթեան եւ սթալի -
նականոլթեան
մի^ել :
Միայն
մոլեոանդ. կուսակցական
մր կամ
լու
սնկայէն
ինկահ պուէտ
մր, կրնայ
մխաել
այս անո–
գոք
ճչմարաութիւնը
է
ինչ ոբ փորձեցին
Մուսոլինի եւ
մանաւանգ
Հէ^ւէբ
1
հհ"
ճամբան
մնալով,
յաշող1և–ցաւ
ղլուխ
Հանել
Աթալին
, Հանճա բե՛՛ ղ ռաղմ ավա
րութեամր
%
Այո , չնորՀիլ
իր «իմաստութեան»
եւ «Համ -
բեբութեան»
, այսօր
Եւրոպայի
կէսէն
աւելի կը
Հեհ-Է , կը մրկի , կը
տրորոլի
բտրքսսրոսական
բոնա կա լո ւթեան
մ ը աակ որիբ նմ անր
չունի
աղ
դերու
պատմութեան
մէ^ :
Ե՚^բբ այսքան
կաշկանդուած–
, կաաարեալ
1էաղ–
րանկարի
մ ր վերածուած– էր «մ աբդկա
յին
իմ ա -
ց ականութ
իւնր»
, մ արգամ ե քեն
ան ե ր ՛օւ
Վե րածե -
լով
մ ի լիոնաւո
ր բանուորներ
ել գիւղաց
իներ
է
ճիչգ
այն պաՀուն
երբ Արակոն
սնամէ^ պատ
գամներ
կ՚արձակէր ի պաշտօնէ
, իբ
Հայրենիքին
րնկե րվա բական
կ ինե
րն աԼմողոՎ կր դում արէ
ին ,
ի խնդիր
խաղաղութեան
:
ծ՛–
ՖրանսուՀի
մրն էր, Միռէյլ
Օսմէն, որ
կ՝աղաղակէր
<
— « Ձկ այ խ աղա դ ռ ւթիւն առա Տց աղատոլ -
թ ե տ ն : Խ աղաղո ւթիւնը անպատճառ չ ի պատկա -
նիր անոնց որ ղայն կ ՚ ո ւղ ե ն : Պէտք է ե ր կ ո ւ ք ՐԱԱւլ,
ղայն իրականացնելու ե ա մ ա ր » ։
Ուբիչներ ալ նոյն
միտքերր
յայանեցին
խ աղաղո ւթիւն աղա տ ութե ամր —
իրրեւ
Հիմնա -
կան նպատակր
ճչմ արիտ
րնկերվ արութեան :
Արակոն ելիր նմանները
իսկապէս
թանկա -
գին
ծառայութիւն
մր մաաոլցաՆ
պիտի
ԲԼլային
խաղաղութեան
, եթէ բարեՀաճէին
այս տաբբա -
կան
ճչմարտութիւնր
յիչեցնել
«Հանճարեդ»ին
:
%ոբ
պատերաղմի
մր մղձտւանշբ
ինքնին
պիք–
,էոի փարատէր
, եթէ Մոսկուան
ամփոփուէր իր
նախապտտերաղմեան
սաՀմաններուն
մէ^ ։ Եթէ
թ ո յ լ տար որ իւրաքանչիւր
մողովուբգ
ինք վարէ
իր ճակաաաւէփբր ։
.
^
9՝ ՚
ամբադիբ՝
Շ
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
0 Ր Ի \,
ԳՆԱ ՄԵՌԻՐ
...
Պոլսոյ
վերշին
թղթաբերէն
կ՝իմանամ թէ Ան
գաբայի
Աղղ. մողովին դատական
յանձնա
իսո ւմ
բր
քուէարկեր է այն օրինադիծր որ պատիմներ կը
սաՀմանէ
Աթաթիւրքի
դէմ գործուած
յանցանք -
ներուն
17ի դէմ 9 ձայն)
Այս
ա ռ թ ի լ ալ փոթորիկ
մը պայթեր էւ Այն
ասաիճան որ, վար չա սլետր եւ նե րքին նա իսա
բաբը
ստիպուեր
են խօսք առնել
երեք անգամ , Ա . Բէ–
մ ալը
պաշտպանելու
եւ օր ինադիծը
քուէարկել
տալու
Համ աբ :
Գլխաւո
ր րնդդիմ տգիրբ
եղեր է ղօրավար
մը,
ԱալաՀէտտին
Ատիլ, որըսեր է.
— Ա թ ա թի ւ ր ք հռչ ա կ աւոր դիկտատոր մըն է ր :
կարելի չ է այդ պիսի օրէնք մը հրատարակել դիկ
տատորի մը համ՛ար։ Ս ՚ այիս 14էն առաջ դրական
որ եւ է ղործ չ է կատարուած երկրին մէջ : ՚Սկատի
ա ռ էք երկրին այսօրուան կ ա ց ո լ թ ի ւ ն ր ։
Աթա -
թ ի ւ ր ք ի յեղա շր ջ ո ւմնե րը ա յլ ե ւ ս
անցեալին կը
պա տ կ անին։ Մ ա յի ս 14ի
յ ե ղ ա շ ր ջ ո ւմ է ն
վերջ
(երեսփ– րն տ ր ո ւթիւննե ր) պէտք չ է խօսիլ Աթա
թ ի ւ ր ք ի յեղա շր ջ ո ւմնե ր ո ւ մ ա ս ին։ Այս օրինագիծը
մեր կրօնքին ալ դ է մ է.
Ուրիչ
ընղգիմադիր
մը, ուսուցչապետ
Աաա–
բի Մաքսուտ
, փորձեր է գաս տալ, սկսելով
Հռո–
մ էական պատմ ութենէն
.
— Սխալ է Ա թ ա թի ւ ր ք ի եամար ս էր ե ւ հա -
մակրանք ստեղծել օրէնքի ն ա մր ո վ ։ Ր ռ նի ս է ր չ ը լ
լար .-.
Վարչապետր
.
Հո ճ ամ, սպգը պիտի վշտա -
նայ , ե թ է մ ե րժ ե նք այս օրինա գ իծը :
Ան չուչտ
պա յքարը
պիտի
չա րունակուի
Աղգ •
մողովին
մէշ՛.
ինչպէս կր տեսնէք
, տ յստեղ ալ տար բեբու -
թիւնր մեծ է մեր եւ երբեմնի
Հարեւաններուն
մի–
շեւ :
Գնա
մ եռիբ
, եկուր
սիրեմ
, կ՝րսեն
մ եր
մ էշ
է
•=7^.
Գնա մեռիր
, եկուր քիթ ու
բերանգ
կ՝ըսէ
Թուրքը
I
ՎԱՀէ
^ ^ ^ ^
ՏԽՐՈԻՆԻ—
ՕՆՆԻԿ
ՎՈԼԹկՐ
« 6ուսաբեբ
»իԱպրիլ
6ի թիլէն
ցաւով
կ՝ի–
ման անք թէ նախորդ
օրը մեռած է դերասան Պ՛
Օննիկ
Վոլթէր
, ԳաՀիրէի
իտալական
Հիւանգա -
նոցին
մէշ–.
Առո
յգ
, յաղթանդամ
կազմուածքով
,
վերշին
մէկ
երկու տարուան
մէշ
գրեթէ
անճանաչելի
դարձած
էր ։ Անողոք
Հիւանդութիւնը
ի
վերշոյ
զդետնեց
ղինք
է
Հակառակ
իր Հիւանդադին
վիճակին
, Հրա -
մարած չէբ բնաւ
Հա յկ • բեմ
էն
, որուն
նուիրուած
էր պատանի
Հասակէն ել որուն ծառա
յեց
մ
ինչեւ
վերշ,
շերմ Հաւատքով աու նուիրում
ով :
Գա գո ւթ ին մէշ սիրո լած
ու
վյնտռուած
գէմք
մրն էբ իբրեւ
բեմական
գործիչ՛. Գործակ -
ցած էբ Եդիպտոս
այցելող
րոլոր
Հայ մ՚եծ աբ —
ո ւեսաագէ անե բուն՝
Փ ա փա
զե ան ին ,
Զարիֆեանին
եւ
ուրի չնե բու ;
Վոլթէր
բնիկ
Պոլսեցի
էր , շուբշ
60
տարեկան
:
Տուղաբկաւորոլթիւնր
կատարուած է նախա -
ղաՀութեամբ
առաշնորդ
Աամ
բրէ
արք
՛իւ : Ող —
րացեալ
դերասանր
իր վերշին
ներկայացոլւ1
ր պի—
տի տար Ապրիլ
21
ին , «Ա՛արուող
ճրագներ»
։Նա–
իսազգացո՛" ւմ
...
500.000
ԲԱՆՈՒՈՐՆԵՐ
դործաղուլ
յայտաբա -
րեցին
Ապանիոյ Աան Աեպասթիանօ եւ
Պիլպտօ
քա ղաքն ե ր ո ւն մ էշ , իբրեւ
Հետեւանք
ապրուսաի
սղութեան։
Գաղտնի
թռուցիկներ
Հանուած են ,
պաՀանշե
լով
50
առ Հ ար իւր աւե լցնե
լ ա շիսատա -
վարձքր եւվերշ տալ տնտեսական
քաոսին : կա–
ռավարութիւնը
վերշնադի
ր
մ ր ուղղեց , սպաոնա–
լով
ճամբել
բանթողնե
րը եւ
"՛՜Բ է՛Լ
սլա տ իմնե
ր
սաՀմ անե լ. բայց կր կարծուի թէ չարմում
ը պիտի
ծաւալի
յ
ԻՐԱԲԻ
կառավարութիւնը
Հարիւբտւոր
կաս
կածելիներ
ձերբակալեց
իբրեւ
Համայնավար
կամ
ուղեկից : իբաղեկներ կըՀաւաստեն թէ
ձերբա–
կալութիւնները
սկսած
էին ապրիլ \2ին , թէ
200 -
300
՚>ոգի ձերբակալուած–
են Պաղտաաի
մէշ,
աւելի
քան
Հարիւր
Հոգի ալ այլուր
,
մէշն
Ցմեաչով
կեգր - կոմիտէին
անդամներլլ
ՊատԽազՎ^
փակսաւ
400.000 - 700.000
ԿԱՐՄԻՐՆԵՐՈՒ
ՑԱՐաԿՈ՚ԼԱԿԱՆԸ
կարմիրները,
Բորէացի թէ Ջինացի,
կիրակի
իրիկուն
ձեռնարկեցին՝
շատոնց
նաիսատեսուած
մեծ
յա րձակողա
կան ին , ռազմաճակատի
կեղրո -
նական եւ արելյ1՚տեան
ճակատամ
ասե
րո ւն վրայ :
ՄԱԿի 8րգ բանակի մէկ զեկոյցին
Համաձայն ,
անձնասպանութեան
Համարմէք այս
յաբձակոդա–
կանին Հետեւանքով,
ՄԱԿի
ումերը,
բազմաթիւ
կէաԼրու
վրայ ետ քաշուած
են : Աինչեւ
8
1 0 ք ^ –
լոմեթբ :
Պարղ չէ աակաւին ,թէ սպասուած
ընդՀտ -
նուր յարձակողակա՞նն
է այս,
որուն
մօտալուտ
ԼԱ՛՛՛ԼԸ հԲ յա յտարարէ ր ղօր . Վան Ֆլիթ •
Մ
էկ
բան
պարղ է,որկարմիրներր
կր յարձակին
ղան -
գուտծօրէն
ել աՀռելի. կոլ
7նե,
գնով
է
կարմիր
օգանաւային
ումերը գ ե ռ չեն
մասնակցիր
կռուին;
Հրետանին է միայն, որ մամերով սաս -
տիկ
ռմբակոծումներ
կաաարելէ
վերշ, պատրաս
տեց
Հետեւակաղօրքի
յարձակման
Հողը ։
Առ
այմմ,
կարմիրները,
երկու
դլիսաւոր կէ-
"՛երու
վրայ
կեգրոնացուցած
են իրենց
յաբձա -
կումներ
ր; Առաշինր՝
արեւմտեան
ճակաաամասն
է , ուր
20
քիըՏ . երկայնքի
մր վրայ
, անոնք
անցած
են
իմմէն գետր
, արդ ղուգաՀեռականի
անմ
իշա -
կան Հարաւր;
Գաշնակից
Հրետանին
դիմաղարձած
է կաաաղօրէն
, յարձակում
ր կասեցնելու
Համաբ :
կարմիրներր
ունին շատ մեծկորուսաներ
։Լրատոլ–
ներոլ
Համաձայն
, ամբողշ այս
ճակատամասր
սպանդանոցի
վերածուած է ֊. Գաշնակիցներր կը
պաՀեն
իրենց նոբ դիրքերը,
ղետին Հարաւա
քին եւ
արեւելեան
կողմր։ Կրկարծուի թէ կռիւներր ա -
՚-ելի ՛քեծ– թափ մր պիտի
առնեն
այս
ճակատամա^
սին վրայ ;
Ջինացիներն
ու Բորէացիներր
իրենց
առաւե–
լաղոյն
ճիդերր ի գործ կր գնեն
սակայն
կեգրո -
նական ճակատամ՛ ասին վրտ
յ , ուր
Համ
աիսմբած
են
400
Հազար
ղինուորներ ; Ամբողշ
դիշերը
կրռ–
ուելէ վերշ
, դաշնակից
ումերր ետ քաշուած– են
նոր
գիրքերոլ
վրայ;
(կարդ
մր թերթեբ
մինչեւ
700.000
կը Հաչուեն
կարմիրներուն
թի՛ւր)
։
Թոքի՛ս
յի
ղինուո րական
չրշանակները տակա -
լին կը մ երմեն
մ եկնոլթիւննեբ
տալ ա յս յաբձա -
կուլականի
մասին;
Կ՚ըսեն
միայն, թէ ղօր– Վան
Ֆլիթ
վաղուց պատրաստուած
էր ղայն
դիմ ադբա
ւե լու Համաբ %
Գո րծի
անցած
են դա շնակից օգանաւա
յին ու
մե րր
, որոնք անխնա
յ կր ռմ րակոծեն
կարմէրնե -
րլքլ խտրիսխներր,
Բորէայի
մէշ։
Նաւ՛ային ու -
մերն ալ կբՀսկեն որ օղնական
ումեր
չկարենան
Հէսսնիլ
ծովու
ճամբով ;
՝Հ<Լ Բորէա
յի դաշնակից
օգնալա
յին ՚
ումերու
Հրամանաաարը,
ղօր՛ ճորճ
Աթրէյթմէյրր
յ ա յ -
տաբարեց
, թէ ՄԱԿի
ումերր
պիաի
չկրնան կասե
ցնել կարմ իրներու
օ՚լանաւա
յի՛ն մեծ
յարձակում
ներր,
որոնց Համար մեծ սլատ բաստութ
իւններ
կը
տո սնուին , եթէ չարտօնուին
ռմբակոծելու
այդ
յարձակումներու
մ եկնտկէտեբր
Մ անչուբիո
յ ել
Զ ինա ստանի
մ էշ : «Արդի
լո լած
Բէլ՛" լով
անցնիլ
Եալոլ գետր,
մեղի՛ կր մնայ սպասել
գետին այս
կողմր եւ Հոն, օղի՛ն մէշ գիմաւորել
կարմիր օգա
նաւե ր ը
» յ
X
Հարաւա
յին Ափրիկէ
ի
պա չտպանո
ւթեան
ն՚սիսա րարր
յա յտաբարեց ,թէ ետ պիտի
Ք՛" շէ
Բորէայի
մէշ կռուող
իրենց
ումերը
, եթէ Զ ինաս–
աանի վբայ
յարձակում
ղո բծուի՛ :
«Հարաւային
Ավ՚բիկէ
սլաաե րաւլմ չոլղե
բ ելՀամ աձա
յն չէ որ
Բորէսէ
յի
կռիւ ւնե րը ծաւալին
սաՀմանէն
անգին» :
ԾաԱէ տագԱապ մր ԱԱդփպ Վկ
Անգլիոյ
երեսփ.
մողովին
առշեւ իր
Հբամտբ–
մ ան պատճառնե
ր ը
սլա
րղա բանե լով
, ա
չխատանքի
նախարարը
, Պ • Պեւլ^
յա յտարաբեց
, թէ վերա -
գին
ու իմետն ծրա
՛լիրը
Հ րասլա րակ նետուե
ցաւ շատ
շուտով ել չատ լձւդարձակ
գեանի
մը վբայ,
ինչ
որ
կրնայ
Ա՚շօրէն
վնասել Ատլանտեանի
դաշինքի՛ն
ան ՛լամ պետութեանց
տնտեսական
Հաւասաբակշ -
ռոլթեան ; իբ ծայրայեղ
ու բոլորովին
^աիսա -
տեսուած– կերպարանքով,
ամերիկեան
վերաղինու^
մր արդէն իսկմեծ ւինաս Հասցուցած է եւ մամա
նակի
լ^ւթացքին
աւելի վաանգաւոր
պիտի գառ -
նայ
արեւմտեան
աչխարՀին
Համար։ Այս կացու–
թենէն
պիտի
օգտուի
սովետական
Համայնավա -
րութիւնր, որ պիտի
կրնայ
աս պա
րէղ
իշե ցնե
լ քա
նի մր նոր «Տրովադայի
ձիեր»
եւս։
Պ • Պեւըն
յիչեց
այն վերտպաՀութիւններր
,
ղորս Պ– էթլի
րբած էր անցեալ
Աեպտեմբերին ,
վերաղինման
լա յտա րտ րութեան
առթիւ,
շեչտե -
լով թէ Մեծն Բբիտանիա , Մ՛
ՆաՀանդներէն
սլէտք է ստանայ
անՀրամեչտ
նախանիւթե
րն ու
մեքենաներր։
Ատկէ ասգին
օդը ցնդած
են
անդլեւ–
ամերիկեան
դործակցութեան
յոյսերը
մթերումի
այն քաղաքականութեամ
բ , որպատճառ
եղաւ
դի–
(Լուրերու շ ա րո ւնա կ ո ւթիւնը կարդալ Դ>. էջ^
Fonds A.R.A.M
