«6
Ա Ռ Ա Ջ »
թանպուլ
րերաձ էր այն որսորգ
վալաոերր,
որոնք
1908
Յուլիսէն լեռ ելած էէնԱուլթան
Համէաէ
օրով
Աաղեգոնէոյ
մէԼ կաղմուած
Հրոսակներուն
գէմ
պա յքարելու
Համար :
Անոնք որ կազմակերպած
էէն Աարա
3 1 /
չաը–
մումր,
որոշած
էէն րերգր
ներսէն
գրաւել եւ կար–
թած էէն կարգ մր չավռլշներ
Թաշգրշլայէ
զօրա
նոցէն։
Երկու վաշա
ենթակայ էր 1րգ
րանակէ
Հրամանատար
, Զէքէրէա
պէյ է Հրամանէն֊.
Զէքէ՜
րէա պէյ մօրեղրայրս
է ր ., Աէայն թէ այս զօրա -
խում րերր երկար աաեն մնացած էէն
Աակեղոնէա
կամ
Պուլկարէա
ք եւ Հալածած
կատաղի
Հրոսակ–
ներր :
Աւելէ
էն, իսթանպուլ
գալէ վերչ,
իթթէՀատր
զէսհ
.1Լ
էնկած։
Աւելվ, շաա զուարճութեան
անձնատուր ե–
ղած էէն եւ կ՝անաեսէէն
զինուո րական
պարտակա–
նութէւնր :
Ա արտ
31 /
^ՐԸ, 1 Կալաթասարա
յի ղասընկեր -
ներէս
ԱալիՀ
էֆէնտի,
ղոր վարժարանէն
«Պա -
պա» կր կոչէի,
կանուխէն
Գատրգիւղ
եկած
էր
ղիս տեսնելու
: Ըսաւ թէ որսորգ
զինուորներր
աք
ու ձաիս յարձակելով
կ՝անցնէին
կամուրքէն
, եւ
սպաննած
էին երիաասարգ
սպա
յ մր։ իրեն Հետ
տնմիքապէս
իսթանպուլ
փութացի
, ուղեցի
ուղ -
զակի
երթալ
խորՀրղարան
, ուր քարտուղար
էի
1
շ^ամրտներր
րմրոստ
զինուորներր
չէին դպեր քա
ղաքա ց ին ե ր ո ւՆ , րա յց աեսարանր
սարսափելի
էր ՜՛
Զէնոլորներուն
մէք կ՚երեւէր
Տէրվիչ
ՎաՀաէթին,
« Վօլքան » թերթի
խմրագիրր
, իրեն պէս քանի մր
անոպայ
մ ո լեռանգնե
րոլ Հետ :
«է>էրիս՚.թ
կ՝ու -
զենք», կր պոռային, Այա Աօֆիայի
Հրապարակր
գմոխային
տեսարան
մր կր պարղէր :
Անկարելի,
էր այգ բազմութիւնր
ճեղքել եւ խորՀրգարան
եր
թալ ; Զին ո ւո րն ե ր ո ւն աչքր
գա րձած
էր ,
սօֆթա–
ներէն ալ պէտք էր վախնալ;
Գարձայ
Ջէնպէրլի–
թաշփ տունս։ Ա իքոց մր րմրոստ
զինուորներր
Տ ի~
վանեօլոէէ
Պէյաղիա
անցան,
քիչ վերք
Հրազէնի
պայթիւններ
լսուեցան : Աաեն
մր վերք րմրոստ -
ներր ցիրուցան ետ գարձան :
Յետո
յ տեղեկացա
յ թէ կա յսերական
րանակի
Հրամանատար
ԱաՀմուտ
Աուխթարի
փաչա. Հոն
Հաւաքեր է առաքին
նչանաձիգ
վաչտր, Հետեւա -
կաղօրքի Ա. գունգր,
Հրչէքներու
Ա. վաչտբ
եւ
Տավուտ
փաչայի
զօրանոցին
նիղակաձիգ
Հեծելա
զօրքի
գունգր
, ել ա յս ումերով
րմ
րոսաներուե
վրայ
քալելու
Համար , արտօնութիւն
ուզեր
է
Բարձրագոյն
Գռնէն
I
Եպարքոս
Հիւսէյին
Հիլմի փաչա պատերաղ -
մական
նախարարին
Հետ զացեր է Երլտրզի պա -
լատր , Հրամարական
տալու
Համարդ
միւս
նախարարներր
գումարուեր
ենԲարձր.
Գուռ։
Նախարարական
1ցորՀոլրգր ա բ ԷւնաՀ եղո ւթե
նէ խուսափելու
Համար
Հրաման չէ տուեր ԱաՀ -
մուտ
Աուխթար
փւսշայէ , որ ստէպուեր է Պէյա^
զէտ սպասե
լ : Ըմբոստներր
Լուր առնելով
գացեր
են Պ է յաղիտ
, այնտեզի
զինուորներր
Հրաւիրելու
Համար որ իրենց
միանան։
Փլէվնայի
նշանառու
վտշտր
Հաւաքուած
էր պատերազմական
նախա -
րարութեան
արտաքին
գրան
առքեւ :
(Մնացեալը յաջորդււվ)
€ 6 Ա Ռ ԱՋ > Ը
ԿԱԲԳԱՑԷ՝քէ ԵՒ
ՏԱՐԱԾԵՑհ-Բ
ՀԱՄԱԶԳԱՅԻՆ
ԼԱԱՐԱՆ
«
ՎԱԱՊՈՒՐԱԿԱՆԻ
ՆՈՐ ՍԵՐՆԳԱԿԱՆ
ՇԱՐԺՈՒՄԸ »
Համ աղգա
յին Լսարանին
Հ երթական
ղ ասա - |
խօսութիւնր
տեղի
ունեցաւ
Ապրիլ
20ին ,
ուրբաթ
երեկոյ։
Օրուան
ղասաԼսօսն էր Պ– Վեւոնղ
Ս՚ելոյ–
եան , նէլթ
ունենալով՝
«Վասպուրականի
Նոր Աե–
րբնղական
շարմումր
Համիտեան
շբքանին» : Գա
սաիսօսու թենէն առաք նախաղաՀր
յա յտա րարեց •
Այսօր
ծանօթ գրագէտ
ողբացեա
լ Ա. ԱՀարոն
եանի մաՀուան
երրորգ աա րե լիցն է :
Հանգուցեա–
լր եղած է ՀամաղւլայիԿւի
Փարիղի
առաքին մաս -
նաճ իւղին
Հիմնագի
րր եւ ղործօն
նախագաՀր
: Կ բ
Հրաւիրեմ
նե րկանե ր ր յոտնկա
յս յա րգե
լ իր յի -
շաաակբ
յ
Յե տոյ քանի
մր խօսքով
նե րկա յացուց
օրուան
գասաէսօս ր իրրեւ
ւլր աղէտ եւ Հանրա
յին
ղո րծ իչ :
Վասպուրա
կան Լ, նո րսե րնգական
չա րմ ո ւմ ր ,
բսաւ գասախօսր, կբ սկսի
1906
/5՛,
Վանի
մէք։
Ւա յց աւելԼ, ղործօն գեր մր կր ստանձնէ
մԼւնչեւ
Օսմ. ԱաՀմանագրութիւն
,
1908։
Այգ
մամ անա -
կա չր քան Լւն Վանր եղած է մ աաւո րական
կեգրոն
ւ1
ր : Ոչ միայն
նախակր թա րաննե ր ր իրենց
գոյու–
թ իւեբ պաՀած եւ բարգաւաճ
վիճակ
մ ր ոլնեցե ր
են , այլեւ
լրացուցիչ
եւ երկրորգական
Գ՚ՂՐ
՚՚Յ
Ւ
ղաս լ^ւթացքեե
ր ր նոր սերունգ
Հասցուցած
էէն։
ԳրքԼ՛ եւ ղյ՚չի
, ինչպէս
նաեւ
քանի
մր ար,քատա -
կան ղազավւա րնե բու
շնորՀիւ
այս շարմումին ար
ձա ղանղնե րր Հասան
մ ինչեւ
Պո քիս ,
մ անաւանգ
սաՀմ անագ րու թենէն վե րք , երբ օրուան
մ ամ
ո ւ լ ր
իր րացաււական
վերաբե
րում ր ցո յց տուաւ
ա յգ
չարմում
ին վարիչնե
րռւն
Հ անգէպ :
15 ֊ 20
տարեկան
պատանիներ ու երիտա -
սա րղնե ր է Լւն գլխա լոր արար , ո րոնք
եւրոպացի
քանի մր ծանօթ
ղէմքերու
, Հէկէզ,
Բարլ Ա արքս ,
Բանգ եւ ո չն չական
(նԼւՀ Լւլիսա)
ՀեղԼւնակնե ր ,
պատմական
, գիտական եւ
րն կե ր ա րան ա կան
վա րկածներո
ւն Հետեւած
րէլա լուի , մեր
կ եանքբ
պատո լաս տել կր փո րձէ Լւն :
ԳմգոՀութիւն
ամէն
րանի գէմ,
անկրօնւ11– -
թ-իւն եւ. աղաա սէր
քարոզողի
մեղքերովր
կ՝ամ -
րաստանոլէԼւն
այգ ե ր իտասարգնե
րր , որոնք
բան
մր վւոԼսել
կ՚՚ռլղէէն
մեր յետամնաց
պայմաննե
-
րուն մէք :
Ի րենց օռկանն
է ր խմ որատիպ
«Նո ր Ա երունգ»բ
;
Ան չուչտ
Ունէին
Հակառակորգ
օռկաններ
ալ , ո -
րոնք տա ր բե ր տեսակէտնե
ր կր պաշտպանէ
ին
է
« Նոր Աերունղ »ր իսմ րաղրողնե
ր ր ունէին
նաեւ
թուրքերէն
խմ րաղրուած
թերթ
մ ր, «Ա ապաՀ իւլ
հ)այԼ,», որով
Համ ե րա շխութեան
ու Հասա րակաց
թշնամ
իին , րռնապետռւ
թեան գէմ
պա յքա րե լու
ազղանշանր կր տարածէ
Լւն :
Նոր սե րն ղական
շարմռւմ
ր ծաւալեցաւ
նաեւ
ուրիշ
ղաւառներռւ
մէք , րա յց ոչ չեչտուած
ձե -
ւով : Գա չնա կցո ւթենէն
ներչն չուած այգ սերուն -
ղին եւ երիտասարգական
չարմման
չնորՀԼււ էր ռր
Վ^անի Հերոսամ արտր
իւրակ անո լթ Լււն գա րձաւ
յ
Գասախօս
ր մէք րնգ մէք կբ կարղար
« Նոբ
Աերունղ » պարբերականէն
Հատուածներ
,
որոնք
իր մամանակին
յանդուգն
կբ նկատռւէին
: Անդ -
րագա րձաւ
նաեւ ՎաՀան
Փափազեանի
«Յուշե -
ր»ուն , որոնց
մէք այնքան
Հետաքրքրական
ման -
րամասնութիլ\,^էրու
կարգին, կան նաեւ կարդ
մբ
Հարցերոլ
վերաքննութեան
նուիրուած
էքեր :
Գասախօսութենէն
վերք
Հարցումներ
ուղղե ֊
ցին կամ տարբեր
տեսակէտներ
յայտնեցին
Լորիս
Բաբանեան
, էք , Յակորեան
,
Զիթունի,
ԱաՀակ
Տէր Թովմասեան
, Աչոտ իսաՀակեան
, Շ– Միոաք–
եան , Հայ
կունի,
Բենօ, Բրմո յեան , Ա– Մ ելի՛ք -
եան եւ Ա. Աաֆր աստեան :
Յաքորդ
գասախօսութիւնր
պիտի
ծանռւցռւի
«Յառաիի
մէք ։
է բ ջ ո ւ ֊ ն
թզթ՝"ԿԻ9
"1^ՐԻԶԻՀ7Մ.
Մ Ի
ՄՐՑՈՒՄՆԵՐԸ
Փարիղի
Հ. Ա. Ա.
վերադարձ
ի մ
րցումներուն
•^էք ^էչա յաղթական
գուբս
եկաւ , կ է րակի
ասլր
իլ
Տին աու1
Տէ.
Ստատ/
դէմ Ա. 4—2, պաՀեստի
8—0 ,
Ապրիլ
15
/5՛ ^V1տ^1յ^/
գէմ, Ա.
5–֊–3 ,
պաՀեստի
5-1 :
Կէրակէ 22 Ապրիլ
Հ. Ա. Մ-ի
ախոյենական
վերքին
մրցումն էր որ տեղի
ունեցաւ
Լէ յ լէ Ռօղ
գաշտին
վրայ
1–1
ՕԱՃՁՈ/
գէմ :
Տաք
արել
մ ր օծած էր մերա րեւո րգինե ր ր ,
ամբողք իսանգ ու եռանգ :
10ոստովանԼ,նք որ եղանակի
ամէնէն
ան
յաքող
իլչաղր ունեցան : ՊաՀեստին
ցարդ
այսպիսի կաղ-
մով մր գաշտ չէբ ելած։
(9
խաղացողներով)
: Աեբ
տգաքր
իրենց
րոլոր
ճիզր թավւեցին
, սակայն եթէ
պւ՛ւ չտպան ոզա կան եւ զուսպ իսազա ր կո ւթ իւն մր
ունենայԼլն
աոնոլաւ^
Հաւասաբոլթեամ
բ
կրնային
գուբս
գալ։
Իրենց անկարդ խագր աբմեց
պարաոլ–
թիւն
մբ
3—1
ժամր
15.30
/5՛
Ա.ր դաչտ
եկաւ
ինքեավստաՀ
ու. կայտառ։
Հակառակո
րղբ՝՝ Աւաան , որ մեր գա
սուն վ ե րքինն է Համէս րձակ
յարձակո
ղական ով
մ ր
առաքԼւնկէտր
նչանակեց
։Մ ե ր տզաքր
սթափածրլ–
լալով , րուռն
յա րձա կո ղա կանո վ մր Հակառակոբ -
ղր սեղմեցին
իրեն
բերգին
առքեւ ու
յաքորղաբաբ
նչանակեցին
երեք կէտեր։ Ա. կիսախաղր
վերքա
ցաւ ի նպաստ
Փարիզի
Հ. Ա. Ա .ի
5
1 :
՚
^ Օհր"ՐԳ
կիսախաղին
գինով ցած
իրենց
յաքո–
ղո ւթենէն
, մեբոնք Համեմատաբար
թ ո յ լ խաղի
մր
սկսան : Հակառակորգր
ա յս աււիթէն
օգտուե
լով
Հաւասարեցռւց
Լսաղր ,
3 3 :
Վե րքին պաՀռւն
ւէեր
Հա յո րգինե ր ր ազգուած
Ուտ անի
յաքո ղու թեն
էն
նոր եւ վճռական վա քրէքքով
մր չ"րր"ՐԴ եւ յաղ
թական
կէտր նչանակեց
Լ,ն :
Այսպէսով
Փարիղի
Հ՛Մ՛Ա.
իր վաւլին Փա
րիղԼ՛ ախոյեան կբ
գառ1
։այ
առանց
Հաշուելու
եր
կու յասլազած
մ րցումնե ր ր , եթէ վերքին
երկու
ւքրցումներր
կորսնցնէ
Լ՛ոկ , երկու կէտի առաւե -
լու թեամբ
առա
քնո ւ թԼււնր ասլա Հուի ած է
1
Յաճաիս կրկնած
ենք , մ արզական
կեանքԼւ
մ է^
անակնկալներ
միշտ ալ կրսլատաՀին
,պէտք
էւքԼւշտ
արթուն
կենալ, գիտնալով
ռր Ա՛ մեր
բերգապաՀր
տկտր էբ , Բ ՚ Հակառակո
րգր կոպիտ
խաղացող եւ
ս՚բագաշարմ
, Գ ՚ գա շտ ին վրա
յ որեւէ վէճ եւ
սպառնալիք կր նպաստէ Հակառակո
րգԼւն եւ կբ
քղայնացնէ
խաղացողներր
: ինչո ւ չրլլալ
չրքա -
Հալեաց
, փոիսանակ
տկարացնելու
չաՀուած
՛Լա րկր :
Մեր տղաքբ
այս մ բցոլմռվ
իրենց ոբակր
կո ր–
սբնցոլցած
էին, ոչմէկ Հետեւողական
նչանակոլմ
(աՅքցԱՅ^շ) :
Հակաո ակո րգր
միչտ աղատ էր երդ
ուած
իր խաղին
մէք։
Երկու
խաղացողներ
ամէն
տեղ են բացի
իրենց
տեղէն եւ ամէնէն չատ պոռա–
է6ԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(39)
կ. Պա–Սն8 <«՝ԱՒՈԻմԸ
Բացի այգ ինր խոչոր
նաւերէն
, որոնք
չղթա՜՛
յին անմ իքապէս
ետեւր՝
պաչապանութեան
ամ ուր
ղի՛ծ մբ կազմած
էին՝ նաւաՀանգիսաին
մէք կա -
յին տակաւին
17
սլաՀեստէ
զինուած
նաւեր
Հայե–\
կ՚սւոր
կայմերով։
Նաւատորմէն
այգ
կարելռրռւ–\
թ ի՛նր բաւական
վստաՀոլթէւն
ներչնչած էր Պոր՜
ոոյ
բնակիչ^ւերուն
, Ոսկեղքիւբի
կողմէն
ոեւէ
յարձակմ
ան անկարելիութեան
մ ասին , մ անաւանգ
Որ
Ոսկեղքիւբի
Պոլսոյ
ափին
՛Լյ՛այ Ա.
Եւգէնէոսի
աշաարակբ ել Վալաթիոյ
կողմն ալ Ա.իքաշի
աշ–
տարակր այգ դիրքր
աւելէ
եւս կ՝ամրացնէին
:
Ապրիլ
10/
մասին
ոեւէ պատմադիբ
մասնա -
ւոր դէպք
մր չի պատմեր :
Հաւանաբար
երկու
կողմէն ալ
պատրաստութիւններր
չարունակուե
-
ցան :
Ապրիլ
1 1
էն թրքական
բանակբ
,
վերքնապէս
Կրցաւ պատնէ չէն զէմ զետեղել էբ խոչոր
ռմ բա -
^իգնե րբ : Ատոնցմ է երեք Հատր կա յսեր
պալատէն
գԼւմացր
գրուեցան
, երկուքր
Բարիսիոսի
դրան
գէմ ել չորսր Ա • Ռօմէնի
գրան : Պարպարօ
եբկար–
Օրէն կբ նկարագրէ ա յգ աՀաւո ր Հրետանին
եւ
՚սնոր
զարՀուրելի
քանգումներր։
Այգ օրն էր որ
մեծ ոմրակոծոոմբ
ւ^բ^ական^բէն
պատբաստուե–
Աոլրիլ
12
/5՛
երկու
կարեւոր
դէպքեր պատա
Հեցան։ Նախ, թրքական
նաւատո
բմբ, ինչպէս ա բ–
՛լէն տեսանք , Պոլսոյ
առքեւէն
անցաւ,
քիչ մր բա–
ցէն , ղինուո րական
նուագածութեան
եւ ուրա
խու
թեան
գոռում
գո չում ով սարսափեցնելով
մ եծ քա
ղաքին
բնակի ^ ե բ ր :
Յետո
յ զնաց խարսխել Ե րկու Ա իւնե բուն առ
քեւ , այսօրուան
Գապաթաչ։
Պոլսոյ
մէք վայր -
կեանէ վայրկեան
յարձակման
մր կր սպասէ Լւն,
րայց այդ օրր նաւատո
րմ ր Հանգարտ
մնաց : Հան–
ղիստ
րլլալու
Համար
որո շուեցաւ որ
Վալաթիոյ
աչտարակին
վրայ
երկու
պաՀակներ
գրուին
, Ո—
րոնք պԼւաի
Հսկէին
թուրք
նաւատորմի
ամենա -
ւիոքր չա րմ ո ւմնե րո ւն վրայ
ել ղանոնք
Լւսկոյն
՛՛լէ—
տի իմացնէին
նաւաՀանգստի
Հրամանտտաբին
,
նոյնիսկ
միակ
նալոլ
մբ չարմում
ր։
Հրաւքանա -
տարն ալ անմ իքապէս
պա բտաւո ր էր
պատերաղմէ
փոզբ
Հնչեցնել եւ աւք էն մարգ սլէտք է զէնքԼ։ վա–
տէր՛ ^ Այ՚՚՚զէ՛՛ է որ, կ՝րսէ Պաբպարօ
, ամէն օր
մեծ սարսավէե
մէք էէնք, եւ գէչեբ
ցերեկ
չարու
նակ
կաղմ եւ պատրաստ
, թէեւ
նաւատորմր
բնաւ
տեղէն
չերերաց
՝»
1
իսկ երկրորգ
կարեւոբ
գէպքր–,
ռմրակոծէքան
իրականօրէն
սկոԼ՚լր
եղաւ։ Այդ տխուր թուակա -
նէն
մինչեւ
պաչարման
՛Լեր քին օրր,
29
Աայիս,
՚էրեթէ
եօթր
շաբաթ
շա րունակ
,
թնգանօթներր
օրուան
ամ էն մտէք ուն իրենց
մ ա բւԲարեա
յ
Հսկայ
գունգե րով եւ աՀռե
լի ագմ ուկռվ , շարունակ ծե -
ծեց ին բիւզանգական
պատնէ շր :
ԳԼււրին է րմբռնել
խեղճ բնակչութեան
աՀ ու
սարսափր այդ զւսրՀոլբելի
ռլա յթումներր
լսած ա–
տեն,
որոնց
նմանբ
մէնչեւ
այն ատեն ոչ ոք իմա
ցած
է ր : Ռմ րակոծութեան
քանգումներր
ազիտա–
լի
եզ՚սն : Այգ ղօրաւոր
պարիսս^երբ
, որոնք դա
րե բուէ ա յնքան
Հզօր
աղղեր ու գրո Հին
գիմ ագրեր
ԷԼւն , անմ իքասլէս
ամենածանր
ճեղքեր
ստացան
ա յգ Հսկայ
ռում բերէն
, որոնք
ծուխի եւ փ" չէէ
ամպի
մր մէք կուգա
յէն րախէլ ու ւլայն
քանդել
Հազ," ր կտո ր Րէլա լուէ %
Անձ կութ է ւնբ աՀարկու
եղաւ պաչաբեալնե
-
բուն
մէք, երբ առա
քէն Հարուածներէն
անմ Լ,քա —
պէս
՛Լերքր տեսան որ Հազարամեայ
գռռող
ԲԼււ —
ղանդէոն է ան յազթե
լէ պատնէ չր աւե րակնե բու եւ
փլատա1լներոլ
կոյտ
մր ղառնայ : ք^էաք եղաւ ան–
մ իքա՚զէս եւ աւք էն օր զե րագո
յն
մ իքոցներռւ դի–
մ ել եւ չար ուն ակա
կան
վե րա չինո լթ Լււննե բով ա -
րաղ օբէն գարմ անել ա լգ ա։ք ենօբեա
յ
քանգումնե
րր : Ա յնքան
յռղնռւթ
Լււննե րով եւ ան քնո լթ
իւննե
բով պարաա սած
սլա րտե ա լներ ուն Համ ար աո աքին
օրէ Լ՛՛՛կ ասիկա
եղաւ տաժանե
լի եւ բնկճռզ
աչխա–
տութիւն
մ ր ։ Գիչեր
ցերեկ
ամէն
ժամ, այգ
քանի
մ ր Հազար պատե
լ, ա ղմ իւ^ւե՜ր ր պէտք էր
քաղաքին
բոլոբ
բնակիչներուն
օզնութեամբ
վերաշինէին
այգ բացուած
Լսրամատներր
: Մ ինչեւ
այն
ատեն
այգ աեսակ մեծ սարսաւի
մր երբեք չէր
տիրած
Արեւելեան
Հռոմի
բնակչութեան
՚Լբայ :
ՀԱՅԿԱԿԱՆ
ԱՌԱԾՆԵՐ
քով։
Ուգտր դգալով
չեն քրեբ :
•— Տաւաբր կապով կց կապեն,
մարգր խ»ս
Fonds A.R.A.M
