6ԵՏԱԳԻՄԱԿԱՆ
ԽԼՐՏՈԻՄՆԵՐԼ
ԹՈԻՐԲԻՈ6
ՄԷԶ
՚յ1ոլ»ււՅ թ-երթ-երէՑ կը քաւլենք հեսւեւետլ 1ռե -
դեկւււթիՆնները (30 Մարտ).—
^ՌՐԱԳՂ՚^Լէ
գ՛"ւ֊աէւակին
մէք Գաաիրի
աղան -
գին ւղաականոգ
102
ա յր ւ՛ւ կին
արարողութիւն
կաաա բահ՝ միքոցին
րռնուեցան
; կանխաւ
ոսաի -
կանութիւնր
միքոցներ
ձեռք առած եւ սչաչարած
էր այն մղկիթր,
ուր արարողութիւն
սչիաի կա -
տարուէր
: ^ամ ր
22,1
^ին րռ լոր յետագիմ ական -
ներր ձերբակալեց
. ՆուՀ ՛կապան իր
Հեաեւորգնե–
րով գատարան
յանձնուեցաւ
ել անոնց
առւներր
խռւղարկուեցան
ւ
Յանցաւո րներր
գատարան
ւնռւած
միք "ցին ,
նրրանցքներուն
մէք յայտնեցին թէ «նամազ»
պի
տի առնեն եւ էէղան» կարգալով
ագօթեցին , յե–
տոյ մտան գատարան :
Ամէնէն առաք Հարցաքննուեցաւ
՚ԼքՈլՀ Պա -
պան , ռր յա յտնեց թէ ա յգ մղկիթբ
իր
ծախքուիր
շինած է , արտօնութեան
գիմում ր կատա րած եւ
Աէւգարա յէն պատասխանեց
ին .
<լ ՚իուն ւ1՚^է
մենք կր ղրկենք» ^ Հետեւարար աղատ է Հոն Հնա–
մաղ»
քշելու։
ե ւ կ՝աւելցնէ
. կրօնքով
րաղմա -
կնութիւնր
արտօնուած է :
Աքէն
կրնաք մինչել
չորս կին առնել :
6ե տո
յ քննագատե լով ^էներր , ո ր մետա քսէ
գուլպայ կր Հագնին
ու աղատ Համարձակ կր պար–
աին , րսալ •
Ւմ Հետեւո րգնե րս ո ւղղո
լ թե ան
րե րե լու
մէկր
Նիսիպին
իքնէ , ձերրակալոլթիւնր
անխու -
սափելի է ել ծեծի տակ
Հարկագրարար
պիտի
խոստովանի
մեր թաքստոցր,
ամրողք
մողովուր
գի րնա^քմ ան պատճառ գառնա լով : Աէկ խօս քով
մատնիչի գեր կատարած
պիտի
րԱայ
Հ
Արգ, աւե
լի լաւ է, այգ մէկին
մաՀր, քան թէ ամրողք մո
ղովուրգին »
է
Այս խօսքերէն վերք պատրաստուեցաւ ձին
նստիլ Պաղտատ
մեկ^ւելոլ
Համար;
Անակնկալ
կե րսլո վ սոլրՀանգակ
մր նամ ակ րե րաւ
\,իսիպի–
նէն, Աարգիս աղա *Իրրմ րչգո լանեան ի միքոցաւ
Հ
Նամ ակր կ^ալետէր
Անգլիաց իներուն
մ ուտքր
Հալէպ :
Այլեւս պէտք չկար Պաղտատ
մեկնելու
: ^ռ -
ղովուրգր
փրկուած
էր • խրախճանքի օր մրն էր
մեղի Համար
տ
Մ ովսէս , երկաթուղիի
րնկերութեան Հետ Հա–
մ աձա յնութեան
գալով , չռգեկառքի
, ինչպէս
նաեւ
վառելանիւթին
ամրողք ծախքր
ինք
ստանձնելով,
մէկ չարթուան
րնթացքին
րռլոր մողովռւբգր փո–
խագ՜րեց
Հալէպ ; Հանգուցեա
լր եթէ ուղէր , ուրիչ
Հարուստներու
նման պաՀել
իր չաՀած
գում ար -
ներր , անկասկած չատ մեծ Հարստութեան տի -
րացած
է՝
Րէէաբ
• սակա
յն
նախրնտրեց
մողովուր
գին Համար ծախսել
ինչ ոբ կր չաՀէր ։
Մ ովսէս նիւթապէս
թերեւս աղքատ , սակայն
բարոյապէս եւ Հոգիով չաա Հարուստ
մեկնեցաւ
այս աչխարՀէն
։
՜ ՜ ^է՚՚ձ՜՛՜՝՝՛՝՛
՚ է . " * ^ ՜
՚՛՛–՛՝
Տարգանք
իր յիչատակին եւ Հանգիստ
իր ոս–
կորներոլն։
6– ԶԱԳՐԵԱՆ
տ՛
9"— Այս տեղեկութ-իւնները քաղած ենք
Մռ վ ս է ս Ատեփանեանի
համաղիւղա ցի
Աասնոյ
գ իւղե ր էն բնիկ Չբ դնիկ գ ի Յակոբ Պաղտաոարեա ~
նէն :
Համար
միչտ այո կ՝րսեմ՛ ես անձամ ր կր քանամ
միւսիլլմ աններ ր ուղղութեան
րերել– ճամրաս
ի–
րալունքի
ճամբան է ։
Մ իւս Հարցաքննուողնեբր
բոլորն ալ
իրենց
պարաղլուիսին
խօսքերբ
կբկնեցին
: /• վերքոյ ղա–
տաբանր
որոչեց ձերբակալել
բոլորն
ալ։ Գատա -
վարութիւնր
քանի մր օրէն կր սկսի ;
%ՈւՀ Պապա յեաաղիմական
պարագլուխր իր
Հետեւո րգնե րէն երեքին
աղջիկներուն Հետ ամ ուս
նացած է
I
X
Զեր րակա լութեանց
լ^թացքին
, չաքաբա -
վաճառ ԱէՀմէտ, որ ՜քյուՀ Պասլայի
աղանգին կբ
սլատա կանէ ր , երր իր պետին
ձե րբա կա լո լթ ի լն ր
կբ տեսնէ, «էյվաՀ»
գոչելով կր Հեծեծէ ,
յետոյ
գեաին
իյնալով կր մեռնի սրտի կաթուածէ :
աե
՝1՝.–Ր ԳԱՒԱՌԷՆ
ՏԽՐՈՒՆԻ
ՄԱՐԱԷՑԼ
Աաբտ
ամսուն
Հողին
յանձնե -
ցինք Մ շոյ Խասգիլղացի
Պ • Ամ բատ
՛Լաղարեան :
Հանգո լցե ալր
1 912/՛ 5/
զացած էր Ամ երիկա ։
1914/
րնգՀ • պատերաղմ
ին կը ձգէ իր
Հանգիստ
կեանքր , կ՝անցնի կովկաս , կր մտնէ Հա յ կամ ա -
ւո րական
գունգերուն
մէք , ծառա յելով
աղգին ու
Հայրենիքին
մինչեւ
1920 = 1921/5՛
շատ
շատերուն
Հետ ան ալ Հեռանալով
կ՝անցնիՊ ոլիս ,կ^ամ ո ւսնա–
նայ եւ ի վերքոյ կբՀաստատուի
Ֆրանսա ,ԼաԱիո–
թա
զիլզաքաղաքր
, ուր 1լ ա շխատէր
նա լա րանին
մ էք % կաղմ ած իր լ^տանեկան
Համ եստ եւ օբինսյ–
կելի
րոյն մր :
թ՛աղում ր կատարուեցաւ
մեծ շուքով
յ
Ներ •
կա
յ է ին բո լո ր Հա յրենակիցնե
րր Լա Աիո թա յէն ել
Աարսէ
յլ^ն
Հ Գամ բանական
մը խօսեցաւ Ա արսէ
յ–
լէն Հա յրենակից
Բե բռ բէ կարապետեան
, վեր
յի
շելով Հտնւլ ո լցե ալին
ւբւՀոզու թ իւննե րր Հա յրենի -
քին^Հանղէպ = ^^^^^^^^^Տ՛
Ա– Հ– Մ–
ԻՏԱԼԻՈՅ
Համա յնավար
կուսակցութեան
րնգՀ • մողովին
մէք , Պ • Թո յլիաթթի
անգամ մրն
ալ չեչտեց , թէ Համայնավարներր
կր սիրեն խա -
ղաղոլթիւնր եւ կր սարսավւին
ամերիկեան
աչ -
իւարՀակալնեբռւ
սարքած
պատերազմէն
: ենք
պատրաստ
ենք գործակցելու
տ յն բոլոր
քաղքենի
կռւսակցութեանց
Հետ ,որոնք պիտի
ուզէինմեբմել
Ատլանտեանի
ղա չինքր , ան քատո լիլ Ամ երիկա
յէն
եւ մեղ Հետ կառավարութիւն
կաղմ ելով ,
գործէ
Հեռացնել Տէ Կասփէրին»։
կուսակցոլթ
իւն։ ր վեր -
լղարեց
Թո յէիաթթին եւ օգնականր , որ մասնա -
գէտ
մրն է ներքին պատերաղմ
ի :
ՓԱՐԻԶԻ
լեՀական
նախկին գեսպան
Լուքաչէ–
վիչ անձնասպան
եղաւ Ուչինկթրնի
մէք,
ինքզինքր
կախելռվ :
ՖՐԱՆԱ ԱՅԻ քաղաքապե տնե բուն
նաՀս՚պե տր ,
էտմոն Աաթիս , վերքերս
տօնեց իր ծննգեան
Հա–
րիւրամեակր։
Աաթիս,
28
Յունուար
\ճ՝7%էն ի
վեր, առանց
րնգմիքումի
,
էՀէռնի
(Օթ - Աօն
նաՀանգ) քաղաքապետն է ։ Իր Հակառակո րգներ բ
«Աթթիլա» կր կոչէին
ղինքբ։
«Բայց,
կ՝բսէր Աա
թիս
I
ես անոնց րս լռ րն ալ թաղեցի»
:
ՆԱՄԱԿ
ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ
ԱՊՐԻԼ 24Ի ՏԱՐԵԳԱՐԶԸ
ԿՈՋ ԲՈԼՈՐ
ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹԵԱՆծ
Ա՛՛ւր իլ
24/
Մեծ Աուղբ
Համաղղային
երկիւ -
ղածութեամբ
կատարե լբ անղրանիկ
Հայկական
սլաբտականոլթիլն
մլձւ է :
Մեռածներուն
եւ նաՀատակներուն
յիչատակբ
մ՚"Րգեէու
Համար , բոլոր
ղլոլխներր
միասին
կրբ՜՝
նան խոնարՀ
իլ •
Նման
տարեղարձ
մբ պէտք է. Նոյեմբեր
11/
նմա՚/ւ , իր անփոփոխ
օրն ունենայ եւ քմաՀաճիրէն
"՚–Ր1Ղ
օրերու չտարուի
: Ապրիլ 24բ, պէաք է տօ
նել բոլոբ ապրիլ
24ներուն :
ԱՀաւոր
անՀոգութիւն
մր կբ տիրէ նման
մեծ
սւղէտի մր ողեկոչման
կաղմակեբպութեանր
Հան–
գէ"1 ՝• Ամէն տարի , նախաձեռնութեան
սկզբունքի
անունով,
միութեան
փոխարէն
բամանմ ունք բա -
տեզծե լով %
Այս գրութեան
ղարման
մբ տանելու նպատա–
կալ
I )
ԱյսուՀետեւ
Հա յ Նախկին
Ռազմ իկնե բու
Միութեան
վարչութիւնն
է որ պիտի
նախաձեռնէ
ու կազմ ակե րպէ
յիչատակի ա յս սղատօնր , մաս -
նակցութեան
Հրաւէր
ուղղելով
բոլոր
Հայ կազ -
մ ակեբպոլթեանց
անխտիր եւ եթէ կարելի է կազ–
մելով
մնայուն
մարմին
մր
ւ
2)
Մ-՚՚ւրիլ
24/
Սղ ատօնբ ամէն տաբի
պիտի
կատարուի
անփոփոխ
կե րսլով ճիշգ իր թուակա -
նին, շարթուան ոբ օրուան ալ Հանգիպի :
3)
Ապրիլ
24/
աարեղարձր,
ինչպէս որ Ջէ՛
քաղաքական
տօն , Ջէ՛ նաեւ
գեղարուեստական
Հանղէս : Ականաւոր
ղոՀերռւ
եւ միլիոնաւոր անա–
նուն
մարա իրո սնե րոլ երկ իւղած ոգե կռչմ ան ու
յիշատտկի
Հուլաքո
քթն է , որր պէտք է
ունենայ
իբ ծէսր , ինչպէս
յաղթական
կամ արին տակ ան
ծանօ թ ղինոլո բի բռ գին ա րծ ա րծո ւմ բ
նո քեմ բեր
\\ին։
Աղախօսքեբր պէտք է րլլան կարճ,
յարգան–
,քէր մեծ,
րնղՀանուր , սքէտք է կարգացուին
ծանօթ
նսւՀատակներան
անուններր , պէտք է յիշռւի
թի
ւր մա րտ իրո սնե րո ւն , պէտք է րքյա յ գինուո րական
նուաղաիսումր
, մէկ մամէն
աւելի պէտք չէ ոբ
տեւէ :
4)
Միու թիւնս աքս տարի
Համ աձա յնա բար
Հայ Ապայից Ա իու թեան Հետ , Ապրիլ
24ր պիտի
ոգեկոչէ
Ապրիլ
24ին , երեքչարթի
երեկո
յ մամ ր
21—22,
մեծ սրաՀի մր
մէք։
Մ անրամ ասնո լթ իւննե ր բ իր մամ անակ ին (
վարչու
թիւնս
Հ բա աս՛ րակո ւթեան
ւոա լով սո յն
ղեկո քցր , կր խնգրէ անվերապտՀ
աքակցռւթիւնր
յա բանո լ.անո
լ
թեանց
կ րօնապե տնե րուն , մտաւո -
րականնե րո ւնւ եւ Բ"Է"Ր Հասարակական
կաղմա ՚–
կե րպռ ւթե ան ց :
ՎԱՐՋՈՒԹԻՒՆ
ՀԱՅ ՆԱԽԿԻՆ ՌԱԶՄԻԿՆԵՐՈՒ
ՄԻՈՒԹԻՒՆ
ՋԻԼԻՑԻ ԲԱՆԱԱ Տ ԵՂԾ ՈՒ ՀԻ Կապբիէլա
Միս–
թբտլ
(Նոպէլեան
մրցանակաւոր
1945/)
փորձա -
ռութեան
չի Հաւատար -
Հ
^Փորձառռւթիւնւր,
Կ՝Ր"Է
) քաչուելէն
վերք
գնուած
ւԼիճակախաղփ
տոմսակ
մբն է »%
«8ԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(25)
կ. ՊՈԼՍՈՑ տ ւԻՈՒՍԸ
բ՛
Այգ մարգր
ամբողք իր նաւատորմին
բնգՀ .
Հրամ անատար անուանած եւ կէ լփպօլուի կառա -
վարիչ
նչանակած
էր :
«Այգ նաւերր ,
կ*Ր"է
Կ բիտօպոլլոս , երեք
Հա
րիւր
յիսուն Հատ էին, բացի փոխագբանաւերէն
եւ
ո չ—պատերաղմ իկ նաւե րէն : Ա արմ արա
յի ծուին ի
վեր
ելան չավւազանց արագ գնացքով
մր եւ ու -
րաիսռւթեան
աղաղակներու
ու գմոխային
աղմ ու -
կի մբ մէք ։
« Այգ անՀուն
նաւատորմ ր
Հե լլե ս պոնտոս բ
անցած
ՐԼԼ"՚Է՚"Լ
ւ
սարսափ ել ապչոլթիւն
տարա -
ծեց ականատեսներուն
մէք, որովՀետեւ
, մարգ -
կային
միտքր չէր յիչեր
երբեք ոչ մէկ տեգ այգ
տեսակ
նալաառրմ
մր եւ այգ տեսակ
ծովային
Համախմ բռւմ
մր։ Խեղճ Հռոմ ա յեց իներր «Պո լսե -
ցիներ՛) անոր Համար մանաւանգ
աւելի
սարսա
փե ցան , որովՀետեւ
րնալ
չէին սպասե ր ատանկ
րանի մբ։ իրենց
յո ւսաՀատութ իւն ր այգ պատճա
ռաւ
աւելի եւս աւելցաւ եւ իրենց բոլոր
ձ՚՚Տ՚՚էԼ
յօգս
ցնղեցաւ։
ՈրովՀեաեւ
մինչեւ
այղ օրր, նա
խորգ պաչարու մներ ռ լ սլա ^ ուն , միա յն գամ աքէն
իրենք ղփքենք պաչասլանել
պարաալորոլած
էին ,
բայց
Հիմա որ պատերազմ բ ծովու
կողմէն ալ կոլ
գար , ալ սարսափր չափ ու սաՀման
չունէր է
Թրքական նաւատո բմ ր խարսխեց
Վոսփորի
մէք, երկու
սիւներուն մօտ, «մինչել
Ա. կոստան
ղիանոս
եկեղեցին» , կ՝ր"է Ֆրանցէս
:
իսկ Պարպարօ կ՝րոէ
« Ա"էՐ իէի
"էիգրնեբբ
Պալթաօգլու
իր նաւերուն
քի՛թր ուղղած էբ գէպի
Վոսփորի
մուտքր : Մ եկնումր
տեղփ ունեցած էր
թմ բոլկներու
եւ
պատերազմ ական
նուագածու -
իմեան ձա յնե րովր
եէ^
նաւաստիներուն
«եաչա » -
ներուն
մէք, որոնք ուրախ
էին այգ երկար չրր -
քանր վերքապէս
ալա րտած
տեսնելով
%
Մարմարայի
ծովեղրին
քրիստոնեայ
մողո -
վուրգներր,
սոսկալի
յո ւս աՀ ատո ւթ իւնո վ մր գի
տեցին
ա յս միւսիւլմ ան ւԼիթխարի
նաւատորմին
անցնիլբ,
որուն
նմանր երբեք տեսնուած
չէր այս
կողմերր։
Նոյնսլէս
Պոլսոյ
ր1ւակի^երուԿ
ալ սիր–
ար, ի տես այս նաւերուն
սոսկումէն
քարացած։
Թուրք նաւատորմր
ապրիլ
\2ին միայն
մտաւ
Վոսփո ր ու անմ իքապէս խարիսխ
նետեց
Ե րկու
Ա իւներ կո չուած
տեղր , Հիմ ակուան
Տօլմ ապաՀ -
չէի պալատին
^իշգ ՛Լարի կողմր։
Հոն դրեթէ
ան
մի քապէս եկան
իրեն միացան Աել ^ովէն
ու Մար–
մարա յէն իքնող ուրիշ թուրք նաւեր ալ ;
Ֆրանցէս չոր" Հարիւր
ութսուն
կր Հաշուէ
ա քս նաւերուն
թիւր , ինչ "ր անՀաւատա
լե է : Ա եւ
ծովէն
եկու^երուն մեծ մասր փայտով կամ պա -
րէնռվ բեռնաւո րուած
էին : Պարպարօ , որ ինչպէս
տեսանք Հարիւբ քառասուն
եւ
Հինգ կր Համրէ այս
նաւերու
թիւր , րնդ . որս կաաաբելապէս
զինուած
տասներկու
խռչոր ցռկանաւեբ
ալ , կ^/աէ թէ խա
րիսխ նետելռւ
գռ րծողո ւթիւն ր աւարաեցալ
իրիկ~
ուան մամ ր եօթին :
Ամէնէն
աւելի կր խօսի երեք Հարիւբ
թօնո -
նոց խո չոր փոիէադրանաւի
մր վբա
յ , որ Ա ինոպէն
կուգար՝
պսւտերաղմական
նիւթերով
լեցուն
ես
չինութետն
փայտեր
եւն • բեռցած %
կայսերական
պաՀակաղօրքբ,
այսինքն
Աուլ -
թանին անձնասլաՀ
գունդր,
չուրք
15.000/
Հ՚՚՚փ
ք^ւտբեալ
ենիչէբի , որ կայսերական
վրանին
չուր
քր բո լո րուած
էբ , մասնաւորապէս
յա տկա ց ռ ւե
ցաւ պարիսպին
ամ էնէն կարեւոբ
մաս ին ,
աւյ -
սինքն Աէն Ռոմ էնի գուռնէն
մինչեւ Ագբիանու -
պոլսո
յ ( էտ իբնէ գավէո ւ) գուռր
երկարող
մ ասին
գէմ յարձակմ ան գո րծո ղո ւթ իւննե բ ո ւն : ճիչգ ա յս
կէտին
վրայ, ռր պաչտպանութեան
գիծին ամէ -
նէն տկար կէտն էր , Լիկռսի Հովիտր կր փորուէր է
Արագօրէն՝ Ա ուլթանին
աաղաւաբին ու սպա յա -
կոյտի
մողովատեղիին
չուրքր աՀաղին
եւ Ի"*Ր
փոս մբ փորեցին ու անոր չուրքր
նոյն
չ**՚փ"Վ
ցցասլատնէչ
մր ի պա չտ պանո ւ թիւնւ
փոսին։
Ատս մր զօրք ղրկեցին
Աելեմպրիա
պզտիկ
ծովային
քաղաքին
վբայ.
Հսկելու
ել թող
չտալու
Համար որ իր պաՀապան
զթնուորներր
ել
րնակիչ–
ներր Կ • Պոլսոյ
օդնութեան գ ՛սն : Թե՚ւալիոյ մէք
ալ , Թուբխան փաչա մեծ բանակով
մր՝
Հիւսիսի
կողմէն
Հերոս իսկէնտէր
պէկի Ալսլանիայէն
չիք–
ն ելուն կբ Հսկէր , ել Հարաւէն ալ Աօբա
յի մէք ,
կայսեր
եղբա յրնե բբ կբ զսսլէր ;
(Շար.)
Fonds A.R.A.M
