ԿԱԼսնՍԻՈՐ ՚^ԱՅԱՍՏսնԸ
ՕՐՈՒԱՆ
ՇԱՐԺՈՒՄՒՆ
ՀԵՏ
Ամերիկեան
ք՝բէշչըն
Աայընս
Աո՚եիթոբ
օրա–
թ֊երր-ը գ ր ե թ է ամրսղջ էջ մը ււսնիրած է հայ
ծռ–
զովոՆրդին Ո1- հայրեԱիքին : Երեք սիւնակի վ րայ
դ րօւ ա ծ է Միջին Արեւելքի քարա է սը: ՝|*–արաէսին
կեգրսնը կր գրաւէ հւորհրգային
Հայաստանը :
կճսրս եւ Արտահան անունները ա ոնուա ծ են սեւ
շրջանակի մ է ջ ։ ք ա ր տ է սին տակ կայ
հետեւեալ
տոզը– «ինկ ա ծ Ռուսիոյ ե ւ Թ ո ւ ր ք ի ո յ
մէջտեղ,
ՀայաստաԱ՛ համայնա վ ար լ ո ւ ծ ին տակ ապրոզ
անհանգիստ երկիր մըն է » : է ջ ի ն վրայ կան երկու
ուրիշ Ս գ ա րնե ր ե ւ ս ։ Ս՚էկը կը Ս ե ր կ այա ց ՍԷ Ս– է ջ–
միածինը եւ , փոքր շրջաԱակի մ է ջ , Խրիմեան Հ ա յ –
ր ի կ ը ։ Ս՚իւսը լուսանկար մըն է, քաշուած՝ Երե
ւանի մ է ջ ։ Յօ գ ո ւ ա ծ ր գ րուա ծ է Արամ Զ– Զ ե լ վ է –
եանի կ ո գ մ է ։ կուտանք թար գմանարար ;
Ա–
Ե րէաասաբգէն
Հանգիւղեցայ
Շ
ւթ1լա
րւո է
գաւչյժ ա1լսւ՚ե՚նե բու. կայանբն
մէք՛–
Ղ՚է՚"էբ
, ոբ Ա ի–
ԱՎհԱքԱ աւ կաքդաւ-գէէւ
գիտեէւ
ՖիԱւաՌտա.յի մկ
Վաթսոէ1աԱեակը
ԿդԱոպփ վկ
ԿՐԸՆՈՊԼԸ,
(յա պ աղա ծ )— Հ.
Ա. Գաչնակ^
ցութեան
վաթոունամեակբ
այսաեզ ալ աօնուե -
՚։ուէ
1866/ւ5»
եկեղեցական
Հբովաբասւկ
մը կբ սլաբ–
աաղբէ
բ , ոբ Հ ա ւաաա ց ե ա լնե բ բ կաբղալ
սոբվէին
եւ կը մԼբմէէն
ամուսնութեան
թո
յ լաո ւո ւթ իւն
աալ
անւլբազէանե
րո ւն ։ ՀուԼիւը
ամէն աարի
քըն՜
նոլթենէ
կ՝անցնէր
իր Հօաը եւ արգիւնքբ
թեմի
աբձանաղրոլթեան
աոմարին մէք կը գրէր • Այն
աղաքը որ կր մեբմ էին ղպրոց
երթալ,
յանգիմա–
նութեան
նշաւակ
կ՝ր/յային
եկեղեցիին
մէք^^ կ^ -
«
ղու
բակի
օրերը
Ֆինլանաայի
մէք,
աեէն
ի վեր,.
ւնձն,
մբ
ացեալ
՚ՀյաՀանգնեբ
պիաի
վերագառնամ
ւհ– է Համայնքներու։
Ժողովուրգր
ց ըր -
ուած կ՝ապրի
երբեմն
իւրաքանչիւր
Լ
բեք
քառ.
քիլոմեթրի
վրայ
երեք
բնակիչ։
թէեւ
պարաաւո—
րիչ գպրոցական
,
Օրէնքը
կր սկսի
Յէթ՚լանաայի
թուականէն
ի
,
Հանրապեաութեան
Հռչակման
զեց
որոշ աեզեկութիւննեբ
աալ ինծի։
Անշոլշա
(1921 ) ,
րայց անգրագէա
չկայ
եբկրին
մէք
մ ե րմեց
յա յանե լ իր անունը , ես ալ
է"^գեցի
Գիտէի, թէ պատձառբ
իր մ տաՀոգու
թ իւ1
։1։
էր այն
մասին, ոբ ^^եկան
կրնայ վնաս
Հասցնել
10որՀըր–
գային
Հայաստան
մնացած
իր րնտանիքին
:
Երիտասարգը
խօսեցաւ
1ս ո րՀ րգա
յին
Հա յաս՛
տանի
մասին , որ կր գտնուի
կովկասի
սրաին վր–
բա
յ , ղր՚՚՚ցի՝
ԽորՀրգա
յին վրաստանի
եւ Ատըբ–
պէ յճանի : Հա յաստան կը տարածուի
Արաքս
ղե՛
տի Հովիտին
շուրք , ուր ա յսօր ե ւս , ինչպէ ս իր
վւառքե
Հին
Օբե
բուն , կը
ձ
ազկին
խաղողի ա յ ղ ի
ներն ու այլազան
մրգասաանեերբ
:
Աբեւե լեան
սաՀմ անէն
անգին , ս պի ս՛ ակա վւա ռ
Ա ասիսր , ոբ Հա յաստանի
ղրօ շփն
վյւա
լ
միշտ
խոր-^րգանշած
է Հայ 4 ողո վուրգէն
կամքբ,
կը
բարձրացնէ
իբ վեՀավւառ
գլուխր։
Երեսուն
աաբի առաք Հայասաան
Հիլղակնե -
բու եւ վւ ո շի ած ած
կ ճամ բաներու
երկիր
մ լն էբ :
Այսօր
անո ր
Հիւսուածեղէնի
ել պաոււլնե
րու
ճար–
աոաբաբ ուե սանե րր առաքնակարգ
տեզ կր
գրաւեն
ԽորՀրգային
Աիութեան
մէք։
Հ ա յաստան
ունի
նե,
Օրէնքր կբ նախատեսէ
ամէն
նաՀանգի
կամ
Հինգ
քիլոմեթր
շրքանակի
մը մէք, մէկ գպրոց :
Տղաքբ
գսլրոց կր յաճախեն
ոտքով,
Հեծանիւով
կամ սաՀնակներով,
երբեմն ալ մասնաւոր
Հան -
րակառքեր
կ՚երթան
տզաքր
առնել
կ րոլո - ^
I ր ղ ի
ական
թաաբոննե
Ւնծի Համար, ո
ր ու գպրոցՍԵ
ր
բ–
ղուրս
ը կը
գանուիմ
,
տեղեկութ
իւննե րր ել եբկրի
բնական
գեզեցկու
-
թիւնր
Հմայիչ
են : Աակայն
գիտեմ
, որ
Շթութ
կարտի
մէք կան
350Օ
Հայ գաղթականներ
,
որոնք
փախած
են իրենց
տուներէն
, իրենց
րնտանիքնեբր
Հոն
ձւլե/ոլ
ււն
բովին
Հիւսիսա
յին նաՀանգներու
պղտիկներր
եղ–
քե րունե րու
րա լխ իբնե րով կը յաճախեն
գպրոց :
ճ"՛ շր
զ պրոց ր կ՛՝րնեն ; Ֆինլանտան
առաքին եբ -
կիրն է , ուր ղպբոցական
ձրի ճաշ
Հաստատուած
է
(1943) է
է"^1 յիսուն
տարի է որ գպրոցական
ա–
ռարկաներր
եւ գիրքերր
ձրի կր բաժնուին
տղոց :
Այն տղոց Հաժաբ , որ գպրոցէն
5
քիր^ ՝ կաժ ա–
ւելի
Հեռու կբ բնակին
,
ղ ի շե բօթ
իկ
գպրոցնե
ր
Հաստատուած
են , իսկ Հոն ուր ա յգպիս
ի գրպ -
րոցներ
չկան , աղաքը
կ՝ապբին
գիւզա
ցիներու
ժ օտ , Հաժ ա յնքին
ծախքով :
Գիւղական
խոբՀուբղբ
Հինգ
Հողինոց
յա նձ -
նախում
բ ժբ կ՝լնտրէ,
գւղրոցր
վարելու եւ ուս —
ման
վրայ
Հսկելու : Այս յանձնա խուժ բին ժէք
պէտք է որ անպայժան
ուսուցիչ
մր զանուի : վար
չական
Հոգերր
յանձնուած
են եօթր
Հոգինոց գի՜
լանի
մր , որոնց
վեց ր աշա կեբ տնե բու
ծնողքներ
են եւ ժէկր կրթական
մարմնի
անղամ :
Պետութիւնր
լալ կր վարձատրէ
ուսոււ
ցաւ արժանավայել
չ՛
#
ինչպէս
միչա,
սրաՀր դարձեալ
ծայբէ
ձ^այբ
լեցուած
էբ խուռներամ
րաղմութեամբ
մը, ոբ
եկած էբ լսելու
իր Հարազատ
ղաւկին
ձայնր,
բնկ.
Շաւարշ
Միսաքեանի
միքոցով,
որուն
այցելու ,
թիւնր,
Կրրնոպլի
Հայութիւնր
14
աաբիներէ
ի վեբ
չէբ
վայե լած :
Հանդէսր
բացուեցաւ
«Մչակ
բանուոր»
ել
Տառաք
ընթանանք»
քա յ լե բգնե բով
, որոնք
ե ր–
եցան
Նոր Աերունգի եւ ԱանուՀիներոլ
երգչա֊
խումբին
կողժէ, ղեկավարութեաԺր
րնկեր Եր -
ուանգ
Մ արա
շյեանի ;
Բեժր ղարգարուած
էր
Հ • 6 • Գաշնակցու -
թեան
Հսկայ
զինանշանով, եւ "Բրիստափոբի
, (իոս֊
տոժի,
ԱիԺոնի,
ԱՀարոնեանի
եւ Անդրանիկի
նր–
կա լնե բով, իսկ բեժին ճակատն ալ «Ողքոյն Հ՛Տ.
Գա էակցութեան
վա թսունաժ եակին» ել «Տար -
գանք
Հերոսներուն»
վե րտառութիւննե ր ով
Հ
՚ Օրուան նաիսագաՀր
լիւկեր Ա • Գալուստեան
իր
բացժան
խօսքուէ ըսաւ, որ «Գա ^ակցո
ւթ իւն ր ծր–
նաւ
Հայ ժողովուրդի
տառապանքէն
ել
ստրուկ
ու գետնաքարշ
զանգուածէ
ժբ մէքտեղ
րերալ ա–
թեան իմաստբ
Հասկցող եւ զայն
ղէնքի
ու–
վ պաշտպանելու
բնդունակ
գաղափարական
զանգուած
մը : Ա^1ւ թէեւ
չկրցաւ
աւարտել
իր ծրա~
գիրր,
րայց չրնկրկեցաւ
պաՀ մբ եւ իր պարտա -
կանութեան
մ էք
չթե բացաւ , այլ մնաց
պատնէշի
վրայ
ամրողք վաթսուն
տարի։ Ան պիտե
ապրի
քանի չէ իրականացած
իր փառաւոր
երաղր, ալդ
ակնկա լութեամ բ ալ իր աչքերր
սեւեռած է մօտա
ւոր
արշալոյսի
մր ճառագա
յթնե
ր
Ո
էն» :
Նոր Ա երունգի
տղաքր
րեմ ագրեց
ին
կեն -
գանի պատկեր
մ ր, ո բ կբ ներկա յացնէր
չ՛՛ րս ֆե–
աայիներ
, որոնք
իբենց
օրուայ
յոգնոլթենէն
Հան–
՛Կ
էին
զաաու
ժոլ
ցչսլ -
թիւնր ել նոբ գպրոցներ
շինուելու
պարագային
ինք կր ստանձնէ
ծախքին
Հ ա ր իւր ին
20/՛
շինու -
դԵլու գՍով %
թեան
սկիղրր ել \
00/՚^ 40/՛
շինու թիւնր
աւա րաե–
Ես խօսած եժ այս Հայ գաղթականներէն
չա–
լէն վերք։ Փ" խատո լութիւննե
բ կ՝լՐւէ Հաժայնք -
~ ՜ ՝
՚՞ ՚
՚
I ։<• I
բուն եւ կր վե բադարձնէ
երկու
երրորզր այն
ղ ուժարն ե բուն
, զորս յատկացուցած
են գպրոցա—
կան
պիտոյքներո
, ինչպէս եւ աղքատ
գպրոցա
կսններոլ
ծնողքներուն
օգնութեան :
Նախակրթութեան
շրքանր ութ տարի է ։ Գրպ–
րո ցական տաբ ին
36
շաբաթ է , աժառուան
ել տօ—
նական
օրերու
արձակուբգով
, իսկ ժէկ
շաբաթ
ալ «Ա աՀն ակի արձակուրդ»
կայ դա րնան
սկիղրր
՚
Ամէկ մէկ գպրոց
ունի ՀիւանգապաՀուՀի
մր,
որ
լնկերային
օգնութեան
՛լերբ
կբ
կատարէ։
Տ ՛լ՛՛՛քր կր պատո
լաս տուին եւ անոնց առողք ական
վիճակր
մ ասնաւոր
ուշադրութեան
առարկա
յ կր
գառնա
լ ;
՚
Ներկա
յիս
Ֆին լանտա
յի
մ էք
1 6
տերուն Հեա , ա յրեր ու կիներ՝
Հա յաստանէն
ե - նե
կած : Եւ անոնք
ինծի պատմած են եբկրի
Հրաշա–
լիքներոլ
մասին,
րսած
են , որ Հողր
արգասալոր
է ու բեբբի
, պտուղները
սքանչելիօրէն
Համեղ
։
Եւ սակա
յն
ինծի պատմ ած եննաեէ. , որ ա յս
անբաւ
Հարստութեան
մէք սոված է ժողսվուրդբ
,
ո րովՀետեւ
վաբչաձեւր
կը պաՀանքէ
, որ
աժէն
ինչ պետութեան
կարիքներուն
յատկացուի
:
Այս
ժաբգիկբ
ինծի պատժեցին
նաեւ,
թէ
գրեթէ
աժէն
գիշեր կբ տիրէ սարսափր
Զ եկա
յին
Գա դթ ա կանն ե ր էն ժէկր
ինծի բառաց
իօրէն
բսալ .
« Պիաի չգանես
ժ էկր ա յս գաղթականնե
բէն •
եւ Հաղարաւոր
ուրիշներ
Հայաստանի
մէք,
ղորս Զեկան գէթ անղ ամ մր բանտ
զրկած
չրլլա
յ :
ղսաանալու
Համար,
եկան գետեղերքր,
«Գաշնէ
ցական
խումբ»ր
երգելով,
լոլացուեցան
դեւ
մէք,
յագեցուցին
իրենց ծարաւր
եւ
«Անկեղծ
ղինուո
ր»ի
Համողումով
ղացին
շարունակե
լ
իրենց
սուրբ
գործը, իսկ իրենց ետեւէն
Հայ
՚"Ղ
^Իհ1՛
1
«Աափորբ
ուսին»
կ՝երգէբ
«Պարղիբ
աղբիւր»
։ Հ ա յ
ազքկա
յ զ երր կաաաբեց
Տ իգր անուՀ ի
Ալա
լեան ,
Գարձեալ
Նոր Աերունգէն
Խաչատուր
Անտոն
եան արտասանեց
Ազատութեան
նուիրուած
ֆր -
րանսերէն
կտոր
մր , Օր • Աօսի
թէբղեան՝
Բ •
Մ իքա յէ լեանի
«Հայբենիք»բ,
Օր՛ Ա՚աբօ
Այվազ -
եան՝ Տ • Թումանեանի
«Հին
ՕրՀնութիւնբ»
, Օր ՚
Պէաթրիս
Մարտիբոսեան՝
Աի"ւիէի
^Հա ք լեզուն»
,
Տ իղբանոլՀ
ի
Ալ
աւե ան՝ 8՛ Թումանեան
հ «Ա
ոալ–
նու վանքր» : Ընկեր Վեւոնգ
Թորոսեան
եւս ար -
տասանեց
օրուայ պաա շաճ կտոր
մ ր , իսկ
րնկեր
Վ^արգան Աթմաճեան՝
«թալէտթին
աՀաբեկոլմր»
I
Հանգիսականնե
րու
բուռն
ծավւեբուն տակ
բեմ
եկաւ
ԱանսլՀիներոլ
ւկաբախումրբ
,
գունաւոր
լոյսերու
տակ
կարմիբ
> ողա
բ
կանա
ձակի
աուաւ
են
կան , որ քանի մր անգամ բանտ նե
Բոլորս
Զ եկա
յին
կողմ է այս կամ ա յն քաղաքա -
Հա
մէկ
կան յանցանքով
ամ բաս տանո ւած ե
բանտ
սլէաք է նետուած
Րէլանք »%
Երբ Գերմանիան
յարձակեցաւ
ԽորՀրդային
Մ իութեան
վրա
յ , Հա յերն ալ բերին
իրենց
մ աս -
նակցութիւնր
րնդՀանուբ
պաշտպանութեան
դոբ -
ծին : Հաղաբաւոբ
Հա յ երիտասարդներ
ղինուո
բա–
գրուեցան
ել կռուեցան
Ո՚ուսեբու
կոզքին
,
Խբիմի
եւ Աթալինկրատի
մէք :
Խբիմի մէք է, որ Հազարաւոր
Հայեր
գերի
ինկան,
ինչսլէս
նաեւ
խորՀրղային
ուրե՝ քազա —
քացիներ։
Գերմանհոյ
պաբտութենէն
եաք այս
Հայերէն
եւ ուրի^երէ
Հաղարաւոոնեո
ե
կուեցան
իրր թորՀրղ ա յին Հ
ձայն Եալթայի
գանազրին
Եւ սակայն
ՅՁՕՕ
Հալեր
, Հակառակ
խորՀրգա–
յին ղինուոբական
աո աքե լո ւթիւններու
Հետապլն—
դո ւմնե բուն
, մ եբժեց
ին Խ " րՀ րգա
յին
Հայասաան
վեբադաոնալ։
Ե՛– աժերիկեան
ի շխանո
ւքյ իւննե բո
ւ
ժիք
1րաւո րԱԵ
ր
,պատա1նեբ
,
ո ղրբ -
Հաժ ա -
ււգառսա
լ
ւժ տո
ւթեւ ,ժ բ, տեզաւո րուեցան
գաղթակա
—
նական կա լաննե բու
ժէք, Գեբժանիա
եւ Աւստրիա
ւ
ԱՆԶԱՆ
օգնութեան
Հասած է այս մարդոց եւ
անոնց
90
առ Հարիւբը
աբգէն
վ։ոխագրոլած
է Մ •
Նա Հ անգնե ր :
իրականին
մէք շուրք
575
Հազար
Հայ գաղ -
թականներ
կան Միքին
Արեւելքի
մէք։
Անոնց մե–
ն
կոզմ է
Մ եծ Պատերազմի
րնթացքեն : Ա քս
թիւր
բամնուած
է Հեաեւեաւ
ձեւով–
100.000
Պարս
կաստանի
մէք,
175.000
Ա ուբիո, եւ Լիբ
30.000
Եգիպ տոս ի,
100-000
Թուրքիս
ք
Տունաստանի
:
Հայեր կան նաեւ Ւրաքի,
Պազեսաինի
եւ 8որ–
զար ու -
սուցիչ կայ
4
միլիոն
րն՚սկիչի
Համար : Հինգ Հա–
բիւր Հաղար աշակերտ
74՜^՛ 15
տարեկան
նա–
խակրթաբան
կր յաճախեն
:
Ֆին լանտա
ունի երկու պաշտօնական
լեղու -
ներ , ֆիներէն
ել շոլէտերէն
:
Աշակերտներուն
աին
92ր կր սորվին
ֆիներէն եւ \00ին Տր շուէ–
տերէն։
Լեզուի
Հաբցբ
յաճախ
գմուա
րո ւթիւնն
եբ
կը յարու.ցանէ , որուն
Համար
կառավաբութիւնր
կ՚աշխատի
լուծում
մ ր
գտնել
Ֆին
լ անտա
յի մէք նոբ լոյս տեսած
գիրքերուն
մ եծ մասբ
նկա րաղա րդ
ղ իրքեր են եւ կր պարու
նակեն
ֆին աղգա
յին մեծ ղէմ քերն ու մ սն կական
դրականութեան
մ իքաղղ ա յին վա
ր պե տնե ր բ
Ֆինլանտական
կեանքին
մէք մանուկր
մեծ
տեղ կր ղրաւէ : Արդի
սերունգր
բազմ ա թ իւ պա —
տերաղմնեբ
մղեց իր ազատութեան
Համար
ել
ա լմմ մեծ քանք ի դործ կբ դնէ որպէսղի
բնակա—
նոն վիճակի
մր Հասցնէ
երկիրբ։
Ֆիներբ
կ՝ոլղեն
ունենալ
երիտասարդութիւն
մբ, որ իր վրայ
առնէ
ապաղ այի Հոգր
տ
աէ։տշօ
կապո յտ Հադուստնե
րով եւ պարեց
Հա
յկական
ղեղեցիկ
պարեր,
ոբոնք
խանղավառոլթ
իւնր
Հասցուցին
ղաղաթնակէտին
:
ԱյնուՀեաեւ
, Տիկին Ա՛ Վարմապետեան
քերմ
ղղայնութեամբ
երդեց
Աայեաթ
Նովայի
«Բլբռւ–
լի Հետ»ր եւ ուրիշ երդ մր։ իսկ Պ՛
Պեպիրեան,
Վիէնէն, իր քոլթակով
մեզի
նուազեց
Հայկական
երեք կտորներ
«կիլիկիա»
, «\ք իրանի
ծառ»
եւ
« կռունկ »;
Վերքապէս
խանգավառ
ծափերու
տակ , բեմ
կուգայ մեր սիրելի
րնկեբ Շաւաբշ
Միսաքեանր,
որ քառասուն
վա յրկեան
տեւած
կուռ ճառով
մ ր
եկաւ անդամ
մրն ալ մատնանշել
այն դոբծր,
ղոր
աարիներու
րնթացքին
Գաշնակցութիւնր
տարաւ
ի սպաս Հայ մոզովուրգին։
Ըրաւ
պատմականբ
Գաշնակցութեան
ծագման եւ օաոււաօմանր
ե
ւգմւ
•լցուց — «
Գշնակցոլթեան
րդացս անբ
ԵԼ
ա–
վաթսունամ
եա
յ
կեանքր
լեցուն է պայքարներով
՚ Ան
պայքարեցալ
Ցարին գէմ, Աոլլթանին
դէմ, Բիւրտին գէմ, նր–
պատակ
ունենալով
պաշտպանել
Հայ
մոզովուրգի
շաՀր,
Հայկ՛
մշակոյթր,
Հայոց
եկեղեցին եւ Հայ
Հողր։ Եթէ Հարկ
րլլայ
պայքարիլ
վաթսուն
տա
րի եւս , ան դարձեալ
իր մասնակցութիւնը
պիտի
բերէ,
մինշեւ ոբ իրականանա
յ տարիներու
երա–
զՐէ Միացեալ
, Աղատ եւ Անկախ
Հայսատան
»:
Հ^ալարշ
ւեւ/աւ ճաշասեղան
մր, ուր նեբ–
Մի.
Հանգէսէն
վերք, ի պատիլ
րնկեր
ւնի
գանանի
մէք :
Այս
ե ր կի րն ե ր ո ւն
մ էք ապրող
Հա յերր
օգնած
են անոնց տնտեսական
, լնկերա
յին ,
կ ր թական .
մչւ
աԼոՍց
տեաեսաւլ
•Շակութային
,
ճարտաբարուԵստա
կան եւ
ւել -
^Ի՚-նր,
քաղաքական
աշխարՀր
սլաՀ մր մտածեց
,
թէ վերքապէս
լուծուած
էբ Հայկական
Խնգիրը :
ՆախազաՀ
Ուիլսր^ւ դծեց
Հայաստանի
արե -
–ե,ե.
. ՛ն
ծամասնոլթիւնբ
տեղաՀանուած
է
Թուրքերուն
տրական
վերելքին։
Աւ սակայն,
իրենց քաղաքա - կախ Հանրապետութեան
, սակԼ
յն Թուրքե
ր ր մ եր–
ւՀմաններբ
, որոնք
պիտի
կցուէին ա ն -
անանի ,
10–000.
կան
դո յավիճակր
կր շա րո ւնակէ
մնա
լ անո բո շ
իրենց ապաՀովութեան
ի՚նդիրր
ամ ենօրեա
յ
Հարց
մբն է ։
Երբ
1918^Տ՛
ղտրական
Ո՚ուսաստան
պարտու -
թեան
մ ատնուեցալ
եւ կ
ո
վ կա ս ի
մ էք ստեղծուե -
ցաւ ազատ ու անկախ
Հայասաանի
Հանրապետու–
մեցին
րնգունիլ
ՆախաղաՀին
ծրագիբր
1921/'Տ՛
ԽորՀրգային
Մ իութիւնր
ԳՐ՚ուեց Հա
յասաանր
,
Որ
դարձաւ մէկ մ ասր
Համ ա յնավար
կայսրութեան
: Այգ օրէն
մինչեւ
այսօր ,
Հայաս
տանի ճակատագիբր
անքակտե
լիօրէն
կապուած
մնաց ԽորՀրդային
Մի՚՚֊թեան
։
Fonds A.R.A.M
