ՎաթսոէԱամևակի
փաոասւէ
տօնը Մաքսհյփ Ակ
ՄԱՐԱԷՏԼ
, (Յաււաջ) -
Հակառակ
անպաաիլ
խաչակր՚՚ւթեանց
ել ամարդի
ուրացումներու
,
Մարսէյլի
ամենամեծ
սրաՀներէն
«ք՛աղա
ա՝իթա–
չի»ն նեղ կուղար
քուրի
սլէս Հոսող
րաղմութեան
աՎեւ։
թող ներողամիտ
րլլան
այն րոլոր
Հայրե
նակիցներր,
ղորս ակամայ
ղրկեցինք,
իրենց
յար
ղանքի
աււրքր
աալու
սլաաեՀութենկն։
Գանցանքր
մերշ չէ , երբ Մարսէյլի
մէք չկայ
աւեյի
խոչոր
սրաՀ մր,
րաւարարութիլն
աալու
Համար
րոլո
րին՛. իրաւունք
ունէին
այն Հայրենակիցները,
ո–
րոնք Հեռացան
բողոքելով
եւ բսելով, որ
«եթէ
այսօբր
Գաչնակցականներուղ
փառքի եւ Հպաբ -
աանքի օրն է , մի մոռնաք որ այղ օրբ կր պաականի
բոլոր
ճշմաբիա
Հայերու,
որովՀեաեւ
Գաշնակ -
ցութեան
60
աարուան
փառաՀեղ
պաամոլթիլնբ
,
Հայութեան
սլաամոլթիւնն
է»
է
Հ. 6– Գաշնակցութեան
Աարսէյլի
Շրք՛ Կո
մ՛իաէի եւ անոր Հովանաւորութեան
աակ
ղործող
« Վաթսունամ
եակի աօնակաաարութեա%
յանձնա
խում
ր»ի ա շխատանքնե
բբ պսակուեցան
արտա -
կարգ
յաքողութեամբ
: Գեկտեմ
բեր
1 7/»
ԿԻրակիի
յեէոմ իքօբէ ին , ինչպէս
րսի, սրաՀր կր յորղէր ան–
նախրԿւթաց
բաղմութեամր։
Բեմին ճակատր ամ -
րողքութեամ
բ ծածկուած
էր :
Մ
ասնաւորապէս
պատրաստուած
՜ մեր
մեծագիր
ղինանշանր
շրքապաաոլած
էր մեր անմաՀ
եբրորգոլթեան
մեծ
նկարներով
ել աւուր պատշաճի
ն շանա խօսքե բով
,
իրենց
կողքին
ունենալով
Հա յկական եւ ֆրանսա
կան ղոյգ եռագոյններբ
:
Բացումբ
կատարեց
Նոր Աեբունգի
«Աիփան
Ֆ
երղչախում
բբ
, ղե կավա րութեամ ր Պ •
Համ րար -
ձոլմեանի
, «Մարսէյեէղ»ով
ել «Աշակ
բանուո -
ր»ով,
որոնք
ունկնղբուեցան
յոտնկայս
: ԼԼռաքին
կարգի
աթոռներուն
վրայ,
բնկերներ՝
Շաւաբշ
Մ իսաքեանի ել Հրանտ
Աամ ուէլին
կողքին
աեղ
գրաւած
էին մեբ օտար բարձրաստիճան
Հի՚֊րերր
եբեսվաիւան
ել անտեսական
յանձնախում բի
նախագաՀ
Լ^^ոհ^^(^^,, ԲքՕ\^Ո(;31
թերթի
թղթակի -
ցր Պօժ , Լորրոբգ
ՏԸՇէւՕՈ^
Ը^Գ^ ՚ քարտուղար
եւ
ՆաՀանղ ա յին
իյ ո րՀուբղի
անղամ
Ամ սլր օղ ինի եւ
ուրիշներ։
Րեմբ եւ սբաՀի
ժողովուրգբ
նկաբուե -
ցան
^ՀՕ\ՇՈդտ\
ք^երթի
կողժէ
ղրկուած
մասնաւոր
լուսանկարիչէն
:
Օրուան
նախաղաՀբ
ընկեր Տ–
Պապիկեան ,
նախ քան իր րացման
խօսքր,
Հրաւիրեց
ժողո–
վուբգը ժէկ վայրկեան
ոտքի՝
յարղե
լու
Հաժաբ
60
տարհւայ
րնթացքին
մեռած կամ նաՀատակ -
ուած
մտքի եւ ղէնքի մեծ տիտաններու
յիշատա -
կը։ Ապա, պատմական
ակնարկ
մբ նետելով
60
տարուան
աշխատանքներուն
ել նշանակել ղէպ -
քերուն
վրայ, պարղարանեց
Գաշնակցութեան
ծր–
նունգր եւ իր նպատակնեբր։
թուեց
մի առ մի
Գաշնակցութեան
նախաձեռնութեամբ
կատարուած
գործերր եւ ղանոնք
գլխաւորած
Հսկաներբ ,
Հասնելով
մինչեւ
շբքանր
Աայիս 2Տով
ստեղծուած
մեր
Հանրապետութեան
, «որուն
նոյնպէս
ձեւ ու
րովանգա
կութիւն
աոլալ
Հ. 6՛
Գաշնակցութիւ–
Անգրագառնաչէ
յետոյ
Գաշնակցութեան
դէժ
բարձրացած
վայնասիւնին
, յսւյտա
րսւ րսց
՚—- «՝ք*ա–
նիցս թաղեց
ին եւ գամ բանականներ
կարգացին
,
րա յց չարաչար
սխալեցան : թէեւ տարագիր
, րա յց ^
այսօր
աւելի
ուժեղ քան երբեք,
Ափիւռքի
մէք մեր ՝
ժողովուրգի
ֆիղիքական
գոյութիւնր
պաշտսլանելէ
ղատ
, Գա շնակցութ
իւնը սատար կբ Հանդիսանա
ք
անոր տնտեսական
բարւոքժան
եւ
ժ շակո
յ թ ի
բարձբացժ
ան
, մ եղ
Հ իւրլնկալող
ե րկիրնե
րոլ
վրս–
աաՀո
լ թիւնր
ուժ
եղա
ցնե
լով ժեր
ժողովուրդին
Հանդէպ՛ Ան չժեռալ եւ պիաի
չժեռնի։
Ծնած է
ժողովուրդի
ծոցէն եւ անոբ Հետ եղած է
փառքի
ել դժբախտութեան
օրերուն
ժիշտ
անբաժան
Ան դեռ կատարելիք շատ դործ
ունի : Եւ եզբակա
ցնելով
րսաւ՛
« Աիր
^ւԻ
երիտասարդ
բնկեր,
Հսլաբտ
եղիր որ այսպիսի
կուսակցութեան
ժր կբ
պատկանիս : Պատանի
նոր սերնղական
,
եղիր
նախնիքներուդ
արժանի
յաքորդբ : Աիրելի
Հայ -
րենակից ելՀամակիր,
վստաՀ
եղիր ել Հաւատա
,
որ քու իտէալնեբուղ
իրականացում բ այս
կոլ-
սակցութեան
ղոՀողութեամբ
է որ պիտի կատար
ուի : Եղիր անոր Հետ, քալէ անոբ Հետ,
մինչեւ
այն
օրր, երբ բոլորս
միասին
պիտի
երթանք
մեր
վերքնական
Հանդրուանր
Մ իացեալ ել Անկախ
Հայաստան»
լ
Արտասանեց
Պոմոնի
Նռր Ա երունգէն
ժանօ
Մակարեան Ա՛ ԱՀարոնեանի
«Տարգանք
քեղ»ը ար
ժանանալով
քերժ ծափերու :
Մեր ժեծ վեթերանր,
րնկեր
Ռուբէն Տէր Մի
նասեան
չկրնալով
անձաժբ
ներկայ
գտնուիլ
ժեր
աօնակաաարութեան
, ղրկած էր ուղերձ
ժր, որ
կարդացուեցաւ
բնկեր Շ՛ Միսաքեանի
կողժէ եւ
որ
կ՝րնդմի
քուէր
խելա
յեղ
ծափաՀա
րո
ւթ իւննե ֊
րով՛ (Փափաք
յայտնուեցաւ
որ այդ ուղերձբ
Հը–
րաաարակուի
«Տառաք»ի
ժէք) :
Ընկեբ Տ՛ Թագո յեան կարգաց
ուղերձ
նամակ
մր,
գրուած
Մարսէյլի
վաղեմի
բնկերներէն
Ջ"՛ ֊
ժարեանի
կողմէ, որ իր Հիւանդութեան
պաաճա–
ոով չէբ կրցած
անձամբ
ներկայ
գանուիլ : 10որ
ղդացումներով
լի իր նամակբ
յուզեց
ներկայ Հա -
"ակութիւնր
: Նոյնպէս
փափաքելի
էր, ոբ Աաբ–
"^յԼԻ
^Բէ՛ կոմիտէն
«Տաոաք»ի
մէք Հրատարա -
կել տայ այդ
գրուածքր։
Ընկեր
Գրիգոր
Բէնտիրեան
իրեն
յատուկ
շնոբՀքով
արտասանեց
Տ • Աղա յեանի
քձՈւխտի Օ՜
ՐՐՖ
եւ իր կարգին
թլեց խանգավառ
ծափեր
«Արմենիա»
երգչախումրբ,
ղեկավա
րո ւթեամ
բ
Պ ՝ Վա բդան Ա ա բգս ե ան
ի , ո բ իր սիրա յօժար
Ժ աս–
նակցութիւնր
բերած էրժեր տօնակատարութեան
,
յաքո րդա բաբ ե րղեց
քանի
ժ բ երղ եր , արմ ան անա–
լով անվերապաՀ
ղնաՀատու
թեան
եւ
կր1^ու -
թեանց : Օր ՚ Աստղիկ Առաքե լեան , մ ասնաւո րա -
պէս
Հրաւիրուած
Փա
բ իղէն
,0
ր .Ակինեան
ի
ղանա–
մուրի
լնկերակցութեամր
թոր ղգա
լնութեամր
երգեց
շարք մր մողովր;ւական
երդեր եւ եւրոպա–
կան կտո
ր
մ ր , անղուսպ
ողեւո րութիւն
ստեղծե -
լով
սրաՀին
մէք։
Փոքրիկներ
էմմ ա Գարաքէ յեանի եւ
Մ ասիս
Շամիբեանի
կովկասեան
պարերր եւս
աբմանացան
ծափերու : Տ եկ
ին Բիպրիթճեան
իբ
յառաքացած
տարիքին
մէք , այս անդամ եւս ցո յց տուաւ
, ոբ
Հողիով ղեռ երիաասարդ
ԷՀ
Բեմ գալով
,
յանուն
կասլո
յտ
Խ ա չի , իր յա բդանքի
տուրքր տալէ յե -
տոյ,
Շ բք • կոմ իտէ
ին յանձնե ո ձեագործ
ղինան
բ–
շան
մր, որ նուիրուած
էր կապոյտ
Ի)
ա չի
Պօմոնի
մ ասնաճիւղին
կողմ է , ա յս Հանգիսաւո
ր
օրուան
առթիւ,
ել մողովուրդի
խանգավառ
բացաղան -
չութեանց
մէք Հեռացաւ
բեմէն։
Շրք–
կոմիտէի
անունով
րնկեբ Պապիկեան
յայտնեց
իր քեբմ
շնոր
Հակա լութիւններբ
:
(Մնացեալը յա ջ որդ ո վ )
ԼՐԱՏՈԻ
ԱՐՈԻԵԱՏԻ
՚ 8 Ա ք > Ա ձ ՚ / ւ
շՏաՎեակիԱ
աոթիւ
ԶԱՐԵՀ
ՄՈՒԹԱՖԵԱՆ
ԶարեՀ
Մ ոլթաֆեանի
նկա բաՀանդէս
ին առ -
թ ի լ դնաՀատական
տողեր
լոյս տեսան
ֆրանսական
մամուլին
մէք :
^քէՏ
պարբերաթերթր
, արուեստի
քննադատ
յՇՅՈ
Տօաշւի
ստոբադբութեամբ
եւ
«ՄՈՒԹԱՖԵԱՆ
եւ ԿԱՆԱՆՉ
ԲՆՈՒԹԻՒՆԸ
» խորագրով
կբ ղրէ —
«Այն
նկարիչներուն
մէք, որոնք
ո ՚ ֊ ր ի չ Հողե -
բու կբ պարտին
իբենց
ներշնչում
ր , բլլա
յ ծագու–
մ ի , րլլա
յ աւանգութեան
պատճառներով
, ել ա -
նոր
Համար Որ իրենց մէք վերլուծման
պաՀանք մր
ղիրենք կր մ ղէ տեւական
վե ր լո ւծո
ւմ ի մր են-
թարկե
լու նախապէս
իւրացուած
աղբիլրներր
^–^–
պէաք է ղատե
լ Մ ո՚-թաֆեանբ
:
ԱՀա
իբ ե րկրո րգ ցոլցաՀանդէսր
եբեք տար -
ուան մէք, եւ ուրախ
ենք նկատելու
ոբ իբ
քալած
ճամբան բաց է այլեւս.
Հարթուած
րլլալով
խո չ -
լնգո անե ր ը :
Մ ութաֆեան
Վենետիկ
ուսած է Փարիղէն ա–
ռաք : Ծ ադում ով
Հա
յ , ա յս ինքն
մ իչա
յոբձանա -
սլտոյւդի
մէք Հին քաղաքակրթութեան
մր որ ա–
ռարկայ
դարձած է Հալածանքներու
, Հարկագբր -
ուած էր պա յքարիլ
անսովորութեան
եւ անկա
յու–
նութեան
զգացումի
մբ գէմ, ի վերքոյ
ազատաղբ–
ուելու
Համ ար երանզապնակին
^ոբՀիւ
:
ԱիրաՀար
գծագրութեան
աւանդութեան
մր.
Շնորհակալութ֊եալքբ ստացանք Մա ր ս է յլ է ն Պ–
Ասատուր Մանուկ ե անէ 1750 ֆրանք,
Ս՚ոնփելիէ
ըււկեր Արա Տ էր Վ արդանեանէ 800 ե ւ ոմն՝ Ա– Մ–
500 ֆրանք :
ՆՈՐ ՏԱՐՒՈՏ
ԱՌԹԻՒ
Փարիզէն Տէր եւ Տիկին
Արամ
Աողոմոնեան/
մէկ
՛տարեկան
«Աառաի
կր նուիրեն
Տիկին
Մարի
Ա ոզոմոնեանցի,
Նիս :
Լ՝է
ՄՒԼԷՆ
Օր •
Խաչիկեան
մէկ
տարեկան
«Յառաք» կբ նուիբէ
Հօրր, Պ՛ Խաչիկեանին
(Վա -
լանս) :
որ կբ ծառայէ
տէքոր
շինելու,
անիկա
Համագբու–
թիւն
մր կաղմած է բնգմէք
կանոններուն
,
որոնք
իրենց
ապացոյցներբ
տուած են եւ արու եստի
մր
ոբ
աւելի
յեղաշր քուած
, ուր գո յնը կ՝արտա
յա
յ -
տէ Հնչականութեան
ումգնոլթիւն
մը։
Իր նկարչութեան
մէք կայ տարօրինակ
եւ
խորՀրղաւոբ
կողմ մը , ինչպէս
«կիները պատու -
Հանին առքեւ»
ուր կբ զգաք թէ կր սաւառնի եր-
քանկոլթեան
անորոշ սպասում
մր, ինչպէո
«Աերկ
կիները
քրեզեբքին
վրա
յ» , ուր տանիքի
մ ր կար–
՚^ԻՐՌ
՚՚ւ
՚^յ^է
ինչպէս
փոթորիկ
մը : Այդ թա -
քուն
կողմր կր տիրապետէ
վեՀօրէն ել կր ստիպէ
ղիտողր
յա րատեւ
Հ ո դեվե
ր լո ւծո
ւմ
մ ր կատաբե -
լու :
Այս
երեսունէ
աւելի
նկարներոլն
ամ բողքու -
թիւնր
ցոյց կուտայ
գեղեցիկ
յօր ինո ւածքիմ
րկամ–
քր նկարիչին
մէք։
Բայց կանանչ
բնութեան
աբձա–
գանդր
երկարօրէն
կբ ցոլցլայ
մեր մէք եւ մեզ կր
մտցնէ անսովոր
աշխարՀԷ
մբ ներս, ոբ լի է թա
քուն Հրապոյրներով,
զոբս
Հաճելի է րամնել ար
ուեստագէտին
Հեա :
X
, քնէոտ
քքՇՅՏշ/՛
մէք եւս Աէոշ
ՏՅքօէէշ
կր գրէ՛ —
«
Մ ութաֆեան
կը ցուցագրէ
ՇՅ16Ո6 ՝Տ՚6ւ1/՛
մէք : Ծնած
Հայաստան։
Այս նկարիչը
պաՀած է
իր կտաւներուն
մ էք գո յնե
բու
Հարստութիւն
մ ր ,
դոր կը քաղէ իր երկրէն եւ որ ղինք կը մ օտե ցնէ
լաւագո
յն ա բե
ւե լապա չտնե բուն :
Գէպի
Աւստրիա
, իտա
լիա , Պրրթաներ
եւ
. Աավուա
ճամ բո րգո
ւթ իւննե
րէն լալ Հունձք
մր քա
ղած է , եւ ա յսպէս
մ եծածաւա
լ կանկարներ
կոլ
տա
յ : Ապացո
յց
Օսա§է/՛
րնանկա
ր ը : Երբեմն
, երբ
քուրին
գո յնին Հետ կր խազայ,
կարծէք կը յիչէ
ա յն շափ ի ւզա
յի գո յն ծովը
, զո ր տեսած է մ ան
կութեան
շբքանին
, անճիշգ կերպով Աեւ Ծով
կոչ
ուած :
Յամ առ աշխատաւոր
, անիկա կր վերա կազմ
է
իբ կտաւներր
Համ աձա
յն
նո թերու
, զոբս
կ՝առնէ
նախապէս
ւ
ի՛՛նչ կր պատրաստէ
մեղի : Կր կար -
ծենք գիտնալ թէ իր Մոնմարթրի
աշխատանոցին
մէք մէկ երկու
կարեւոբ
գոբծեր կր պատրաստէ ,
ոբոնց
մասին կբ խօսինք
շուտով :
ԿԱՐԳԱՑԷԲ ԵՒ
ՏԱՐԱԾԵՑԷԲ
« 8 Ա
Ռ
Ա Ջ » Ը
«ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(29)
ԼՐՏէՍ ԿԻԿեՐՈն ԱնԳււՐԱՅԻ մ ե ձ
^Գրեց՝ դերման դեսպանատան կցորդ Մ Ո ՅԶԻՇ )
ժ՛ ԳԵԱՊԱՆԻՆ
ԲԱՆԱԼԻՆԵՐՈՒ
ՏՐՑԱԿԸ
Հեռագրած
էինք Ֆօն Ռիպէնթրոփի
,
Հազոբ–
գելու
Համար անոր ինչ որ գաղտնի
փաստաթուղ
-
^երբ
կր պարունակէ
ին իբբեւ
քաղաքական
տեղե
կութիւն :
Զինուորական
Հարցերու
շուրք եղած
փաս -
աաթոլղթերն
ալ յանձնուեցան
Անդարայի
գեր -
ման
ղինուորական
կցորգին
, որպէսղի
քննէ զա -
նոնք խորապէս : Այս կերպով,
լայնցաւ
ղաղտնի–
քին
վե բաՀասոլ
մարգոց
շր քանակր :
Գեսպանր, Հեռ Եէնքէ եւ ես ^նեցինք
մաս -
նագիտական
Հարցերր, որ այս փաստաթուզթե
-
րուն
առթիլ
կր ծագէին
:
Պարզ սենեկապան
մը ինչպէ՞ս
յաքողած
էր
ձեոք
անցընել
գաղտնի
փաստաթուզթե
ր : Օգնա -
կաններ կտմ մեղ սակիցնեբ
ո ւնէ^
ր արդեօ անգ -
լիական գեսպանատան
մէք : ի՞նչ կերպով կր յա -
1ողէր
լուսանկարել
թոլղթերբ
: Անձա՚^մբ կը կա–
տաբէբ
րնարութիւնր
լուս ան կաբ
ուե
լիք փաստա -
թո՚-ղթերուն
: Այս սլարագային
, մեղի
յանձնուած
այգ առաքին
նմոյշներր
կր վկայէին, թէ
մարգր
ղարմանալի
Հմտութիւն
մը ունէր,
առանց
արժէ–
քր Հասկնալու
գործին
մէք ;
Լսւսանկարելու
գործոզութիւնր
ո՛՛ւր կր կա -
տարուէր
, անգլիական
դեսպանատունէն
նե՛"բս թէ
դուրս
բ : ի՛՞նչ կրնար
րլլալ իբ այգ
լնթացքին
շաբժառիթը
ւ ինչո՛՛ւ կ՝ատէբ
Անդլիաց
իներ ր ,
ինչ
պէս խոստովանած
էր ինքն իսկ : Գեսպանին
վրս–
տաՀո ւթիւնր կր վայելէր
անշուշտ
, այլապէս
, չէր
կրնար անոր սենեկապանբ
մնացած ՐԱաէ ՝•
ինչո^լ կըյամառէր
սթերլինով
վճարում պա
Հանքել, օտար գրամ
մր, որ յարաբերարար
Հազ -
ուագիւտ է Թուրքիոյ
մէք եւ ոսկիէն կամ տոլա -
րէն
նուաղ գործածական
:
Երբ ոբոշեր էր այս վտանգաւոր
գործր տես -
նել
, տրամ աբանօբէն
նկատի առած էր
անշուշտ
Անգլիացիներու
պաբտութիւնր։
Աբգ, այդ պար
տութեան
Հետեւանքով
պիտի
արժեղրկուէր
սթեր–
լինր։ Այս պայմաններուն,
ինչո՛՛ւ
նախբնտրել
սթերլինբ ել ոչ թէ տոլարբ :
Կը
նօթագրէի
այս Հարցումները
եւ
աւելի
վեբք խօսած եմ անոնց
մասին
կիկերոնի
Հետ։
Գբեթէ
միշտ՝
ընդունելի
բացատրութիւննե
ր տը -
ւած է ան ինծի : Անդամ մր միայն տուաւ պատաս
խան մը, զոր գժուար էր Հաւանական
նկատել։
Արդարեւ
, Հարցուցի
իրեն թէ ինչո ւ
ինծի
Հետ ունեցած
խօսակց
ութիւննե
բու
լնթացքին
կր
գործածէր
մ իշա
ֆրանսերէն
լեզուն
, ղոր ա
յնքան
գէշ կր թօսէր,
մինչգեռ
կատարելապէս
գիտէր
անշուշտ
անգլերէնր
, քանի ոբ սենեկապանն
էր
Անգլիոյ
դեսպանին :
կիկեբոն
պատասխանեց
թէ այգպէս չէր եւ
թէ
Հաղիլ կր Հասկնար
անգլիերէնբ։
Գրեթէ ան -
Հաւատալի
թուեցաւայղ
ինծի ։Ապագան
իրաւունք
տուաւ
ինծի : կիկեբոն
սուտ կր խփռէր
(Հյա^–>
Fonds A.R.A.M
