ԿՐԹԱԿԱՆ
ԱՇԻյԱՏԱՆ՚ԲԸ
ՓԱՐԻԶԻ
ՄԷՋ
ԽԱԲ
—
Ե կ եզե ց ւ ոյ կրթա կ ան մարմինէն ըս –
աացած ենք հհտեւհալ ց հ կ ո յ ց ր , որ տ եղե կ ռ ւթինն–
ներ կր հաղոր դ է կրթա կ ան աշիաաանքի մասին,
(20 ՅոննոՆարէ . —
^Ւք՚թելոլ
համար
նոր սերունդր
ազգային
ո ֊
գիով
եէ. արծարծելու.
Համար
անոր մէ^ մեր լե ֊
գոլին
եւ մեր պաամոլթեան
ոէրր,
1944
թուակա
նէն ի վեր Հաստաաեցինք
Հինգշաբթի
օրերու
դա–
" Ը ^ թ ՚ ՚ ՚ Յ ք ն ե ր
Փարիզի
ել արուարձաններու
մէք ել
յանձն
աոինք
անոնէք բոլոր
ծախքերու
մաաակա
-
րարոլթիլնր
: Պաաեբագմի
Հետեւանքով
Հայ մշա~
Կ"յթք՛
՚Լ՚^յելքկն
զրկուած
մեր երկսեո. աշակեբ
֊
աութիւնբ
ւիափաքով
Հեաեւեցաւ
այս
շաբմումինւ
Փարիղի հարաւային մասր՛
Լկեգրոնբ՝
Պան–
եէօ ՚Բաշան)
ունի գպրոց
մր , ուր կր
յաճախեն
ՏՕ
աշակերտներ
:
Պուա Քուոմպ - Անիէո - Ա րժ ա նթ է օյ
ունեցան
երկու
գպրոցներ
§5
աշակեբաներով
I
Լիլայի շրջանր
Հ ասաաաեց
գիշեբա
յին եւ ցո–
րեկեաք
զ ասրնթացքներ
% Ունի
55
աշակերտ
Հ
*՚^է|՝^1Ււհ
ՀՐ^՚^նբ
նոր րացուեցաւ
եւ ունի
55
աշակերտ
։
Հ
Շաւ|իյ
իր մատուռին
մէք կր կատարէ
իր
գա–
սաքսօսոէ թիւններբ։
Աշակերտներու
թիւքլ
Հա -
սած
է
45^ :
Եկհղեցւոյ կեդր– վարժարանր
որուն
գասերր
կ աւան գոլին
խոբՀրգարանին
մէ9, բացուած
20
Տունուար
1949՛՛^՛.
արգէն
ունի
45
աշակերտ
է
Ժան՜է»–ի.13իի ե կ ե ղհց ւ ո յ
կոգմէ
գնուած
նոր
շէն,բին
մէջ վերաբացուած
է գպրոց
բ եւ ունի
45
աշակերտ
ւ
Այո
ութ գպբոցներոլ
երկսեռ
աշակերտոլ
-
գափարականով
:
Տան9ուած
ու թափառական
Հեան
չի կրնար
չնեբշնչել
իրեն րախաակից
որեւէ
մոզովուրգ
,
նաեւ
մ եզ՝
Հա քերս ։ Գարերու
Հարուածներուն
կուրծք տուած
մեր մոզաիուբգր
չի կրնար
չգիմա–
նալ
եւ չշտրունակել
իր կեանքբ
այսուՀետեւ
եէս ։
Շէնքերր
որ կր կառուցոլին
ամէն
տեզ , պէտք
է
ծառայեն
միմիաւն
այգ
մեծ նպատակին
սլաՀ–
պանումր
Հա քոլթեան
• անոր
ոգիին ,
լեզուին
,
ղզ.ացումներուն
ել ազգա
յին
մ եծ
գագափաբակա–
նին ՚։
Լոս Անճէլրսի
Հայ կեգրոնր
, որու
կառուցման
մ եծագո
քն սլատիւբ
1լերթա
լ մ եր րնկե րնե լքուն եւ
Համակիրներուն
, պէաք է րլլայ գպրոց
ւքր Հին թէ
նոր
սերունգին
Համար,
ր/լայ
լսարան
մր,
մռկո–
վարան
մ ր՝
Հս։ լաս
ա րասքէս
Հտ քութեան
բոլսր
խէսւերուն
եւ զ աւանանք1ւերուն
Համար : Հա ւ կեգ—
բոններուն
մ իքո ցաւ
ա ք խ ատ
ին ք ծառա
յե լ
Ամ ե -
րիկա ւեն , եւ տեէւնել
մ անա
լ
անգ
մ եր
Հեռաւոր
Հաքրենիքբ՝
իր քաւիտենական
մոգովուրգով,
իր
լեոներով
, գայտերով
, իր զ.եւոեբով , լիճերով
Հ
Նոքնիսկ
կեանքի
ա քս ծանր
էւլա
քմաննեբուն
մէջ պիտի չմրեպենք
մեր մեծ նպատակին
մէջ, եւ
Հզօր
քորձան,ջին
մէ^ ալ էցիտի
կրնանք
մեր գր -
լոլխներր
վեր
աաՀ ել , եթէ
մեր շէնքերբ
գար–
ձնենք Հա ք ոգիի եւ զզ.ացումնե
րո
ւ պաՀպանման
եւ
արծարծման
անխորտաի
ամրոցներ
։
(յծմբ.
ՀԱՑՐԵՆԻԲի,
28
Գեկա.)
թեան
ընգՀանուր
թիւր
կբ Հասնի
410/՛,
ունենալով
կանոնաւոր
ուսոլցչական
կազմ բազկացած
տասբ
Հոգիէ
:
Բոլորեցինք
արգիլնալոբ
տարի
մր,
տեգական
՚ կրթական
մարմիններբ,
ունենալով
խորՀրգակից
կեգրոնի
կոգմէ նչանակուած
նե րկա յացուց
ի ^ ե
բ
Հ ետեւեցան
մ իեւնո
յն ծրազ
ր ին եւ
րմ բռնելով
օր
ուան պաՀանջբ,
բնգառաջ
գացին
Հիմնական
ա -
ռաջարկներոլ
եւ ցոյց
տուին
գոբծին
Հանգէպ
նախանձաիսնգիր
ոգի
;
Բոլոր
շբջաննե
րբ
կազմ ակերսլեց
ին ամ ավեր–
ջի շատ
յաջող
Հանգէսներ
, որոնք երեւան
Հանե
-
ց ին Հայ լեղուի
եւ Հայ
մ շակո յթի
մ արզին
մ էջ
ձեռք րե բուած
նո լաճ ռ ւմնե բբ : Տ՚ողովուբգի
Հա -
մեստ
ել Հայրենասէբ
խաւերբ
,
մասնաւորապէս
ծ^Աւ ւլնե ր բ երկար
ամ իսներոլ
աքնաջան
ա շխա
-
տանքի
արգասիքբ
մ օաէն գիտեց
ին եւ գնա Հատե–
ցին ։
կեգրոնի
կրթական
մաբմինր
ունի
1949-1950
գպրոցական
աարեշրջանին
Համար
800 "000
ֆ ր ՚ Ի
ծախք մը։ Անշուշտ
ութ գպրոց
պաՀելոլ
Հաբցը
կը
կա րօտ ի բացառիկ
ղոՀ ո ղո ւթ իւննե բու
:
Պատբաստութե
ան մէջ են եւ
շրջաբերութեան
պիտի
Հանո լին
մ օտ աաեն
էն ,
4000
նո լիր ատոմ
ս
Հարիւր
ֆրանքնոց
Հազար
- Հինգ
Հարիւր
ֆրանք–
նոց , Հաբիւր—Հաղար
ֆրանքնոց
, որոնք պիտի
զր–
կուին
իւրաքանչիւր
շրջան : Կ ր թական
մ արմ
իննե
րը պատրաստ
են կատարե
լու
իրենց
սիրտ
յօմար
աշխատանքը,
կարելի
եղածին
չափ
շատ
սպառելու
անոնցմէ
եւ կրթական
Հասոյթին
ստտարելու
Հա–
մ ար
X
՚ԼսաաՀ
ենք որ մեր Հայրենակիցները,
Հայ ո–
գին
եւ միաքբ
վառ
պաՀելոլ
Համար
կաաաբռլած
այս
ա շխաաանքնե
րր գիտակցօրէն
պիտի
գնաՀա–
աեն : Հրաէղարակաւ
անղամ
մըն ալ կը
թելագրենք
որ
երբ առիթբ
ներկա յանա
յ , չմ ոռցուի
մեր ա
յս
աղղ ա սլաՀ պ անմ ան
լուր ջ ձեռնարկը
եւ
Հփո
խան
ծաղկե պսակէի
նուէ րի
ղբութ
իւնբ
րնգունուի
եւ
գոբծագրուի
: Այս եւ զանազան
առիթներէ
եղած
սրտաբուխ
նուէ րներբ , մ եծաէզէս
պիտի
նպաստեն
մեր
նուիրական
գոբծին
յաջողութեան
ել տեւա
-
կանացման
յ
ՋԱՏՆԵՐ
ԳԱՒԱՌԷՆ
ՄԱՆՈՒԿՆԵՐՈՒ
ՕՐԸ
ԱԷՆԹ ՄԱՐԿՐՒԹԻ
ՄԷՋ
ՄԱՐԱհՏԼ
Աէն
Մաբկրիթի
կապոյա
Խաչի
էէասնաճիւղբ
, Համ ախո բՀուրղ
,
թաղականութեան
Հեա
եւ. մ ասնակցու
թեամ
բ Հ • Տ • Գ • Նոր Ա
եբուն–
ղին , Ակնունի
խումբի
, Տունուար
15/՚5՛
առաջին
անղամ
Ր1լալով
տօնեց
Մանուկներու
Օրբ ,
թաղիս
աղղ. • ս րաՀ ին
մ էջ ՝. Ներկա
յ է ին
80(
աւելի
էքա -
ն ո ւկն ե ր , նո լնպէս
ծնողքներ
: Հ • Տ ՚ Գ ՚ Նոր Ա ե -
րունղի
բնկերոլՀիները
, ^Փամ փորոաան»ով
բա–
ցին Հանգէսր
;
կապո
յա
Խաչի
կողմ է աողերս
գրողը
բա
-
ցատրեց
օրուան
նչանակութիւնբ
: Տետոյ
բեմ
ե–
կան
25
մանկասլարաէղի
սաներ ,
3
6
տարեկան
,
ուսուց
չուՀ
ի ՛Օր՛
Թէքաթլեանի
առաջնորգոլ
-
թեամ
բ : Բոլոր
աշակերտներբ
շատ
մ ր ոտանա
-
ւորներ
սորված
էին : Ներկաներբ
ջերմապէս
գը–
նաՀատեց
ին
օր իո բդին
ջանքերը
:
Նոյնպէս
մեղի Համար
նոբութիւն
մ բն էր մեր
նոր
սերունդէն
փռքրիկն
Ալիքսան
Նաքաշեանը
որ
գեզեցիկ
կերպաի
նուազեց
Հայկական
եւ
ֆբան~
սական երգեր,
ջերմ ծավէերու
մէջ֊. Երգեց
նոյն
-
պէս
Նոր Աերունդէն
Օր– իսկուՀի
կարապետեան
:
Գե
գաբուեստական
րամինբ
վերջացած
ըչէ՛" ՜
լով կապոյտ
ԽաչռլՀիներր
անխտիր
բոլոր
մա
-
նուկնեբուն
բամնեցին
կաղանդի
նուէրներ
: Տես
նելու
էր մեր մանուկներու
ուրախութիւնբ
: Տե
-
տոյ
փոքրիկն
Ա/եքի նուաղով
սկսան
Հայկականեւ
եւրոպական
էղարերբ : Մեր
թրքաիսօս
մայրերբ
,
ղո՚քէլով
կասլո յա ԽաչուՀիներր,
կ՝ր"էին
Առա–
Օին անգամ
է որ կը տեսնենք
այսպիսի
հգեւորու–
թիւն
։
Երեկոյթր
փակուեցաւ
Նոր Աեբունգի
քայլեր–՛
ղով
:—Վ.
Մու-րատեան
ՄԱՐԶԱԿԱՆ
ԿԵԱՆԲ
\ ԱԼՖՈՐՎՒԼ—
Ֆ– Հ– Մ– Ը՛ Մը,
Ացստ Բտ–
ՈՏաՈռՏ է^6
ՐօՕէհ311^յ»
Հրաւէրին
վբայ,
երեք կրտ
սեր մարզիկներ
(քատէ)
, Տէր Գէորգեան
, Երամ
-
եան,
գ. Աքաշեան
, զրկած
էր Գեկտ
. \ \ ի սէլէք~
սիոնի
մրցումնեբուն
;
Այդ
օրբ, մեր տղաքը
մասնակցեցան
վերջին
մբցման,ոբ
մութը
իջած ՐԱալով
շատ կարճ
տեւեց
(20
վայրկեան
փոխանակ
70
վայրկեանի)
, եւ
մ ի–
մ իա յն Աքաշեան
լնտրուեցաւ
իբրեւ
մ
ասնակցող
Բ • սէլէքսիոնի
մ րցուէքներուն
: Տունուար
Տին
մ ր–
զումներուն
կր մասնակցէին
,
Րասինկի , Սթաա
Ֆրանսէզ - Րէտ Աթարի
եւ ուրիշ
Համբաւաւոր
խումբերու
րնտ բան
ինե ր ր։ Ներկայ
էին
Շ. 6Ջէ16&Ա
ել
Լւ1§Ա6^
պատաս խանաաո
լ
անդամնե
ր բ :
Գ • Աքաշեան
վաբպետօբէն
խաղա
լէ վերջ
նր–
չանակոլեցաւ
իբրեւ
մէկբ
24
ւնտ րեա
լնե րո ւն , ո–
րոնց
մէջէն
պիաի
զատուին
բուն
խում բին
մար
-
զիէլ^ւերբ , մ ասնաւո
բ գաս
լն թացքնե
բէ վերջ
:
Առաջին
անղ ամ է որ Հայ պատան
ի
մ բ ԼԱ -
քաշեան
գեռ
մ ինիմ է ) կ՝ արժանանա
յ ա յգ պատի
ւին : Լուրջ
եւ
մ տացի
տզա
յ , իրեն կը մնա
յ ցո
յց
տալ
իր մ արղական
արժէքբ
է
Տունուար
^ին , Ալֆորվիլի
Ֆ– Հ– Մ– Ը– Մի
վարչութիւնը
Հրաւիբելով
ՏՕի չափ
Հայ աղջիկ
-
ներ , որո
շեց
կաղմակեբոլե
լ ՀԱզջկանց
ճիւզ
մր» :
Բոլւ^
ներկաները
Հաւանեցան
մ ասնակցիլ
ա
յգ
խում բին ;
Ամէն. կիրակի
առաւօտ
տեղի
կ՚ունենան
մար—
•ղակ՜սւն."խ՜ագեր
,՝ մեծ խանդավառութեամբ
:
Հա ք աղջիկն
ալ պէտք է մարզուի
Հ
Մարղանքբ
անՀ րաժե շտութ
իւն
մ բն է թէ ֆիղիքական
եւ
թէ
բարո յական տեսակէտով
: է^նողնեբ
քաջալերեցէք
ձեր
ղա ւակնե
բ ր ոբ
մ ասնակի են ՀՀաղջկանց
ճիլ -
ղին» եւ մարղուին
:
Ու֊ցունեա&
ԱՄԷՆ
ՕՐ ՀԱԶԱՐ
ՀՈԳԻ
կբ փախչին
արեւել–
եան
Գերմանիա
յէն
արեւմ տեան
շրջաններր
,
ինչ–
պէս
յա /տարարեց
ղերման
տարադիրներոլ
նախա–
բաբր։
Մօտերս
45-000
Գերմ աննե բ կր
սպասուին
ԼեՀաստանէն
: Տակաւին
500-000
Գերմաննեբ
կ՝ու–
ղեն
Հեռանալ
արեւելեան
շրջաններէն
:
<8ԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(41)
ԼԻՐ ԲեՐՆՕՀ ՊԱՏՄՕՒԱ^)
Ո՛՛ւր կ՛՚երթաք.
Հարցուցինք
է
-
Այլեւս
ապրելու
ճար
չկայ ,
անձնատուր
ըլլալու
կ՝երթանք
յ
Գէպի
մաՀ
կ՚երթային
.քաջալերեցինք
զիրենք
եւ դրամ
տուինք
է
որբ
մ եծ
դժկամ ակո ւթեամ
ր
վերցուցին
• յորդորեցինք
ոեւէ պատճառով
անձ
նատուր
չըլ/ալ
, ու յաջողեցանք
իրենց գիաաւո
-
ր ութէն
էն ետ
կեցնել
ղփբենք
յ
Իրենցմէ
բաժնուելով,
ուղղուեցանք
դէպի
Գ՛
դի՚֊ղՐէ
կէ"
Դւ՚չեբը
անց էր • անմիջապէս
գացինք
*Լ . • • ի տունը,
որու մասին
լսած
էինք արդէն
:
Ասիկա
38
40
տարեկան
, առոգջ
եւ Հուժ
-
կոլ
կազմուածքով
, միջաՀասակ
,
շագանակագոյն
մ աղե րով
Տո
յն մըն էր • միջ^ւձւկարւլ
կրթութիւն
ստացած
ել Հասուն
մ աքի ու դատողութեան
աէր
անձնաւորութիւն
մ րն է ր , որ իր խե լացի
մարդու
Հասկացողութեան
կբ
մ իացնէ
բ զարմ անալի
յան–
դղնութիւն
: Շատ
տեզ
մեր ճամ բո րղութեան
մ ի–
ջոցին
լսեր
էինք իր մասին,
եւ անիկա
մեծ
ժ՜ողո–
վբղականութիւն
կը վայելէր,
կր ւլովէին
իր աղ––
նուութիւնր
ու շատ
կր սիրէին
գենքբ : իր
նիւթա–
կան
կարողութ
իւննե րն ալ բաւական
ւ
^դարձակ
էին , իր տունը կաՀաւոբուած
եւ ղարղաբուած
էր
քաղաքի
տան
պէս
մաքուր
ել ճաշակաւոր
կալա
-
սիներով
է
. - - Նախ կարծեց,
թէ մենք
թ քամիներ
ենք–
Վյսսիլը
զինք անձամ
բ կը
ճան շնար ,
ինքզինքը
յա յտնեց , բա յց
մ արգը տակաւին
կը տատամ
սէր •
առաջարկեցինք
առանձնանալ
իրեն
Հետ
ու
երբ
սենեակը
գացինք,
յայտնեց
ի իմ ով ԸԱա
լս ։ Եկաւ,
Համ բուրեց ճակատս
, աչքերէն
արցունք
դուրս
թռաւ
։ Հրամ այեց , որ
մ եր
րնկեբնե
բո ւն ՚ " ե ղ
պատրաստեն
դի՚-ղին
մ էջ , Հոգ
տանին
անոնց
Հանգստո
ւթեան
բ ու ղանոնք տեղտւո րե լէ
ետքը
նէ/տեցանք
սեղան։
կերանք,
խմեցինք
ու
միանգա–
մա լն խօսեցանք
Հայեբու
կրած
սարսափներու
,
Տունաց
քաղաքականութեան
եւայլնի
մասին :
Մենք անպայման
դաշնակից
ենք Համա
-
ձայնական
պե տութ իւննե րո ւն • Հակառակ
պարտ
-
գա
յին , ես կր թ^եմ
իրենց
վբա
յ • • •
Թուրքերու
Հետ
ըլլալ՛ • • եւ ես կ՚ըսեմ՝
այն աաեն
ես
այլեւս
Տոյն
չեմ :
Պաէսմեցինք
մեր նպատակբ
, մեր բռնելիք
բն–
թացքը,
մեր ընգՀանուր
ծրագիրբ
;
Պատրասա
եմ , ըսաւ,
ամէն կերպ ձեղ ա -
ջակցելու
:
Առաջարկեց
դրամով
դնել նաւ մը, ոչ թէ
բռնի
գրաւել
, եւ երբ բսինք
թէ դրամ
չունինք
,
Հոդ
մի րնէք,
ես ֊իմ միջոցներովս
կը Հո -
գամ
, ըսաւ %
Տա յտնեց
նաեւ,
որ այդ
կողէքերր
կայ
յոյն
քսմբապետ
մ բ , Ւսթ իլ , երկու
Հայ ընկե րներով
։
Այգ
ւո յն խմբապետբ
4
- ^ ՚500
տուն
Հայ
սլաՀած
էր , Տ"յնեբոլ
խստիւ
պաաոլիրած
էր լաւ վար
-
ոէել Հա քերու
Հեա ել ամ էն կե րպով օժանգակե
լ ;
Հեւոքսքբքբուեցանք
ել ոլզհցինք
իրենց
ծանօթա
նալ . Վ , . . լուր ղրկեց
իրենց
ու իսթիլ
եկաւ
իր
Հայ
բնկերներով
ել օգնականուի
; Երկուքը
ղին -
ուած
էին տաճկական
նոր ձեւի
Հ րացաննե րռվԼ*) ,
մէկր՝
մարթինիով
ել ո լնէր
թուր
մը արծաթա
—
զարդ եբախակալսվ՛
ասոնցմէ
ղատ
ունէին
Հրա —
ցան մր։ իսթիլ
յաղթանդամ
,
40
45
տարեկան
անձ
մ լն է ր . ծանօթացանք
եւ Համբուրուեցանք
•
իր օղնականը
յոյն երիտասարդ
մ րն էր՝ րարձրա
-
Հասակ, գեղագէմ
, կ՚ըսէին,
թէ լաւ Հրացանա
-
ձիգ
է ։
հիէքբասլետին
վստաՀ ութիւէւը
կր վա
յե լէր
Հայ
մ բ,
Մ ա րզուանց
ի կէսրապետ
, որ Պաֆրա
յի կոգ
-
մեբր էքեծ ղործեր կատարած
էր՛ անիկա տխուր
,
սակաւախօս
^ աբթուն
եւ կարւլապաՀ
մարգ
մ
ր1յ
էր՝ ^րկր"րգ
Հայր
փոքրիկ
երիտասարդ
մ լն
էր։
Մ արղււլանցի
կաբապետբ
չէր խօսեր,
բայց
իր
գէմքի արտա /ա յաութիէնով
իր
Հիացում
ը
կբ
յայտնէր
մեղի
:
Ի " թ ի լ մեզ Հբւիրեց
իրենց բնակած
գիւղբ
Մ • :
Գնացինք
բ...ի աունր,
ուր
առանձին
սենեակ
մր յատկացուցին
խմբապետին
, Վնասիչին
ել ին -
ծի
:
բ... չաա
թուխ,
չոր կազմուածքով,
միջա
-
Հասակ
մարղ
մ րն է ր՝
42
տարեկանը
անց՛
անիկա
խորասլէ,,
զզուած
Հր Թուրքիայէն
. բոլոր
աւաղա–
կապետնեբր
, վւ
էսիսստ
ականնե
ր բ իրեն
էոունբ
^^Թ։,–
պասէոան
կր զանէին.
կ՝րսէբ,
թէ բաժակբ
լեց -
ուած
է ա յլեւս
ու ամ էն
Համ բե բ ո ւթ ի ւն՝
0պա
-
ռած
:
ԶԱՊԷԼ
ԵԱԱՏԵԱՆ
(*) Յունական հր ա ց ան :
Fonds A.R.A.M
