ՋԱՑՆԵՐ
ԳԱՒԱՌԷՆ
ԱԱՆԱՒՀՒՆԵՐՈՒ
ՊՏՈՅՏԸ
ԼՒՈՆ, Մայիս
I,
կապոյա
Խաչի
Աանու.Հ,ի -
ներու. ՄիսւիքեաՆ
մասնաճիւգր
1չագմ ա էլե րպած
էր
րնկե րՀամակրավան
պաոյա
մր, Ապր
ի է ՅՕին, զի–
րակի
ամբողշ
օրր գէպի
«Իձճ 1շՏ
6 3 տ Տ » :
Գաչնակցական
երիաասարգ
- ե ր իաասա րգտլւ–
Հիներր առիթ պիաի
ունենային
ամրոգք
օր մր ապ–՛
րելու
քագաքի
մխորէն
Հեռու,
գեղածիծագ
լճա–
փր , չրքասչաաուած
ձիւնապաա
լեռնե րոփ ;
Լիոնէն
էքս էէ Պէն ինքեաչարմր
կր սուրար
,
իր եաին
ձգելոփ
գիւ֊գեր
ել քագաքներ
: Օգր
կր
թնգար
ազգային
ու յեղավախական
ե րգե րոփ
՝է
Ժամր
I
\ ին երր Հասանք
էքս լէ Պէն,
մ իաքս
ինկաւ
մեր չ^աղ
՚Լամարլուն
, գեզեցիկ
քազաքր,
լիճր Արաքսին
կր նմանցն^ի
, իսկ գիմացի
ձիւնա
պատ
լեռներր
մեր զոյգ
Մասիսներուն
։
Կէս
օրուան
բացօթեայ
ճաչէն
փերք նաւակ
֊
ներով
պաո
յտ
մ ր կատաբեց
ինք լճի կասլո յտ
աա
րածութեան
փյւայ։
Գարձեալ
երգն ու
ծիծազր^՚եր
չր թնե բուն
:
՝Րազաքր պտտած
մամ անակ
լուսանկարիչի
Ւր յանղղնութեան
Հետ Արտօն
ծայր
աստիճան
կաբզապաՀ
էբ եւ խստապաՀանք
իրեն
ենթակայ
պտ չաօնե տների
Հտնղէպ
:
Ամ էն կողմ ից լաւագո
յնս գնաՀատուե
լոփ
Ար
աօն
բարձրացաւ
մ ա յր աքա
զաքի
ոստիկանապետի
Օզնտկանի
աստիճանին
,
ստանձնելով
ամբոզք
պաչաօնական
ոստ իկանութեան
գեկր
:
*
Գմբախտաբաբ
, գեռ
մամանակր
չէ այգ
չրր–
քանի
բոլոր
անցքերր
պարզելու
։
Րաւականանանք
արձանագբե
լով , ոբ Արտօներ
ի անգուլ
ճիղերով
1920/
ամրան
Հա յաստանր
ներքնապէս
արգէն
գտած
էր իր ապաՀովութիւնն
ու
անգորրութիւնր
եւ երկիրր
լծուած
էր խազաղ աչփսատանքի
:
Այդ
մամանակ
էր որ զբսից
սկսուեց
, տբմա–
նաւորապէս
եգբա յրացած
, թուրք
եւ
Բ" ԷԼ^՚-իԿ
Հորդաների
խօլ արչաւր
եւ մայր
Հա
յաստանր
դարձեալ
չղթայուեց
ստրկութեան
կապաններով
:
Հան
ր ա սլե ա ա կան կառավարութիւնբ
եւ պա —
տաս խանատո
լ
պեաական
սլա չտօնեանե
ր ր ստիպ —
ուած
էին Հեռանալ
եբկբից։
1920
Գեկտեմբեր
1ին
Արաոյի
Հետ
մ իասին Հեռացանք
եւ մենք մեր պաչ
տելի
Հայրենիքից
:
• • • Մի աարի առաք
Փտրիզոլմ
այցե լեց ի ի–
րեն։
Այն խոր տառասլանքր
որ նա էր տսլրում
ի
տես
իր սիրասուն
գաւա կնե րի չարաչար
ւ՛ւ չխա
-
տանքին
ու անրալարար
ասւբուսաին
, կաբ^է^
էր
ղղետնել
ամէնից
քաքառոզք
մարղուն,
զգետնեց
եւ
մ եբ Արտս
լին
Գնաց մեր անգաւաճան
զէնքի
րնկերր
,
մեր՛
սիրելի
Արտօն , միչտ
ականքր
լարած
Հաք
րենիքի
կանչին
ու սարսափր
աչքե րում , թէ
ի բենից
յե -
տո
յ ին չպէ՛՛ ս պիտի
ապրին
օտարութեան
մ էք իբ
անզնաՀատելի
կինն ու ղաւակներր
:
Ամ օթ ազատութեան
անունից
ճտռոզ
նո րա
-
տիպ
Զ ինգիզփսանե
բ ին , որոնք փտարանգի
գաբ
-
ձուցին
քեզ ու քեզ նման Հագարաւոբ
Հայրենա
-
նուէբ
մարտիւ^երին
տ
Հանգիստ
բազմատանք
ոսկոբներիդ
,
Արտօ
քան
:
Ա.
ԶԱԼԱԼԵԱՆ
խանութ
կր մանենք
գնումի
Համար : Աեղանին
փր–
րտյ նկատած
էի մեր "իրեէի
հ.Ցառաք»ր
:
Հոս
իսկ մեր Հ.3առաք»բ՛
՚ •
Գարձեալ
նոյն
խճուղին,
դարձեալ
երղ
ու
ծիծաղ։
Մեր աչքերր
յառած
ձիւնապատ
գագաթ
ներուն՝
անլնգՀատ
կր դիտենք
Հոյակասլ տեսա
-
րանր
:
Գիչերր
Լիսն կր Հասնինք,
ուրախ
եւ
զուարթ,
փառ
յիչաաակներով
:
Մ •
Արամ
ԱՊՐԻԼ
11-24/՛
ՏԱՐԵԳԱՐԶԸ
ՓՈՆ ՏԸ
ՇԷՐԻԻԻ
Փաթրոնամներու
գեղե
-
ցիկ
սրաՀին
մէք, խուռն
բազմութեան
մր ներկա
յութեան
, աօնուեցաւ
Ապրիլեան
Ագատօնր
, Ապ
-
րիլ
շ՚ձին։
Րեմին
մէքտեղ,
ծազիկներու
մէք կոր -
սուած
էր սեւ դագաղ
մ ր , իսկ
բեմ
ին
ճակատբ
ոսկետառ
զ իրե բով կր կարդացուէր
անմ տ՝, Ա
՚ Ա–
Հարոնեանի
«Այսքան
չարիք
թէ մոռանանք՚»ր
:
Խօսեցաւ
Վիէնէն
Հ բաւի րուած
3 •
Լեւոնեան
վրգ՛
որ վայրկեան
մր յոտնկայս
յարգանքի
^ րալիրե
լէ վե րք Հանգիսականնե
ր ր ,
բացատրեց
Ապրիլեան
Եզեռնր
: Խօսք առին նաեւ
վեբ
՚ Պար–
սում ետն
եւ Լ՛ 3 • Գ • Անգրանիկ
խումբի
կողմէ ^
րնկեր
Հ . Տասնապեաեան
:
Գե գար ուե ստա կան
բամնին
իրենց
մ ասնակ
-
ցութիւնր
րե րին
ե րգով
եւ
ա րտաս անութ ե ամ ր ,
Նազիկ
Աուքիասեան
, Ա • Աարգիսեան
, է՛
ԱՀա–
րոնեան,
Մ՛ Պէրպէբեան,
Ա՛
Ջիլինկիրեան
,
Գ՛
Գասապեան
, Հ ՚ Պիչաքճեան
, Կ • էրեմեան
,
Մ ՚
Ներկիգեան
, կ. Պետրոսեան,
էլիզ
Նա-^ապետեանէ
Ուզերձ
մբ կարդաց
Պ • 3 • ԱՀարոնեան
: Տրամա
-
խօսութ
իւն մր րրին Կ • Ա իմռնեան
եւ Հտլաճեան
:
Երգիչ
խումրբ
կր ղեկավարէր
տիկին
Աիմոնեան
:
Ա գատօնին
վւա կում ր կատաբեց
կաթոգիկէ
վտրգասլետ
Հ՚"յր
Փառֆօռ
:
3՛
Պ՛
ՄԱՐԶԱԿԱՆ
ԿԵԱՆ-Ր
ՏԷԱԻՆ–
Ապրիլ
2ձին Հ՛ Մ՛ Ը՛ Մի
Ա–
խումբր
խաղաց
Ը օ ս բ շ ^6
Ն^օսի
քաո. ՓԻ՚^ալ/
մբ–
ցումր,
Շաղէի
դաչաին
վրայ
:
Մեր
աղոց կորովր
չատ
րարձր
էր , երր Լիո—
նէն
կր
մ եկնէ ինք , Հակառակ
վաբ իքերու
յո՚^ե
-
աեսոլթեսն
: Աեր
խումբին
ամէնէն
կտրող
ումե—
բէն վեբքապաՀր,
կեգբոնի
մի^եասլտՀր
եւ
յաոա–
քասլաՀր
վիրաւորուած
է ին արգէն
մ իքմ
ասնաճիւ–
ղային
մրցումներու
պաՀուն
, ապրիլ
9
10/5՛ :
Մ րցում ր աեղի
ու^ւեցալ
ցեի
գաչ.
վրայ , մեբ յառա քապաՀնե բու
յտ րձակողականով
:
« Փոօմ օսիօն
» խում բր ետ
մ ղեց
յարձակում
բ ,
երկուստեք
երկար մաքառս ւմէ վերք մեր
կեգրոնբ*"
յառա քա պաՀ
ր , Ր՚իլթիւնճեան
չաՀեցաւ
առաքին
կէտր, ոգքազոլրուելով
իբ րնկերներէն
:
՚Րանի
մր վայրկեան
վերք, Հակաո ակո
րզ ր նբ–՛
չանակեց
իբ Ա
. կէ տր
, Հաւասա րե ցնե լո վ խազր
:
Այսպէս
կիսսւխազբ
վերքացաւ
Հաւտստր
արգիւն–
^
քով։ Տասր վայրկեան
ղագարէ
վերք, խազր ոկր— ;
սաւ
նոյն թավավ,
ոչ նչմարելի
աբդիւ^ւքուէ։
քյր - ՚
կուստեք
խագացոզ^ւերր
կր նեզուէին
, ցեխէն
եւ
զնգակր
մէկ բերդէն
միւս րերգր
կր նետոլէր
ա -
պարզ իւն : Շաաեր
կարծեցին
թէ Հաւասար
ար
-
զի^նքով
պիտի
վեր քանայ : Վեց
վալրկեան
մնա —
ցած,
Պէրպէբեան
նչանակեց
Ր. եւ վերքին
յագ —
թական
ն չանա կէ ա ր ;
-
Յաքորդին
պիտի
մասնակցինք
տըԱ
՚ի
Փինալ
յ
մ րցում
ին\
Մեր լաւ խաղացու^երր
Հազիւ
կազ
-
զուրուած,
Ապրիլ
ՅՕին սկսան
եզանակին
ամե
-
նակաբեւռբ
մրց.^ւմներր
Հպառամ)
, մեբ
առաքին
մրցումր
վիճակուած
էբ
Ս. Տ.
\\է^ՈՇ\1\ի
անուանի
խումբին
գէմ
որ
49—50
եղանակին
ոչ մէկ պար
-
տութիւն
կրած
է : Երեք օր առաք մեր խագացոզ
-
ներն ու վարիչներր
իրար անցած
էին, ե ւ գրաւ
-
ներ
կր գր՜ուէ ին : Երբ Հասաւ
խազի
պաՀր
մեր
աղաքր , անՀամ
բեր
կր սպասէին
ազգանչանին
:
Օրուան դաաաււ, ր ր Պ ՚
ք*Ո\՚31
, խիստ անաչառ
տր–
լաւ
ազզանչանր։
Մերիններր
սկսան
յարձակողա
կանի
ել երկու
վա յրկեանէն
Հասան
Հակառակի
բ–
գՒ Բ^ՐԳԻ^ աոքեւ,
ուր վրիպեցաւ
զնգակր։
Հա -
գիլ քառորդ
յ ամ խազէ վերք, մեր կեդրոնի
յա -
ոաքապաՀ
Աիմոնեան
ժ՛
ումղին
Հարուածով
մր
նչանակեց
Ա
. նչանակէտր
: Գլխու
գեզեցիկ
Հաբ -
ուածով
մր Մ ինասեան
նչանակեց
Ր– կէտր։
Տե
-
գաց
ինե րր աւելի կրակոա խագարկութ
իւն մր ունե
ցան , ել մերոնց
թոլլու
թենէն
օգաուե
լով
չաՀե
-
ցան
մէկ նչանակէա
: Մեր
9՛ •
կէար
փէնալթիքՀ
նչանակեց
Հապէշեան
: Այսպէս
յաքորգաբաբ
Գո–
•րսնեան
, Հապէչեան
, Աիմոնեան
նչանակեցին
կէ
աեր։. Խաղբ վերշացաւ
ւքեբ քաիսքախիչ
յազթանա–
կով,1֊\
:
Մեր
տղաքբ
Հիւրաս
ի րո ւեցան , քերմ
մ թնո
-
արտ՛։
մէք։
Աայիս
14/5՛
կրկին
մեր ազաքր
կբ
՚ ^ն՚ն Մ աո ս ի լնէ մրցելու
Հ ամ ար տեղական
գօ–
,որ
խումբին
զէմ
(120
քիլոմեթր
Լիոնէն)
:
Տեւլւսկտն
խումբր
պատրաստութիւն
կր տեսնէ մեզ
ղ իմաւորե
լու
: Ա յս քաղաքին
մէք ալ
ցո
յց տանք
մեր
ազդային
ա րմանապա
տո Լ ո ւ թ իւն ր :
՚–
Լիտես
ԼՐԱՏՈԻ
ԱՐՈՒԵԱՏԻ
Հինզչաբթի
մամբ
16.30
17.30/5՛
Հաճոյքն
ունեցանք
1^3^10
66ա6^5/
(Զուիցերիա)
ոլնկնդրե
-
լու Օր ՚ ԳոՀարիկ
Վաղարս սեանի
Հ ե զինա
կու
-
թիւններէն՝
(Հրատարակութիւն
ՕսքՅՈէ1) ,
երկու
աչուղաելան
երգեր,
«Գոլ
Մայիսն
ես»,
« Այտե–
^^ուդ
վառ վարգերով
եկուր»
, «՛Րա եաման
եւ Տէր
տէր»
(զսլղ երգ) , երգուած՝
սոփրանօ
Տ իկին
ՆտճշԱք^ի
կողմէ,
ինչպէս
նաեւ
վւո վ,ո իսա կնե ր (\՚&–
ՈՅէւՕՈտ)
քառանոլագի
եւ սրինգի
Համար,
նուագ
-
ուած
8^6սՈ6^
քառեակին
եւ Պ՛ Ն&\ե\1՝ոձ%ԱՀի
կոզմէ։
Նոյն առիթով
ունկնզրեցինք
նաեւ
մր Ա
՚
Խաչատուրեանէն
, եւ
Օսօ
մր՝ թաւ
քութակ
եւ
գա նակով,
Տ՛ Ավիքստնեանէն
:
ԻՇԽԱՆ ՄԱ-ԲԱ
ՄԵԼԻԲՈՎ,
ււուս
աոսոլակա
Կ՛
մ^^ւբ
կր թափառէ
ր աչխարՀի
մէք եւ
զանազան
գործեր
կ՝րնէր , մեոաւ
54
տարեկանին
, Անզ լիո
յ
մէք։ Ծնած
էբ
Թիֆլիզի
մօտ, պալատի
մր մէք :
վարդ
՚ որ վա յրկեան
մ ր
յոտնկա
յս
յարգանքի
Հեաեւանքով
:
թիֆլիզէն
փախաւ
եւ
պարսկական
բանակին
մ էք
Հեծելազօրքի
գ աս
-
աիարակիչ
եղաւ
, Հռոմ ի մէք
պաբախազի
մէք
պարող,
Աան
Ռեմոյի
մէք թենիսի
քննութեան
սլատ րաս տոգ
, Նիսի
մ էք
Հալա
բուծական
տղ արա–
ղի մր բաժնեկից
, Մօնթէ՚Րարլոյի
մէք
արՀեստոփ
խաղամ
ոլ , ՚Րինիա
յի
մ էք
լնձ առիւծ
որսացող
,
Նի՛ւ Եորքի
մէք պաչաօնեայ
ուտե լիքի
րնկե բու
-
թեան
մ ր եւն • : Աէ՛զ լիո յ մ էք , ախոռապան
էբ եւ
սունկ
մ չակող
Հասաաաութեան
մ ր չրքուն
գոր
-
ծակատար
:
<ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(73)
ՄեԼԻքԻ Ա՚ԼԶԻ
^ւէ։
ԺԱ–
• ՛Րո պապր իմասաուն
էբ • • • իբ ձեռքոփ
չի
նել է տուել
մի ստո րե րկրեայ
սենեակ
, մի
զաբմա–
նալի թագսաարան
նեզ օրեբի
Համաբ : Ո՞րտեզ
է
նա, ի նչպէս
են մտնում
այնտեգ
երկնքի
տակ
միայն
մէկին
է յտյտնի։
Ասում
են որ չինոզր,
մի
պտնգուխտ
Պարսիկ
,
չէ գուբս
եկել
Հողի տա
-
կից • ասում
են ոբ նա սպաննուե լ է
այդտեգ
,
ո րպէսզի
գազտնիքր
մ իա յն պապդ
իմ անա
յ :
Նա
մեռնե
լիս
յա յտնել
է Հօրդ , կարւլ դնելով
ոբ
մ ի–
այն
Մելիքն
իմանայ
թէ ուր է սենեակր
եւ
ինչպէս
կարելի
է այնտեղ
գնալ։
Հայրդ,
լուսաՀոգին
, սբ–
րութեամբ
կատարեց
ա յ դ պաաոլէրր
եւ ինքն
է լ
մօբզ. յայտնեց
իր իմացածր։
Այմմ մոռացել
է
այգ
բանր
:
Րայց
մի մամանակ
չատ տեսակ
պատմու
-
թիւններ
էին անում
Մելիքի
դռանր։
Այն մամա
-
նակ
տ յսպէս
Լէր ձեր տունր. պապդ
կենդանի
էր,
օրական
Հարիւր
եւ աւելի մարգ
էր մտնում
այս
տեգ
, ես գ ե ո
քաՀիլ
էի , ի՞նչ լալ կր լինէր , Տէր
Ասաո լած,
եթէ
այն մամանակ
մեռնէի՛
՚ . Ասում
էին թէ չատ
Հրաչալի
է այղ սենեակր,թէ
նա
գտ
նւում
է Հիւսիսային
գոների
տակ,
մուտքր
, ա -
սում էին, պարսպի
մէք է եւ ծածկուած
է
քարու
կիր պաաով
: Մի նեզ ու երկաբ
անցք
սենեակից
տանում
է Հեոու
, Հեռու
, կտրելով
թումբերի
տա–
րածութիւնր
, ղա քրի ճանապարՀն
է ,
միեւնոյն
մամանակ
եւ փաիսչելոլ
ճանապարՀր
: Ոլոր - մո–
լոր պտոյտներ
անե լով
Հողի տակ
, նա գուբս
է
դալիս
մի ձորի մէք, ուր Հոսում
էմի վրտակ
:
Երկու ապառամ
սալեր
կան քրի ավւին , գրտնց
մէքտեղ
երեւում
է ղռների
նման
մի նեւլչիկ
թո -
ռռչ
, ղա է , ասում
էին , ՃանապաբՀի
վերքր
1
ԳՈԼ
աեսե՞լ
ես , յանկարծ
Հարցրեց
Գա
-
յիանէն
Այգ ^արցր
ցոյց է աալիս , որ նրան Հետաքր
-
քբում
է պառաւի պատմ ութիւնր
: Աւ
Մ եՀրին
ու
րախացաւ
, վեբքապէս
նբան յաքոզուեց
կոբել
ազ
քկա
յ յամառութիւնբ
:
Զէ , ցաւդ տանեմ
, ասաց նա , ես չեմ
տե
սել
բայց
աեսնոզներն
էլ, Հալաաացիր
, ոչինչ
չեն
իմացել
: Ուրիչնեբր
Հակառակն
էին
պնդում
,
սենեակր
, ասում
էին , ա յգաեղ
չէ , տ
յլ փո
րուած
է ժա ր, երի
մ էք , կուսանոց
ի աակ
: Գետի
ձո րի
կոգմից
կուսանոցի
ժայռի
փյւայ երեւում
է ինչ ոբ
ծակ
, ասում
էին թէ դա
սենեակի
պեւտոլՀանն
է *
իսկ
քրի ՃանապարՀր
սանդոլիսներով
է , որոնք
ա–
Հագին
րարձրութիւնից
յայով,
միքաէ
իք1ւում
են
ւլետի
ւիբայ՛՛՛
Այս պատմութիւնը
Հաստատում
է
ոբ ոչ ոք ոչինչ չգիաէ
՚ . ՚
Զարմանալի
է՛՛– աս^ց
Գայիանէն
, նորից
կախ
անելոփ
իր գլուխր
:
Եւ ղու գեռ
ւիաիւո՛՛՛ւմ ես , յագթական
ձայ
նուի բացականչեց
ԱեՀբին
:
|
Միամիտ
երեխայ
, ղու կարծում
ես
թէ \
ւլու է լ նրանցից
մ է՞ 1^ ես, որոնք ապրում
են զ ր–
սում
, խրճիթնե
րի
մէք։
Ամ էն անւլ ամ , երբ
սիրտգ
փախ
է ղղում
, իսկո
յն միտդ
բեր որ գու
Մ
ելիքի
աւլքիկն
ես մեբ ամ էնքի
ուրախութիւնր
,
մ եր
բախար
: Եթէ
երկրի
՚Լբայ
եզածներր
քիչ
լինեն,
մեր
ազօթքեեբր,
մեր սլտզտտանքնե
բ ր կբ Հաս —
նեն եբկնքին
եւ նա չի թ ո յ լ տայ,
որ ա՚նբախաու
—
թիւնր
մ օտենա
յ քեղ : Ա ի վախենար
, Գա յիանէ
,
ուրաիս
պաՀիբ
սիրտդ , Հանդիսա
՚ • ՚ ՊտՀիր
քեւլ ,
իմացիր
եթէ քո երեսի
էիարդերից
մէկր
թառամէ,
ՄեՀրին
չի ապրի,
ՄեՀրին
, քո չունր ՚ ՛ ՛
Խեղճ պառաւ
: Երբեք
նբա
Համ ար
ա
յսքան
ւլմուաբ
չէբ
եզել գրաւել
իր սանիկի
սիրտր
:
Նրան անակնկալ
կեբպով
խանգարեց
Աննա
իւաթունի
գա
լո ւս տ ր :
Այրին գարմ անք յայանեց
, որ Գա յիանէն
գ եռ
չէ
քնե
լ : Զուր
էր նա ա չիւատում
ցո
յց տալ ,
որ
այմմ
ինքր անՀոգ
է եւ Հ,սնգիստ
, նրան
մաանում
էր ձայնր,
որի մէք անկքելի
էր մնացել
մի գաւ,ն
,
իսգճալի
շեչտ :
Ի՞նչ կտյ որ չէք քնում:
Ի՞նչ
էիք խօսում
,
ՄեՀբի
, Հարցրեց
նա այգ
ձայնով
:
Գա յիանէ ն րնդՀտտեց
իբ
յն չառութիւնբ
,
։ւսլասւ,ւմ
էր թէ ինչ կր պատասխանէ
դայեակլ,
:
Որքան
դոՀ մնաց նա,
երբ պառաւր,
զսպելով
իր
ձա յնբ եւ քանք գործ
գնե լով
որ
չյա յտնէ իբ Հո
գեկան
գրութիւնր
, ասաց
.
Ոչինչ,
Մելիքի
կին, սովորաբար,
երբ
ե–
րեխան
քիչ ,իախեցած
է լինում
, ես
պատմութիւն
ներ
եմ անում : Այմմ
է լ • • •
Fonds A.R.A.M
