Լ Տ ա տ ա տ ւ ւ Զ ս օ ւ ա ւ տ ւ ^ ճււա տ ա տ ւ^ տւՎ տ սււօր տ
Օ Ր Ա Թ Ե Ր Թ
քօոօ1ք 8Ո 1925
5 ՝ ՛ ՛
՚ ք ք Լ ։ ք^Օ. 86-60
Լ6 Օււօշէշոր : Տ011. 1«1ՏՏճՏ1ճ1Տք -
Տ§ճտշէւօո ©է ճճաւուՑէքտէւօռ : 32, Տ ս շ ճ6 ՚քք6–Ա1Տ6, 1*&րւտ–9՛
^ ք է ^ - Ո Յ 1678-68
ք^.Շ.Տ6;ո6 376.286
ՌԱԺԱՆՈՐԴԱԳՐՈԻԹԻՒ՚ն
Յէբանսա եւ գադւււթ(1հր տարեկան 3000 ֆր - > վեցամս • 1600
Արաասահման՛ տարհկանւ 3500 ֆր ՛ կամ 10
հատլ 12 ֆր •
- Ջ Ո Ր Ե Ք Շ Ա Բ ԹԻ :
I
1 2
I
;
Յ Ո Ի Ն Ո հ Ս Ր :
. Ն..
•*
:
9 5 6
ա
31 ՐԴ ՏԱՐԻ ֊ ԹԻԻ 7560 31^
Խմբագիր՝ ՕԱԻԱՐՇ ՄԻՍԱք-ԵԱ՚ե
՚ՆՈՐ օՐՋԱ՚ե, 11ՐԴ ՏԱՕԻ, ԹԻԻ 2980
Մ Ե Ր խ Օ Ս ՔԸ
Ն Ո յ ՚ Է Ն
Հ Ա Ր Ց Ո Ի Մ Ն Ե Ր
Ֆ Ր Ա Ն Ս Ա Ե հ Ի Տ Ա Լ հ Ա
Որ եւ. է ասւրեվան
աեսութիւն
չսաւս -
ցանք այս աարի; Ոչ "՚ղւչային
, ոչ կրթա
կան , ոշ աչ բանուորական
;
՝
Ուրեմն
ամկն բան կարղին
Հ ,
պիտի ^ -
սեն Լաւատեսներ
:
իսկ
ոլրիշնե ր ա յս պաբաղան աչ պիաի
նկաաեն
ախաանիչ
մբ Համատարած–
թբմ–
բութեան
1
Ամէն պարագայի
մէ^, բարենչան չէ ե–
^եւոյթբ
:
Վիճակագրական
տեգե կութ իւննե բբ
մարզանք
չեն, այէ տեսակ մբ ուգեւյոյց ,
կտրոլահ^ ճամբան
չափելու եւ յաջոբգ
ու–
դեգիհ՜բ
ճչգելու
Համար ;
Երբ գագութ
մբ, Հայաչատ
չրքան մբ չի
գիտեր թէ ի՛նչ բրաւ
անցեալ
տարուան
բնթացքին
, չի կրնար
որոչել
վաղուան ր–
նեչիքն ալ ;
Բիչ - չատ ամէն
չրշան
" ՚ ^ է Ա՚ԼԳ ՚
Մ ի ութի
ւնն եր կամ Առաշնոր
գաբ
անն եր :
Ուրեմն
կրնային այս աչխաաանքր կտտա–
բել առանց
ղ մուա րութե ան
յ
Եթէ
՚էբաղիր
չունին
, կբնային
Հում՜
նիւթ
ճարել
թղթակիցներու
;
ՀՀՅ
առա
շ» բ կենղանի
բաէեին
մ բ ունի ,
<; Գաղոլթկ
ղագոլթ»
, ուր փասաացի աե
ղե կութ իւննե ր կ^եր ելան մօաաւո ր եւ. Հե–
ռաւոբ
չրշաններու
կացութեան
մասին :
Զանաղան
թե ր թերէ քաղուած–
աեղե -
կութ իւններ եւ մասնաւո ր
թղթակցոլ -
թ իւններ կր լրացնեն
պ ա կա ս բ ;
Ա ինչգեռ,
մեր ղաղութին
վերաբեբեալ
թղթակցութիւենեբբ
մեծ– մասով
Հանգէս–
ներու
նկարաղբութիւններ
են :
Այս
նիլթեբն ալ իրենց
տեւլն
ունին ,
իբրեւ
չարժում եւ պատկեր :
Աանաւանղ
այն
թղթակց
ութ իւննե ր բ ոբ կբ նկարա -
գրեն
սե բունղի
վւր կութե ան Համար կա -
տարուած՜
աչիւաաանքր.
Հայր՛
Աիու —
իքԼIII՛հւյգո բծուևէ ո ւթիւն բ եւն •
յ
է՚այց
, գժուար է բուն
իրականութեան
մ ասին ղաղափաբ
կազմ ել ա յղ
նկարա -
գբոլթիլններէն
^;
Տարեկան,
գոնէ սլարբերական
վիճա -
կագբութիւն
մ ր միա
յն 1չբնա յ գաւլափա ր
աալ թկ ո՛լր կ՛՚երթանք ;
Այս տեսա/լէաէն ոչ նիւթ, ոչ ալ մի^ոց
կբ պաքլսի Փարիղի., Ա աբսէյլի
, Լիոնի եւ
"լրի
չ Հա յա չատ
չբշաննէ, բու
աղղ . էլաղ -
մ ակե բոլո ւթե անց եւ թւլթ ա/լի ցնե բ ու ;
՝Նո յն պա բ տ ա 1լան ո ւթ ի ւն ր /լի յնա
յ Հա -
բելան
ւլաղսւթնեբու
աւլգ՛
1լագմակեր
—
պութեանց
վրայ :
Գիտէ՞ ք թէ ի՛նչ
էլբ բանին
Լոնտոնի ,
Մտնչկսթբրի,
Պրիւսէլի,
Անվէրսի
, Մի–
լանի
էլամ Տ՝բնեւի
մէ^, եթէ զանց
առնենք
պարբերական
էլամ պաատՀաէլան
Հանղէս–
նէւրռւ
նէլարաղբութիլններբ
;
քք բիտասա րգութիւն
եւ ուսանողներ
ու—
նինք ամէն տեղ ; Ինչո՛՛վ
ղբաղտծ՜ են :
Ի՞նչով կր խանգավ
առուին •
Ունի՛՛ն
"՚զգաէլի
էլասլ
Հայէլաէլան
իրաէլանու
—
թէտան Հետ : Կբ էլաաարե՞ն
իրէէնց
գերր ,
իբրեւ
մղիչ
ուժ
՚՛
Ի՛՛՛նչ աչխատանքներ
կր
լ^որձուին ք
ՆոբաՀասներու
վւբէլութեան
Համար ; Ու -
նի՞ն
Հիմնաէչան
ձէւռնարէլներ
, թէ րախ -
տին էլամ
ծնսղնե բու
բաբե Հաճ ութե ան
ձղած՜
է.՜ն ամէն բան ։
Եթէ
Աղղ ՛Միութեանց
անգամներբ չատ
գրաւլած՜ են , ին չո" լ "բսչ պարտաէլանու -
թիւննեբ
չեն յանձնե բ Հոգե ւոր
Հ ով ի ւնե -
րւ՚էն , ղոնէ իրենց գիտցած՜
Հայերէնբ տա
րած՜ելու
Համար :
կբ էլարծ՜ենք թէ չԽաոնց
անցան՜ է խաբ–
խավւոէմնե
ր ու չԼ՚շանբ %
Յետին
Համրանքն ալ գիտէ ,
պարտաւոր
է գիտնալ
իր ք^ելիքբ
, իբբեւ
աբգիլնք ե–
բեսուն
աարուան
փորձառութեան
:
Երբ
մէէլ ր չաբուէւակ
նստի
երանաւէա
տնՀողութեամբ
, ոտքի
կանղնելու վաբ -
մութիւնն ալ էլր էլորսնցնէ ; Այսպէս է նսւ^
եւ ժողովոլբղնեբու
կեանքբ
յ
, ^ « ^ ք » ւ » ր ՛ ^ ; ՜ -
շ ՛
ԲԱ1ւԱԿ8Ր.ՏԹՒՒԱե(՝Ը ՍԿՍԱՆ
Պ՛ Աենտէս
Ֆրանս
Նափոլիէն
Հռոմ Հա
սաւ Բչ . գիչեբ
, մասնաւոր
ինքնաչաբժով
Ր Ը
Օ Ր Ի Ն Փ
ՄԵՐ ՉՈՐՍ ՀԱԶԱՐԸ Եի-• •
Մեր ալեւ֊ռր այլ աննկուն
բարեկամը,
Ա– Վաչեաոց իր յօդուածին մէ,ջ կ՚աբձա -
նագրէ, նաեւ, ենչիւննեբու նո|սույ>իւնը
հայերէնի մէջ :
իագմաթիւ ժողովուրդներ չունին Ծ ՚
մբ եւ անմիշապէս
գործէի
ձեռնաբէլեց
;
֊ճ • Զ • Ջ • կամ Օ֊ Չ– –՛Հ– Ց– Փ– ՛Ր– եւՕ •
Նափոլիի
մէշ ճաչի
Հրաւիրուած
էր Ի -
տառերը եւ ստիպու՚սւծ են քանի մը տա -
տալիոյ
Հանրապետութեան
նախաղաՀին
ւլհբ միացնել :
էլողմէ : Հռոմ եղած՜ աաեն պիտի
բնաէլի
ցէսլոյ կը յիշէ մեր լեղուին մէկ բացա–
ֆրանսական
գեսսլանատունբ
: Եշ՛ օր պի–
յ^իկ յատկութիւնը
բարգ րաոեբ շինե–
աի
մեէլնի Պատբն
Պատբն,
տեսակցելու
կարսղոլթիւնը , այնքան սահուն եւ
Համար
արեւմտեան
Գերմանիոյ
վարչա -
ն1յբգաշնակ, –երկնասլաց, քայւատրոփ ,
պետին Հետ :
ակնայստիղ, ակնապարար, հերարձակ ,
կարեւոբ
աբգիւնքներ
կբ սպասուին եր–
հողեհատոր, մշտադալար, ուսամբարձ ,
կու աեսակցոլթիլններէն
, մասնաւորած
շոգեպինդ, մաբղադաշտ, 1սոբաթափանց,
պէո
Գերմանիոյ
վերա,լլ.նման եւ սսլառա–
հերոսամարտ, հիւսիսավւայլ, որոտբն -
ղինոլթեանց
արաագբսւթեա՝Ա
մասին է Ի–
դոստ , լորձնաշուրթն եւն • ։՛
աալաէլան կառավարութեան
Համար
եւրո–
լ.^ ^^^^ղէ. .լԱյլպէս շահեկան խըն -
պական
Միութիւնր
ոչ միայն
քայլ
մբն է
դիյ^ .
ղկպի Հաւաքական
ապաՀովութիւն՝
իք
յ , ^ ^ ^ . ^ ^^^^ ^ գտրերի
բնթացքում
Միութեան գէմ, այլեւ
Հիմք
մբ սսլա–
,^շ^^^^^^^^
Անելով չատ աւելի մե1է
ռուոենոլթիւններս
սաՀմանս։փա1/է,՜ ւու եւ . .
^ ւ » .
ո ,
է
>
՚–^
՚՜ ՚
ճէ
I,
օ-ողոգուրգսեբով
եւ յաճախ
ղտնոլած՜
լի–
Հա1ւա1։\ռլ, աաէւ առնեւու։
Յեաոյ, իտա
-
, ո, է
. ւ տ
՚ ՚*– /
, ,
տւ
^ելով
նրանց աղգե ցութեան տակ , նբան ֊
լիա կբ յուսայ
ղինական
ասլսպբանքնեբ
^^^^^^
^^^^ ^^^^^^ ^^^^ ^^^^^ ^
ստանալ
Մ * \>աՀանղներէն
,
Աալանտեան
կազմ ա կե ր պո ւթ ե տն մ իշոցաւ
, աչխատան
ք
ճարե լու Հտմաբ
Հաւյա բաւոր
անդոբծ՜
բանուորներու։
Ամ երի էլա
չ ո ՚ ֊ ղ ե բ ասլբս —
սլրանք
յանձնել ա յն ղոբծ՜արաննեբ
ուն
ուր
կբ տ ի ր ա պե տ են Համ ա յնավար
սէ^նաիքա–
նե՜բբ : Վէ/րշին
չորս
ամիսներու
րնթաց -
քին
չեղէւալ
Հ ։սմ ա ր ո ւեց ան
25
միլիոն աո–
լո։ րի ապսսլրա՝՚.քնե ր : Ջնշ ուած՜ էր
նաե ւ
եօթբ
միլիոն
տոլարի ապսպրանք մբ
( թոբվւիլանալ
)
Փալերմոյի
մէշ եւ
ա յժմ
յանձնուած
է Բ՚արանթո յի նա
այն,
որոնց
մի մասր
մենք ստացել ենք
մեր նախնի
լեղուից
յ
Աակայն
ի՛՛՛նչ է այս
4,000ձ՛ ,
երբ^ ռուս մեծ ժողովուրղբ
, գարեր
չարո-ւնաէլ
անէլախ ասԱւելով
Հանղերձ ,
ղեո
1876
թ– ունէր օաաբ
լեզուներից
իր
փոխ առած
բառերի
բառարալնբ -
«Հա–
րիւր
Հ՚սէղաբ օաաբ բառե բ» խոր աղ րով , ֊
ոբին ես ամէն
օբ տեսնում էի Հ^նղուցեալ
՚\
Աաեփան Բէգ Իւզրաչեանի
Շուչիի
տան է
ղրասենեակում
» ;
« ինչո՞՛ւ
եւրոպացի
գիտնական
լեղ ՜ \
ու ա բաննե բ բ Աս տ ո ւած՜ա չո ւն չի
Հա յերէն
է
թարգմանո
ւթիւն բ Համ արում են ամէ նից ՜–
^ւ՚չղբ եւկաաարեալբ եւզայն անուանում
՚՛
են «թ՚աղոլՀի
ամենայն
թարղմա՚եու - \
թեանց » -
՚։
Պ • Վաչեանց ուրիշ հարցոււ(՚նեբ ալ ու– ;
նի , բայց ես կ՚ուղէի աաբէց թ է երիտա– ^
սարդ |ււքաստակներռւ մասնաւոր ոլշա -
դրութեան յանձնել աւոաջինբ •— Մենք օ– |
ասյրէն փոիւ առեր ենք 4000 բա ռ։
ւ1/՞՚1ձ |
կ՛արժէ այս, Ո՚ւււսերու հարիւր՛ հաղարին ^
կամ յիսուն հաղաբին քով :
՝.
Ահա այդ փոլսառեալ , |սառնակ պատ - ՝•
ուաստնեբէ անց՛ած լ ե ղ յ ^ ն բառեբն են որ \
կապկօրէն կամ բոնռւթեսսքբ կը ղոբծա - ՚
ծեն Երեւանի մէջ : Եւ՜ ^|*311–ղեն մեբ մէջ ալ :
տաբածե|, իբրեւ «պետական լեզու» ... յ
Ո՞ւ֊ր է բ որ յ տունին անփոիարինելի^
դանձարանբ , բնական եւ հաւրաղատ հարս– ^
տութիւնը տիբաբսւբ գործածելէ եաք, ^
պակասը լրացնէին հմտութեամր եւ տըք– ;
նաջան պրպտումնեբով :
•
Րայց, որո՞ւն հոգբ հատեր է ,երբ կա–^
բելի է տակէ սէակ շարել
վիցէ - պբիղի
-,^
ղէ,նտ , պբբմիէր
–մինիսար
, լւսուրիտտ
, •
սեսիա , ասամբլեա
, պրոպագանգել,
ց^–,\
մենաել,
օէլոլսլացնել,
գիզերտիր
, ռենի––՝.
էլաա
եւ մնացեալբ :
ՎԱՀԷ
>ՈՐճք՚ԴԱք՚ԱնԻՆ ՎեՐՍՍՈՒՏւ
«ՈսՏեՐՍՋՄ 1960Է1, ԱՌԱՅէ^
Երէկ,
երեքշաբթի,
Աղգ. յ^ողովբ վեր -
« Մանչէսթբր
Կտրտիբն»ի
տեգեէլոլ,–
սկսաւ
իր նիսաերր,
տօնաէլան
արձակսւր–
թեանց
Համաձայն
,անգլ.
կառավարոլ–
գէն ետք։
Նախ երեք անգամ
քուէաբ ֊
թի՚-նբ աղգ. պաչտսլանութեան
ծրաղիրբ
նելու
Համար
անոր աասնամեայ
եբաղիրբ
ռբ խօսեցաւ
երիցագոյն
անգամբ,
Պ– ղանցութիւնբ
է, Ս՚իութեա^՛
վրայ
։Հրա–
որուն
չնորՀիւ
չորս
միլիոն
նոբ
գործեբ
Մարսէլ
Բաչէն
(Համայնավար)
, որ իր աաակուա^
տե,լեէլոլթեա.ց
֊.ամա^ւԱյն ,
պիտի
ճարուին
Իաալիոյ
մէշ, օտար ղբա–
աեսաէլէաներր
յայանեց
օրուան
խնղիրնե
ամ ելղ.կեան ^^^^^^
էլրնան
զարնել որ
Լլլուխով։
Յետոյ
ճաչեց եւխսրՀրգակ–
բու մասին։
Յետոյ
տեգի
ունեցաւ
գիւանի
ե. է Հիմնաէլան
էլէտ 1, ՛ Ա իութեան
մէշ :
ղեցաւ արտաքին
գործերու
նախարարին
բնա բ ութ իւն բ , նե բէլա յա ց ուց ի չնե ր առնե -
Ասիելի
էլբ Համարուին
քւ"Սե–"՚ձԻ
-
՝՛ ^ (
ք
^^^^^^
ի^^,^^^1,չի,ր
Հոսանքէ : Պիաի բնտր–
է՚> եքսասի ել Արիղոնայի
ամերիկեան խա–
ւանի
թեթեւցնել
էլարգ մբ սաՀմանափա -
կումնէ,ր,
որպէսղի
աւելի
մեծ՜ քանաէլսլ -
թէաւմր իաալաէլան
պտուղներ
, բանշարե
—
ղէննեբ եւ ս՚֊րիչ
աբտագբութիւննեբ
նե -
րած՜ուին
Ֆրանսա : Ներկայիս
Ֆրանսա
միայն
65
առ Հաբիլր
Համ եմ ատութե
սւմ բ
իտա լա էլան ա ր տագր ութ իւններ
էլ՛
լողունի
առանց
սաՀմ անավւակմ ան : Կ բ յուսան
75
աո
Հարիւբի
բարձրացնել
այս քանակու -
թիւնբ : իտա
լիա կբ ղանղ ատի թէ ինք
90
առ
Հա բ իւր աբտօնած՜ է ֆրանսական
ար -
տագրսւթեանց
ներածումլէ ;
Յետո լ, իտա
լիա էլբ յուսայ
մասնաէլցիլ
Հիւս . Ավ՚րիկէի
անտեսաէլան
զաբգաց -
ման ,տրամագրելի
մասնագէտներ
եւ բան–
ու ռրներ
ղ ր էլե՜լով
յ
ուի աղաաօրէն
,
գրութեան :
ԸնգՀանուբ
էլարծիքբ
այն էր թէ կիտի
վերրնաբուի
Հանրապետութեան
Խոր -
Հոլրգին
Լծեբակ^ոյտ)
նախագաՀբ,
Պ–
Մ ոներվիլ :
կարգ
մբ թերթեր
գիաել
կուաան
թէ
թի՚-նբ, եթէ այս վերշին բ այլապէս գե -
րաղանց
ուժեր
չունենա
յ
:
Լոնտոնի մէշ
այն կարծ՜իքն
ունին թէ շրտծ՜ին
ռումբբ
ւլճռաէլտն
ղեր սլիտի կատարէ
առաշին
20–
30
ժամերո^^րԱթացքին
:
ՀԱՐԻԻՐ
ՉԻՆԱԿԱՆ
ՕԳԱՆԱՒԵՐ
,մ -
Աղղ
Ժողովին՝մրցա1լից
խմ բա էլց ութի ւն -
բաէլոծեցին
Թաչէն
կղղին , Ոբ
աղղայնտ
ներբ
կ՚ուղեն
Հարուած^ մր տալ կառավա ֊
կաններուն
ձեոքն է : Կարմիր Զինասաա -
րութեան
, դժուարացնելով
նախագաՀին
նի աււաշին մեծ արչաւն էր եւ ժամեր տե–
(ատենասլետ)
բնտրութիւնր
:
՚ ֊ ե ց : Խելի քան երեք Հարիւր
ռումբեբ
արձաէլուեցան
, բայց մեծ մասբ
ծ՜ովն ին–,
~
՜՜ - - ՝- -
կաւ
I
Երէլու
օղանաւեր
խորտաէլուեցան
,
բարիքին
Համար։
Միեւնոյն
աաեն կբ բա֊
/ի,,լմբերր
վնասեցին
մարաանաւերուն
ցատրկ թէ օղաաէլար
չեն մտքսաաուբքե
-
^՚ողովուրգն
ասլ ծ՜անր
էլորոլստներ
էլբեց
րու
ղանղուահային
եւ
յանկաբծ՜աէրսն
Աինչ այս ռմբակոծ՜ութիւնբ
աեղի
էլ՚ունե–
՚էեզչերբ , այլ պէաք է Հետեւիլ
չավ,աւոր
%^,ր^ Զանկ ԲայՇէք ճառ մբ կր խօսէր,
ՍՅՋԸՆձՍՈհԸՐՒ
ՆՈՐ ԱՌԱՋԱՐԿՆեՐԸ
Նրաղրի
մբ։ Այս՚աոաշագբութեամբ,
կբ ր,.ելով թէ Զինաստանբ
պէտք է ազաաա–
Մ . ՆաՀանղներու
նախագաՀբ
նոբ թելագբէ
խոբՀրգարանին
1– Երեք
ղր ուի քլարճ ժամանակի
մբ մէ^ ։
պատղամաղիր
մր ուղղեց
խորՀբղարա
֊ տա ր ի ե ր էլա բաձղե
լ նա խաղաՀ
ին
տբո. ա<
ԱԶԳԱԺՈ%ՈՎԻՆ
րնգՀ ՚ քաբաուղարր ,
նին, առաշարկելով
ղիւբացնել
միշազղա–
ի րաւասութ
իւնր , ոբպէս
զի
բանալցի
^ Զինաստան
ղացան էր
11
ամերիկացի
յին
փսխանակութիւննեբբ,
ղիշսւմներ
միւսազղերուն
Հետ^ ո ՚ ւ ^ լ " " " ^ ^
դաչունեբբան ,է\
տէէւ էոոսււոհ ւսւ
Հէէւմւ
կէստարելով
փ ո խաղա բձա բա բ : Այս առ -
զեղչելէէւ
Համար.–.
2–
Աւելի պարղ վի ֊ ^)
Լ ՚՝. ^ / . ձ^Լ^նոր
Լ –
թիւ^ սլարղելով
իր նրագիբբ,
կ՝բսէ
թէ ճակի մբ վեբածել
մաքսէսյին
ձեւակեր ՜ ^ի ,
7 ^ ՛ ֊
– ՚ ՛
ԹՈԻՐԲԻՈՅ
Հան բսէ պետ
ութեան
նախա–
Հ1.եբէլտյիս
բաղմէսթիւ
Հէոէլատնաեսական
պութիւններր
, ներանուած՜
արտաէլրու
եւ էոբՀեստտկան
պատուէսբներ
թոյք
թեանց
էորժէքբ
ճչղելու
Համար.
3–
չեն տար որ աղատ
աչխտրՀին
աւլւլերբ
Հարկային
գիւբութիւններ
բնծայել ամե ֊
լիէէվին
արժեցնեն
իրենց տնտեսէսկտն
էլա–
բիկեան
Հասաատութեանց
, իրենց
գրէո -
րուլութիւննեբր»
: Ուրեմն
, Ա • ՆաՀանլլ ֊
մաէլլուխր
չաՀտրէլելոլ
Համար
օտաբ ,
ներբ եւիր էլաչնաէլիցնեբբ
պէէոք է վեր - մասնաւորապէս
յետամնաց
երկիրներու
ց^-են այգ պատռւարնեբբ,
Հասարաէլաց
մէշ ՚.
ւլաՀբ Յոբգանան
ոլիէոի
երթայ։
1՚սկ վար–՛
չէսսլեէոբ, որ Պագաատ
էլբ գտնուի
, պիտի
այցելէ
նաեւ Լիբանան ;
(Շաււ-ը կարդալ Դ ՛ էջ)
Fonds A.R.A.M
