Գ Է Օ Թ Է Ե Ի Ն Ա Պ Ո Լ Է Ո Ն
Ա՛
Նասչոլէոն
Բոնաէզարան
էր արագ
վե
-
ւ՛ե
լքէ
ճամրան
կր
րռնել
եւ. մէկր
մէւս է
ե–
տեւէց
էրեն
էր ենթարկում
եւրոպական
երկէրներր։
1806^
ամսէոր
նա
հարաւայէն
եւ
արեւմաեան
գերման
պեաութէւններէց
էր մականէ
աակ
կազմեց
այսպէս
կոչուահ
« Հոենոսեան
Մէութէւն^ր
: Ու
վւասաօրէն
վերջ գաաւ
արգէն
էսկ
խարխլահ
եւ
քայ–
քայման
գուոր
Հասահ՜
գերման
Հազարամ–
եայ
կայսրութէւնր
մէջնաղարէ։
Ն՛՛րա
-
կաղմ
Պրուսէան
այմմ
նաեւ
էր գլի՚ավե
֊
րեւ
կաէւուահ
տ ե ս ա ւ գամոկլեան
սուրր։
Նրա
Հետ
էր նաեւ,
էր
աշէւարՀագրական
ղէրքէ
բերումով
էսկ
, Վայմտրի դքլւռՆ -
թիւնը :
Վերջինէս
էշիանր
, Կարլ
Աու
-
ղուստ
, ղօրավարէ
աստէճանով
Պրուսէա՛–
յէ բանակէ
մէջ էբ մաահ
արգէն։
իր
նա–
էւաբարր
եւ խոբղականր
, Գէօթէն ,
չաա
է լ ղոՀ չէր այգ
քաղաքականութէւնէց
:
Անիուսավւեչէ
էր արղէն
պատե
րաղմ ր
Յքբանսէայէ
եւ Պրուսէայէ
մէջեւ։
Ենայէ
ճակաաամաբաէց
(Հոկտ.
1806)
յ""ւՔ^՛"
~
կան
գուբս
ելահ
րանսաց
էներ
ր
մ
տան
նաեւ
Վ^այմար
: Հալ՚բահ
զէնուորներ
կո~
զոսլուտէ
նպատակով
ներս
խուժեց
էն
Գէօթէէ
տուեր
եւս
ռւ քէէ
մնաց
վտանգէ
ենթարկուէր
բանաստեգհէն
կեանքր
։ Ա է–
ջամտեց
նրա
կոբովյ՛
կէնր
ու վերջ
գտաւ
վտանգր
: Յէր՚սնսէական
էչթանութէւենե
-
բր
սլաՀա1^եր
գրէն
եւ ապաՀովեցէն
նրա
կեանքր
եւ ստացուահքր
:
Մեհ
էր կայսեր
գայրռյթր
՚լուքս
կար
լ.
Աուղռւստէ
ղէմ
։ Ու ՛Լայմաբն
եւս
ստէպ–
ուեցաւ
մտնել
Նապոլէոնէն
ենթակտյ
Վ Հռենոսեան
Մէռւթեան»
մէջ,
յանձն
առնելով
հանր
Հատուցումներ
վճարել
յաղթականէն
•
Երկու
տարէ
անց,
1808
Սեպտեմբեր
%
Այսպէս
կոչուահ
էրֆուրաեսւն վեհաժո -
ղուլը՛
գլխաւո
րութեամբ
Նապո
լէոնէ
եւ
ռուս
կայսր
Ալեքսանտր
Ա՛է
ու
մասնակ–
ցռւթԼամբ
չորս
թաւէաւորներէ
,
երեսուն—
եւչորս
էշւխաննեբ
ու էչէւանազւււննեբէ
եւ
բազմաթէւ
պալատականներէ,
զօրավյսր—
ներէ
, նախաբարնեբէ
եւն
. ; Այգ
Բ՚՚քՐՒ
ղեղարռւեստական
պաՀանջէն
գոՀացում
տալու
Համաբ
է կրֆուրտ
էբ
կան
չուահ
Փարէղէց
ղեբասանտսկան
խում
րր • «Ֆր
-՝
րանսէական
թատբոն»է
գլէւաւորռւ
-
թեամբ
Թ՚սլմայէ
: Ե՚֊բոպայէ
ճակատա
-
գէբն
էր քննութեան
առարկան
երկու
կայսրերէ
:
Անս ա լով
կարլ
Աուղուստէ
յորգորնե
-
բէն՝
*հէօթէն
եւս՝
կրֆուբտ
էբ
եկել
։
Ներկայ
էէն նմանապէս
ուրԼւչ
բարձւրաՍ
—
տէճան
անձեր
, գրանց
թւում
նաեւ
Հետա
գայէ
կանցլէր
(վարչապետ)
Մէ՚-Աէբ։
Ի–
մ ան ալով
որ էրֆուրա
է գտնւում
Գէօ
-
թէն,
Նապռլէոն
անմԼւջապէս
Հրամա
յ ռ ւ մ
է էր
մ Լւ նա Լսա րա
ր էն , որ յաջորգ
օրն է -
րեն
ներկայացնեն
Գէօթէէն
:
1808
Հոկտեմբեր
՛շ՜. Առաջ քէն
տեսակցռւ–
թ է ւ - ն յ լ երկու
Մեհերէ
մէջեւ
կրֆուբտ
քա–
ղաքում
; Բանաստեղհն
էնքն
է
տարէներ
վերջ
՛լբէ
առել
այղ
Հանղէպումր,
թէեւ
՛՛Հ ր ա ւ ա կ ա ն ա չ ա փ
Սբէւ՛։
Ժամանակակէց–
ներէ
Հաղորգահ
ուրէչ
տեգեկութէւններ
որոչ
չավյով
լրացնռւմ
են նրա
պաամահ–
նեբր
:
Գէօթէն
նախ
ներկայացւում
է -
կայսեր
ՀամՀաբղ
Աաւաբէէնլ
եւ ամենազօր
0՝ա
-
էէյրանէե
, ապա
ներս
է կանչւում
արքա
յէ
մօտ։
Նոյն
այգ
վայրկեանէն
այնտեգէց
լսւում
է սակա
յն
անունր
Պ՚արէւյէ
ղարձեալ
յա յտնէ պետական
գէմք
ե՜լ մէ–
եւնո
յն
ժամ
անակ
գրող
ու
վարէ
^եբէց
մ էկր
գեբմ
ան գրաւուահ
երկէբնեբ
է ;
իս
կո
յն
գաՀ
լէճ
մ ր
մ տնում
նա ուստէ
մ է
փ ՚ ՚ ք ր
յամենում
է բանաստեւլհր
: Աա
կր–
կէն
մէ անգամ
լսում
է էր անուն^
եւնեբս
է
մ տնում
անմ է ջ ա պ է ս ։
էէամր
տասնեւմէկն
է , կէսօրէց
առաջ
։
Կայսրր,
նաէսաճաչէ
է նստահ
մէ մեհ
,
կլոր
սեղանէ
առջեւ։
իր աջ
կոգմր,
փոքբ
էնչ
Հեռու,
կանղնահ
է Թալէյրանր,
էսկ
ձախ
կոգմր
բաւական
մօտ՝
Ղ՚աբէւն
,
Նա
պո լէոն
նչան
է անռւմ
, որ էրեն
մօտենա
յ
բանաստեւլհր
; Աա
կանգնահ
՛է ՚քնում
նբտ
առաջ
սլատչաճ
Հեռաւորութեան
վրա
յ :
Աւչագէր
գէտելոլց
յետոյ
գերման
Հան
-
ճարէն՝
ասում
է Նապռլէոն
, ւլոԼ դ ՚ է թ է՜օն
օմ ,
«Գուք
մէ մաբգ
էք,
այսէնքն՝
էսկա–
կան
մարգ»։
Մէ
"՚-բԼ՚Լ
վարկահռւէ՛
վուալա էօն Օւք
աՀաւասէկ
մարգր։
Աս–
ուահ
ոչ թէ
տեսակցութեան
"ԷԼ՚ՂԲՐ է
այլ
՚Լերջր
մէայն։
Բանաստեզհր
խռնար
-
Հում
է ւլլռլէւր
: կայսրր
Հարցնում
է .
«Բանէ՞
տարեկան
էք» :
«Վաթսուն»
, ^
լէնում
է պատասԼսանր։
« Լաւ
էք
պաՀել
ձեզ
: Գրել
էք
ողրերգութէւններ
» . Գէօ–
թէն
ասում
է սլէտք
եղահր
:
Այգ
՚ ^ 1 ՚ 2 "
Ց
1 ՛ ^ էսօսք
է առնում
Գարէլն
,
Գեբմ անա
ցէներ
էն
այն չավւ
ցաւ պատճա
-
ռահ
այղ
մարղր,
ասում
է Գէօթէն
, ու -
ղում
^ Ր Հ ՚ ՚ յ ե լ
մեղ՝
ուզելռվ
ցուցադրել
էր
հանօթութէւնր
դերման
դրականու
-
թեան,
այլեւ
էր ղրական
կարհէքն
՚ " յ Գ
մասէն։
Գարէւն
չեչտել
է նմանապէս
, թէ
Լ՚նքր
Հմուա
է լաաէներէնէ
եւ
լոյս
է
րե–
հա
յել
Հ ոբացԼալսէ
ղորհեր
ր :
Լաւագոյն
կերպով
է աբտա
յա յտուել
Գէօթէէ
մա
-
ւ։ էն , էէշելով
կայսեր
մօտ,
թէ նա
թարգ—
մ անութ
է՛ններ
է արե լ ֆբանսերէնէց
ու
զԼբմաներէնէ
է վեբահել
Վռլտէրէ
«ՄաՀ–
մեդ՝..^ր
:
Նապռլէոն
վբայ
է բերել
ու ասել,
թէ
բնաւ
լաւ
դրռւահք
չէ
այդ։
Ու մանրա
—
ւ^էն
քննութեան
է ենթարկել
զ ա յ ն ։
Եւ
առՀասարակ՝
Հանդէս
է բերել
Հէմնական
հանօթոլթէւն
ոչ
մԼւայն
ֆբանսէական
,
լ
առանձնապէս
՛յլ
ե
րմանա1ւան
գւ.ր
Գէօթէէ
թատերական
գրուահ^երէ
մ ա
սէն
:
Ն՚սպոլէոն
այնուՀետեւ
խօսքր
ղարձրել
է Հ<Վերթէբ»է
վբայ։
Գէօթէն
նոբ
մէայն
տեղեկացել
է , որ նա
եռանգուն
լնթեր
-
ցոէ^երէց
մէկն
է էբ
երէտասարգո՚թեան
օրե՜րէ
այգ
ստեզհաղորհութեան
եւ
արղէն
եօթն
անղամ
կաբդացել
է ու լալ
ուսում–
նասէրել
ղայն
: Մի քանէ
ճէչտ
ղէտողու–
թ էւննե
րէց
յետոյ
, ասում
է
Գէօթէն
,
կայսրր
կ ա ն գ առաւ
յատկապէս
դրուահքէ
՚^I՛
հ.է՚"1՛
՚ԼՐ՚՚՚յ
ո ՚ ս ո ՚ Յ ՚
Ի ն չ ռ ՚ ^ ւ
էք
դուք
ա յգպէս
վսւբուել
, ամ էնեւԼն
բնա —
կան
չէ այդ։
Հանգամանօրէն
ու
մէանդա–
մայն
ճչդրԼւտ
վե
ր լուհութ
ե ան ենթարկե
—
լով
գրքէ
"՛յգ
^""՚ՐՐէ
յաբում
է Գէօթէն
։
Թէեւ
սա
որոչւսսլէս
չէ
ասում
,
թէ
«՚Լերթեր»է
ոբ Հատուահէ
մասէն
է
եդել
խօսքր
, պարղ
է սակա
յն ա յգ :
Նապռլէոն
նկատէ
է ունեցել
ղրուահքէ
այն կտորր
,
ուր
ասռւահ
է, թէ
անյոյս
սէրաՀաբ
Վեր–
թերէ
անվերջ
տառապանքներէ
վյրայ
եկել
ու
աւելացել
է ՛յեաոյ
մէ
ուբէչր,
թէեւ
անՀամեմատ
փոքբր,
ոբ սակայն
նմանա
-
պէ"
վճռական
գ ե բ
է կատարել
ե բ է տ ա
-
ստրւլէ
Լւնքնասպանութեան
որոչման
Հար—
ցում
: Այսէնքն
այն պարւսդան
,որ
բաբձբ
աւլնուական
գասակարգԼւ
մարդոց
մ Լ։ լ^ւ—
տւսնեկան
Հաւաքո
յ թ է ն անՀանդո
ւրժե
լէ
է՝
ՀամաբՈւել
նեբկա
յութէւն
այդ
քադքենէ
տդայէ
, Վերթերէ
, ուսւՈէ
եւ
վեբջէնս
Հարկագրռւեր
է թուլնել
ու Հեռանալ
այղ
տնէց
է Գէսչքր
հանրապէս
վէրալոբել
է
ե–
բ է տ ա ս ա ր ղէ առանց
ա յն
ալ
Լսռրասլէս
գաոնւսցահ
սէրտր
մանաւանգ
այն սլատ
-
ճառով
, ռր դարձել
է չատերէ
էւօսակցու—
թեան
եւ Հեւլէփանքներէ
առարկայ
:
« Ես ական
ջ է է գնում
զուարթ
դէ մ -
քռվ»
, ասում
է Գէօթէն
. «Ապա
թէ
պա
—
տասԼսան
տուԼւ
ժոլէտն
երեսէս
: -
Այք
,
թէեւ
էնձ յայտնէ
չէ , որ ց ա ր գ մէ
ուրէչն
աբահ
լէնէ
էնձ այդ
գէաողութէւնր
,
րայց
ես դտնում
եմ մէանղամայն
ճէչղ։
քցոս
-
տովանում
եմ որ
յէ չուահ
կէտէ
մէջ
մէ
ՄԱՀՈԻԱՆ
20ԱՄԵԱԿԻՆ
ԱՈԹԻՒ
Ա–
Մէկ
- երկու
ամէս՝
եւս եւ ար՛էէն
մաՀ
ուան
քսանամեակն
է Հայ մչակոյթէ
կար
կառուն
դէմքեբէն
ու
մէեւնոյն
ատեն
Գաչնակցռւթեան
տեսաբաններէն
Մէք՛"
-
յէլ Վ ա ր ա ն դ ե ա ն է : Մեռաւ
Մարսէյլէ
մէջ
1931
Ասչբէլ
2օէն
եւ թաղո՛ւեցաւ
Աէն
Փէէռ
դերեզմանաաան
մէջ֊
Ոչ չատ
Հեոու
մեհ
Հայրենասէր
Մկրտէչ
Փորթոլգալեանէ
շիբէմէն։
Ավէէւռքտյէն
այս
տաղտկալէ՛
կեանքր
բազմաթէւ
Հայկական
սլանթէոններ
րա
-
ցաւ
: Մեր
անուանէ
մ տաւո բայլաննեբուն
գե բե՚լմաններ
ր տաբտգնուեց՚սն
քէ է մր
ա–
մէն
կողմ
, Փէռ
Լաչէզէն
մէնչեւ
Հալէպէ
կամ
ԳաՀէբէէ
մաՀաս՚ոաններր։
Անչուչտ
,
եթէ
մեր
երկրէն
մէջ ապբէէնք,
այս
նր–
ւէրա
կան
չէբմ աքաբեբր
պէտէ
ձեւացնէ
էն
մայր
Հայրենէքէն
ամէնէն
պաչտելէ
ան
-
կԼււնր , ուր բոլոր
ր սլէտէ
ղայէն
էւոնաբՀէլ
գր չէ , մ աքէ
, բազուկէ
վաւերա՛կան
մե
-
հութեանց
առջեւ
:
Ավւսոս
որ սլաաեՀութէւն
չեմ
ունեցահ
անձամբ
ճէսն^ալու
չատ
մր մեհութէւն
-
ներ
Վարուժան
, Աւ^ունէ
, ԶօՀրապ
։
Արթնցայ
1917^^՛
այս
կողմ
:
Գարձեալ
էնք՚լվւնքս
բարեբախտ
կր Համարէմ
որ
ղո–
ձէ
մօտԼւկէն
տեսայ
վերջէն
քանէ
մբ
տասնամեա1լներու
ղէմքերր
: Ա^ւձէս
վր"՛յ
տէրական
տղդեցութէւն
ղոբհո՚չնեբէն
մէն
ալ
եղաւ
, Մ • Վարանգեանր
, որուն
Հետ
Հտնդէպելու
առէթներր
չէէ
վւաէյցներ
;
Պերլէնէ
վեՀաժողովէն
առթէւ,
եբբ^
ԽբԼ՚մեան
ՀայրԼւկ
սլտոյտ
կուտտր
եւրո–
պական
աբքունէքէն
մէջ,բոլորն
ալ
սքան–
չացահ
էէն էր մարմնական
ղեղեցկութե
-..
նէն
եւ Հաստտտահ
թ է՝
լուտէր
չաղախէ
կեբտուահ
անձնա
ւոր
ութ
էւն
մրն էր : Ը ն -
"՛ւ՛ր
էբ նռյնպէս
Վաբւսնգհանէն
կազմ ր
յ
^"՚ՏԷՔ
ւ՛բ եբկասէրոլթէւններէն
«Պ՛""՛–
մութէւն
Հ. Ց. Գաչնակցռւթեան»
է
Ա.
անճչմ արէտ
բան
կա
յ էոկասլկ
ս» : Եւ
սա
կայն
, չաբռւնակռւմ
է Գէօթէն
, «ես
վբայ
բեբԼւ
, թէ առՀասարակ
նե րե լԼւ է
թերեւս
բանաստեւլհր
, երբ
էբեն
օգնութեան
է
կան չում
երբեմն
եւ մէ ճարտար
Հնարք
արուեստական
մէջոց
, որսլէսզէ
է
վէճակէ
լէնէ
այգ
էլերպ առաջ
բերել
ցւսնկացահ
ա դ դ ե ց ութԼււ^ւ
ր , որէն
նա այլապէս,
պաբզ
ու բնական
եղանակով,
անկարող
պէտէ
լէնէր
Հասնել
» •
«Թւում
է, թէ
կայսրր
ղոՀ մնաց
էմ
ա–
սահէց»
, չաբունակում
է բանաստեղհր
:
Ա՚֊բէչ
խօսքով
վեբջէնս
այնուամ
ենա
յ ն է լ
ճէչգ
է ՚Լարռւել
էբ Հռդեբանական
սէրա–
վէսլէ
մ էջ
մ տցնելռվ
նաեւ
վէրաւո
րուահ
էնքնասէրութեան
պարաղան
, որ եւ
Հան
ղէ սա ցե
լ է վել՚ջէն
կաթ
է լ ն
ս՛զէ
-
լե
՛լէով
լէ
յոբգուն
բաժ՜ակէ
մէջ։
Ա.
ԱԲԵՎԵԱՆ
Հաաորր,
որուն
սկէղբԸ. գեաեղուահ
է
Վա~
րանղեանէն
լուս՚սնկարր
: Եւ. գէս՚եցէք
։
Մէայն
էր
մաո՚ներուն
մասէն
կարելի
է
յ օ ՚ լ ո ւ ա հ
մր
զ ր ե լ ։ Մաաւռրական
մար ֊.
գուն
ստեղհա՚լորհական
Գ"Ր^էքր
էբ
մատնեբն
են։ Աչ1"արՀաՀռչակ
հանճարր
Մէքէլ
Անճէլլօ
, է
զ ո ՚ ֊ բ չէբ
"Բ եբբ
Սէքս–
թէնէ
մաա"ւռէն
ձեղունր
կր պատկերա
-
ղարդէր,
տարէներ
նուէբեց
«Աստուհոյ
Մատը»
երկնելու
Համար։
«Փլէ՚մ»
անուն
գե՛լ՛ս րուե սա՛" կան
Հանդէս
մրն ալ,
չաա
տարէներ
առաջ
, ստուար
թէւ
մր
նուէբեց
մէայն
Օկէւէհո
Ո-ոտէնէ
քանղակներուն
մատներու
զ ե ՚ լ ե ցկութ
էւննե
ր ր բացատրե
-
լու
Համար
: Կ՚եղեցէկ
էէն ,
երկաբ
ու
նուրբ. ՎարանդեանԼւն
մատնեբն
ալ,
որոնք
ամբողջ
կեանքէ
մր րնթացքէն
,
՚Ա՚էչէն
տարրեր
առարկայ
մր չբռնեցէն։
Տք՚րէ
-
ներով
սերտեց
եւ ա ճ ե ց ա ւ
յ
Արդարեւ
յե
աոյ
երկԿւելոլ
Համար
էր երկարաչունչ
եւ
մնայռւն.
երկասէրութէւններր
•
Վսւրանդեան
բաբձբաՀտսակ
էր , նէ
-
Հար,
ցանցառ
բայց
գանդռլբ
մաւլերռվ։
Ունէր
Լսէստ
թաւ
յօնքեր
ու էր
ժամանակէ
վէպապաչտ
աբգուղարդր
յատկանչող
մը–
տաւորականնեբու
յատ՚հւկ
սրահայր
մօ
րուք
մր ։
Իր Հագուստներ
ր մէչտ
մթագոյն
էէն,
մէօրէնակ
ու ղասական
: Ակնունէն
չեմ
տեսահ,
բայց
էբ ժամանակակէցնեբր
նր–
կարտ՚էրելով
էր Հագուահքր
, կ՚րսեն
թէ
արատկարգ
դեսպանէ
մր աբղուղարդր
ու
նէր
I
Ա պէտակ
վաղկապ
, վւա
յ լ ո ւ ն
կօչէկ–
ներ
, ռւ մէչտ
արգուկուահ
տափատ
յ
Ու–
բեմն
Վաբանղեան
Հակապատկերն
էր ե -
ղահ
Ակնունէէն
:
Ընկերութեան
մէջ Համակրանք
ստեզ—Հ
հելռւ
լաւաղոյն
յատկութէւէւնեբէն
մէն
ալ՝^
ձա
յ ն ր , մ արդկա
յ է ն
Հնչական
ութ
է ւ ն ն է ։Հ
Զեմ
սէրեր,
երբ
այր
մՂսրդու
մր
կոկոր—Հ
գէն
կնոջական
չեչւՈր
կ՝եԱէ
:
Զէէ
սէրեր
վւր՚ւֆ.
Ատոնց
էն
ղ է լ ձայնր։
Վ ա ր ա ն դ ե ա ն
ունէր
ելեւէջ^յերով
չեչտաւոբուահ
, թա
-
ւէանցուն
, Հաճելէ
առոդանոլթէւն
մ ր :
Ւբ քալուահքր
մտաւորականներոլ
յա
֊
տուկ
սաՀանքն
էր։
Ծանրաքայլ,
քէչ
մր
առաջ
կքող,
երեբուն,
կարհէք
մտահում֊
ներու
ամպէն
մէջէն
մէչտ
դէւտեր
որսա
-
լու Հակամէտ
:
Իր
գէմքէն
՛լո
յնն
ալ արդէն
կր
մատնէր
մտաւորականր
էր մէջ.. Մէչտ
զունատ
էր
էւ
՜թորթէն
՛լո
յ ն ր սպէտակ
: Զէր
ձ՜խեր
աալ ՝
"Հ
"՛Լ ևբ
Ի ՚ ^ է բ
ինչ
կ՝րսեմ։
Վարանդեա7ւէն
բաժակ
՚^արպելր
տեսայ
մէկ անդամ
-
1931/՛ «
Գաչնակցռւթեան
Օր »ուան
գէ–
չերն
էր , Փրթէ
Ժուռնալէ
վերեւր
,
կէս
զէչեբէն
ետք
առաւօտեան
ժամր
էորսէ
ա–
աեններ
I
Այգ
օրերուն
Համակրելէ
սռվորռլթէլ–
նր
կար
, մտաւորականռլթէւնր
ժողո
-
՚Լուրդէն
մօա
մնալով,
խնգտկէց
կր դառ
նար
Տօնակատարութեան
, ու
Լ՚նք
եւս
կր
լուսցնէր:
Ե ր է՚ոասա
բղնե
ր բոլորուահ
էէնք
սեղա
նէ
մր չուրջ։
Ծուէւն
ու դո լոր
չէն
խեղդահ
էէն
մթնոլոբտր։
Այս
այն պաՀն
էր ,
ուր
ՄԱՐԳԱՐԻ ՄԱ2Ը
ՀԱՏՈՒԱԾ
ՄԸ «ԱՊԻՏԱԿ
ԶԻԱՒՈՐ»ԷՆ\
Մ արդաբ
, եթէ
էս կռէւն
անցնէ
,
Առ
քոյէ
գէմ
բաւական
խոչոբ
ամբաստանռւ—
թէւն
մր կայ ; էս բանր
դէտեն
րնկերներէն
Խէչօն
ու Մուսեղր
մէայն։
Երեք
ամէս
ա–
ռաջ
Հասան
պէկէ
սէլբէն
քչող
քէւբա
ա–
ւաղա1լներուն
մէջ
եղահ
էր նաեւ
Առքօն։
է դ
"էլրէն
հախուահ
էբ
էր՚լբռւմէ
մէջ ։
էն
օրերուն
ելան ամբաստանե
ց էն , որ
ֆե
տա
յէներ
ր աւադա1^ւեր
են ու քչահ
տարահ
են
Հասան
պէկէ
սէլրէն
: Տոքթ.
Նայէր
-
եանր
էր մէկ
նամակէն
մէջ ցաւ
յայտնահ
էր , ռր Առքօն
սէւրէն
քչող
քէւրտ
ա ւ ա
-
ղակներռւն
մէջ
եղահ
է ։ էս կռէլր
որ
վր^
րայ
Հասաւ
, նամակր
պահեցէ
:
Խէչօն
գ է տ է ր էո բանր
եւ կ^ուզէր
ժողո–
՚Լվւն մէջ
Առքոյէ
Հարցր
մէջտեղ
բերել։
Զ՚լուչացուցէ
, որ
լնկե
րնե
ր ր չէմանան
,
մ անաւանղ
չէմ անա
յ Արջ
Ս աքօն
, թէ
չէ ,
երկէնքր
կրակէ
կուտայ։
Առքոյէ
մէջ
դը–
լուխ
ցցահ
Հրէչէն
կոտոչր
ջաբդելու
ա
-
ռէթն
էր :
Երբ
ցրուեցան
լնկեբնեբր
, Առքօն
էնձ
մօտ
կանչեցԼւ
եւ սպտռնացէ
: Խօսեցայ
, որ
Ֆէաայու
օրէնքր
Հրացանէն
գուբս
թռահ
գնդակէն
պէս
անողոք
է ։ Ի Հարկէ
, Մ
աբ–
դարէ
ղէնա թաւէ
ութ է ւ ն ն ետ
չէ
կտրելէ
վերցնել։
« Սակայն
- րսէ
- կր տեսնեմ
,
որ
լեռէն
վար
ղալու
սսլառնալէքէգ
ետ
չես
նաՀանջահ
: Եթէ
վ՚ոբձես
երկու
րն -
կերնեբովդ
վար
գալ
լեռնէն
,
քեղ
չան
սատակ
1լ լնեմ»
:
Մ աբգաբ
ր երբ
էմ ւսցաւ
լ^կե
բնեբու
ե ր կռլս՚ռա
կո ւթ է լ1ւր , էլ՝ րսես
երկէնքր
՚ լ ր լ –
Լ՛՛էն
վբայ
փլաւ
: կ՝ուղէբ
երթալ
եւ
էբ
հանր
ձայնով
խօսէլ
Խէչ՚՚յԼ՚ն
ու
Առքոյէն։
Կ՝ ուղէր
անոնց
էր երկաթէ
մ ատր
ցռ
յց
տալ։
Այդ
յուդուահ
պաՀուն
կարհես
պաՀ
մր
մէայն
մ ոռցաւ
Առման
ու
ւլէնաթափու–
թէւնր
. կարհես
Հրացան
ր անութէն
տակ
էբ
եւ կուբհքէն
վբայ
կր կրէբ
՚էամւէչտա–
կա^եբու
հանրութէւնր
;
ինչսլէս
ղաՀաղուբկ
արքայ
մր
յան
-
կարհ
գ ե գ ե ց է կ
երազէ
մր
կ՛՚արթննայ
ու
էնքղէնքր
բանտէ
Լսուցէ
մր մէջ կր
զանէ,
Մաբգաբր
այդպէս
զղաց
ու
սթափեցալ,
որ
ղէնաթափուահ
էր : Կէն մր կոտբահ
էր
էր երկաթէ
մատր
եւ զէնք բանտէ
մր
Լսու֊
ցէն
մէջ ձգահ
։
Վ ա բ դ ա ն
, ճանս
, կռուէ
ժամանակ
Հաչուէ
պէտք
չէ նստէլ
: էս
ժոզովուրդր
,
Հայոց
աչէսաբՀր
. . .
Մ՛
ւբգար
սլ։ .Հ մ ր լսեց
այդ
բաւ
՚ Լ բ ՚ " յ ՛
Ընկերներուն
մէջ
երկպառակու
-
թէւն
կայ , այո , այո , էբեն
պատճառով
:
Վ ա ր գ ա ն
, էսօբ
ես կր քաւեմ
էմ
մեդքս։
էն ժամանակ
ես էրաւունք
կ^ոլ
֊
նենամ
վերցնելու
էմ դէնքե
րր • Ա ա ք ո
յ է ն
՚^՚"1՚կ. (լրէքէ
—
* ^ ՚ ՚ Խ ՚ " – Ց
Ա ^ ՚ ՚ ՚ ր գ ^ յ ՚ ^ ձ
ԿՐ
նոբէն
ականջէն
հասաւ
Առմայէ
ղնգան
ձէսյնր,
որ կ րխօսէր
կէներ
ուն .
Մուբսէ
՚լլու1սներուգ։
է ՚ ^ ն չ
բնե
-
բուդ
վյրայ
նստեր
էք։
Ելէք,
Պգկան
քա
-
րերու
կ՚՚՚լմր
բանջարէ
երթանք
Մ արղաբ
այս
անւլամ
տժդունեցաւ
այդ
ձայնէն։
Այնտեղ
րնկեբնեբր
՛լինք
կ՝ու
-
զէէն
, իր պատճառով
անոնց
մէջ
եբկպա–
ռակոլթէւն
ինկահ
էբ :
Մար՚լաբէն
այն
սլէս
թուեցաւ
, ոբ ֆե
-
տա
յ ո ւ
անողոք
աստուահ ր բարկացեր
է
ու որպէս
ղոՀ կր պաՀանջէ
Առման
•
Այն
ժամանակ
տաձարր
կր Լսազա՚լխ
, եւ կէբ
-
քերր
կր Հանգար
տէն
:
իր
ձայնր
Մ արգարէն
Հասցնելռւ
Հա
-
մաբ,
Առման
ձայնր
աւելէ
բաբձբ
ձղեց
:
Մ արդաբ
նոյնէսկ
նկատեց,
որ ան՝
բան–
ջ՚"րէ
^րարր
անութէն
տակ՝
Պզկան
քա
-
րերու
կողմր
կ՚երթար
յ
Վարղան
, ճանս,
րնկերներու
մօտ
ղնա։
Աաքօն
էմ
դէրքեբոլ
վրայ
պաՀԷ
:
Ես
էբէկնաղէմէն
կ*էջնեմ
րնկեբներուն
մօտ։
Աաքօն
ճէչգ
է՝
Մաբղար
ր պէտք
է
ք՛ուէ
էր
մեղքր,
Մ՚ոբ՚էաբր
ֆետայէ
չէ ,
մեղաւոր
է, արգաՀատելի
է,
կ՝րսէր
Մ Ա՛րդաբ
գրեթէ
արցոլնքոտ
ձայնով^
ղր–
լո՚-խր
կաէւ , ապառաժէն
վար
էջնելով
յ
ՀԱՄԱՍՏԵՀ
Ս)
Fonds A.R.A.M
