Ն Ա Մ Ա Կ Ն Ե Ր
ՇՈՒԷՏԷՆ
ՕՐՈԻԱէ, սԱՐԺՈԻՄԻ՚Ն ՀԵՏ
Կ Օ Տ Ո Ր Ե Ց Ի Ն
ք|1Դ.Աք. Տ Ե Ս Ա Կ Է Տ Ը
5 ի Կ Ո 8 Ո Ր Ո Ւ Ե 6 Ա Ն
(ԶԵԿԱՑԻՆ
Ջ Ո Ր Ա
ԳԼՈԻԽՆԿՐԸ)
ԱԹՈ՚ԲՀՈԼՄ,
19
Տ ՚ ՚ ՚ - չ ի ս
—
Համագու
-
մարին
ն ա խ ա գ ա Հ
Մ"րկր^
3»/՛//՛/՛"
1
իր
րացման
ճառէն
մ^^
շնորՀակաչութիւՆ
յայանելէ
վեր^
շ ո ւ է ա ա կ ա ն
սոցիալ
-
գե–
մոկրաա
կուսակցութեան
իր
Հէւ֊րընկա
-
էութեան
Համար
, Հարց
տ ո ւ ա ւ
թէ
Է՚՚՚^Լ
է
գ ա գ ա ն ի ք ր , որ անիկա
քսան
ա ա ր ի է
ի
՚ թ ւ ր
իշխանութեան
գլուխ
կր
մնայ-.
Ընկերւէա–
ր ութ Լան
մ եձ՝
վարիչնե
ր
Հիալմ
ար
Պ
րան–
թինկի
ե լ Փ է ր
Ալպին
Հանսոնի
մե^է
ա
-
լան
գ ո
ւթ
ի ւ ն ր կր
չարունակոլի
այս
երկ
-
րին
մէլ–.
Յետոյ
ա1րւարկ
մր նետելով
Միլանոյի
ե րկրո
ր գ
Համ
ա գ ո ւ մ արէն
ի վե
ր
անցած՜
ինր
ամիսներուն
վրայ,
յայտնեց
թէ
մեձ՜
յաջոգութիւններ
ձեոք
րերուահ
են :
Ալս–
տրիոյ
, ճափոնի
եւ
Տ՚"նըմարքայի
ընտ
~
րութիւնները
ՎԿ՛"յ
•
Ողջունելով
Ա ս ի ա կ ա ն
Ընկե
ր վ ա
ր ա կ ա ն
խորՀրգաւք-ողովի
եւ
Մ " ՚ Լ ՚ ՚ ՚ յ ^ ՚ յ է
պ ա տ ո ւ ի
~
րաէրւեՐՐ
որոնք
աոա^ին
ա ն գ ա մ
ներկայ
կ՝ՐԱ՚"յին,
շեշտեց
թէ
քս՚յէ
մր
եւս
առ
-
ս ուած՜
է Արեւելքի
եւ
Արեւմ
ուտքի
րնկեր–
վ ա ր ա կ ա ն ն ե ր ո ւ
գ ո
րՆ
ակցութիւն
ր ասլա
-
Հովելու
ճամբուն
վր"՛յ
5
Ա ն գ ր ա գ ա ռ ն ա լ ո վ
օ ր ա կ ա ր գ ի
խնգիրնե
-
րուն
, ըսաւ
թէ
Համագումարը
սլիտի
քննէ
•IIյսօր
ա շխա
րՀ ը
գ ր ա գ ե ց ն ո գ
գլխաւոր
Հարցերը
, որոնց
կարեւորներէն
մէ1լն
է
գոյութիւնը
գաւլթաաիրութեան
Հքօլօ
-
նիալիգմ)
յ
որուն
կ՝ ընկերանա
յ
յ ա ճ ա խ
ցեղային
խտրութիւնը։
Այս
մասին
աշ
-
խարՀի
ըոէոր
րն կեր վ ա ր ականներն
ալ
կա~
տարե
լասլէս
նո
յ ն տ ե ս ա կ է տ ն
ունին
:
«
Իբրեւ
ընկերվարականներ
, մենք
կը
Հ ա ւ ա ա ա ն ք
մարգկային
եղբայրութեան
ել
Հ ա կ ա ռ ա կ
ենք
ամէն
ձեւի
գաւլթատիրու–՛
թեան
եւ
ցեղային
ղաաորոշումի
:
Այ"
Համագումարին
մէ^
Հաւաքեցինք
սլատ
-
ուիրակներ
գ ա ղ թ ա վ ա
յրերէ
ե լ ա
յ ն
եր
-
կիրներէն
որոնք
վերտերս
միա
յ ն տ ի ր ա
-
ցան
իրենց
անկաիսութեան
•
Գործնական
Ք՚"յլԼր
սչէտք
է առնենք
րաււեալոլ
Համար
գաղթաաիրութիւնը։
ՄԱԿի
Ուխաին
մէշ
այս
նպատակակէտր
գրուահ՜
է ։
Ընկերվա–
րականնԼրս
մասնաւոր
^անք
պէտք
է
տա
նինք
11ր ատիկա
միայն
թուղթի
ւէրայ
չմնայ
, այլ
կարելի
եղահ֊ին
չ ա փ
շուտ
ի–
բականութիլն
գ ա ո ն ա յ
%
Օրուան
ք ա ղ ա ք ա կ ա ն
կարեւոր
Հարցե
-
բու
շարքին
յիշեց
՚Ր՚որէան
ե լ գ ե ր մ ա ն ա
-
կան
ընգվղումը
Յունիս
17ին՝
րնգղէմ
Բ ՚ ՚ ւ շ ^ ՚ ֊ ի կ ե ա ն
րռնաաիրութեան
:
Յետսյ
մէկ
վայրկեան
յոանկայս
լռութեան
Հրա–
՚-իէ՚^ց
սչատգամաւորները
յարգելու
Հա
֊
մ ա ր
յ ի շ ա ա ա կ ը
՛ււ յ ն ա շ խ ա ա ա ւ ո
րնե
րուն
,
որոնք
վերտին
շարաթներոլ
Լ ^ թ ՚ ՚ ՚ ց ք ի ն
ղոՀոլեցան
կամ
վախ
վրէմ֊ի
ենթալւկուե–
ցան
Պերլինի
, արեւելեան
Գերմանիոյ
եւ
ա ր բ ա ն ե ա կ
երկիրներու
մէ^՝
յանուն
ա
-
ղատութեան
եւ մ ա ր գ կ ային
ա ր ժ ա ն ա ո չ ա տ –
ւոլթեան
I Լ Յ ա ջ ո ր գ
օրը
Հ ա մ ա գ ո ւ մ ա ր ը
ողջոյնի
բանաձեւ
մը քուէարկեց)
:
Պս՚Հանջեց
որ
Գերմանիոյ
երկու
մ ա ս ե –
Րը
միացոլին
եւ աւլաա
լ^արութիէններ
կ ա տ ա ր ո ւ ի ն
, է^չ
"ր
սլիաի
նշանակէ
Հա–
մ ա յնավարնեբու
բ ա ց ա ր ձ ա կ
Հեռացումը
է
էՕօսելով
կրեմլինի
վերտին
գկսլքերուն
եւ
Ոե րիա
քի պա
շա
օնան
կո ւթ եան
մասին
,
վ ե ր
Հանեց
փտութիւնը
րոլշեւիկեան
վար
չաձեւին
։
Ըսաւ
թէ
վերտին
աարիներու
ընթացքին
կա
րեւո
ր
ք ա
յ լ ե ր առնուեցան
,
ա ջ ա կ ց ո ւ թ ե ա մ բ
Միացեալ
\,աՀանղնեբու
,
ոչ
- Համայնավար
աշխարՀին
մէ^
միու
-
թիւն
ե լ ուժ
սաեղծ՜ելու
Համար
:
Ոոլորիս
ն պ ա տ ա կ ն
է անկախութիւն
եւ ա ղ ա տ ո ւ
-
թիւն
ասլաՀովել
՝. Վախ
յայտնեց
որ
Մ
ա ք
՝Ր՝արթիի
էոեսակէտները
յաջողելու
պա
-
րագսւյին
կառուցուահ–
շէնքին
գլխաւոր
"իւներբ
փլին
։
Ներկտյ
միքազգայէն
ձգաեալ
վիճակը
բարւոքելու
Համար,
օգտակար
կը
գ տ ն է
Գերմանիան
գրաւող
չորս
պ ե տ ո ւ թ ե ա ն ց
խորՀրգտժողով
մը,
որպէսղի
կարեվ,
ը լ
լայ
իրականացնել
աղատ,
ժողովբղավար
ե լ
միացեալ
Գերմանիա
մը
եւ
Հաշաոլ
-
թեան
գ ա շ ն ա գ ի ր
կնքուի
Աւսբաիոյ
Հետ։
• Բ ա ղ ա ք ա կ ա ն
Հարցերու
զեկուցաբեր
՚եշանակուաք^
էր
Գիւանի
(Բի՚^րօ)
անգամ
Հիկաոր
Լարոք,
որ
մանրամասն
ղեկու
-
ցում
մը կարղաց՝
քննելով
վերԸ՚ե
գէպ
֊
քերը
եւ շեչտելով
թէ
կարեւոր
քայլեր
առ
նուածէ ե ն խաղաղութիւ՚եը
ամրասլնգելու
Մասնաւորասլէս
Նանրացաւ
Երբ
ստեղՆուեցալ
Համբաւաւոր
Չ ե կ ա ն ,
Համայնավարութեան
յաղթտնակէն
ան
-
միշապէս
ետք,
Հբամանաղրով
մը
,
1917
Գեկաեմբեր
\Ձին,
Լենին
անոր
գլուխը
գ ր ա ւ ա.յնուական
ծ ա գ ո ւ մ ո վ
ԼեՀ
մը,
Ֆէ–
լիքս
ճերժինսքին,
մոլեռանգ
յեղափո
֊
խ ա կ ա ն
մը,
որ իր
երկայն
նիՀար
գ է մ ք ո վ ,
սուր
մօրուքով,
սլալ
Տօն
՚Րիշօթի
մը
կը
նմաներ։
Անով
Զեկան
պ ի ա ի
պ ա յ ք ա ր է ր
« Հ ա կ ա
- յեղափո
խո խութեան
»
գ է մ
,
բնարշելոլ
Համար
ամէն
ա ե ս ա կ
թշնամի
ներ
: Չ ե կ ա ն
գ ա ր ձ ա լ ,
ինչպէս
կ՝ըսէր
ՀՀ։Փրաւաա»ն
, Ա շ խ ա տ ա ւ ո ր ի ն
շանթաՀա–
րիչ
սուրր^
, Հոկտեմբերեան
յեղավախու
-
թեան
յաղթականներու
պ ա շ տ պ ա ն ը
:
ճերժինսքի
մաՀուան
դատապարտեց
տաս
նեակ
Հաղարաւոր
այրեր
ե լ կիներ
ամբողջ
յեղափոխութեան
շրջանին
: Այս
ընելով
ինք
ալ վ ս ա ա Հ
չէր
իր ա պ ա գ ա յ ի
մասին
եւ
տ ե ւ ա կ ա ն
սարսավւի
տակ
կը պ ա Հ է ր
ժո
-
ղովուրգը։
Լենինի
մաՀէն
երկու
տ ա ր ի
վերջ
մեռաւ
ճերժինսքին
, Յուլիս
20/՛*՛ ,
կուսակցութեան
կեդրոնական
կռմիտէին
նիստէն
երեք
ժամ
ետքը,
ուր
բուռն
ճ ա ռ
մը
խօսաՆ
էր
Թրոցքիի
,
կամենեւի
եւ
Պ ի ա թ ա ք ո վ ի
դէմ
եւ ս ա ս տ ի կ
րնդդիմոլ
-
թ ե ա ն
մը Հանղիպած–
էր : ԳԼռ
4Տ
աարե
-
կան
էր
։
Իրեն
յաջորգեց
Վիաչեսլալ
Աենժինս
- ՚։
կի
, ղաբձեալ
լեՀ
Համայնավար
մր
: Այս
՝.
ա ն գ ա մ Չ ե կ ա ն
կը
կոչուկւ
Կ է փ է ո ւ
(՚^ա
- :
ղ ա ք ա կ ա ն
Ա պ ա Հ ո վ ո ւ թ ե ա ն
Տեսչութիւն)
։
1
Ա ս
ալ տարօրինակ
անձ
մ լ ^
էր
» եւ բան
-
I
ոլորական
էէ՜ագում
չունէր
: Տ ո կո
ւ ն
կր
-
թոլթիւն
մը ստացահ–
էր
եւ
լայն
զ ա ր գ ա
ցում
ունէր։
Երբ
1934
Մայիս
10ին
մեռաւ
Մոսկուայի
թք՚րթ^բը
յայտարարեցին
թէ
մ աՀը
Հետեւանք
էր ^ ե ր կ ա ր ա տ ե ւ
Հիւան
դութեան
մը^ : Ի ր մասին
գ ո վ ա ս ա ն ^ ե ր
գ ր ե ց , Հ<։իզվեստիա^՝>
թերթին
մէջ,
Ր ո ւ խ ա –
րին
որ
պիտի
զնգակաՀարուէր
չորս
տա
րի
ետք,
1938
Մ ա ր տ ի
դ ա տ ա վ ա ր ո լ
֊
թեամբ
: Բուխարին
Աենժենսկին
կը
կո
-
չէր
^Չեկայի
ա ն վ ա խ
ա ս պ ե ա ի ն ՝
^ելիքս
ճերժին-քիիՆ
մօտիկ
ղինակիցը»
յ
Ան
սՏ՝–
վելւապաՀ
գ ո վ ք ր
Հիւսեց
այս
ոստիկանին
որ
մաթեմաթիկոս
մ լ ^ ւ
էր ,
քաջած՜անօթ
լատիներէն
լեղուին
ե լ լիովի՜^՛
ս ե ր տ ա Ն
էր
ճավւոնական
ղրականութ
ի ւ ն
ը եւն
. :
Կ՚ող
բ ա ր
կորուստը
^Հմարաիկ
չե կիստին
,
Հ յ ե –
ղաւիոխոլթեան
աքս
աւյնիւ
ռազմիկին՛»
I
Ըսին
թէ
Մենժինսկին
մեոաՆ
է վ ե ր կ ա
.
ր ա ա ե ւ
Հիլանղութենէ
ետք^
, բայց
՚Բսա
-
նըմէկնեբու
դ ա տ ա վ ա ր ո ւ թ ե ա ն
ա տ ե ն
,
փսվէսացին
թէ
ղոՀ գ ա ց ա ծ ֊
է
^բժշկական
դ ա ւ ա ճ ա ն ո ւ թ ե ա ն ՝ »
Լ ա կ ո տ ա յ ի
Հրամանով,
ինչպէս
Կույիբիշեւը
, Մաքսիմ
կորքին
ե լ
աղան։
Գատախազ
Վիշինսկիին
Հ ա բ ց ա
-
բնութեան՝
I;IIIկոIIIIII
խ ո ս ա ո վ ա ն ե ց տ լ
թէ
ինք
ՀրաՀանզաՆ
էր
Տ ո ք թ •
Լելինի
կու
-
յ ի բ ի չ ք ՚ ՚ ֊ Բ ,
Մաքսիմ
կորքին
մեռցնել
,
սա
կայն
1938
Մ ա ր տ
8ի
դ ա տ ա վ ա ր ո ւ թ ե ա ն
յա յ ա ա ր ա ր ե ց
թէ
« & օ "
պանն
ե լ
չտ ո ւ ի
ո չ
Մ ենժինսկին
, ոչ
ալ
Մ ա ք ս
Փեշքովը
(Կորքիի
տզան)
;
Վիշինսկին՝
Մենժինս/լիին
սպանութիւ
նը
վ ե ր ա գ ր ե ց
Ե ա կ ո տ ա յ ի ն
եւ
Թբոցքիա
-
կաններոլ
եւ
աջակողմեաններու
խմ
ր ա
-
կին,
որուն
իրեն,
մաս
կը
կազմէր
այս
վերընը
:
Յաջորդը,
Հէնրի Եակստա ,
ծ ա գ ո ւ մ ո վ
լեթոնացի
, վսաաՀութիւնր
կը
Վ"՚յ^էէր
՚
" "
էՏ./.
կ. ս ո մ ե տ ա
-
Լ ո ւ է
գ^^բձ՛^^
՚է՛^–
. ^ ՚ ^ ^ ^ ՛ ^
« ՚կնքավետէ»։
Եակոաան
ոստիկանու
-
թեան
ա ո ա ջ փ ն
վ ե ր ա ա ե ս ո ւ չ ը
եղաւ
^
1934
Յուլի"
10^1՛։
Յաջորդ
տարին,
1935
Նո
֊
֊
յեմբեր
26ին
անոր
ուրիշ
տիտղոս
մը
տը–
լ ի ն
իբրեւ
«ընգՀանուր
կոմիսար»։
1936
Յունուար
5ին , Եակոտան
Հ ր ա մ ա ն ա գ ր ո վ
մը
արտօնուեցաւ
Հ ա մ ա ղ գ ե ս տ
եւ
պաշտօ
նին
յատուկ
նշաններ
տալու
իր վաբչոլ
-
թեան
բարձր
պաշտօնատարներուն
:
Աթալինի
մասին
իր գ ր ա Ն
գբքի^
մէջ
Ւրոցքի
Եակոտան
կր
կոչէ
<ձաղուէսի
գլ–
խով
դ ե ղ ա գ ո ր ծ ը
, եւ
կը
գ ր է
թէ
այս
ղա.
ժան
անձր
իր ք ա ր ա ս ւ ղ ա ր
Պուլանովի
գ ո ր –
ծակցութԼամբ
, ստեղծողը
եղաւ
<ձթոլ
-
ն ա բ ա ն ա կ ա ն
մեթոտներուն»
, որ
կը
գ ո ր
ծածուէր
ներքին
զորՆավարութեան
մէջ,
բնաջնջելու
Համար
Հժոզովուրգի
կաբՆեց–
եալ
թ^ամիները
: Ի ր արժանի
վ ա խ ճ ա ն ը
ունեցաւ
,
1938
Մ արտ
\ ^ ի ն
, ղ ն գ ա կ ա
֊
Հարուելով
ո ՚ ֊ ր ի շ
17
մաՀասլարաներու
Հեա։
Այս
ա ն դ ա մ <ձփրաւտա»
Մ ա ր տ
^ ի
թ ի լ ի ն մէջ
զայն
կը կոչէր
« ա ղ տ ո ա
գաՀիճ
եւ
լրտես»
, «աբիւնռուշա
շուն»
, որ
պէտք
էր
զնգակաՀարուէր
երեք
ա ն գ ա մ ,
(^կոլ–
ցով)
: իսկ
Մ ա ր տ
10ի <1.Իզվեսաիա»ն
Հհթու–
նաւոր
իժ»
կը
կոչէր
եւ
կ՝աւելցնէր
թէ
ամբաստանեալ^ւերոլ
շարքին
մէջ
կեցած՜
էր
^ ա գ ա յ լ ի
մը
պ է ս
որուն
ակռաները
քաշուած՜
էին : Ցած՜
ձայնով
կը
խօսի
, իր
ա ղ օ ա ա1լնար1^երը
յառելով
թուղթին
վը–
րայ
ուր
գ ր ա ծ ՜
են իր
Հրէշային
ոճիրնե
-
րու
մ անրամ
ասնութ
իւննե
ր ը
:
Եակոտա
Հ ա ս ա ր ա կ
ոճրագործ^
մը չէ , այլ
կր1լեակ
ոճրագործ՜
X Հ ե տ ե ւ ա բ ա բ
արժանի
է կրկ
-
նակ
մաՀուան
» ;
Նիքօլա Եժռվ
ւհուս
է ։ Ամէնէն
ղար–
Հուրելի
յիշատակը
թողաՆ
է : Ի ր
անունը
կ ա պ ո ւ ա ծ ՜
է ռուսական
յեղափոխութեան
ամէնէն
ղարՀուրելի
շյ.ջանին
,
1937
֊
38^
զանգուածային
մ ա ք ր ա գ ո րՆումնե
րոէն
Հետ
, որ
կը
կոչուի
Եժովչինա
: Բ ա ր ր ա
-
րսս
Ս.ատիք
մը,
ձերըակալեց
ե լ
սսլաննեց
Հազարաւոր
Համայնավարներ
ե լ ոչ - Հ ա ֊
մայնավարներ
:
^Նիւ
Եորք
Թայմզ
»/՛
Մ ոսկուայի
թղթակիցը
Ուոլթըր
Տի՚֊բան–
^Ի
՚ լ ւ ՚ ^ ք էր
^հոբՀրգային
քիուսիոյ
պ ա տ մ ո ւ թ ե ա ն »
մէջ
թէ
վմաքրազոբՆում
չէր
որ
կը կ ա տ ա ր ո ւ է ր
, այլ
խուճապային
կատաղութիւն
մը,
որ
ոՎ
ձախ
կը
զար
-
^՚1բ
է ՂՐ^՚^Է
"է"""
՚ " ^ " ՚ բ ո՛ր
Զ"՛
րՀուրելի
սլատկեր
մը կը ներկայացնէին
այս
առթիւ
կազմուած
վ ի ճ ա կ ա գ ր ո ւ թ
իւննե
ր ը »
:
Բ ա կ ա ն ո վ ի չ
եւ
Վոբոշիլով
ա ն ց ո ւ գ ա ր
-
ձ ը
Հասկցուցին
Աթալինի
որ
1938
Օզոս
-
տոսին
որոշեց
վ ե ր ջ
տ ա լ
սսլանգին
:
Այս
աոթիւ
կտնչել
տ ո ւ ա ւ
Բերիան
, որ
նախ
իբրեւ
վախ
- զ ո ր ծ ա վ ա ր
(12
Օղոստ
.)
,
յետոյ
ներքին
գ ո ր Ն ա վ ա ր
եղաւ
Գեկտեմ
-
բեր
ութին
: Եժով
ա ն Հ ե ա ա ց ա լ
1939^
ըս–
հէՂԲԸ. • Յայտնի
չէ
թէ
ինչ
պ ա ր ա գ ա ն ե ր ո ւ
ա տ կ ։
Ը ս ա
շրջած՜
զրոյցներու
ղ ն գ ա կ ա
-
Հարուած
է : Ուրի^ւեր
ալ
կը
կարծեն
թէ
ա ր ղ ե լ ա փ ա կ ո ւ ա ծ
է
յիմարանոցի
մը
մէջ։
Այժմ
կ ա ր գ ը ե կ ա ծ
է « Յ ո ւ գ ա »
Բ ե ր ի ա ֊
յ ի , որուն
ն ո յ ն վ ա խ ճ ա ն ը
կը սսլառնայ
•
Համ
լ
Աթալինի
մաՀուընէն
ի վեր
ԽորՀբդային
Միոլթեան
մէջ առաջ
ե կ ա Ն
կարեւոր
փ ո –
փոխութեանց
վրայ,
որոնք
յանգեցան
Բ ե –
րիայի
անկումին
: Աւելցոլց
սակայն
թէ
շ ա տ
Հ ա ւ ա տ ք պէտք
չէ
ընծ՜այել
(հուսե
-
րու
անկեզՆութեան
ե լ
ձ^՞՚՜ՀՏ^^Հ
պ ա շ տ
-
պ ա ն ո ղ ա կ ա ն
միջոցները
:
Մ
ոսկուայի
(ձխ ա ղա ղո ւթե
ան
յա
րձա
կո զական»ին
նպա
տ ա կ ն
է իրարմէ
բաժնել
ա ր ե ւ մ տ ե ա ն
պե
տութիւները
եւ ժ ա մ ա ն ա կ
շաՀիլ՝
իր
դիր–
քերը
ամրապնգելոլ
Համար
: Պ է ա ք
է յ ի -
շենք
միշտ
թէ
խորՀրգային
կայսրութեան
գ է մ
խաղաղութիւնը
սլաՀպանելու
գ լ խ ա
՚
Լոր
պա
յ մ անը
Մ իացեալ
Աղղե
բու
մ ե ծ ա
-
մասնութեան
իրասչէս
միացած՜
Բ Ա յ " ^ հ ՚՛
Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն
ապաՀովութիւնը
եւ
ժողո
-
վ ր գ ա պ ե տ ո ւ թ ե ա ն
տարած՜ումը
աշխարՀի
մէջ՝
սլիտի
երաշխաւորեն
խաղաղութիլ
-
ն ը ։
Ընկերվաբութիւնը
ոչ -
խորՀրզային
բոլոր
երկիրներու
մ էջ
պա
յքար
կը
մ
ղէ
գ ր ա մ ա ա ի ր ո ւ թ ե ա ն
գ է մ
:
Ասիոյ
ե լ Հիւսիսային
Ափրիկէի
մէջ
գրամատիրութիէնը
կայոլն
վ ի ճ ա կ
ունի
,
կամ
ՀետզՀետ
է
դիրքերը
կը
կորսնցնէ
:
Ա ղ ա տ ա գ ր ո ւ ա ծ ՜
ե լ կամ
ա զ ա տ ա գ ր ո ւ թ ե ա ն
ճամբուն
մ էջ
մ տած
ժո
զով
ուրդնե
բու
Հս~–
կ ա յ ա կ ա ն
շարժում
ը նաՀանջէ
կը
մղէ
Հ ի ն
ա շխարՀակալ
ուժերը
ե լ կը
պ ա կ ս ե ց ն է
դրամ
ա տ ի ր ա կ ա ն
շաՀաւլո
րծմ
ան
ծ ա ւ ա
լ ո լ –
մ ի
շլւջանակը։
Ուրախութեամբ
1լոզ^ուն–
ուի
ա ղ ա տ ա ղ
րումը ա
յ ն
ազզ ե բուն
,
որոնք
դ ե ռ
երէկ
լուծի
ատկ
էին : Այս
ա ղ գ ե ր ո ւ
վարի^երուն
լաւագոյնները
կը
յարին
ժո.
ղ ո վ ր գ ա վ ա ր ո ւ թ ե ա ն
ե լ կ^ք^գունին
անՀա–
աին
աղատութիւնն
ու Հ ա լ ա ս ա րուիՅ
ի ւ ն
ը :
Յոյսի
մեծ
ն շ ո յ լ մը կը տեսնուի
այն
իրո
ղութեան
մ էջ
, որ ա ս ի ա կ ա ն
ընկե
ր վ ա
րսւ–
կան
կուսակցութիւննե
րը
իրարու
մ օ տ
ե–
կ ա ծ
են : Ո ր ո վ Հ ե ա ե ւ
անոնք
կը
ներկայա
ցնեն
սկգրնաւորութիւնը
նոր
ուժի
մը,
որ
կոչուած
է կարեւոր
գ ե ր
մը խաղալու
մի–՛
լիոնաւոր
մ ա ր գ ո ց
ճակատաւլրին
ե լ
ժողո–
վրգավար
րնկերվարութեան
ապա
-
գ ա
յ ի ն
Համ ար
;
Զեկուցաբերը
խ օ ս ե ց ա ւ
նաեւ
ֆ ա շ ա կ ա ն
շարժումներու
մասին՝
Ապանիոյ
, ի տ ա
-
լ ի ռ յ ե լ Գերմանիոյ
մէջ։
ծ ա ն ր ա ց ա ւ
էքայ.
րագոյն
Արեւելքի
կացութեան
վրայ,
՝Բորէա
, Ձինաստան
, Հնգկաչին
եւայլն
:
Եղրակացնելով
, փ ա վ ւ ա ք
յայտնեց
որ
Մոսկուայի
Հետ
բանակցոլթ
իւննե
ր
կա
-
տարուին՝
խաղաղութիւնը
պաՀպանելու
Համար
յ
Հ Ր Ա Ն Տ
ՍԱՄՈԻԷԼ
(ՄնԱւցեալը յաջորդով)
«Հայրենիք»
իրաւամբ կը հարցնէ, այս
ւսորագրով ւօմբագրականի մըմէջ .
...
Անչուչա,
չենք
կրնար
ժխտել
որ
կան
երիաասարղներ
, որոնք
չեն
Հ ե ա ա
-
քբքրո՚-իր
< ՚ " յ
կ ք ՚ ՚ ՚ ՚ Կ ՚ ՚ Վ ^
ընտանիքով
,
մշակոյթով,
լեզուով
ու պ ա տ մ ո ւ թ ե ա մ բ
.
Տխուր
երեւոյթ
մը,
որ
սակայն
միայն
ԱմերիկաՀայ
նոր
սերունդին
յատուկ
չէ .
Ամէն
զազութի
մէջ
ալ
կրնանք
զանել
,
ն ո յ ն իսկ՝
ամէն
ժողովուրդի
մէջ,
մեծ
թէ
փոքր
:
Սակայն,
ինչ
որ
գ ժ ո ւ ա ր
է գտնել
ամէն
գաղութի
կամ
ժողովսւրզի
մէջ՝
այն
հայրերն
են ,
մասնաւորաբար
ՀայրԼրբ
-
որոնք
յուսահատ
ու խուճասլաՀաբ
, ոչ
միայն
չեն Հ ա ւ ա տ ա ր
եղած
ճիգերուն
յ
այլե՜ւ
քաջութիւնը
կ՚ունենան
ծիծ
աղելու
անոնց
վրայ,
որոնք
կր Հ ա ւ ա ա ա ն , կը
ղո–
Հեն
ո լ կը
պայքարին
նոր
սերունդի
փր
կութեան
Համար
:
Այս
նահանջական
, Հաւաաաղուրկ
Հա
յերէն
ու
Հայրերէն
շ ա տ
քիէ^՚ր
կան
այլ
գաղութներուն
մէջ։
Իսկ
ուրիշ
ա ղ գ ե ր ո ւ
մ
էջ՝
ա պ ա Հ ո վ ա ր ա ր
բնաւ
:
ինչ
1լուզեն
այս
յոռետեսները
, Հո
-
գ ե կ ա ն
IIIIII գասա
լ ի ^ ՚ ք ՛ ր ը •, որոնք,
ա ն դ ի ֊
տակցաբար
,
ինչպէս
մատնանշեցինք
,
ս ա ո ր ա գ ա ս ո ւ թ ե ա ն
զգացում
է կը տառա
-
պին
:
Ի ՚ ^ ն չ
ընենք
ուրեմն
:
՚Բանի
որ
կան
ե ր ի տ ա ս ա ր դ ն ե ր
,
որոնք
չեն
յարզեր
իրենց
^^"ԳՔԸ
է
չեն
Հ ե տ ա
-
ՔՐՔբուիր
Հայ կ ե ա ն ք ո վ ,
չեն կ ա ր դ ա ր
Հա
յոց
պաամութիւն
, Հրաժարի՚^նք
ամէն
աշ–
խ ա տ ա ն ք է
;
Յայտարաբե՚^նք
, յուսաՀատօրէն
,
փշր՜
ուած
Հոգիով
.
Սիր^ւԻ
երիաասարղներ
ԱմերիկաՀայ
ղաղութի
, ապերախտ
էք
դուք,
կ ո պ ի տ ,
ե ս ա ս է ր , ա ն ք ա ղ ա ք ա վ ա ր
,
Հաճոյքի
ե տ ե լ է • անյոյս
էք , լմնցած
է ք ՛ ՛
Հ ե տ ե ւ ա բ ա բ
, սիրելի
ժոզովուրզ
Հայոց
Ամերիկայի
, մեր
ու, ձեր
բոլոր
ջանքերը
ղուր
են , դործերը
անՀիմն
, նոյնիսկ
,
ծի–
ծ ա ղ ե
լ ի ...
Մ^ղք
է ^ք՚Բ
ջանքերուն
, ձեր
ծ ա խ ս ա ծ
զրաէգ՚խ
, րչ
Հայերէն,
ոչ
դ պ ր ո ց ,
ոչ
ալ
պատմութիւն,
որո՛՛ւ
համար։
Ըսե՛՛նք
մեր
Հիւանւլին,
գառնութեամբ
,
մոբմոքուն
ս ր տ ո վ
.
Աիրելիս
,
լմնցած
ես , մէկ
ո ա ք գ
զերեզմանն
է արդէն
,
խը–
նամք
, գ ե ղ ու
զարման
, բ ՚ ^ ի շ կ
ու
Հիւան
դանոց
, սիրով
, րայց
աւելորդ
ու
անզօր
,
աւելորդ
ծ ա խ ք
. ավւսոս
: Շաա
շ ա տ ՝
խ դ ՜
ճի
Հանղստութեան
Համար
կրնամ
Ք^Գ
«դուրս»
ղրկել.
Վ ե ն ե տ ի կ
կամ
Պէյրութ
,
քանի
մր շ ա բ ա թ
աւելի
ապրելու
Համար
I
Այ""1է՞"
ըսենք
ու
գրենք
:
Ի ՚ ՞ ^ չ է կարծիքը
մեր
ի ր ա տ ե ս
ու բան
-
գէտ
Հայրենակիցներուն
:
Ա յ ր ե ՚ ^ ՚ ^ ք
պ ա տ մ ո լ թ ե ա ն
դէբք^րը
) վւա–
կե՚՞նք
մ եր
եկեղեցիներն
ու
դսլրոցները
,
դրամը
միա
յ ն
ու
մ իա
յ ն
ա ր ա ա ս ա Հ մ
ա՛՛ն
ղրկենք,
քիչ
մը
աւելի
« ե ր կ ա ր »
ապրելու
Համար,
ամերիկաՀայ
նոր
սերունդը
իր
բախտին
ձգելով
:
կարելփ՛"
է Հ ա ւ ա տ ա լ
որ
այս
մաայնոլ
-
թիւնը
ունեցուլները
կրնան
ա ղ գ ա
յ ի ն
ա
-
ռ ո գ ջ
Հողի
ունենալ
եւ
այնպիսի
սիրտ
մը,
որ
իբր
թէ
կր
մղկտայ,
կը
գուրգուրայ
մեր
զաւակներուն
վրայ։
Չենք
ուպեր
վի–
րալորել
ոչ
ոք
. կը
մատնանշենք
իրողու–
^ Ի ՚ ^ բ ։
Թերեւս
անոնք
ալ
ունին
միտք
ու
"իբա
, անշոլշա
ունին,
բայց
փշրուած
եւ
խ ո ր ա տ կ ո ւ ա ծ
է,
զուրկ
պայքարելու
,
մարտնչելու
ուժէն
ու
կորովէն
Պ ա ր պ ո ւ ա ծ
Հ ա ւ ա տ ք է
:
Չեն
ա ն դ ր ա գ ա ռ ն ա ր
սակայն
, որ
նման
մտայնութիւն
մը
նման
Հոգի
մը
ունեցող
ծնողք
մը
ինչո՛՛ւ
սէր
ու
յարգանք
պիաի
վւնտռէ
իր
զաւակներէն
, անոնցմէ՝
որոնք
ե ր ի տ ա ս ա ր դ
են , կեանքի
,
Կ"Ր"՚ԼԻ
^ ՚ ՜
պայքարի
տարիքին
մէջ
:
Եւ
չեն
անղրաղառնար
,որ
ա յ գ
տխուր,
բ ա ց ա ս ա կ ա ն
երեւոյթներու
կարգին,
կան
այլ
երեւոյթներ
, որոնք
աւելի
ս բ տ ա պ ն
֊
գիչ
են
:
կան
բաղմաթիւ,
Հարիւրաւոր
զաւակ
֊
ներ
, ե ր ի ա ա ս ա ր դ ն ե ր
որոնք
երախաա
-
գէտ
են
իրենց
ծնողքին
, կր
սիրեն
զանոնք
ե լ
կը
գ ո ւ ր գ ո ւ ր ա ն
անոնց
վրայ
:
կան
շ ա տ ե ր ՝
որ
կը
սիրեն
Հայերէնը
եւ
կը
ջանան
սորվիլ
: Հ պ ա ր ա
կը
ղգան
որ
Հայ
են
:
Մենք
մեր
ա չ ք ե ր ո վ
տ ե ս ա ն ք
շու-րջ
կ
-
կու
տ ա ս ն ե ա կ
ե ր ի տ ա ս ա ր դ ն ե ր
եւ
ե ր ի տ ա –
–արդոլՀիներ^րոնք
երդում
յլյչէն
Հա
-
Fonds A.R.A.M
