ՄՈՌՑՈՒԱԾ
ԷՋԵՐ
ՈՐ-ԲԱՆ ՐԺԻՇԿ, ԱՑն-ՐԱՆ
ՀՒՒԱՆԳՈՒԹՒՒՆ
Ժամանակաւ. այսքան
բմիչկ չկար ել Հիւան ֊
գութեահԱ
թիւն այսքան
մեհ՝ չէր ;
Հին աաենուան
բմիչկներն
գա՛՜լ ուած
Հիւան -
գութիւննեբւ
բմչկելու
սչաչաօն
ունէին,
Հիմակ -
ուաններն
նորանոր աիսաեր գանե ԼՈԼ աուած
են ի–
րենք զիւրենք
յ
Շ՚ոքայի
Հ, իւանգութ
իւնն ծանօթ է արգէն ,
քիչ աաենէն
իաՀուէի
Հիւանգութիւն
մբն ալ պի -
աի ունենանք
ել րմիչկներն
երթռ֊լով
իսաՀուէի
չա~
քարի վաճառականոլթեամ՚բ
պիաի
զբաղին։ Ասա -
ուած կազի Հիլա-Լգութենէ
պաՀԷ զմեզ ։
Մ իւո
կողմէն
մասնագիաութիւնն
այնքան
յա–
ոա^ երթալու
վրայ է որ Հիւանգ
մր իւր
աիւաբ
գարմանելու
Համար քանի մր րմիչկներու
գիմելոլ
պէաք պիտի ունենայ : ՛Օրինակի Համար՝ ակռաս կ^
ցաւի. նոյ՛՛. պաՀուն ականես ալ կբ ցաւի,
գլուիս
•ալ, քի1^" "՛՛էէ լինտերս
ալ։ Ակռայի
րմիչկս ակ -
ռաներս
միայն կր քննէ, գեղաղիր
մր կուտայ
եւ
ւ ւ ւ ս ւ » ւ է ւ ; է ւ < լ ք է ւ ւ ւ ւ ս ս ւ ւ ս ւ է ւ » ւ ւ ա ւ ւ ո ո ւ ւ ւ ւ ւ ւ ւ ւ է ւ ւ ւ ւ ւ ւ է ւ ւ ւ ւ ւ է է է ւ » ւ ւ » ւ
Առասպե չա//ան
Հերոս
Պքօմ էթ է ռսր
երկրի
գաղան՜ւերուն գէմ պայքարելոլ
Համար
քու էն
րարձր գագաթին
վրայ րարձրացած է երկնքի Աս
տուծմէն
կրակր
թ լե լո լ Համար
, . .
Հանիս, որ նաՀատակսւեցալ
Հայոց Մեծ Ե–
ղեռ։. ին
, իմ ր"՛ ր ի
Հ անիս քու
մ աս իէն
Րնչ ոսկի
Հէքեաթներ
կ^րոէր մեղի
1
Կը պատմ է ր •
Հ Երբ արեւով
անձրեւ ր բարակ - րարակ չար–
մ աղուի
, մ եբ Ախգախին
վրա
յ ա յծեամնե րր կր
ծ–՝՛ ին քարա յրներուն
մէ^։
« Երբ ծիրանի
ղօտին
ղո յնղղո
յն կամար կապէ
մեր
Աիւղաիւին
վբա
յ , անոր աակէն
անցնող աղ -
քիկբ
ուսին վբայ սափոր մր ոսկիով,
մանչ կբ
ղառնայ » . • . ՚,
« Արեւին գուռր
մեր Աիսգախին
է՛հ րարձրկեկ
կամէնւ կր րացուի » • • • :
Ու գեռ ուրիչ ^րաշք Հէքեաթներ
քու ղօբոլ -
թեանգ
մասին,
որոնք .աւաղ մռոցսւծ
եմ ու մինակ
բառեր
ու փչբանքնեբ
կր յիչեմ : Ա^ոնք անՀեա
կո–
բան բաբի
Հանիիս Հետ միասին :
Ախգախ
, Արեւի տեսքով
եմ բազէ սաբր : ^
՚՞Րոյլ - բոյլ այծեամ՚ներբ՝
կոզերուգ
վրայ,
որսորգ Ագամ
ամոլ՜հ գարանակալ՝
անոնց Հեա -
քերուն
վբայ
։
ԱՀա Հատ մր, լալով ու ճակատր
Հովին ար–
ւած
, պուրակէ
պուրակ ու քարա յրէ
քարայր
իր
ձագուկր
կ՝ոբոնէ
• • ՝ է
Ագամ
ամոլին
զէնքէն արձակուած
գաւաճան
գնգակբ
....
. ,.ռ,
Ախգախ, աՀա սպիտակ
ղաղաթր
Հաւկիթի
Հանգոյն
խրած Աստուծոյ
սրտին
մէ^ :
Ով մեր աբծիւ սաբր, կաբօաէգ
աչուիս
կբ
գալարուին
. • •
կուրծքիս
աակէն բոց մր կր րարձրանայ
ու
աիրաս ասեղներով կր ծակծկեն :
Ախգախ, իմ .աննման սաբր,
պիաի
ղա՛՛մ,
պփաի գա՛՛մ արգեօք անգամ մրն ալ, երկնքին
Հեա
պսակոլած
բարձր,
սլացիկ Հասակգ
տեսնելու
%• ՇՒՆԱԿԱՆ
ՀՑԱՌԱՋ^Ւ ԹԵՐԹՕՆԸ
(24)
Դ
Ա Ր
Զ Ը
Է^Ը խրատէ զիս որ ականթիս Համաբ
այսինչ
երե -
՚֊եԱ՛ ել մասնաղէտ
ականշա
րո յմ ին
գիձ՚եմ՛։ ԿըՀ
Հնա ղանղ իմ , սա ալ ականթիս Համար արման գա–^
տած
գեղր տալէն եաքր կբ պատուի րէ ինձ որ
գլվսուս
Համ ար
գիմ
եձ՛ ա յսինչ
Հ ան րած անօթ
բր–
մ ի չկին
, որ ձ՛ էկ Հատիկ է գլխու
ցաւի
մ աս ին . . •
Կ երթամ
. աս ալ գլուխս կր քննէ եւ քթիս ի գա բ–
Սան կր ղյւկէ ՛լիս քթաբոյմի
մր որ քթԼ՚ո
՚Լր՚^յ
իր մասնաէլիտոլթիլւն
գործագրելէ
ետքբ կր
յանձնարարէ
ինձ լթ-աերս
ցուցնել
այնի՚նչ մաս -
յւագէտին
է
Եթէ ասանկ
թ ե թ ե ւ
անՀանղստու -
թ եան մր Համար
Հ իւ ղ
մ ասնագէտի
կարօտի ոք
ե րեւակա յԼցէք թէ քանի ՜ բ իւր աւո րնել. ո ւ
պէ աք
սլիաի ունենանք եթէ ծանր Հիւանգութեան
ձբ Խն–
թարկոլինք
, ել ասանկ պարագայի
ձբ ձէ^ աՍ է -
նէն կարճ ճամբան
մ՛եր
ւ1 աբձ էս ։.ն րմ չկաց
յանձ–
նելու է եւ մէկգի
քաչուելու է :
Այս
օրերս
յօնքի
բմիչկ
մ լն ալ երեւաև
ելեր
է կ՝ բսեն
, որ յօնքի
Հի լանգո
լթ
ի ւննե ր կբ գար -
սանէ եղեր : Այս լուրն աոնե լուս պէս՝ ես է՛՛է,
յօնքերուս
վբա
յ անՀանգսաութիւն
մ ր ղգալ
սկբ՜
սայ, որովՀետեւ
այս բմչկաց
ծանուցձ՚անց եգա–
•..ակն մարղս երեւակա յական
Հ իւանգ
կ՝րնէ : ԱՀա
այս
ծանուցում՛ներէն
օրինակ
մ բ :
« Ցաւա–լիւ է ռր յօնքի
Հ իւանղո
ւթե ան քէչ
կարեւո րութիւն կբ տրուի : Ա յս
Հիւանղո
ւթ իս^ ն
նախ կր սկսի ստամոքսի
վրայ աննչան
իսլբաում -
ներով
, Հիլալղր կր կարծէ թէ Աչառութիւնն
թե
թ ե ւ
կե րսլով
կոլ։ ուս ած է իր կանոնա ւորո ւթիւնր
է
Տեաոյ
կր սկսի ճակտին
վբայ
թ ե թ ե ւ ցաւ մր
ղզալ
՝էիւա,..ղն, որ
գի չե րնե
րն չատ եբազ կբ տեսնէ ե ր–
րեձն
, կերածբ
չկրնար
մարսել,
որովայնասլե -
գութ իւն յառաշ կուղա
յ երբեձն
այս
եյ1յւեմ՛.՛.
ե–
ՐԲ ձարղուս
միաքր կը սլղառրեն
Հիլսէնգին
ղլուիսն կը գալւնայ
երբեմն, կաձ՛ փորին մէշ թե -
թ ե ւ ցաւ կր զղա
յ ե րբեմն
, իբիկուՆնեբն
երրեմն
տաքութիւն
, երրեմն
պաղութիւն
կուգայ
մարմ
—
նոյն ՛Իւ՛այ , ել այս ամէնն կբ ծաղին։
յօնքի
Հիւան–
ղութենէն
ռբ կրնա յ , եթէ
մամ տնակին
Բ^ էչհ.
չկան չուի
, վնասակա
ր
ել ցաւա լի
Հետե ւան
,թւեր
ունենալ » :
Ցոյց յոուէք
ինձ Հիմա այն անձն, որ
այս։ծսէ~
ԵՐԻՏԱՍԱՐԳ ՄԸ ԹԱՂԵ8Ի՚Ն՚(*
Մ ինչեւ
Հիմա ծռեբ
, խեղաթ իւրե ր են ։իաս -
աերր
, պատմ ութիւնր
, ա չիսատե ր են մուտք
ղոբ–
հ^ել մեր փարախր
ու մ իամ իտնե բբ
՚էայթակլլեցր
—
նել.
իրենք խօսեր են չարունակ
աստուածաբանա–
կան գիտ
ութ իւնն եր ու
։։ւսումնասիրռւթ իւննե
բու
անունով,
իսկ մեբիններր
երախայական
բաներ են՝
միա յն պատասխաներ
\ Րա
յց
Հիմ ա չգիտես
թն
չ -
պէս սիրտս
էլեռայ
անՀամ րե ր ո ւթենէն
։էա յրկե
սոն
մբ առաշ ե՛՛բբ պիտի ինքղփնքնիս
Գերմանիա
նե -
տենք աստուածա բանո ւթիւ
ն։ր Հիմնապէս
իւրա -
ցուցած
գառնանք ետ ու իրենց ղէնքերր
իրենց
•
Գէ՚ք :
Ւնծի ճչմարիտ կատակ կր թուի
որ քանի
մբ ամիսէն արգէնւ Հեոու,
Հեռու
։ւլիաի ԲԱա՚ք
մեր
հայրենիքէն,
մեր այս Հողէն ու շուրէն։ : Օաաբու–
թեան
մէշ։
ճիչգ ԱաՀակ
Ա՛եսրոպի մամանակնե -
ՐՐ^ եփրաերէնի
, ասորերէնի
, յունարէնի
խորերր
թաղուած
. • .
Եւ մանաւանգ
Աս տ ուածա
չո ւն չի աղբիւր -
՛ներոլ Համեմատութեան
էականր
չմոռնանք : Եր
բեմն պաբզ <(,եւ
Տ>
մ բ կամ Հռւստի»
մր
ամբողշ
գալանաբանական
վ։աստ մր կրնայ գառնալ
եւ կր՜
նայ
յամ առ
վիճա րանութ իններու
րովանգակ
Հի
ւթիւն
ն ուց ում՛ն կարգալէ
ետքր
յօւնքի
չունենա յ
յ
Ամէն մարգու
ւլործ էքր պէտք է ապրելու
Հա
մար, չաա ազէկ, րայց ամէւ
բմչկէ
ալմասնալոր
Հիւանղութիւն
մ՛ր պէ՛՛տք է։ Եթէ է՝ այն
ատեն
բմչկաց
թիւն
նուաղեցնելու
աչիսատելէն
ոլրիչ
՚^Իէ՚՚Յ
էԿ.՚"յ՛ Վերոլցէք
րմիչկներն , կր վերնան
նաեւ
Հ իւա՛նղո
ւթի էններր
;
.
ււ ւ
Տեսնենք
ասոր ինչ էզատասխան
պիտի տալ
բմչկաց փաստաբան եւ էքեր բա րեկամ
Գլւասէրն :
Ապրիլ, 1884
6ԱԿՈՐ ՊԱՐՈՆԵԱՆ
ՍՏԱՏԱ՚Ա՝^
ԱԻՈՆ ԱՄԱԱԳՒՐ, կրօնական , ղրական եւ
րանասիրական
, թիւ
10,
օրկս^ն
Երուսաղէմի
պաարիաբքոլթեան
:
ԼՈՒՍԱՐԵՐ մանկական
ամսագիր , թիւ
9,
ԼԱեպտ.) , Թէկան
՚.
Մ ի չ՛ո
ուղած էի իրեն
Հանղէպ
ունեցած
իմ
"էբ" արտայայտել
իրեն ; Րնաւ չէի կրնար մտա -
ե ել որ Ա՛յ՛լ Համակրանքս ու յարղ անքս իր ան-
չունչ
մ արմնին
պիա
ի ու։լէլէ ի օբ մ ր : կ ս կիծ ր Ար
տիս եւ աՀա •..աձ՛բո քբս իր անւ կենգան ճակաին :
Շաւարչր
անոնցձ է էր որ երր Հրամեչտ
կ՚առ
նէր
քեն է , ա յն զ։լա ց ո ւմ ր կ՝ ունենա
յիր որ թերա
ցում մր ունեցած ես իրեն
Հանւլէպ։ Կր կարծէիր
որ չրսիր այն ինչ ոբ պէտք է րսէիր քու իսկ Հո–
էլեկա՚ե Հանէլստռւթեանգ
Համար ; Ոուռն փափաք
մր ձեբ
Համ ակրանքր
յա յտնե լո լ , զոր զա,՚<.ց կ՝ առ
նէք կարծես
իր
Համ ես տութ իւնր
չվիրալս րե
լու
Համար ;
Հ
^ամէսկ կեանք եւ սէր կեանւքին Հանդէպ
, մեր
Հ/աւաբչր
իբ ամէնէ
Լ
նեղ օրերուն ալ կարող էբ
փոխանէցել
իր ե ււա՚՚ւդր իր թւկերներուն ;
Երէկ աչքերր
լոյսին
ու յոյսին,
իոկ այսօր...
Ա/ֆորվիլր
սուգի մատնած է ան։
Հա յոց
մ ատուռր
լփքե է սգակիր Հասարա -
կութեամ ր ; Հոն են Հա յ մ ամ իկնե րր , իբենց սի -
րելի թոռան
Համաբ էէե բշփն աղօթք մր մ
րմնշելոււ
Հոն
են Հայ մայրերր
ու Հայրեբր
Հայոբղիին
վեր
շին
Համ
րոյ ր մր տալու ; Հոն է նոր սերունգր
իբ
սիրե լի րնկերր սգալու : Հոն են էւր քո յրերր
, անոր
անմ իսի թար
կո րուսէոբ
լալու
կոկի^ր
սրտե բուն
մէշ ու Հոն էվերշապէս
մայր
մր պատուական ,
սեւի մէշ վւաթթուած
, է՛բ
ղալկին, իր
մանչու–
կին , իր Հյաւաբչին,
ս^ողոք
մաՀբ ողբալու
է
կուլայ
, կուլայ, կարծես
իսունկեբուն
մէշէն
երկինք րաբձրացող
մ՛եր <^Տ է ր է։ղռրմեա»ն
իսկ
, կբ
պատռէ
բոլորին
սիրտերր
, Հեծկլտանքնեքբ
խառ
նուելով
մ եէլե էլի էէին
ոլո բանեբուն :
Այս օտար սալա յատակներուն
վր՛"
յ
անգամ
մր եւս մեռելակառքր
ճոնչաց
ծաղկեփունշեբռլ
րեռան
էոէէէքլ :
Ֆ– Կ՛ Խաչր, Հ. 3– Գ– Նոբ Աերունգբ
, Տ՚ա–
բօնէի Հա յրենակցական Ա իութիւնր
, իր
Համ ալսա
բանական
րնկերներր,
ծնոզքր
, աղգական^նեբր
ք
ծազէւկ՜ներռվ
ուղած
էին ծածկել
Շալաբչին
ծտղփկ
երիտասարղութիւնր
;
Աիրելի Շաւարչ,
ինչպէս
պիտի
ուզէինք
քու
վերելքիդ
Հաւքար մեր րնկերական
ռւոեբր տրա -
մագրել,
էքեր կարելիութեան
սաՀմանին
մէշ գիւ -
բացնելոլ
Համար քու բեռդ,
անողորմ ճակատա -
ւլիբբ սակայն
ղա։լ աղդ գրաւ մեր ուսերուն , գա
գաղ
մր, որ քու Ալֆոբ՚էիլի
րնկերներղ
ցասումով
ռւ տրտւքութեամբ
ու մանաւան^^
արցունքներով
յանձնեցին
սեւ
Հողին
յ
Հա/բ ԱաՀակ Տէր Մո։էսէսեա՝ն
, Մուբատ Ռա -
ֆա
լէ լեան վարմաբանի
տեսուչը
, Պա
րոն
Լ . Տօ -
նւիկեանէ , Տաբօնէի
Հայր .
Մ իութեանւ ներկա
յացու–
ցիչր
, բնկ • Իյաչէէկ Գալուստեան։
Ալֆորվիլի Նոր
Աերունգի
նեբկա յացուցիչր
իրենց
օրՀնութիւնբ
եւ յարդանէքի
խօսքր
բերին
Շաւարչին
, ՚էեր Հա -
նելով մանաւանգ
անոր սլարկեչտ
Հայու նկարա -
դիրր :
Հայ
եկեղեցիին
ղանգակներր
զօզանշեցին աբ -
իսոլբ : Այգ օրը ռրրէսցան
սրտեբր
լնկե րնե
րուգ
իսկ, էսնգէէն՝ իբ ղաւկէն
դերեղմանին
առշեւ
ծթ։ -
բագիր
մ ա յբ
մ ր կբ Հեծկլտա ր :
Ա. Մ • Փափսպհ՚աւն
գէԳ
մր շախշախել։
կեցիր
գուն,
այս եբեք
չորս
տարին
ալ անչէէւչտ
էլանւցնէւ ու մենք նորէն Հոս
ենք
^ այս
Հ լւղէւն
՛էլ՛ա
յ՝
ւլին ռւած ու
պատրաստ
մեր
Հաւատքի ու ա։լ։լէէ ղարէլացւք անն։ ու րա ր։լ.ա–
ւաճմ անր
Համ տբ կէէսւե լ։։ ւ : Ելիր
, ելիր :
Ու
է՚՚նքբ
ոաքէ։
ցատկած՝
սկսալ
ոաքռւէբ
րն։ -
կերր
Հրել :
,
.
Ելաւ Աերոբ ալ եւ ուղղուեցան
գէպէ
ձոր
ւ ՚
Արդէն։ արեւր « ղիչեր - բարին»
րսեր էբ չա -
աէէնց ու
մու
թր
էստաԼ
ալէլւ ՛էրա յ էր ոբ Հասան է–
րենց սենեակբ ;
Արտա չէս ր դեռ չէ եկած • նկատեց Ա ե -
բոր։
ԵԼ
ւլուրսր արգէն
մութ է ••—- չեչտեց
լն -
կերր :
Ու վայրկեան
մբ վերշր աւելցուց
.
Ոչ, "՛յո էրէկուն
Հետր
լուլ՚շ
խօսելու է եւ
այս
անՀամէւլթէէէձի-երուն
՚էերշ դնելու,
ա։քէն
բան
չ՚ովւր
։։ւնէ ։էերշապէս
ու իր սաՀմանր
։
—՜
^ՂԲ"՚յՐ
1
"՚յգչ՚՚՚՚Ի "՛լ ետեւ
էն մի իյնար ,
դիէոես որ բնէաւորութիւնէբ
քի՛չ մբ յամառ
է ,
քէ՛չ
ձ րն ալ խելքէէվր տղատտմ էոութիւն
ծաիսել
էլուղէ
,
այսինէթւ թէ
ինչո՞ւ
Օրիորգի
՛քր Հետ չրշելու
սլի–
ա ի
չերթայ,
ի՛՛նչ վնաս,
միթէ
վ արգա պետր
մարգ չէ" .
Յէ՚մտրոլթիլն
է ս^.խորՀուրգ
տեղբ իր վր–
րայ
ամէն տեսակ բաներ էսօսեցնել տալր
սլա -
տէէէսխանեց բնկերր
խստօրէն : Հէւմա
ի՞նչ
րսես
չեն։ մտածեր
, եթէ յանկարծ
լուրբ էշմէւածէէն Հաս
նէ։,
թէ Հոս ձորերուն
մէշ աոանձէւն, օբերոէէ
էՈղ—
շկան մբ Հետ կբ թաւիառէ։
, ո՞վ
սլիտի
Համոզուի
Որ այս բոլորր
մտքուբ է ոԼ թթու աւլատաէքտու -
թեսՀԼ Հետեւանք՛. Ազատամտոլթիւն
•••
Րայց իսելացի ու ազնէււ տզայ է , վերշ ի վեր–
շոյ
էոելքի էլուգայ,
թոզ անգամ
մր
սարկաւագ
ղառնայ,
քէ՛չ մ՛ր տարիքն ալ լենայ •••
Գուրսր ոտքի ձա յներ լսուեցան
, Ա ինաս ձեռ–.
քով
նչան րրաւ
լնէկեր՚՚շբ,
կաբճաՀասակր
խօսքր
կտրեց :
Նեբս մտաւ Աիրաքեան
Հանղարտ
քայլերով
ու
անտարբեր
րլէալ
ոււլոզ ձեւով
մր բարեւեց :
Ի՛՛՛նչ բան էւ էք այս ւնեւլ սենեակին
•անկիւնբւ
Տնտե սուՀ իին կր սպասենք որ սամ ալաբր
ստանանք :
Պատաս էս ան ողբ Ա եր որն էր :
Րայց չէ" որ ՚Բանեաննեբր
երէկ
գիչեր յա>–
տուկ խնգրե ցէէն ոբ թէյի
իրենց երթանք
նորէն
I
Ի^ է. կ՛որ եւոյ։
ութ իւն կայ ամ էն
իրիկուն
,
երէկ
՚ւիչեր
Հոնէ էէնք
Հեր էէք է •
Հ ակառա/լեցաւ
Ա էւնւաս ,
՚Բանէեան բ կր Հ րաւիբէ
, իր
Հ աչիլր
ու
նէէ։ , էւր փտտած
փ է։լիսո վ։ա յութիւննւե բ ր
ղուբս
տալու ու մատնեբու
մէշէն
Հեգնելու
Համար
է
Այ՛լ
մ աբէլէէԼլբ այգսլէս
են արգէն
, իրենք պսակ -
ուե ր , կ ՝• իկ»՛– է՛ն ա՛ռեր նստեր
են ու իրենց
փորէն
անզէէն։ չեն մտածեր
, իսկ ով լսլ որ քէչ մր
ուբիչ
կերէէլ մտսւծելու
ու ղործ
տեսնելու
միտք
ռւնէէ՝
ան ալ կր ծազբե։՛՛ : հքեղճռւկնեբ
, ծաղբել
դիտեն
մ հա յն :
Ամէն մաբգ իր Համոզումն
ունի
նկատեց
Ա իբաքեան
չոր
ել ով որ իր Համոզումր չի
՚-եբ՝
աղնիւ
մ արգ է ՛ան :
Լ՛ ՇԱՆԹ
էլեղծեբ՝
ազ
ա ղ
(Շար.)
Fonds A.R.A.M
