լ ը ԲքՀԹււււ^ ՉՍ01101ԸԻ1 ^ ^ԸԻւ ւ ռ Վ ՕՎ՜տաօԲճ
քօո^ւշ տո 1925,11.Շ.Տ. 376.2ՏՏ
17, 1Հս6 ՕՅաշտաշ - Ր^աՏ (130 1 \ ՚ 1 շ է ա : 10Լ81;\Ը
Վեցալքս. 1100 ֆր - , Տար.2200, Արա՜՜ՅՕՕՕ ՜ֆր^
ւ շ Լ ^ Տ . 15-70
Դիւ՚ւ 10 ֆ ր ^
Րտոտ 1678.63
ՕՐ1
%ք
^ԵՐ0^
« Օ ք ճ ւ
20
«օ76ահք6
1951 Ե րեքչ արթի 2 0 ՜ Ն Ո Յ Ե Ս ^
Ո ր դ ՏԱՐԻ - 27
*»7
.շ<^
6615–՚Սոր շրջան թ ի ւ 2026
Խմբագիր՝ &• ՄԻԱԱԲԵԱՆ
I
ԱՆՆԻհԹԱԿԱՆԸ
Տ ւա՛ ՍԱՐ
Կ՝ասչրինք նխթական
գաբոլ. մբ մէշ,
չրսելոլ.
Համար նիլթաէգսւչտ ;
Ա^Հաա թէ Հալաքականութիւն
կբ ւլնաՀասւ ֊
ուին առաւելապէս՝
նիւթական
արմէ քնե րով :
Մ
ա
,՝.աւանգ Հաւաքականութիլևնե
ր ր ,
մողովուրգ–.
ներր կր կշռուին՝ րոա նիւթական
Լավւան ի չեր
ու ՚
Համրանք
, Հարսաութիւն
,
դիրք ,
ֆիզիքական
ում
, աիրապեաեբւլ
միշուքնԼր
, ճարաա րա ր ուե սա
եւայթ։
Աւհաա
մբ այնքան
ազգեցիկ է եւ ի
պատուի, որքան
ղիրք
ունի ու գրամ։
Ժողովուրգ
մր այնքան
մեծ է ու բարձր ձաթ՛ ունի եւ աղգու
չեչա՝
որքան
Հարսաութիւն,
ունի . ոբքան
թիլ ,
Հող,
յարձակոզական
ու պաչապանո ղական
մի՝~
թռցներ, բանակ
ու տորմիղներ
, յայանի
ու գաղա
նի զէնքեր ;
կասկած
թլայ որ աքմէքնւեր
են այս բոլորր •
Ոչ մէկ ստորա։լ.։.աՀաս,ում
ա
յս րոլոբի
Հան։ գէպ
յ
Ր՚^յՑ •> "՛յ"
Բ"Լ"ՐՐ
շ1՚ նչանակեր
ռր
մողովուրգի
մր տիրական
զօրութ իւնր կր կազմէ
միայն
ֆիզի
քական
ումբ,
Հարսառւթիւնբ,
քս^Լակր։
հենք
կրնար
րսել թէ անոնք միակ, Հղօրագո
յն միից -
ներն են մողովուրգ
մր տեւական
ու սլաամակսհե
մեծ գերակատար
գարձնելու
Համար %
կան
մ ոզո վո ւրղնե ր , որոնք չեն ու՛ե ե ցած
եւ
չոսնին ոչ թիւր,
ոչ ումբ, ոչ ալ ղկնքի աեսակնե–
քբ։
Րպյց
անոն
/ք
մեծ են
աքԼքան,
որքան
վմեծ»
նկաառւած
մոզովուբգն,ե
ր ր. ել կ՝ապրին
ու գեր
կր կատարեն
այնքան,
որքան
^մեծ–»երր.
յաճախ
աւելի :
Պաամութիւնբ չատ մր մեծութիլններ
Հարթած
է, որոնք իրեւ-ց նիւթական
վ։առքի% ու
զօրոլ -
թեան
մէշ իսկ կործանած
են ,
ղրեթէ
առանց
Հեաքի : Պս՚րսկասաան,
Հռոմ չկան
այլեւս,
իրենց
ումին,
ֆի՚լիքական
փառքին
ու աչխարՀակալ
Հլ՛–
պարտութեան
մէշ ։
ինչ որ կ՚ապրի
անոնցմէ
, իրենց Հին փառքե
րէն
նիւթական
չքեզանքներ
չեն, ոչ ալ չօչափելի
անմ աՀա կան կոթողներ : Ա՛նացո րղներր
, անչօչա–
փելի
, խոնարՀ
ու լուռ
ստեղծազ
ործութիւնւներ
են , մչակո
յթի
րեկոբներ :
Անգին
, սակա յն ,
այս ա
չիսա բՀաէա
շո
ւթիւննե՛
բու
կողքին
, փոքբիկ
Հելլագան
, արուեստի ու
գիտութեան
, իմ աստոլթեան
՛ու իմասաաս իրու —
թ ե աե
Հ րա չքր
թողուց
իր եաին՛, իբբեւ
յաւիտե -
Նական մառանգութիւն
:
Անչուչտ
, մեծութեան
՛ու
զօրութեան՝
աղ -
գակներ
են նիւթական
արմէքներր
,
ֆիղիքակս^ն
ու չօչափելի
տարքերր՝
մռզովուրգի
մր
կեանքին
Ոկ գո յութեան
մ էշ : Բա
յց
մամ ան՚ակաւռբ
, առանց
գաբերու
երա չխա
ւոբ ութե ան : Աակա
յն տեւակա -
նբ , յաւիտենական
ու անիսորտակելփ
արմէքներբ
նիւթականէն վեր կր մնան։
Այս արմէքներբ, ո -
բոնք կբ կոչուին
լեղու
ու ղրականւութիւն
, ար -
ուեստ
ու ոգի, րնգՀանրական
բառով
մբ
մ չա ֊
կոյթ,
չունին
ա՝։՝ միշա կան օղուտ։
Ն՛ոյնիսկ
«անօ
գուտ՛» են անոն/ք Ուայլտի
բա ցա տ ր ոլթ եամ բ , այ–
սինթհ՝ ոչ Հաց կուաան
, ոչ շուր , ոչ ղզեստ
, ոչ
ապաստան,
որոնք սակայն կր կչտացնենւ
մարղոց
Հողին, կր լիբացնեն
մարգոց
կեանքբ
քաղցրա -
ցն՛ելով
զայն, կբ զգեսաալորեն
մողովուրղի մր
րովանգակ
կեանւքն ու պատմութիւնր
,
ղեղեցկու
թիւն ու փառք թափելով
ան՛ոնց
մէշ։
Հայ
մողովուրգր
այս խոնարՀ
մողովուրղնե–
րէն
է. ոչ
թիլ
ունի, ոչ Հարստութիւն
, ոչ բա -
նակ, ոչ ալ տոբմիղ.
րայց
ոլնի
առ՛աշնակաբգ
գիրք՝
մեծերու եւ մեծանուն
աղղեբու
կսւրղփն ,
դիբք մր՝ որ կռւղայ
Հին գարերէնւ : Հայոց պատ
մութիւնր
Հարուստ է՝ ան՛հիւթական
արմէքներու
էշերով
, ստե ղծաղո բծո լթեան
չողքերով :
Մեր փառքր
մեր մչակոյթն
է. մեբ բանակբ
մեր
Հողեկան
սաեղծագործ
ղօրութիւնբ •մեր^
սքանչելի
լեղունւ , գրականութիւնր
,
եկեղեցին ,
ապրելու
տենչր,
Հայրենիքի
խորունւկ
ղղացումր,
աղատութեա՛ն
մչտավառ
սէրր։
Այ՚՚պէո
եզած է
անցեալին
մէշ եւ այսպէս է՝ այս նիւթապաշտ
օ–
րերուն,
ուր կայ միշտ
նիւթէն վեր կեանք
մր.
կայ
անշօշափելի
աշիսաբՀ մր, որ Հակառակ բիբտ.
ու անոպայ
վաբղապետութիւննեբու
, կր վարէ
գեռ
մեր կեանքի
խոշոր մէկ բամինր :
Այգ անչափելի
աչխարՀն է Հայ
լեղուն ու
գրականութիւն
ր <այ միտքն ու մչակո յթբ
Հայ
գազավւաբական
ասպետներուն,
մաաւո րականնե –՛
բուն ձեոքով
, Հին գաբերէն
ի վեր . Մեսրոպի
, Ե–
ղիչէի
ու Խորենացիի
օրերէն սկսած
, չքեզ անուն.–
ԽՕԱԲ
ՀԱՍԿծՈ%ՆԵՐՈՒՆ
Խմրագիրր , ղլուխր
երկու ափերու
մէշ ղրր -
կած
, կ՝երազէք
ձեռագի
բ.՚ւ երու
գէզի
մ բ
՚էրայ ,
երբ
յա.՝ կարծ իր ղրսւսենեակր
մտաւ
...
ի՛՛նչ
շուբի
վյւա ք ես . . .
Պղաոր
... եղրա
յր , նւա յէ սա յօգուած
ինւ
• • • կրնա՛լս բան Հասկնալ
• . . Ի՚^նչ
րսել
1լ։ււզէ ...
Համրէ տառասխտ^եբն
ու քերականական
րաբբու–
րոսութ իւնո՛. եր ր
. . • նթւթր
• . . Աստուած
ինք ո–
ւլռրմ ի ՚ • . խենթենա
լիք բան
է
• • • եւ քանի
էշ •
՚^էև–,
երկու,Հինգ,
տասր... գի՛՞րր,
խոչորացոյց
պէաք է որ մէշէն
ելլես
...
Զամ րիւզր նետէ , լմնցաւ
ւթաց
• • ՚
Մէկ Հատ, երկու Հատ չէ ոբ
• • •
աՀալա
-
սիկ
ամրողշ գէղ մբ • • •
Ամվավւէ
... տասր էշբ^ երկուքի
վերա -
ծէ • . . մաքոլբի
քաչէ
...
֊ – Երբեմն
այղպէս
կ՝րնենք՛.՛
վերէն վար
նոր մր կր ղբենք.՛.՛
րայց այգ ա/ գարման չէ
ք
րայց այգ
՛ալ
գաբ.
ձ՛եր ցաւերոս՝. . . . երբ անւղբաղէտ
մ՛էկր իր յօգ -
ուածր կր կարգայ
թերթին
մէշ՝ կոկուած
, տաշ -
ուած, մաքրուած
, երես կ՝առնէ ու նորէն կր գրէ
՚ ՚ • « Ծօ , այս ինչ ազուո՜ր գրեր եմ • • •
կարղինւ
ԳՐ"Տ
ԲՐ՚՚Ց
^՚^ եզեր,
լուր չունէի » . . .
Արմատական
միշոց մր ունիմ
• • •
֊
Այոթնքն
...
Բանւի մր Հատր Հրատարակէ
եղածին
պէս,
առանց
սր րաղրե
լու
. . . Գիտեմ
, ղրա չաբր
պիտի
կատղի, րայց գռնէ գբռլփնւ իսե լքր
ղլուիսբ
կռւղայ
ել ալ ուբիչ անւգամ չփ գրեր :
կա բծեմ
, վե բշ ի ՛թ լ՚շո յ ,ա յսպէս պիտի ր––
նենք՛ • . Գիտե՛"ս ինչ « րա՛.աստեղծութիւններ »
խմբագրատուն կբ Հ ասնին
Հրաաա րակու^ե ան
խնգրան քով ՛՛՛Ա սլաս է , Հատ մ ր կարգաս
ում
տիկ
բրէ
ե թէ
Համ րերու թիւն
ունիս
11|ւրաս կ ՚ հ ո ա յ որսլէս կ աթս այ
ճերՄակ աղջիկ, ինչպէս կ ա թսա ,
փհգմէ աղէ կ աղջիկ չ կ այ ,
՝ք՚^1 կր սիրեւք ,
Ա ս տ ո Ն ս ւ ծ
վկսւյ • • •
Դուն
ծ յ ք ^ ա ծ ե ս
ի Աամաթիա ,
ճհ;րմակ ծաղիկ ես փափաթիա,
1յկոււր ե րթանք ե կ եղեցի
Հարս ու փեսայ Հայասաանցի • - •
Ի՚^նւչ կ՝րսես ,Հրատարակե^նք
...
Այո
, առաշին
էշին
՚իբայ
. . .
֊~–֊ Տօգուածնւերր
պէտք է րլյան կարճ . . . Հա
զար բառր
լիուլի կբ բաւէ որեւէ
Հետաքրքրական
նիւ թ մշակելու
Համ ար ;
Ատիկա
գիւրին է • ՚ ՚
Հ
Ցետոյ,
ձեռազիրներր
պէտք է րԱան չատէ
մաքուր
որպէսղի
՚էբաչարին
եւ խմրաղրին •
աչքերր
չքէօոնա111ւ • • •
— Այ"՚> ր"՚յս
Դ"՞՚՜ք
Ի^՚է "չիաի թէք...
ամբողշ
^ՐՐ.
ղոբք
^ք
՚բնի՞գ
ինչ է • • •
Առայմմ,
առտոլ
- իրիկուն
ձեռագիր կբ^
սրրագրենք. • . մեր աչքին
էոյ՚՚Ր
՚Լր"՚ձ
Լ
"Վ՝՛
յաղագս
լուսա
լո
րութեանէ
աղղիս
Հայոց
ԵՒՐՈՊԱՑԻ
ԻՏԱԼԻՈՅ
ԶԱՐՀՈՒՐԵԼԻ
Ա%ԷՏԸ
ՌՈվՒՃՕ ԵՒ ԱՏՐԻԱ
ՋՐԱՄՈՑՆ
ՄԱԿիձժողովիճ
սկ
ՎԻՇԻՆՍԲՒԻ ԵՒ ՇՈՒՄԱՆԻ
ՃԱՌԵՐՈՒՆ
ԷԱԿԱՆ
ՄԱՍԵՐԸ
վենետիկի
Հարալա կոզմր,
Փոյի
եռանկիւնին
մէ^^^ ղետին
յոբղումէէն
յառաշ եկած է
աՀ աւոր
ւՐ
^եղեզ
մր, որ տեոնոլած
չէբ
1887^5՛
ի ՛իե ր :
Փոյի Ռովիճօ
, Ատ րիա ել չրշ՚ոնւի
րոլոր
ղիւ–
ղերր ողողուած
ենւ կամ ողոզումի
սոլաււնւա լիքին
ենթարկուած՞։ Աօտ
150
Հաղար
Հողիի
բտղմու -
թիւ1Լ մր, այր , կին , ծեր
, եբեխա
յ , ղրաստնեբու
,
սայլակներու կամ կա ււա իւ ո ւմբե բու
վբա
յ
նւեա -
ուած խելաքեզ կբ փ՚ոխչի
ղէսլի
Հիւսիսս։յինւ քա -
՚լաքնեբր
: 5^
կասբերի
ու րբաթ
օր մողով
։լռւ -
մարեց
Ռովիճոյի
իչփւա\՝ ու թեան
Հետ,
որմէ ետք
քաղաքի
սլա րպում ին
ՀրաՀանգ տուաւ : ՊաՀ
մ ր
ներ
ա յնէքան , ոբքան Արտաչէւ&եբու
եւ Տիղբ"՚ն -
ներոլ
անաւններր
է
Մեր մողովուրղր
գարերով
այս Հ(Հաց՝»ռվ
էսսլբւսծ է , ու կր Հալատանւք, թէ սլիտի
պաՀԷ
ղայն թարմ, սովի ու թ չուէք–՝ ռութեան
այս տարի–
սերուն
ս։
1 .
1օւյ .1^ .դրական ՀԱՅ 1՛ հ Ա ւ ՚ ւ փ
քւ/որ Հրգա յիլ., պատուիրա կին վե բեբե ւում ր ամ՛–
պիոնէրլ
՚էրայ
, շփւլեբոլն
ղսլած էբ տաքգլուխ Բա–
Ղ
^յԻ
^
"Ր
Ւ^ԴԻր Հանեց
մէ
։։լովի
,և
առշեւ։
Ասոր
.
Վմ՚այ
, ՝Լիշինսքի
րաբկոլթեւէն
կրակ
կտրած , ՝.
գոռաց Աւստրալիռ
յ պաաուիբակին
երեսին
Ես ՜
ոսաիկա|յի ե արց աքննութե ան չեմ՛ պաաաս|սաաքբ: :
Ա
ոսկոլա
յի ներկա յացուցիշր
գա թա կիցնե բու :
ղփնաթափսլթեան
առաշարկր
անրնգունելի
կբ :
դանէ ալշամիտ
մ՛արղոց Համար, ապա կր
յայտա–
բաբէ
Համաձայն
ֆրանսւսկան
ասացուածքի
մբ ,
"Լ՛
յԻչե՚"լ
ծ^րաղրին
Հելթ,նակներր
^արօրբ գոմէ -
շփն աւՎեւ ւլբած են », ինչ որ կբ նչա՛նակէ
գործբ
պոչէն սկսած
են
. . .
Վիշի՛նսքի
կործանիչ
կբակի
բռնեց «
Թիթոյի
յուղկաՀար
»նեբր,
վԲու
։,մ ինկիմանկի
սնանկացած
խմբակցութիւներ
եւայլ)։ : Գաշնակիցնեբուն
գէմ
իր ամ բաստանո
ւթի լննէերր վւաստելոլ
Համար, ՛ան
չվա րանե ցաւ
գիմել
նւաեւ թերթերու
կտրօ,ննե -
բուն
, ցաւ յայտնեց
որ ամերիկեան
զինուոբներր
խճողած
՛ե
՛հ
Պոբտոյի
գծին կառա խո լմ րե բ ր։ Այ ֊
նուՀետեւ
ՄԱԿի
բնղՀ.
մողովփն
նեբկայացուց
Հետեւե ալ չորս ղլխաւո
ր
սէ
ււա շար կներ ր ՚
Ա) Բացարձակ
արւլելք
Հիւլէական
ռումբի ,
որուն Համար
միշազւլային
խիստ Հակակշիռ
մբ
անՀրամեշ։ո կր գանէ
է
Ր) Անէքիշապէս
որ
որոշում
տրուի, մէկ երրորւլի
իշեցնւել
՚լէնքի պաՀեստնե -
ՐԲ
Գ) Որոշումէն
մէկ ամիս ետքր, ԱԱԿի
բոլոր
անղամակից
պետոլթիւճնեբր
սլէտք է յայտարա -
բեն
իրենց սպառազինութեան
քանակբ
, ղօրարա -
միններուն
թիւր
եւ իրենց
Հողին ՛իրա յ օտար
ու–
մե–րռւ,ն՛ տբամաղրած
խարիսխներր։
Գ) կազմել
ձ՚իշաղւլային
Հակակչռի
մարմին
մբ , որ սլա բաա–
ւոր է Հսկել վերոյիչեալ
րոլոր որոչումներուն
վբ–
բ՚սյ : Մ ՚սցեալբ
կրկնութիւնն է պարզապէս Ա՛՛ոս
կուա յի էէլատուիբակին
նա՛խորղ առաշաբկներուն
•
Բորէ ա յի սլա բսլում
, ղինա թափո ւթեան
մողով
,
Հինւլ
մ եծե բու
մ
իշեւ
խաւլա
ղու
թեան
ղաչինք
ւ
Պ– Ռոոլեր
Շուման,
որ իսօսք կ՚առնէր
Եէմէնի
սլատ։։լիրակէն
ան։ք իշապէս ետքր,
Հանգարտօրէն
րսալ. Պ՛ Վիչթ^ոքի
է
Հիմ՚ակուան
անւէսաաՀու
-
թեան։
ձեր վարած
քաղաքականութիւնր
մեծապէս
պատասիսանաաոլ (»: ՊաՀ մր վերշ յարեց
Գուք
լբտեււական
գատերուն
մրցանիչր կր կոտրէք^ :
- Ար՛ո աքին նախաբաբր
անղրագարձաւ
բո լշե -
ւիկեան՛ իրաւակարզի
ներքեւ
տիրող խորՀուբգին
,
ռր կր տսրբածուի
իրենց նւ։։լատակներունւ , արա -
մագրած
աղրիւլներռւն
, մշակած
յարաբերու -
թիւնւեբուն
ել Հանրային
ու
՛անՀատական
կեանքին
։էրայ\
Յիչեց ֆրանսացի
ղիլանագէտներուն՝
վյրայ
կի րարկռւած
Հակակչիռ
ր , թ. չպէս
նաեւ խորՀր ՚
ղա յին ե րկրին
մ
էշ
րն։ակռ
։լ
իր Հա յրենակիցնե
րո
ւն
՚իբայ
, որոնք Հանգարտօրէն
իրենց
ղրազումնե -
բուն
ն ուի րուած
են ; վայրա/լօրէն
պաՀուած
ա
յգ
խորՀռւրղբ,
ղիրենք կր ձղէ անվսաաՀ։։
լթես^ն ,
րնական
ել անտեղիտալի :
Պ • Ռոսլեր
Շում ան Հրէշա
յին կրնկատէ ի -
րենց ե րեսին ն՛ետուած
սլատերաղմ
ա
տենչի
ամ -
բաս տան։ ու թիւնր
, ինք։լխ՝.՚քր սլար տագր ուած
ղւլաց
յա յտնե լու թէ՝ Ռուսե թհ ալ նմ ան վւափաք
մ բ
չեն
սնուցաներ
: ՊաՀ
մ ր կանգ առաւ
գերմ անակաՆ
Հարցին
՛իրա յ , յետ։։
յ թուեց
իր Հնամեայ
եբկբթն
կրած
ի։ձ՚որում
բ , ի բաւա կա բւլե րէն
, ցեղերէն եւ
գաւլաւիարներէն։
: վերշապէս
, շե րմօրէն պաչտպա
նեց ա՚հՀատական
չվւռւմնե
րռւ օղտա կարո ւթիւնբ ,
մ արղ բ մ արղուն
Հետ
, մ անաւանգ
ճգնամամա
յին
րոպէն ե բ։։ւն՛ , երբ
թի՚֊րիմ
աց ռւթիւնն երն եւ կիր -
քե ր բ յաղթանակե
լու վտանղ
ր կր
ն երկայա -
ցնե՝ :
« Յանուն
մեր երկրին
, րացագանչեց
ծերունի
նախաբաբր
, յատկապէս
իրաւասու
ձա յն
մ ր ձեր
առշեւ
յա քտարա րե ց մ իե ւնո
յն գաղափարր
, խո -
Հակա՚ն՚ութեամ
ր , անձկա
լի սրաի մբ
յուղում ով ,
մ է կղի ձղե լով
ամ է ն կարղի
Հաչիւ
ու բանւավէճ :
ՇնորՀակալ
ենք բոլոր
անո՚՝.ց որՀասկցան այգ
րանր : Կր յուսանք
թէ ան պիտի Հասուննայ խա -
ղաւլութեան
Օզաին ^ :
(Լուրերու շւսրունակոլթիւնր կարղսւլ Դ– էջէ
կր կա րծո ւէր թէ չրշակայ ցած մ ասերր
ձ՛ իայն
ողուլսւմի
վտանղին
պիտի ենթարկուէին
,
բայց
շուբերր
լեցուցին
փողոցնեբր եւ տոմւերէն
ներո
արչաւեցին
1
իտալական
կառավարութիւնր
մ տագիր էբ
ռմբակոծել
Պ ի՛ս՛՝– Լոյի շբանէցքթ
Հարաւի ափր ,
բայց
ւլո բծ ո գո ւթ ե ան յատկացուած
որսո
րղական
օգանաւե
ր ր
մ առախուղին
սլատճառաւ
չկրցան
0—
։լր րարձրանալ եւ արգէն առնուած
որո չո ւմն ալ
անէօւլ։։ ւտ
ն կատ ուե ցաւ : ժամ աււ մամ գետին
տղ
մուտ
շուբերր կր ծածկեն
լայնատարած
Հողամա–
սեր , Հարուստ
ել բարեբեր
: ժողովուբղր
ստիպ
—
ուած կր գաղթէ վերոնա
, Փաաուա
,
Վ,իչէ՚՚չէ •
Ժ լնե լի կարմիր Խաչր սէոի ւղո ղական
օւլնութեան
կոչ էքր ուղղած է, ի նպաստ
աղէտեաթերուՏս
-
բա,լմաթիւ
րնկե բութ ի ւններ որոչած
են օմանգա
-
կել անոնւց մտրղասիքաբայա
1
^
Fonds A.R.A.M
