HARATCH, du 1er juillet au 30 décembre 1951 - page 373

17ր4 ՏԱՐԻ - 27 Ճ11Ո6€ 1^0. 6590–՚եււր շրջայՏ
թ ի լ
2001
ք–՚օո(16 ՇՈ 3925, 3.,Շ.Տ. 376.2&6
I)^^6^է6ս^ : ՏՇ». հ11ՏՏՃ10^
17, 1<սշ ՕՅաշտաշ .. ՐձէՀ1Ց (13) 1Ա6էա : 10Լ61ՃՇ
Վեցամս– 1100 ֆր–, Տէաբ. 2200, Արտ– 3000ֆ ր ՛
ՇՕՏ. 15-70 Գիք՛ 10 ֆր–
Բտոտ 1 6 7 | ; ^
Տ»ա^^ս 20 ՕշէօհքՏ 1951 Շ ա բ աթ 20
Հ Ո Կ Տ Ե ՄՐ Ե Ր
քցմբագիր՝ Շ– ՄԻԱԱ՛ԲԵԱ՛Ն
ՆԱխ, ԿՏՈՐ ՄԸ ԱՐԳԱԲՈԻԹԻՒՆ
Տ ՈՄՍ Ե Ր
Աեսլաեմբեբի
սկիղբր,
*կոլ՚՚"յ
մէք գումար -
ուահ՜ է
միքիւո րՀ բգսւ բանա կան
Համ ամողովր ,
մասնակց ւււթեամ բ
320
սչաագամ ալո րներու
, 31
երկիր՜եերոլ
կողմէ ;
Ա^էն տարի կր գում արուի
ա յս Համ ամողո -
՚ԼէԼ^ "Ր աւելի շատ փոխագաբձ
ծանօթութեան
ու
քարողութեան
կր ծառայէ , քան գործնական՝
նբ -
սլաաակնեբոլ :
Հետաքրքբա
կան
են
սակա
յն զանաղան
երկիր­
ներու
սլատոլիբա1լներոլ
իսօսքեբն
ու ճառերր,
ո–
բանք կրնան գաղավւար
մր աալ մասնակցող
մռ -
գովոլրգնեբոլ
բաղձանքներուն
մասին :
թուրք
Հանրասլեաութեան
նաիսագաՀր՝
ճէլալ
Պայաբ ա յս աււթիւ
փա յլուն
լնղո ւնե լո ւթ իւն մր
սարքած է Տոլմա ՊաՀչէի
շքեղ սլալաաիոհ՝ մ՛էք, ուր
պատգամ աւո բներր շրքած են պաամական
պալա
տին
զանազան
յա
րկա բամ
ի ։նե ր
ր
: Պաաուասիբոլ
-
թեան, ինչպէս
ճառերու
կււ ղմ է՝ կ ասկած
չկայ որ
թուրքերր
ոչ մէկ երկրէ ետ կր մն՛ան :
Շատեր
չեն՛
գիաեր
թերեւս , ոբ թուբքր իբ
Դ՚՚^Ը
զգետ՛նելէ
առաք իսկ
, յաճախ
անուչ կր խօսի
անոր Հետ
.
կրմպտի
նո յ՜ւ իսկ , նախ քան
անոր
ԳՄ՚՚՜է՚ւԼ
կտրելր։ Աեր փորձառութիւնր
այսպէս
կ՝րսէ :
Ի՝այց
գիաէ նաեւ
լալ
ճառեր
իսօսիլ աղատու -
թեան , արգարութեան
, խաղազութեա^ւ
եւ մարգւ–
, ^ային
իրաւու1նքներոլ
մասին։
Այսսլէս
եղած է
Աուլթան
ական,
իթթիՀատական
, Բէմալական ,
Հալքեան
չրքաններու
թուրքր
ել այղպէս
ալ կր
չարունակէ ապաՀովաբար •
Համամողովին
մէք, օրինակի
Համ՛ար,
թուր ֊
քիոյ արտաքին
նաիսարարր
3>ուաա
՝Բէօփրիւլիւ
պեբճա խօս ճառ մր արտասան՛ած է , քաաագովե
-
լով ^միքաղգային
Համերաշխութեան»
, Ազատ
աչ­
խաբՀ ի» եւ վԱբզա բութեան գաղափա
րներր :
՜–—^ « Մե ր արտաքին քսպաՔա^ւնօո֊թեաՕ յենակ–
Օերր կր կաւգմեն ա ց գ եբոլ իրաւակս.1(ւ1 հաւաս|ա|րու–
թիւ-նր, հասարաւկաց սւպահովոՆթիւյ11ր եւ֊ դրացի–
նեթՌՆ եետ րարՆռք յ^սրաբերութիւնր » :
թուրք արտաքին նախարարր
Հպարաութեամբ
աւելցուցած է որ « իրականացուցած
են » այս
ոկզբունքր :
իրա՞ւ
են
՛այս
խօսքերր :
՛ճի՞ չգ են ա յս խօսքերը :
Անկե՚*ղծ
են այս Հաւաստիքները :
Աեղի
Համ՛ար չաա գիւրին է պատասխանել,
բա յց թուրք արտաքին
ն ա խար ա բ ին Համ աբ շատ
գմ՛ուար :
կր Հասկնանք Ֆուատ
Բէօփրիւլփի
գմոլարոլ–
թիւՖր,
որովՀետեւ
չատ
մը ուրի շ
մողովուրղձեե–
բոլ կարգին
կայ մ՛ողովոլրղ
մը, «Արեւելեան
Ն՛"–
Հանգնեբ»ու
նախկին բնակիչ , որ չի
Հալաաաբ
վերի խօսքերուն
, պաՀելով
իր
անվստաՀութիւնը։
ԱնվստաՀութիւն
որ կը մնայ ու
պիտի
մնայ լ ն գ
միչտ
, որքան
աաեն
ւոբ Արղարութիւնր
ոտնա -
կոխուած է ել գիչատիչ
ախոբմա1^երը բաց են
տակաւին ;
Նոյն
օրերուն , թուրքիո
յ Աղղ • Ժողովին
նա.
խագաՀր
Թէվֆիք
*հօրալթա , Համագումարը
ր"1–
ւնալով, ողքունած է
320
պաաուիբակները
եւ եղ -
րակացոլցած •
« Սրտանց ձեզի եետ ենք, ք սմն՚ի որ կը ծաոաւ–
յ է ք արդարւութեան եւմա ր դ կ ային իրաւունքներու
դ ա տ երուն »:
ինչ
յուզիչ
յա յտարա
րութիլԼ
:
Արգարութի՞ւն
ալ կայ եզեր ուրեմն,
որ կր խշսի
մոզովուրզձնե
-
բու « իրաունք»նեբուն
մասին :
Ուբիչ
մողովուբղնեբ
իսնգիբ
ունին
քաբիլյլի ,
քրան ցքի , կամ Հում նիւթերու
Համար :
ինչ աՀագին
անգունղ
՛այս.
մողովուբղներոլ
յզա Հան քներ ոսն եւ պաՀանքներուն
միքեւ
ուրիչ մո­
գովուրգի
մր, ՛որ ոչ թէ քբանցքի
ու քարիւղի
մա­
նին կը մտածէ, այլ ապրելու
իրաւունքին
մասին,
կտոր մր ՛արեւի մասին՝ իր եբկբին,
իր
Հայրենի­
քին մէք ապրելու
Համար :
Աիքազգային
խաղաղութի՞ւձ
.
ինչո՞ւ
չէ :
Բ՛ոլոր մողովոլբղներուն
երափւ է : Բայց
նախ՝
կտոր մը արգարութիւն
անոնց , որոնք յանուն
ար­
գարութեան
խաչուած
եէն եւ գարերով
արիւն
թա­
փած՝
մարղկային
տարրական
իրաւունքներու ի
խնգիր :
Այլապէս
կր ծիծաղին
Տոլմա ՊաՀ չէի
սոլլթա–
նական պալատին
Հին ստուերներր ...
Խմբագրական՝
Հ Ա Ց Ր Ե ՚ նԻ՚ ք ի
ԻՐԵ՚եՑ ՋԵՌ-ւ^ՈՎ ՓՈՐԵՑԻ՚ե ԻՐԵ՚եՑ ՀՈՐԸ
Տարիներ առաք , թղթատած
եմ ֆրաձսացի
ի–
մաստասէրի
մր, կիւսթավ
Լրսլոնի , « ՛Բազաքա­
կան վւիլիսովւա յութիւն»
Հաաորր
որուն մէք Հե -
ւլփնակը ղիտել
կուտայ
թէ Եւրոսլան , ինքն է, որ
յանցաւոր է երբ Ասիոյ կամ Ավւրիկէի
յետամնաց
մողովո ւրւխևեբր «գլուխ
կը բռԼ
ե
՛Ն
»
ու կր ճառեն
ինքնավարութեան
, անկախութեան եւ այլ իրա -
ւունքներու
մասին :
Իմ աստասէրին
այս քախքաիսիչ
յայտարարոլ
֊
թ եանց ոգիին
Հ ամ աձա
յն
ԼԲԼլալով
Հա\՚,ղե րձ ,
էլ լ ն գ ո ւնիմ ոբ որոչ ճչմաբաու
թիւններ կանա -
նոնց մէք : Արղարեւ,
Եւր՚՚պացիք,
ինչ պէտք ու­
նէ իո1. լո ւս ա ւո ր ելո լ Ասիա Լ ու Ավւրիկէն :
Բա յց , ինչպէ ս արե ւե լե ան
առա՛ծն
ալ կ՝ ըսէ •
կեավուբին
ի՛ե լքը վերքր տեղ կ՝ընէ • . .
իրենք
փո բեց ին իրենց
Հս բր որուն մէք Ա՛բղէն սկսած են
թալալղլո
բ իյւն ալ
վերքին
քան ի մր տասնամ եակ–
ներոէն
X
Ըրին , թո՛ւ քաչեն :
Այո
է
չատ սիսալ րրի
"Ք է ^Ր
գանգատէր
Անւղլիացի
մտաւորական
մբ այս տողերը
ստո բա­
ղբո ղին • մեր իք՚նչ գործն էբ որ Հնգիկ
ոլսա^\ող -
ներր Աքսֆրրա
ու ՛ԲԷյմպրիճ
բերինք • . . կանտին
մեր
ղլիսուն փորձանք ղարձաւ ..
Միայն կանտի՞ն :
ԱՀաւասիկ
աբղիական
Եղիոլտոս ր , որ կր
Հ ամ ա րձակի փակե լ Աուէ զի ^՛անցքր :
Ա
Հ
ալա սիկ Հնգկաս տանր , ՛որ իր անկախու
-
թիւնր ստացաւ
յիսնամեակի
մր պայքարէն ետք ;
Ամէնէն
Հերոսակա\<։ր
իրանը որ,
անցեալ–,
օբ , կամացուկ
մր բոնեց Բբ իաան ա կան Առիւծ
ին ,
բաչերէն
եւ կր քաչէ ու կր քաչէ
,առանց Հետե­
ւանքներու
մասին
մտածելու :
Աիայն
մեր պայքար՛., էբ որ, իբ
լրութեան
չՀաստլ
ոչ
աակտլի՜հ
Հակառակ
որ
ամէնէն
ա րմանաւո րնե րէն ՛ք՛էկն էինք՝ մեր անկա իսո ւթե ան
տիրսնճալու Հա^ար :
իրտէնցիներուն
րրածն ալ չփ վայլեր,
կ^րսէ
րա րեկամ ս • • • առանց
Ան՚քլիացինե րո ւն ,
իրենք
պիտի
կրնայի՞ն
շաՀագործել
քարիւղի
Հանւքերը՛ • ՚
Թող երախտապարտ
ըէլ՚^ն
ճան
Պուլին
• • •
Երախտապարտ :
Աղգերոլ
բառարանին՝
մէք այգ բացատրու
-
թիւնր
չկայ :
Այն
մո ղո՚իո
ւբղնե
րր որ երա խտա
ղիտո
ւթե ան
մասի՜ւ կր իսօսին։ , կր Հասնին մեբ
Օրին
այսինչ՛
կը մնան տկլոր եւ ասոր - անոր
կարեկցութեան
արմանի :
ԵՒՐՈՊԱՑԻ,
ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈՀՈՎ
ՏՕԲԹ. ՄԱԲԱ ԹԷՏԼԷՐ
Նոպէլի
բմչկական
մ րցանւակր ստացած է ԱթոքՀո
լմ ի ՝Բս՛րո լին կաճա–
ո ին
կոզ։1՚է
: Պս՛"
կալո
րր վարձա տբո ւած է գեզին՛
տենղին
՛լէմ իր յղացած
ազղեցիկ
պատուա ստին
Համար :
51
տարեկան
է , ան ղամ (իոքֆելրբի
Հիմ-
նաբկութեսոն
, չ՛՛՛՜րք
21
տ՛ա րի ա շփսա տած է ա յդ
գիւտին
Համար ; Ա րցա՛նակին
գումարր
168.000
քոլրօն է, ոբ մօտաւոբապէս
1 1 ո յ – ^ ^ «
միլիո՛ն, ֆր ՚
կր բռնէ :
ԿՐԹԱԿԱՆ Ազգ– Գ ա ^ա կցո ւթե ան
՚իաբչու
-
թեանւ ՛ո բո չում ոփ , Համ ալսարան ի գասա իսօսն եթե՛
ել ո ւս ո ւց չա պե տ՛ն երն ալ պիաի
մասնէա կցին Նո յ •
^ին փա րմապետնե բու սարքած
գո րծագո
ւլին , ի -
բենց Համ երաչիւութիւնր
յա յսն ելու Համ ար : Ցոյ­
ցր կաղմ ա կե ր պո ւա ծ է Հ՛սկա շիսարՀ ՛սկան
օրէնքին
դէմ րողոքելոլ
Համ աբ : Ոչ մէկ գաս նախակրթա–
րա՜ւնւերոլ եւ երկրորգական
փա բմա րաննե րո լ մէք
գործագուլին.
օրը :
ԹԱՎԱՊԵՏԱԿԱՆ
իսորՀրզական Պ– Ո՚իւէյի առա–
քարկո՚ի , ՀրաՀանգ
տ րուած է
արուարձաններու
բա բեզ.–.բծական
Հա ս ա՚ո՚ո՛։
ւ թ իւնե րուն
մեթրո
յի
օթօսլիւս ի տո՛ք սեր ծաիւե լ տնաեսաւզէս
տկա ր ան­
ձե րո ւնւ
33
առ Հարիւր
՚էե՚լչոփ,
ինչսլէս կ՝ր1են
Փա–
Բ
ւ՛՛լի քաղա քապԼ։ տար աննե րր :
ՄՈՍԿՈԻԱՑԷՆ
մեկնելէ աոաք, ամեբիկ. դես\
պան ծոփակալ
Գիրք տես։.ուած է Պ–
ՎիձԻ^"ՔԻԻ
Հ ետ , վ^որէայի
խնգրին
բարւոք
կարզ
ադրութեան
Համար : Այս տեսաԼլցութեան.
չուբք թեր ՛ու գէմ
մեկնաբանաւթիւններ
կ բլլաէն : Աոփիէտներբ
բացէ
ի ր՛՛՛ց կ^ամբաս տանեն ամերիկեան
կառավարու -
թիւնր , որ նաիսայարձաԼլ եղած
եւ գմոլարացոլ
-
ցած է Բորէայի
Հարցին
չուծ՚ումըէ
Եգիպտոսի կացոդիՆճքՀ
//թ
ծաԱքաԱայ
ԸՆԳՀԱՐՈՒԱ
ԱՆԳԼԵ ՒԵԳԻՊ ՏԱԿԱՆ
ԶՕՐԲԵՐՈՒՆ
ԱԻԶԵՒ
Եգիպտոսի
ներքին
գործոց
նախարարը Ա եծն
Բրիս՚անիոյ
վրայ ևետեց
պատասիսանատուութիւ­
նը անցեալ
օբուսՀն
արիւնալի
միքագէպերուն, ո -
րո՛նք այնքան
ղոՀեր խլած
էին։ ծերակ՛ոյտին
առ­
քեւ նախարաբր
յայտարարեց թէ՝ եգիպտ՛
ոստի­
կանութիւնը
կատարելապէս տէր էր
կացութեան
միքագէպեբոլ
ընթացքին
, Աուէղի
քբանցքի գՕ -
տիին մէք, մինչել
որ Անւգչիացիները սկսան մի -
քամտել :
ԳաՀիրէի
մէք խաղաղութիւնը
վեբաՀաստաա–
ոլած
է։ Լ1 ստի կան՛ո լթե ան ճիփերը
եւ բեռնակար.
գերը կ երթեւեկեն
քաղաքին
ղլխաւո բ փողոէթե -
րուն մէք : Օտարները վերսկսած
են իրենց գոբ -
ծին : Աիայն
քաւի մը մանր
մունր
ցոյցեր
աեղի
ունեցաւն
ուսանոզԼեբոլ
կողմէ :
է՚րիտանական
Հրամ անատա րութիւնր
ամրաբ -
տակնեբ կանգնած է իսմտյիլեայի
ամէն, կողմը ^
ղին ուոր
լ երը պաՀակ
կը կենտէն բոլո ր կամ ուր քնե­
բուն վրայ,
ամրոզք
զիշեբը ղբաՀապատ
պաՀա -
կաԼսումբեբ
շբքեցան
վ՚ոզոցները։
Տամառ
ղրոյլ/
հբ ւԲՌ թէ
Ք
""Լ
"՚ՔԲ
պիտի փոխանցուի
եգիպ • իչ–
Լսան ութ եան :
Երէկ
Հաղորդեցինք թէ Ե գի՚գտաց
ինեբը
պք*յ–
քոթի
են թա բ կած
են անգլ . զօրախո ւմ բերը , պա -
բեն աւո րումը արգիլած , Հեռաձա
յնի գիծեբը
խր–
ղած։ Ասկէ ղաա,
ճամ բոլ գրած
են Ասուանի
Հիտ–
րոկայանի
անղլիացի
եբկրաչափները։
Բբիաւ
ՀրտմանաաաբոլթիլԼր
որոչած է ԳաՀիրէի
անգ–
լԼ՚ացի
ու*սանոգներր
փւոխագրել
Աուէղի
քբանցքի
գօտին :
Եգիպտոսի
ն ախար^րաց
մողովբ
երէկ
որո -
չած էր կազմել
Գեր. էցոբՀուրգ
մը, որ պատաս­
խանատու
պիաի րլ/ա յ երկրին
՚ռւղեգծին
ել ղփն •
դո րծ ոզո ւթ ե ան ց : իլրաքաՆ
չիւբ
նախարարութիւն
յանձձնամոզոփ
մր պիտի կազմէ , որպէսղփ ի Հար­
կին Գեր . հորՀո լրգին ներկայացնէ
ղէն.՛
ճիգերուն
վերաբեբեալ
թե լադրո լթ իլձճ^ւեր եւ
անՀրամեչա
միքո ցնե ր %
ՆաՀաս փաշա յայտաարած է
խորՀբգարանիՆ
առքեւ . Ա ենք պաա րասա ենք ամ էն. պատաՀա -
կանութեան
: Ներկա
յ կացութիւնը
կը պաՀանքէ
սերտ
Համ երա շիս՚ռլթիւն եւ լնգՀ • ղոՀողութիւն -
ներ։
Գործոնէութեան
մամր
Հ՛նչած է։ Եգիպաոս
1
Լ
աԼթւկալէ որ իլրաքանչիլրգ
գրական
գործ մր
՝,ատաբէք։
Այս օրոլրնէ սկսեալ, ոչ մէկ Համա -
ւլո րծ ա կց ո ւթ ի ւն գրյսււո ղնե րո ւն ,
կեղեքիչ
եբուն
եւ մեր եբկբի
թշնամիներուն
Հետ։ Աենք լնտրե -
ցինք մ՛եր ճ՛ամբան ել Հոն ալ պիաի մն՚սՈևք , ինչ ոբ
ալ րլլան
մեւլի սպասող
զոՀ ոզո ւթիւննե բր ել գմ -
ոլա բ՛ութ իւններր » :
Մինչ նախորգ
օրուան
ղոՀերուն՝
արիւնը գեռ
չէր ցամքած,
նոր ու շատ աւելի ծանբ՚ակշփռ
մի -
քագէպ մր իրարու դէմ կը ցցէ Եգիպաոսն
ու ՛անգլ,
զ րաւմ ան .ումերը
X
Բրիա • զօրքերը
կ՝ ուղեն տիրա­
նա լ էլ Ֆեբտանի
կամուրքին , որ
տեզացի&եբոէն
ձեռքը կր դտ՝ն.ուի
X
ԸնգՀարում
մր կը ծագի
եգիպ»
ել անգլ • զօրքե րուն
միքեւ • Արարներէն կր սպան­
նուին երկու եւ կր փիբաւորոլին
Հինգ Հ՛ոգի , իսկ
զրաման
բանակէն
ոչ մէկ զոՀ ;
Ֆտյետի
անգլ . բանակատեղին
կը
Հաղոբգէ
թէ՝
Եզի ՛՛լտ ացին երր նաիսա յարձակ
եզած
են ա -
ռանց աղղարա րո թ ե ս ն , մԼն չ Անդլիաց ի
Գ՚^րքեբը
կր մօտե Լ ա յին կամ ուր քին : է լ Ֆե րտանի
այս կա–
մ ուրքր
շին՛ո ւած է պատերազմ
ի լնթացքին եւ կը
մ իացնէ ԵգԼ՚պտոսր
Ասի"
յ կաղա նաՀանգին , որ
սլաՀպա\նուած է եգիպ . պաՀակաղօբքին
կողմէ
է
Ա ուէ՚լի
քրանցքԼն
՛Լրա յ , ան կրծառա յէ ինքնա -
չա րմե բու , րեռնակառքե
բու եւ կառա խո
ւմբեբու
երթուզարձին :
Եգիպտացի
սպայ մր տարբեր
ձեւով կր ներ -
կայացնէ
զէ՚՚լքբ
^էսոսիէչրտ
Փրես»ի .
իննսուն
ՀետեւաԼլէներէ բազկտց՛ած
անդլ. քոկատ
մր,
զին­
ուած եբեք
մանրափող
թնդանօթնե րո փ , առտուան
մամ ր մէ կին տեսնուեցաւ
կամ ուր քին մօտակայ -
քր : Ան գլի ա ց ին ե րր առան ց աղգաբա բութեան
կը–
րս։ կ բացթՆ կամ ուրքր պաՀ պանող
24
եգիպտացի
զինուոբներուն
վրայ։
կրակելէ առաք
եգիպտացի
զինուոբնե
բուն։ կամոլրք/ւ
իրենց
յանձ՜հելոլ
խօս -
քր
չբրԼ՚ն։
Ե՚լԼ՚պտացիներր
փոխագտբձեցին
, քձգ՛
Հարումր
տեւեց
մինւչեւ
առտոլ
, փե րքա պէ ս
տեղի տուին» :
Գաղանիք չէ այլեւս, ոբ Անգլիացիները
զին՛
գո րծո ղութիւննե
բու
ձեոնա րկած
են ,
Աուէզի
ռտւլմ ական կէտԼ՚բր
իբենց Հակակչռին տակ առ -
նւե լու Համ ար : Լոնտոն
արգէն
իմ ացոլցած է ե -
գԼւպտական
1լառափ.աբութես/ն՛ , որ անգլ. ղօրա -
գունգերր
պիտի ստանձնեն
անգորրութեան
պաՀ -
պանումը,
Աուէզի
քբանցքի
գօտիին
մէք, նկատի
ունենալոփ
ասլիկա րո ւթիւն. ր եգիպ . իշխանու -
թեանց : Զօ ր ա գո ւնգե րր արգէն
գիբք գրա լած են
Աուէզի
ամրոզք
քբանցքի
երկայնքին,
ծոփափի
ճամբուն
եւ քբանցքի
անուշ քուրի
եզերքին՛ վբա
յ ^
՛որ Հայթայթիչն է գօտիի
րմպելաքուբթյ
ւ
Անոնք
(Լուրերու շարու6ակսւթիւ(լք կ ա ^ ա լ դ. է յ )
Fonds A.R.A.M
1...,363,364,365,366,367,368,369,370,371,372 374,375,376,377,378,379,380,381,382,383,...612
Powered by FlippingBook