ՈՌԱձԱՐԿ մԸՆ ԱԼ մե Ր ԿՈՂմե
0 փիւ֊ռքի
Հայ
մ ամ "ւ֊Լէ մէէչ
մ ասէն
մ էք Հեր
թական
Հարց դարձած է մեր
դրականութեան,
Հեաեւաոչէս
Հայ
Հե դէնակն ե րու
Հրաաարկոլ -
թեանց
սչարագան-է
Տ եղէ անաեղի
մ եղադրանքնե ր եւ պաշասչանո–
ղա կաննե ր ոլրիշնւերոլ
կողմ է , դմ րախաարար կր
մնան կէսամիքււց
, երր թնդիրր
կ՚ոլղուի
քննել
՝.իմնականօրէն :
Անգամ՛ կր աա րակո ւս ինք Հրաաա րակչական -
ներոլ
յաքուլոլթեանց
՚Լր"՛յ
)
եթէ երրեք
անոնք
պէաէ
չու՜լ ենան իրենց
մ ասնաճիւղե րր ու
պէտի
չգտնե-ն կ^րպր սպառելու
լր յ" տեսած
Հարցումիս է
ւնս -
Հաաոո -
նե
ՐԸ
Անաց .որ Հրատարակչականներր
մեր մէք, որ -
քան ալ ուղեն, է վէճակէ պէտի
չրլլան
գոՀացոլմ
տալու
ամ էն խաւի եւ ամէն
Հոսանքի
պատկանող
Հե ղինա կ՜Լ երու
ղործերու
տպագրութեան ։
Առաւե լագո յն պարագա յին անոնք պիտի Հրա
աարակեն
այն գո րծ երը , որ կր գտնեն
օդտակար
եւ իրենց գաղա վւա րին
մ օա
ւ
Հասկնայի է ուրեմն
, որ պիտի
լչլյաե միչտ աք
Հեղինակներ որ այս երեւոյթին
առքեւ
իրենւց սե
վւական միքոցներով
ապաղրութեան
պիտի
յանձ -
նեն իրենց
մ աքի ստեւլծաղո րծ՜ութ իւններր :
Այս պա րաւլա յին սլիաի ստեւլծուի
Հին պատ՛
կերր :
Այս ինքն
, պիտի
անցնին
տարի՜ւեր , ու Հեւլէ՛
նա կնւ եր սլիտի չկա րե՛ւ ան սպառել կամ ղոնէ
ձեռք
ձղել ապաղրութեան
ել թուղթի
Համար կատա -
րած
իրենւց ծախքերր
։
Գարձեալ
՚վւ ո չինւ ե ր ո
լ
տակ պիտի
թաղուին
Հատորներ
, որոնւց սսլաոման
Համար իրենց սեփա–
կանւ մ ի քոցներ ր չատ ճղճիմ սլիտի մնան ;
Այսսլէս
եղած է Հինէն ի վե ր
ճակատաղիրր
Հայ
ղ րքին ու պիաի չարո ւնա
կոլի
վե րստին
մնալ
այսսլէս
, երր ամ էն րանի Համար ղրամ
ոլնի
Հալ
անՀա ար , րայց
՛լրքի Համար ոչ ;
Զենք ուրանար
Հրատա րակչականնե
րս ւ դ^րԱ՛
ք՛ա յց կր ղտնւենւք թէ արմ ատակա՛ն. չէ ղարմ անր ,
երր պիտի
ունենանք
միչտ
Հեղինակներ
որոնք
սեվւական
միքոցներով
իրենց գիրքերր
տսլաղրե–
լ՛ււ մասին պիտի
մ ղուին
մ տած
ելո
լ ՚.
իսկ
երր Հեղինակ
մր չի կրնար գոցել
իր մէկ
Հ րատա րակոլթե
ան
Հ ամ ա ր պաՀանքուած տպա -
՚լրակա՚և ծախքերր,
գմոլար թէ իսորՀի երկրորղ ,
երրորգ կամ այլ Հատորներու
Հրատաակութեան^
մաս ին %
Այ՛լ պարաղային
Հայ միտքն է ՛որ պիտի տու
մէ : Աեր մ չակո յթն է որ ոլիտի ղրկուէ
Հարրս -
տոլթենէ
մր, որ կրնայ ՐԼէալ արմէքաւոր եւ որ
սակա
յն նէւթական
մ էքոցներու
չգո յութեան սլատ–
ճ ա ւ Ն ՚ ւ վ
կր մնայ
դղրոԱհերու
մէք, գատապար -
տուած
, ով ՚էէտէ
, օր մ լն ալ կորսուելոլ :
Բանէ քանէ Հեղէնակներոլ
ձեռագիրներր
փը–
ճացած
են ա յսպէս
ւ
էյւ .որքան ուրիչներ կր գանուին
նո
յն վտսՌ>–
դին տակ :
Աեծ
պիտի
րյյար
մեր պաՀանքր, եթէ սպա -
ւձէինք , որ Հրատարակուած
ամէն գործ անպատ -
ճառ սպառէր
I
Բա
յց անոնցմ է
ղ ոնէ լալագո
յինւերր պէտք է
սսլառինէ կամ առ նոլաւ^
գոցեն
իրենց
ծախքերր,
ո րպէսղի
անոնց
Հ ե ղինա կնե րր Հդադր ին ստեղծա–
ղործելէ
։
Հասկնալի է , որ Հայ ղրավաճաէմևե րր պիտէ
կրնա յին լալագո
յն սատարր
Հանդիսանալ
գրքե -
րու սպառմ ան գործին
Համ ար , եթէ չպաէլսէր ա–
նոնցմ է չատերուն
րարեացակամ
ութիւնր
թ ե թ ե ւ
շաՀ ու մր փոխարէն
վաճառմ ան լծուելու
յ
կ՚ռլղենք
արագօրէն
սաՀիլ ել այս խնգրո
յ վր–
րայէն • քանի որ անոնք
իրալյՈւնք
կր նկատեն
Հե՛
աա քրքրուի
լ ա ռա ւե լա րա ր ա յն
Հրատարակո
լ -
թ իւնւ ե
ր ո վ
, որոնք կրնան
շուտ սպառիլ ու ձրգ -
ուիլ իրենց մօա էրր աւանդ :
Կր մնայ փորձել
վերքին
միքոց
մ լն ալ, թէ -
պէտ ոչ չատ Հաճելի եւ տաղտկալի
, րայց Հաւա -
նօրէն
աւելի
ւլո րծնական
անոնց Համ ար ղոնէ , որ
կթե ան
օւլ տագո րծե
լ ղ արձե ալ
ղ րավաճառի մր
կամ
ղրասէր
րարե կամնե րոլ
րարեացակամ
ու -
թիւնր :
Փո խանակ՛։ ւթեան
կերպն է ասիկա
որուն
կ՝ակնւարկենւք :
Այսսլէս , Հեղինակ
մր իր Հրատարակած
գոր
ծէն,
(Հաչուենք
500
օրինակ)
, իր ւլտնոլած
միքա–
վայրթն
մէք սսլառե լի քանա կո լթենէն
աւելի օրի -
նակներուն տեղ եթէ առձեռն
ունենայ
ուրիչ
Հե -
ղինակի
մր իւրաքանչիւր
գործէն
Հինգ կամ տասր
օրինակ, ու քանայ
ղանոնք
յանձնել
(զեղչի մր
փոխարէն)
գրավաճառի
մր կամ գրասէր
րարե -
կամնե րոլ
, կաաարած
կ^քԼԼէայ կրկնակի
օղտակար
գործ :
Ըսինք որ չատ Հաճելի
ձեւ մր չէ այս աչխա
տանքր
, բա յց
մ իքոց
մ ր , նախ իր Հրատարակու
թեան
ծա խքե րր գո ց ելո
լ
, եւ երկրորգ ա յլապէս
օղտակար
րլլա լոլ
ղրոլլներոլ
, որոնք կր գտնուին
մօաաւորապէս
իր պա յմ ա^սներո
լԱ
մէքւ
կամաց
, կամաց
, երկու
կոգմ
օրօրուելէն
յ
եկաւ նստեցաւ
նստարանին
ծա
յրբ
՝• Մ իւս
ծայրն
ալ ես գրաւած էի իէ՚ձ՚է
առաք։
Աեծ
մօրուքով,
երկայն վերարկուով,
որուն
կոճակաղռւրկ
երկու
կողմ երր իրար
միացոլած
էին երկաթ
թելերով։
Տիպար
քէՕշ
^քյյււ
մր։
Բարեւ
բսաւ, անսպասելի
մեղմ
ձայնով
մ բ : կերպարանքէն
ղ ատելով կր կարծէի թէ
խրոյ–
պոտ
ձայն մբ ունի։ Օդի մասին
իր
կարծիքր
յայտնեց
, ես ալ իրեն Համամիտ
եղայ։
Պայոլ -
սակր դրաւ նստարանին
վբայ,
մէքէն
Հանեց
նախ
ղինիին
չիչր–, դեաինր դրաւ,
յեաոյ կտոբ մր Հաց
եւ տուփ
մ ր պանէր եւ
սկսալ
ուտել :
Զմելէով
Հացէն պաաառներր կր կարէր ա յնէ–
պիսի խնամքով
մբ որ էւրաքանչէւր
կտորր
ղուրս
կուղար երկրաչափական
կանոնաւոր
ձեւերով
ւ
՛էյ "յնպէս
պս/հէրբ
ղմ ե լի։ին ծայբովր կբ վերցնէր ,
կր տարածէ ր Հացին ՚՚1բայ ել կր քանար որ Հացր
աձ՛բողքովին
ծածկուի
պանիրով :
3 ա փ չա ա կո ւած
պա՛նիրին
ախո րմաՀամ տես -
քէն,
գինր Հարցուցի,
աման ծախուած
խանութ
մբ
երեւան
Հանելոլ մտքով,
^ Տ՚՚՚-թ
բսաւ, ծառա
յութեան
մբ փո իսա րէն» :
Ա ակա
յն որքան վարպետ
ուտող
մ ր նո
յնքան
ալ անճարակ
իսմող մ՛րն էր, ղինին ուղղակի
շփ չին
մէքէն կր խմէր եւ կաթիլներր
երբեմն
ղուրս
Հո–
սելով
մօրուքին
ւիրայ սաՀելէ
վե րք,թե լե րո լն մէք
կբ կո րսուէ ին , ա յն ատեն
րմ րոնեցի թէ
է՛^ է"՛՜
Համար
մեր ռամկօրէնին
մէք մօրոլքբ
^Ր^^՚^էէ
Հոմանիչ է :
Ուտելու
Հաճո յքին Համաբ չէբ ուղեր
զբկուէլ
իսօսելու
Հաճո յքէն
, թե րեւս ա յս
մ արդն ալ Հա -
ւատացուլ
ձ՝րն էբ այն վարկածին թէ խօսիլբ կր
դիւրացնէ
մ
ա
րսո ղռւթ իւն ր : ԱնլնղՀատ կր խօսէր
,-
թէ եբր ամ պե րբ ծածկեն
երկինքր
անձրեւ կու
ղայ, թէ երբ անձրեւ
չգայ
երա չտո ւթիւն
^ԸԷԼա
յ ,
թէ մանոլ1լներր անՀոդ են , թէ մայրերր կր սիրեն
իրենց ղաւակնե
րբ
, թէ երբ ճնւճ ղո ւկնե ր ր պայ -
թռւմի
ձայն մր լսեն իսկոյն կր վւախչին
, թէ
քուրր կր ղովացնէ : վերքասլէս
այնպիսի
ճչմար -
առ ւթիւններ
ղՈրս
Լա վւա լիսն
անգամ
աւելորգ
պիտի Համարէր
իր ցանկին
մէք անցրնել։ Եւ ես
ղինքր մտիկ
կ՝լնեմ
Հովիւին
սրինգր
մտիկ
լնող
ոչխարի
մր պէս , սպասելով
առիթի
մբ.
Հարցում
մր
ուղղելու
Համար
յ
Կէ^ ղգոլչանւամ
յանկարծ
ուղղակի
էն ել Հարցումր
,
գուցէ
դիւրագրգիռ
մէկն։ րլլա
յ
ել ՛լիս
իսա յտառակէ
Հ ան ր ո ւթե
ան
մէք : Լեղուն
րերնին
մէք դարձող
մարգ է :
Ուստի
ձեռքե րս չփե լով , երկչոտ
ե ղանա կո վ ,
սւԱլաււքալէ՜ք ի.
ամ Բ"ղք րառա պաչա րս գուբս թափե
լով •
Նե րողո ւթիւն
, կբ ներէք
, եթէ թո
յլ կոլ
աաք,
եթէ կարելի
է, քեղմէ
իսնգրանք
մբ
ու
նիմ
...
Մ արգր ապչաՀար
երեսս կր նա յէր
,
սիրտբ
ղող չելաւ որ իրմէ գրամ
կ՝ոլղեմ
, րայց կբ ղար–
մանար թէ ես ի՛րմէ թնչ կրնամ
իսնդրել։
ՎստաՀ
բլլալով որ մարղր
լալ
տ րամ աղրութեան
՚^է^
ղրի,
Համա րձակօրէն
Հարցուցի թէ ինչո՞ւ Հա -
մար
զիրենք
«քլօչառ»
կ՝անոլանեն
, քանի որ
ոք.
մէկ կապ ունին զանղակին
Հետ։ ժպիտ
մր ուր -
ուագծուեցալ
դէմքին
վրայ
որուն իմասար գբմ -
ուաբ էր Հասկնալ։ կամ այն է որ խօսելու
առիթ
տուած
Ըէլալս
էր
եւ
կամ վրաս կբ խնգար
այսքան
փռւճ րանի մր Համար
այնքան բաբգ
ձեւեր առ -
նելռւս Համար ;
Մինչ
այս
մինչ այն մարգբ. Հակառակ սպա–
սածիս
, րերնին պատառր
ծամելով
կուլ
տալէ
Եւրոպական
Հաս կացոզո ւթեամ բ
տարօրինակ
կերպեր
են ասոնք դիրք սպառել
ել մչակոյթ պա–
անէքու -
վերք,
Հեզութեամբ
պատասխանեց Հա
Ըսաւ թէ այգ կապր
գոյութիւն
՛ունեցած
եալին մէք, երր իրենց
նաիսորդներբղիչերներբՀա–
լր կ՚ապաստանէին եւ առաւօաներբ
պարտաւորէին
Հեռանալ
զանգակի
մր ձայնով :
֊ • Այգ ղանգակր
այլեւս
չի Հնչեր,
րսյց
մեր
անունբ կր մնայ, թ է ե ւ մինչեւ
այսօր ալ Հալր մեր
էլլիսալոբ մամադրավայրն
է , այն սլարզ պատճա -
ռաւ
որ մեբ սիրտր
աւելի մօտ է Փարիղի ստա -
մռքսին
քան թէ անոր սրաին ։Այգ չի
նչանակերթէ
մենք որկրամոլ
մարզիկ
ենք, Հալբ այն
իտէալ
վայրն է ուր կարելի է փոր կչաացնել
քիչ մր կու
ղբ տնկելով
(աչխատիլ)
:
Նկատեցի որ մեր «քլօչառ^բ
օմտո լած էբ
սրամտութեամբ
• ուստի
աւելիւ չաա գ՚։լրս
թսք ^
՚իել տալու Համար այգ գոՀարներէն
,
^"՚Րց՚՚՚֊ցի
թէ ճի՞չգ է որ ^ՀՕշաոներր
տնյՀոգ մարգիկ
են :
Աչխ"՚Ր^Է
՛Ո""յ անՀոգ մարգ չկայ,
սլա -
ւխանեց
, մեր Հոգբ օրական
եբկոլ
ք)աԱ.քւայԼթ– ^
Համ1—
մէկ
չէչ գ՜էնի , ձմեռն ալ գէչերր
քնանալ
տաք տեղ մր ճարելուն
մէք կբ կայս նայ , ասոր աք
Հասնելու
Համար պէաք է աչիւատէլ, էսկ աշխա -
տիլր անաանելէ է
ք լ օ ^ Ա ւ ւ / /
մր Համար,
որքան
թ ե թ ե ւ Բէէայ՛. Գէտէք թէ որքան տամանելի
րան
է
օմ սաԹ՜ւաււ֊լւչ
ԸԱ՚"է1 տախտակ
մր
կռնակգ
էլանցլնեն
, աաիստակ
մ լն տլ ւիորիգ վրայ,
երկու
տաիսաակի
մէք
մ ա րմ ինբղ րառին
րհ վան ղակ
առու
մով կբ ճզմուի,
միքնագարեան
տանքանքի գոր -
ծիքէ մր տ ա րբե բ ո ւթ ի ւն չունի :
Հարցում
մր եւս
է^^չ հասցէով կր ստա -
նաք ձեր նամ՛աքլներր •
Մեր Հասցէ
՜հ՝
շատ պարղ է,
պաՀարանին
վրայ
մեր անունր կբ ղրեն, տակբ
ՐօՈէ
^6ՃՁՈ(1ք6
ել ապաՀ ով կե րպով կբ ստանանք
մեբ
նամակնե–
ն–
մ մո ել
Հելոլ տեսակէտով։
Բայց
յայտնենք, ոբ անզ
գական Տակոբ
Պարոնեան
ատենին
անձամբ
կբ
ցրոլէ
եզեր
իր
բամս/նո րգնե րո ւն
ԽիկւԱրի
Օրի -
նակներր։
Առաքին աշխարՀամարտին
Հանգուցեալ
Ա՛ուրէն Պարթեւեան
, մէկր Հտյ ոճի վարպետնե -
րէն,
անւութին տակ իր
Անա՜պաաի
Յուշսւր(1ւԱւ1ն
ամ–
ոադիրր,
Ա բ ա ր ա , Աւււքաճ
Բււցը
, ԵգիպՅ^^հայ
տսւ–
Ր^9°յ9^^Ր/^^
Փ՚՚Գ"ՅԷ
փ"Գ՚՚3
Հարկագրուած
էբ
Հայ նպարավաճառի
մր
կամ ոսկերիչի
մր
օրինակ
մր
ծաիսել
, սաիամաՀ
չգաոնալոլ
Համար :
Եբր ^այ խւլճմտանքր
Հանէլոլրմած է այս ձեւ
մչակոյթ
պաՀուելուն
, կարելի է եւ փորձել առա
քարկուած
ձեւբ •
Միացեալ
ՆաՀանգներու
մէք, մի քանւի տարի
առաք Հայ րանւաստեզծ
մր կ՝առաքարկէր
Հայ Հե
զին ա կն ե րո մւ՛՝ վ։ոխանակել
փրենւց գործերբ
իր
գրքե րուն Հետ , ՛լէ թ գրագարանր
Հարստացնելու
Համար :
Անչուչտ
այս չէ արմատական
կերպր Հայ Հե
ղինակին ու
իր
մտքի վաստակին
արմէքր
գնաՀա–
տելռւ. րայց
ուրիչնւերոլ
Համար դործնակս/1է եւ
չաՀաւէտ
նկատուած
մ իքոցներր երբ սնւանկացեր
են մեր մօտ, կերպ
մ րն
է մեր առաքա րկածր,
թէ
պէտ
կիսամիքոց
, փոշխներոլ տակ փճանալէ
փբբ^
կելու Համար
Հայ գիրքր %
ԱՐՄԵՆԻԱ
րր։
Մե՚լփ չեն ուղարկեր
այն կասլոյտ
սլաՀաբ
ներէն
զորս դուք կր ստանաք տարթև անդ
որոնց մէք թիւերր պար կր րռնեն եւ ձեր
սիրտերր
գ Ո ղ
կր ՛Հանեն :
Ո՚֊րեմն
Գ՚՚՚֊Ք
Ղ^չ վա րձակա
լ մ լձւ էք ել ան
վճար կր թողուք
ձեր տանտէ րբ :
Աեր աանտէրր
էնւքզինքբ
երքանիկ պէտք է
ղգա
յ
։։ ր մ ենք
մեր
նւե րկա
յո ւթեամ
րբ կր պատ -
ուենւք իր ամայի ել անՀրապռյր
տունր :
Այմմ
Հ ա րցում
մ լն ալ ես պիտի
լնեմ
րսաւ
« քլօչառ »ր։ Գուք խելացի
մէկր կ՝երեւաք.
Ի՛՞նչ
կր մտածէք քաղաքականութեան
մասին, սա գրպ՜
րոցական
Հարցր
ո՞ւր պիտի
յս/ւ՚ղ
ի , տէրտէ
րներբ
պիտի չաՀ ին թէ մ ենք պիտի չաՀինք է
Ե" քաղաքականոլթե՚սմբ
այնքա՛ն կբ զբա–
՚լիմ ո րքան դուք կբ զբաղիք
ղ րամներոլ
,
արմէք՝ վ.
թուղթերու
, ոսկիի
, արծաթի
ելեւէքներով
է Ը -
ոէք
ինծի
պղինձին
գէնբ
, ես ձեղի պիտի
րսեմ
Թրռւյքրնին
տարիքր :
Բլօչառր
ղեռ ճաշբ չէր աւարտած
, բայց գք*–՜
նիին
չիչր
կէս էնւ վար իքա՛ծ էր,
խօսակցութեան
բնթացքին
ձեռքր անզգա լա բա ր գինիթն
կ՚երթար
յ
Վախնալով ռբ իմ պատճառաւ
առանց
գինիի կբ
մնայ իրիկուան
ճաչր, ոտքի
ելայ եւ
Հրամեչա
առնելով
մեկնեցայ
յ
ՎԱՀՐԱՄ
ՄՈԱԿՕՖԵԱՆ
ՈՀԲԱՑԵԱԼ Լ՛ ՇԻՐԵԱՆԻ
6ԻՇԱՏԱԿԻն>
կեանքեր կան որոնց Հաւանաբար
մաՀն
ի"^^
խզճաՀաբութեամբ
կբ մօտենայ
, գոլ ատոնցմէ
էիր
,
շիրեան :
Հեռուէն
րաբեկամներ
էինք, երեք տարէ ա -
ռաք
, արձակոլրգր
միասին
անցոլցինք
Շամոնիք–
սի
մէք։
Հրաւիրած
էիր
նաեւ
Աարաֆեանբ է
Գէչեբնեբր
մամր
մէկին
միայն կբ րամնոլէինք ,
քանի մբ մտմ Հանգստանալու
, առտուն ^Ր^Ի^
իրար գտնելու
պայմանաւ :
Հոն քեղ չատ մօտէն
ճանչցայ
, ինչոլ ոբ ղոէ5ւ>
բաց գիրք
մ լն էիր մտերիմներուդ
Համար
, առեւ -
աուրր ապրե լու
միքոց լնտրած
, անձիգ
մէք կար
րոլորովէն
տարրեր գբականւ մարգր,
ապացոյց՝
Հազարաւոր
բնտ րան է գրքե բով
ճո խացռլցած
մ ա՛
տ ե՜ն ագա ր անգ
ւ
Անմ է քապէս կբ Համ ակէ էբ քու
սիրած* րնտրած
անձերդ
, որռնց Համաբ ուխտա ՚
տեղի
մր ղարձած էր բնակարանգ։
Գեււ
այնքան
առո
յզ , սուղի
մատնեցիր
մեզ :
Բաղաքէն
մեկնւելէ քանի մր օր առաք Հեռա -
ձայնւով կ՝աւետէիր
, թէ րնտանեկան
գեւլ մբ •
պազ
քու֊բով
լռւացումր
կասեցուցած
էր աբ -
եան
Հոսո ւմր։
Բանի
մբ օր
՛Լերք,
«Տառաիի
«Տխրունին»
յանւկարծ
չչմեցոլց
ղիս : Ներէ
սիրելի
Շ իրեան, որ չկրցայ
Հետեւիլ
գազաղիգ
:
Այս ոտանաւո րր որ քու անուանդ
ձօներ էի ,
գրեցի
, դառն
ղոլգւսգի պոլթեամր
մր, ա յմմ կբ
՚լրԿ^՚մ
իրր ավւ մր Հող մչւոաղալար
զերեզէէանւիգ :
ՈԻՆԱՏՆՈԻԹԻՒՆ
կարծես
կեանքս
՚էիրք մր րԱ՚՚՚ր ,
Անցնւող օրերն Հատի^կ
Հատթկ
ինձմէ անլուր էք մր պատո
ած
կ՛՚երթան։ կորիէ մէք պարապին ,
ԱաՀող մամեբն
՛լիս կր վարեն
Գէպ
անծանւօթ անէութիւն ,
ինչպէս գետակ
մ աբագաՀոս ^
Fonds A.R.A.M
