Հ6Ա0-ԱՋ
»
գիչեր,
երեք ցերեկ; Տետոյ,
Աաո
ու ահ
ոգորմահ
էր՛– Ա՛֊ երեք օր, ք՚ոէԼցր
զինքր պիտի չուտէր
, ո–
րովՀետել
րնութիւնր
մեզրահորան
եւ սաթ
թ"՚–թէ
ձրի
սեղան պատրաստեր էր ամենուրեք
Հ
կուլա՜ր
, սակայն
, Անղրանիկին
ՀերոսաՆին
վք
՚ՐՐէ
Հայոց
ք՝երղր սուգ էր մտեր.
Ո
րո րան ր;
իսկ Հոն
Հիմա թեւատ
ել վչտաբեկ, որ ամեՀի
մարտկոցն
էր գեո. վեց օր առաշ, աղաաատենչ ա րհ֊ իւնե բուն
՚
իյիղախ Բերգր
, անմթիթար
, կ ողբար
աՀսք
իր լս/նքերուն քաջամարտիկ
Հերոսներր
եւ թի
կունքի
արիասիրտ
մողովուբղր
,
որոնք
այմմ
աքսորական ու զինաթավ, , վստաՀաբար
կ՝րմբոս–
տանան
քրիստոնեայ
Աստուհ՛ո
յ ղէմ , եւ րարկու–
թեաՀ.
Ու
ն՛զովքի տարավւի տակ,
զայն կր խաչեն
տարս.գրռւթեււն
ճամբուն
վրայ։
իսկ ինք՝ Բերգր,
ինչպէ
՞ս
ապրէր
այսուՀեաեւ
առանց
Հա յու :
Գամանագէմ
քսան
պաՀակ կր Հսկէին մեբ
կայանւին երկյարկանի
ել միայնակ
չէնքին
վրտյ
,
ուր
քազաքին
գեղեցկաղոյն
Հայ կոյսեբր,
խլուահ՝
իրենց արմաաներէն
, աղի արցունք կր թափէին
:
ՈրովՀետեւ,
բռնի
ումր
զիրենք չուտով
պիտի
րտչվսէր մեհաՀարուստ
Տաճիկներուն
:
Այզէն
մ ինչեւ
իրիկնամ ուտ , իւբաքան
չիւբ
վւակ պատուՀան եփ կր Հանէր կարաւանին
եռուն
Հոգին , ղո յգ
ղո յղ կանղնահ
էակներուն
աղերսաբ–
կոլ
նայուահքին տակ : Հէք կոյսեբր
մեբ
օգնոլ.
թե՛ան կառչե ր էին ել փւրկութիւն կր յուսա
յին :
Վեց
օրուան
մէք , անոնք կարհես
հիւրեր
էին
եւ պառաւցեբ
: Ուռահ
աչքեբ
է
Ու
տրտմութեամբ
կարհ րաց ահ ան ոլշ գէմ քեր
,
լուբք եւ մ ռա
յչ ա–
կօսներոփ։
\քՈրավւթիթ
կոկոնները
թամբեր
էթն
գեռ
չբացուահ
ամ րողքովին
:
Զորրորղ
օրր չատ չուտ
Հ ասաւ :
Արեգնափայի
առտոլ
մըն էր : Աուլիչր գեռ երկա՜ր
,
երկա՛՛բ
կ՝արձագանգէր
, երբ մենք արգէն
կազմ ու պատ
րաստ կր սպասէ ինք մեր մեկնումի
Հրամանին
, որ
միչտ կուգար
գմխեմ պետէն :
կարաւանր
իր մակքնթաց
ել նախաքայլ
չարմ
ման մէք էր, երբոբ յանկարհ
կարհես
չէնքը ճար–
ճատեցաւ եւ մայթքեցաւ։
Ամէն
Հայ կոյս, ան
գոսնելով
խիստ
արզելքր,
բացեր էր իբ սլատոլ.
Հանէ ւր
եւ
գուբս
կախուահ՝
արտասուաթոր
կը
կանչուրռտէր
•
Ա այրե՜ր,
քոյրե՜ր ել եղբայրներ
, տարէք
մեղ
ալ, տարէք
մեղ ալ՛ • •
֊ Աթ լքէք
մեղ։ Աեղ
մի
թողուք
ասոնց
ձե
ձե
ւքը–
ԱռաԱց այցեգիԱխաա
Իյնգբեմ
, Հասցէն ա յգ
բմիչկին
: Հոգ չէ ,
սուղ այցեգինով
ըլլայ :
Ինչո՚^ւ
այղքան
իրաբանցում
:
Աքիղ-ձա–
խիգ
լեցուն
բմիչկներ
կան :
Պռռ՜ . . . Զայն
չկա
յ
յ
Պռռ՜ . . . «Ալօ՜ : Տոքթոըը
Հոս չէ , օղափո
խութեան
գնաց
. . •.^^ է
Երրոբղ
մ՛ը։ Զորբորղր՝
ղալ չաբթու
վերքը,
կամ
ամսոլ
կէսին ; Ա իւս
ամ՛սուան
պոչին թե
րեւս կուղա
յ , . > ւ
՚
Է՜Հ,
րմիչկն ալ մարգ է։ Օգի–, արելի
պէտք
ունի։
՛Բիչ մը Համբերութիւն՝.
Պարկ
մր
կորով։
ինչո՞ւ նախապէս
նկատի չէք առներ
րմիչկին
մեկնումր։
Գոնէ ատեն
մր կրնայիք
ուչացնել
ձեր
Հիւանգութիւնր
. . •
Ասոր
նմ ան
՚չ^^^^^ո
լթ
իւննե րր ,
Հ իւանգին ալ
օգտակա ր են : Հաւատացէք
:
Փարիղր
սլաբպուահ է ղրեթէ : Բոլորն ալ
օգա
իւո ւղո լթեան
ղացահ
են :
Արուարձաններու
ղնաց քներ ր կիսա պարապ :
Փողոցներր
լռիկ-մնքփկ
: Հապա՜
մեկնոզնեբուն
րամին
ի յնա
լիք օղը
• • •
0՜ , մենք՝
մնացողներս
կր փայելենք
Հանգարաօրէն
եւ ձրի • • •
Բտյց , կան վնասներ ալ, որ օղին
երեսէն
կը
վա յելենք : ՛Օրինակ,
բմիչկներոլն
, իրենց
Հիւանղ
ներր եւ ա յցեփճարր
լքե լոփ՝ ոգի պէո իսեղճ ու
կրտկ
բանին ետեւէն
իյնալն է։ Լրքոլթեան գէմ
չէ՞ սա . . .
Պէաք է ճար մր գտնել, օգ Հետապնղելոլ
այս
մ ո էութեան
ղէմ
յ
Գոնէ Հիպոկրատի
Հետեւո
բղնե–
^ւ.
Մենք ինչպէ՛՛ս
կին րլլանք
թուրքին...
ինչպէ՞ս կաթ տանք թուրք լակոտին. . .
Մենք ի՞նչպէս
գայն ^տղա՚ս»
կոչենք. . .
Տարէ՜ք
մեղ ալ։ Աեղ մի թողուք
ասոնց
ոքը
...
Ուրեմն
, այսպէս
, իւրաքանչիւր
անճար
աղ.
քիկ կ՝տղաղակէբ
յս^ուն
Համայն
պաշտպանու
թեան
ել չէբ ռղբար
լոկ իր անճա՜ռ
անգոՀանքր։
Ու բազմերանգ
այղ ճիչեբր քաոս
չէին։
Այլ Հա–
մեբաչխ
ել ներղաչնտկ
Համերգ
էին։
ՊաՀակնեբր
սմքեր
էին։
%աՀանք մբ կար ե–
բենց վտյբագ
կեցուահքին
մէք։
Տկարներուն
ա–
նակնկալ
ցասման
խեղղուկ
ձայներուն տակ, ա–
աելի՛ էր անոնց վայրի
լռոլթիւնր։
Ի/եղճ կոյսեբր
կը գողտյին
: Անչա՜փ աՀ կաբ
անոնց թօնուտ
աչքերուն
մէք։
Ցաւագին էր բա.
մանումր։
կաբհես թէ նո՛ր կ՝ոբրանային։
Մինչ
ղեռ
իրար չէինք ճան^ար գեռ անցեալ
օբ :
կւսբաւանը
կը թափանցէր
անոնց •անՀուն տա
ռապանքին
, իբ վաստա կահ տառապանքին
հան–
բոլթեամբը
: Աակայն
անզօր ու ՃաբաՀատ
, կ^իք–
նէբ աՀա Հովիտն
ի վար, մոռցահ
իր իսկ
գոյոէ^
թիւնր
, բա յց ունկնղիբ
մ եւլե դիին .
Տարէ՜ք
մեզ ալ։ Աեղ մթ թողուք
ասոնց
ձեռքը•
• •
Ասոնց ձեռքր..•
ասոնց ձեռքը...
ասոնց
ձեռքը.
՚ .
Որքա՛ն– յուզիչ,
նոյնքան
եւս ղեղեցիկ էր դա
տապարտեալ
աղք իկներուն
արձակահ
ա յղ ան–
կեղհ
ճիչը
արՀամ աբՀոտ
, ատե լա վառ ել մ՛ան
աա րուխ :
Գիւցաղնաչունչ
չեշտերով
լփ մեբ
պատմութեան
իմաստն էր ՛ան :
կարաւանր
իքա՜ւ , ղաբձա՜
լ
ու Հեռացաւ
: Եւ
կուսական
նայոլահքներր
անՀետացան։ Ու մարե
ցան՛ աղաչանքի եւ բողոքի
Հուսկ վանկերն
ալ։
Հայոց
Բերդը
լուռ
էը
վեբր։
ՈրոփՀետեւ
, Հէք կոյսերը
իսլամական
քօղե
րու աակ, վաղը, ափսո՜ս,
թուրքերու
կին
պիտի
րլլան : Վատոլթիւնր
խորտակեր էր անոնց
բոսոր
եբազներր եւ Հարսնութեան
չուշանաթոյր
ղղեստ.
նեբր յափշտակեր։
կոաոբեր էր փեսաներր, պսա–
կտդիբ
երէցները
ու ՀրղեՀեր՝
ամուսնական
մեհ՛
խորՀուրղին
սուրբ
խորանր։
Վարղ
կոյսեբր
պիտի դեւ^ին եւ մոմի պէս
պիաի
Հալին իսլամական
կանանոցին
նեխութեան
մէք։
0՜ , կենդանի նաՀատակներ
, ո՜վ Հայ կոյ
սեր՝ Հերոսական
, առաքինի եւ անարատ ,
ո՞՛ւր
էք Հիմա։
Գուք Հայկական
ս/ննիւթապաշտ
ոդւով
սնահ փտ՜րգ աղքիկներ
, որ տենչացիք
աքսորեալի
քաղցին,
քիրտին ել խ ոնք էնքին
, փոխան
թոլր–
կր սպ-ասեն՝ օրինաւո բ կ՜ևիկոփ մր, իբբեւ րնտա
նիքի պատուական
Հա յրե
ր^դի րքաւո բուե ԷՈ
լ»
•.թա
ղա յին
զ պրոց ը աւա րտե
լու
մ օտ ղաւակնե ր ունին
,
ոբ անմիւռոն
մնացահ
են : կան որ աէբտէրի ա–
ղօթքին ու բա րե թօսո
լ
թե ան ը պէաք
ունին տնգե–
նականէն լաւ կերպով
լնգոլնուելու
Համաբ :
Ուրիչ
միքոցներ
լէ^Ք
գիտեր այս օգ-ավնա–
սարաբոլթեան
գէմ :
Եո , իմ կոզմէս , առանց այցեգինի
, պուտ^մ
հ՜իհ՜աղ կբ տ րամ-ադրեմ
, Հ իւանղ կամ
Հ իւանգտ–
նաէու տրամ ագիր
բարեկամներուս
,
թ^ամ
ի–
նեբ ունենաէուս
վյւայ վսաաՀ
չեմ, .ապա
թէ ոչ,
անոնց ալ կբ Հասնէի ;
Այս պուտ
^մ ր հիհազր
եթէ օգտակար չէք
ղ տնե բ , գոնէ
ձբի րլլալու
յատկո ւթիւնր՝
բաւա
կան բումական
կրնայ
ըլլալ՛ * *
Ա ինչ ա յս , մ ինչ ա յն , աաեն
մ լն ալ Համբե
բե էու
մա րղանքր
չա րուն ակե
էոլ
է ,
մ ինչեւ ոբ
Հ րատա րակո
լի
\յա
բդուն
իին
^Տունին
Բմիչկը»
Հատորր :
Այն ատեն , ամէն րոպէ
կ՚ունենանք
մեբ մօ
տր,
մեր անձնական
րմիշկը։
իսկ ա յն բմիշկներբ որ օգամ թեբումի կ եր
թան
եւ որպէս
զի իրենց Հիւանղներր
չդրկ՚՚՚֊ին
իսնամքէ
այգ Հատորէն
մէյ մէկ օրինակ կը
ղրկեն
իրենց
յաճախորդներուն՝
առմամ ապէս
ղիրենք
ւիո խանո բդե
լու
Համ ար . . . ։
Կ– ՊԵՏՈՒէ։
Խ– Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա ՛ ՆԻ ԲԱ՛ՆԱՍՏԵՂԾ՛ՆԵՐ
( ՚
Ն Ո Ր Ե Ր Է ՚ Ն )
ՏԱՆԶնՆԻՆ
ա լ
Համւ
•Ր
••
Ա ինչ
այն՝ կ՝.առաքարկեմ ••—• Ա արգիկ , ախ–
տ ագո
լ
լ պէաք է Հռչակեն
ղօրաւոր
կամ քով
մը։
Ե թէ վա
րմ ո ւթ ի ւն ձեռք բերեն՝
Հետեւանքր
թող
րմիչկնեբր
մտահեն
• . .
Եթէ ա յս ախտագուլր
՛անկարելի
կր թուի՛
շաաերուն՝
աՀյս
ուրիշ
աւելի
աստռւահաՀաճո
յ
միքոց մր։
կր փնտռէք
, կր գտն-էք ,
Վչունչր
մաքուր»
անձ մր, ոբ Հիւանդներուն՛
վրայ
Նարեկ կարդա
լով կաբ ենայ
բումել
զանոնք։
Գալտռնեբռլն
մէք,
մեհ՜ յարդ
ունէին
՛այս
աղօթաբ՚ո
յմն ե րր որ նո յն է՛՛կ
առող^ւերն ալ կր
բումեն., կ՛ըսուէր
• • •
Է
՜Հ
ք մեր տէրպապաներր
կան, ռր
ղբաղահ
են, Լոնտոնէն-Պերլին
, ժընեւէն Ա իլանօ,
Աէմէէն–
Պրիւքոէէ նետի պէս սուրա էով. . .
Այդ
տեղոլանքր
, րաղմաթիւ
Հայեր , կարգի
քին չուայտ
կեանքին։
Կը լ"եմ ՛գեռ
Հռգեպաբար
ձեր
մեգեղին .
^Տարէ՜ք
մեղ աէ։ Աեզ մի՛ թողուք
ասոնց
ձե ռքր . . .
Փոքբիկ
աղա
յ , ես ա յն ատեն , առանց
գիրքի
եւ ուսուց
չի
, գտեր էի «Ցեղին
Զայնը» •
«Տարէ՜ք
մեղ ալ։ Աեզ մի՛ թողուք
ասոնց
ձե ռքը...
ԱՐՇԱԻԻՐ
ԽԱՆԷՏԱՆԵԱՆ\
Գարնան
Հովի գէմ ճիւղերը
բացահ՝
ԱՀա
կանդնել է հադկահ
տանձենին
• . •
Մ եղմ իկ
ղեէիիլռից
թե րթե բն սպիտակ՛
Զեան
փաթիլի պէս թափւում են գետնին . . .
Տե՛ ս , թռչուննեբի
մ ի ամ բողք երամ
,
Գարնանային
խե^ւդ ճախրանքից
յետոյ
,
Երզ֊ոփ ի^ում է տանձեն
՚ոլ
փյ՚տյ
,
^ռւողում
՛ա յնտեղ
մ ինչեւ երեկո
յ ;
^
Բոլբմունք է , երղ. է հառն այդ տանձենռլ
, \
Նրա
փրա
յ կայ մ իւ յուշատ՛ախտակ
,
• ՚
Ծաոն այգ անկել է կոմ իտասր
մ եր
Վաղարշապատի
վանքի պատի տակ • • •
Ա^գ նա՛ է նստել մի օր այս
թմբին
,
Լո իկ
երազել
, թախհեէ ու խորՀել
,
Տ անձենոլ
թափ
ւող
հազի1լների տակ
Երգ ել ^Գարուն ա , ձիւն ա աբել.
. • » է •
^ԲԲ փ^Բ
^ւ՛^ անգամ
Հեռացաւ
անդարձ
,
Վանւքի խոմոռահ
, զոբշ պաբիսսլնեբից
,
՚Բ՚^քոյշ
տանձենին
հաղիկ էր թափում
,
կարհես
սգա էով
նրա ետեւից
յ
Մ աբել է չունչը
մե՜ր
կոմիտասի
Բայց դեռ հագկում է նրա տանձենին
• • •
քցաղաղոլթեան
մէք
լոյսի
հուԼփ մէք
Նո
լի
բ՛ա կան
յուչ
ղա րձահ
տանձենին
:
ՆՈԻԱՐԳ
ՆԱՐԻՆԵԱՆ
ա
«ՏԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(4)
ԱՆՕԹԻ եԻ
Գր է ց ՛ 9–.
ԵԻԱՆԳՈԻԼԵԱՆ
ԳոՀունակ
նստեցայ
նստարանի
վրայ ել սկը–
սայ
Հետաքբքրութեամբ.
դիտել
ճնճղուկները
, ո–
րոնք
հլւլում
էին ուրախ
զուարթ
, թռչկռտռւմ
ու
՛անՀոգ պտտում
սրսրտէղում
:
ԱՀա
սրանք, ո՛չ ցանում
են եւ ՛ո՛չ էէ Հլն–
ձում : Եւ ինչքա՜՛ն
ղիլրին է իրենց
կեանքը,
կարհես
թէ՜ իրաւունք
ունէին
ամէն աեղ կեր
փնտռելու, Լակ ես պարտաւ՛որ էի նու՛ա սաանա
լ
Հնավաճառի
առքեւ : Մէկ փայրկեան
իմ մէք^՛՛,
աբթնացալ
կատաղութիւն
, քէն բոլո րի եւ ամ էն ^
ինչի
գէմ . սակայն
արեւը
զմրոլիսաի պէո
ցոլում
էր իսոտերի
վրա
յ , Լակ չազ անակենին
ա յնքան–
լայն բացել էբ իւր թեւերր
ել տարահել
հառուզու
վրայ
Լսիտ , գրեթէ
մանի չակա գոյն
իր չուքըէ
որ
ես
մ ոռացա
յ աշխտրՀի անարգար
ոլթիլնը
ու ^ Ը՜
մ-ա յռւեցա
յ բնութեան
գե ղե ց կո
ւթ
ե-ա մբ :
Օղին մէք ատրահոլե
լ էր հաղիկներ ի
ԳԳէխ
Լ՛է
բո յբր
ոլ
մ եղմ
Հովր անտեսանելի
Հ ովՀարով
շո–
յում էր այտերս :
Երեկոյետն
մամր
4Տ՚
էբ՛ այդ մամին
էոյս էին՛
տեսնում
երեկոյեան
թերթերր։
Նախօրօք
" բո շել էի չորս սու յատկացնե
է
«ք
*31|տ
–Տ01ք»/՛՛*՛
է
Ոտքի ելայ,
ուղղուեցայ
գէպի
Սէն
ԱԼ՚չէչԼ՛ պողոտան եւ գնեցի
թերթր
:
Նստելով
նստարանի
վրա
յ , եղունղով
գհեցի
Բ"է" Ր
ինձ
Հետա քրքրող
հան ուց ումն երր : Աչխաա՛անք
ղրտ–
նելոլ
զէխաւոր
ղմուա րո
լթ
իւնր
կայանում էր
այն
բանի
մէք, որ ես չունէի ոչ մէկ վկայական
՛նախկին
հառայոլթեանց
, Լնչ որ չատ
կարելոր
էր Ֆրանս՛ա ց իներ ի Համար :
ԱՀա՛ մի առեւտրական
տուն., Լհիչէ , որ պէտք
ունի չորս հառայողի
: ինչո՞՛ւ ես չէի կարող
էԼնել
նբանցից
մ էկր : Օրական
\
6
ֆրանք : Այս փճա
բում՛ր ինձ կը գոՀացնէր։
Ակսայ մտահել բախտԼւ
,
ա շխատանքի եւ
16
ֆրանք վճ՛ա րում ի
մ ասին՛ , սա
կա
յն աւելի շտտ վճարում ի քան
աշխաաանքի
մ՛ասին : Ընգո ստ վեր եէէեէով
, քայէերս
ուղղեցի
գէսլի
Պ ոլէվառ Ա եւաստոպո
լ, ուր գան ւում էր
«Ռիշէ»
վաճառ՛ատունը
: ՃանապաբՀ
ի ե րկա
բու
թի
ւն ը ինձ չէբ վՀ ատե ցնում : ՝Բա յլում
էի աբագ,
սակա
յն Շաա
րլէ
ի
Հրապա բակի
վրտ
յ պա բտաւո ր–
ուահ
եղայ կանդ –առնել
, Հանգստանալ
:
Գլխէ
պտո
յտ
ունեցայ
, վերազ րեէով ա յն
յուղում
ի :
ԼհԼ՚շէ վաճառատան
սպա սա ս րաՀ ո ւմ
Հե րթով
երկրորգ
էի : իէնգունե էութիւնը
սկոում էր մամ
ը
Տին։
Հաճոյքով
նստայ
աթոռի
վյէայ, կէս մամ
սսլասելոլ
մամ անակ
ունէ ի : Այգ ինձ չէ ր քգա
յ–
նացնում
, այլ ուբախացնում
էր։
կամաց կամ՛աց սկսան գալ նոբ
թեկնահուներ՝
լրաւլիրնեբր
ձեոներին։
Զ՚՚րս
^"գմը
զննելով, ո–
մանք վարանոտ,
միւսներր
ին
^ւաէԼստ
՚աՀ
մօտե–
նում էին օրԼ՛ո րգ-քտ րտ ո ւղա բ ո ւՀ ո ւն՛ , Հերթի
թիւ
սաանա լու
Համ ար : Օր
Լ՛"
րգը
շա րմո
ւն եւ հեքհե
քուն
, մլատ չէր Լ՛ր մպիտների
մէք։
՚Րգանցքը
այնքան կարճ էր, կարհես թէ կարահ էր եբկրա–
դո ւնդիս
էիրայ ւէնացահ
վերքին
կտո
րից ; Րամա–
նելով
բոլոբ
Լ՛ն թիւերր,
նստաւ
սեղանի
առքեւ,
Հանեց
սլա յուսա կից իր ՚իոքբիկ
Հայելին
ու ա–
ոանց
ուշադրութիւն
դարձնելու
մեղ վրայ,
սկը–
սաւ
ո ւս ո ւմնա ս ի ր ե լ իր երեսր ա յնպիսի
մանրա–
մանութեամբ
որ կարհես
իրեն աենում էբ առաքին
անռամւ
Թարգլք.՛ Ա– Ի
Fonds A.R.A.M
