Ր1
^ը
[V1IՏԲ
Չսօւաւռ^ ^\ւտըիյա աէ^օբ§
է1^1^^7ՇՒ1
ք
011^6
6Ո
1925, ^.€.Տ. 376.286
>7. ք^Ա6 Օտաշտաշ - Բ/մ<1Տ (13)
ԱԽօ։
10131^0
Վեցամս. 1100 ֆ բ • , Տաբ. 2200. Արա– 3000 ֆ ր ՜
1
^^008^15-70 Գին 1 0 յ » բ • €.€.Բ. ք օ ա 167ծ–63
5 ւ ^ օ հ 6 24 յ ս ա 195ք
27րգ ՏԱՐԻ - 27 ձւա|6 «օ, 6491–՚1.որ շրջան թիւ– 1902
ՄԵՐ
Կիրակի 24 ՅՈԻՆԻՍ
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
իանի Աոէ ԽամաճԱհդ
ԵԱՆՐ ՎՏԱՆԳՆԵՐ ԿԸ
ՆԱԻյԱՏԵԱՈԻԻՆ
ԵԹկԵԼԲ
ՄԸ
ԶԳՏՆՈՒԻ
ՄԱՐՏԱԿՈԶ ՏԳԻՏՈՒԹԵԱՆ
Գաղտնիք
չմնաց
այլեւս.
Մ րեւան պաչաօ ֊
նապէս ճակատ
յաքղաքահ՝ է աքեւմտաՀայ
լե ֊
ղուին ղէմ, անարմէք,
սովորական
ղաւառարաք
.
րառ մր Հռչակե
լով
ղայն ;
Ոչ Հասարակ
լուր է եղածր, ոչ սք-լ անհաաա ֊
կան աեսակէա կամվերացական
մարղանք :
ինչպէս
րացատրեց եւ գեռ պիտի
լուսարանէ
մեր
իրաղեկ
աչիատակիցր,
ամրողք
ան^ու -
գարձր
աեղփ
կ՚ունենայ
. Հայաստանի
կուսակ.
ցական ԺԵ • Համագումարին
մէք, (րնղՀ՛
մողով
՚խ,
ա յս տարուան
ոկիղրր
Հ
Մի զարմանաք
ռր այսքան
ուչ կրՀասնին
ար–
ձագանգներր :
քիատիօ - Երեւան
մամանակին
Հաղորգած էր
կարգ մր տեղեկութիւններ
: Բայց,
մենք
ուզեց
ինք
ամրոզքական
, վաւերական
զեկուցումր
ունենալ
աչքի առքել,
կանխելու
Համ՛ար զանաղան
թ ի ՚ - ք ի ~
մացութիւններ
:
Եւ աՀաւասիկ
պաչտօնական
վէլա յութ իլեր
,
Համաձայն
Երեւանի
ռուսերէն
կսմւ11–նիսա
լրա -
դրին
(1951
Մարտ
23)։
Գեռ
լրիւ չեն ձեռքի տակ եղած
նիւթերր ,
րայց կր րաւեն
, պարղելու
Համար
քստմնելի
ող -
րերգոլթիլնր
:
Փակաղիծ
մր, այս առթիլ՛
^
«
Հա յաստանասէր՚կեր
»ր ել
գո յնզգո
յն
« պրոգրեսիվ»ներր
ղիտէ թն այս
ան ց ո ւղա
րձ ր ,
քանի որ մխչա կրպարծենան
իրենց
Հկուլտոլրա -
կան»
կապերով
Եթէ
գիտէին,
ինչո՛՛ւ
ծածկեցին
՚ ւ է կ
ագիտո ւթեան եւ անրարո յական ութե
ան այս
րմ -
րոսաացուցի
չ ելո յ թ բ
Տ
իրենց « Հայրենասիրական
» քիզերն ալ սար՛
սուռ
մ ր չղղտցթն
, կարղա
լռվ
Երեւանի
կեդր •
կոմիտէի
քարտուղարին
եւ վարչապետին
քիւրտ -
ալպանական
տեսութիւններն
ու վճիռներր
արեւ -
մտաՀայ
լեղուի
մասին :
« Աովետական
՝»ր կր կործանէ՛՛ր, եթէ Հրա -•
պարակաւ
յա յանէ ին իրենց կարդացածն
ու իմա–
ցածր,
վրդովում կամհաւանութիւն
յայտնելով
։
Եթէ
՚*չէնչ
իմ ացած կամ կարգացած
են., այն
ատեն
թնչ կարմեն
իրենց
^կո ւլա
ուր ական» կա -
պերն ու սնապարծութիւՖներր
է
Եթէ
Փարիղի
մէք ՀԱովետական
Հայաստան »
օրաթերթն ալ չեն ստանար , Պուքրէչի
մէք չար -
թէ չաբաթ
կ՝ամվ։ուիեն
անոր բովանղակութիւ
-
նբ է ինչպէս արտատպեր
էին
կեգր •
կոմիաէի
բնղՀ
. քարտուղարին՝
Արութինովի
ղեկուցման
կարղ մր մասերր
, նոյն
թխածոյ
չարաղրութեամբ
եւ ոլղղագրութեամբ
է
Տակաւին
մամ անակ պիտի
ունենանք Ր""*
էութեան
քննելու
Երեւանի
բացած
պայքարին
ծալ
քերբ : Ապացուցանելու
Հրէչային
գալր
,
մար -
տակոչ
թանձր
տգիտութեան
ել
Հատուածական
մոլեղնոլթեան
:
Ըսենք
, անցողակի
, թէ ինչ ռրկբ բանաձե -
է-են ու կր յա յտա րա րեն
ա
յսՕր
,
պա չտօնա պէ
ս ,
չատոնց կր գործաղրուէր
իրրեւ
ուղղափառ ու -
ղեղիծ
"
՚
՜դա -
Օրինակ,
Բ"Լ՚՚Ր անոնք որՀայ
ա
ւաստաւ
ցին
1946
41 ին , գրաղէտ
, բանաստեղծ
, խմ րա -
դիր,
ուսուցիչ,
լբաբեր
, րանասէր կամ դիտնա -
կան,
արեսելահայ բարբաււը կը ւյււրծածհ1|1՛
թու -
:
Նոյն յե
չարաղր ւթեամլ
նո
ւն
թակա
րար
գրո ւթեամր
՚
Պարղամիտնե ր կան
գլուխն
րլլալով
ալեՀեր
Արչակ
Զօպանեանբ,
որոնք կբ կարծեն թէ կառա
վարութիւնր
յանցանք
չունի,
այլ գրո՚լներր
իրե՛նք
են որ կբ կապկեն :
— « Ե թէ ա յբ գ ազթ ոզ, կամ ա ւ ե լի ճիշդ՝ հ ա յ –
թենադաբձ ռւրիշ գյսւղներ ա րե ւ ելահայե բ էնո վ շա–
րա դբա ծ են իրենց
գռ,րծերր , կաււավարակաւն
ստիպման տակ չ է որ այդ պ է ս վ աբուա ծ են, այլ
՛մղուած այ1ն՛ ենթաբկ ուողա կ ան, ճետեւողական ո–
դիէն զոր ա բ ե ւմտ ահայ զո ր ծ ի չ ն ե ր է ն հ ւ դբողնե -
րէն շատեր ց ո յ ց տ ոլա ծ հն ոուււահայ ղեկավաթ–
ւնհբու հ ա ն դ է պ » ։
(Այսօբ,
12Յւււնիս) :
ԱՀաւասիկ
Երեւանի
մաբաակռչբ,
իբրեւ պա
տասխան
բո լոր ^ւացոէ^ե րոէձ
,
^օրանքողներուՖ
եւ ուբացու^երոէձւ
\
Հնչած է աՀազանգր
, ի լուր ամենեցուն
։
նէեւաԱի գոե
&խկ
պայքադ
Նախ
չնորՀակալութիւն
մ՛եր ռուսագէտ աշ -
խատակցին՝ Պ–Ա՛ Խոնգկաբեանի
, ոբ յաքողած է
րուն
աղրիլրէն
քաղել վաւերական
աեղեկութիւն -
ներ
է^գվգե ցուցիչ
իբողութե
ան
մ ր մասին :
Այսօր բ. է քին մէք պիաի կարդաք
իր յօդ -
ուած աչարքին
Հիմ՚նական
ձ՚աեր,
ուր կր ներկայա
ցնէ
Հայաստանի
կսմ սլարտիա
յի (կոմ՛ կուս ) կեգր •
կոմիտէին
տեսութիւններր
եւրանաձեւր
արեւմ բ -
տաՀայ
լեղբւի
մասին :
Ո րպէսղփ
յետին
Համբակն ալլաւ
բմբռնէ.,
սարքուած
պայքարին
իմաստր,
ստո րեւ
արեւմ տա
Հա յե րէն ալ կրներկայացնենք
այգ
Հրաչափառ
խա յտառակութիւնր
•
Օրուան
Հերոսն է կեգր՛
կոմիտէին
քարտոլ -
*ղաբԼերէն
ոմն Զ ՚ Գ՛րիգորեան
, որ կր յայտա -
րաբէ ՚
— « Այն ինչ որ սխալ կ եբպո վ էսրեւմտահայ
լեզու կըկոչեէք, իրականին մէջ (հիմնական) կր
հանդիսանայ կ– Պոլսոյ
Հ ա յ ե ր ո ւ
« դիալե կ տ » ր
(դաւաոաբաբբառ) • որո վհե տ եւ հանրածանօթ է
որ արեւմտեան Հայաս տ անի (Վա1նի, Սասոււնի ,
Զ է յ թ ռ ւ ն ի , Աուշի, Ալաշկերտի ե ւ ուրիշ շրջաննե
րու
բն ա կ չ ո ւթիւնը ա յ դ լեզուով չ է ր խօսեր, այլ
դ արեր շաբոնակ ու|6էր իր սեփական հայ բարբա ռ
ները « :
... կարելի չ է ինքնուրոյն լեզու համարել Կ՛
Պոլսոյ Հ ա յ ե ր ո ւ « դիալե կ տ »ը , որո վհե տ եւ ան չի
լրացներ ինքնուրոյն լեզուի պահանջները։ Ան (ա–
ր ե ւմտ ահայե բ էնր)
չ ո յ ն ի ինքնուրոյն քերականա -
կան յօ րին ո ւ ա ծ ք , որ արմ՝ատապէս տարբեր րլլար
համաժոդէւվրդական լ ե ղ ո ւ է ն : Ինչ կր վերար1(րի
ինքնուրոյն րաոապաշարին, այս պ է ս կ ոչուա ծ ս լ –
րեււքտահայ լեզուն զուրկ է ատկէ: Ա՛նոր հիմնա–
1
|ան բաււապաշարը ոլւեւէ տարր երո ւթիււն՛
չունի
հա^քահայ կական։ բաոապաշարէն , ե թ է նկատի
չաոնենք ո բ չափէն ա ւ ե լի խաթարու ա ծ է
Հ ա յ ո ց
լեզուին խ ո րթ փ ոխ ա ռ ո ւթիւննե րո վ ՝ թ ո ւ ր ք ե ր է ն է ,
արաբերէնէ, ֆրանս երէնէ , իտալերէ1&է, յ ո ւ ն ա ր է
նէ եւ միւս լ եզո լն ե ր է ն , փոխւաւութիւննեբ, որոնք
կր խաթարե՛ն (ոուսերէն բ ա ոը՝ կ՚ազտոաեՑ՛) Հա
յ ո ց լեզուն ե ւ կ ը խանգարեն անոբ զա ր գ ա ցումը» :
Մնացե
ալ
մ ասերր
յաքո րդա բար , Հմ
ինիստր–
ների Աովետի
նտիսագաՀ»
(վարչապետ)
ԱաՀակ
կարապետեանի
նոյնքան
Հքաիսքախիչ»
տեսու -
թիլններով է
ԿԱՐԳԻՆԱԼ
ԱՎԱՋԱՆԵԱՆ
ուրբաթ
օր
ունկնգրու–
թեան
րնգոլնուեցալ
Հանրապե տութեան
նախա -
ղաՀին
կողմէ, իսկ երէկ՝ չարաթ,
ծաղկեվաւնք
մբ
դրաւ
Անծանօթ
Զինուորի
դամբարանին
վրայ ,
լնկերակցութեամբ
Հայ նախկին
քք
՚աղմիկներու
Ա՛իութեան ; Երեքչարթի
օր ճաչի
Հրաւիրուած է
արտաքին
նախարարին՝ Պ՛ Ռոպէ՚ւ
Շումանի
կող–՛
մէ
••
^ . ֊ ^
ԱՄԵՐԻԿԱՅԻ
ՋԱՑՆԸ—
Հայերէն եւ ազէրի
լեղուով
զեկուցումներ
պիտի տայ Յունիս
24էն
սկսեալ։
Վրացերէն
բամինր
սկսած է
Աայիս
26ին : Ամէն օր կարճ ալիքներու
վրայ
13, 16, 19,
25, 31, 49։
Մոսկ ուա
յի
մամ ով \
7.45
մ ինչեւ
18 ,
(մեր
մամով
15.45 ~ ֊ 16) :
ՀՈԻՆԳԱՐԻՈՅ
Հռվռւապետր,
Եողէֆ
Կրաց
արք. որ յաքորդած էր դատապարտեալ
կաբղինալ
Մինծէթթիի
, այս միքոցին կր գատուի
ուրիչ
8
ամբաստանեալներու
Հետ : Առաքին դատավարռւ
—
թեան
իսկ , Հովուա պետր Հխոստովանեցաւ»
թէ
յանցաւո
ր է , թէ կանոնաւոր
կապեր
կր պաՀէր.
Փէ չթա
յի ամ երիկեան եւ բրիաանական
գեսպա -
նատուներուն
Հեա
, թէ յանձն )^ռած էր լրտեսու
-
թիւններ
կատարել
, տապալե
րո.
Համ ար
բո
լչեւիկ
եան
կառավարութիւնր
, թէ սլելմիական եւ իտա^տ
լական գեսպանատռւներր
նամակներ կր վւոխանա–
կէին
իրեն եւ Վատիկանի
միքեւ
եւն՛։
Միւս
ամ
բաստանեալներն
ալ կարգով
Հկր իսոստովանին»
%
ՋՈՐԱ ՓՈԻյԱՆՈՐԳՆԵՐՈՒ
մոզովին
փակման
առթիլ
, րրիտանական
պաաուիրակր
Լոնտոն
մեկ–
նելէ առաք յայտարարեց
թէ ղուռր բաց կր մնայ,
թէ
խզմ՚ան պատասխանատուն
իք՛ Միութիւնն է ։
Պ՛ Կրոմիքօ
եւս, ոլք Աոսկռւ
պիտի վերաղառնայ
,
մեղքբ
միւսներուն
վբայ կբ ձգէ :
Վերքին
լուրերու
Համաձայն
,
իրանի
կառա^ -
վա՛րութիւնր կբ չարունակէ
վճռական
միքոցներ
ձեռք
առնել
, տիրարար
վարելու
Համ
՛ար
Ազատա
նի
նաւթաՀորերր
յ
Աոքի օր մէկ չաբաթ
միքոց
տուաւ
Անգլեւ
-
իրանեան
րնկերութեան
պա չտօնեանե
բուն
, որպէս
՛լի ՚լրաւորապէո
յայտնեն թէ տրամադթր
են աչ
խատելու
նորակաղմ
Ազդ Հ բնկերութեան
Համար։
Ագգա յնացման
առմամեայ
տնօրէն
խորՀ
ուրդն
ալ նամակ
մր ուղղեց
լուծեալ
բնկերութեան Ապա
աանի
անգլիացի
բնգՀ
՚ տնօրէ՚եին
, Պ–
Տրէյքի,
Հետեւեալ
բովանգա
կութեամբ
.
1–
կրՀաւանի՛^ ծառայել
իրանի
քարիւղի
ազգ.
բնկերութեան :
^•ԱյսուՀետեւ
կարելի չէ որեւէ Հրաման տալ,
առանց
ազգ . լնկերութեան
առմամեայ
տնօրէն
խորՀուրգին
ստորագրութեան
:
3.
Ջն քուած
են նաիսկին Անգլեւիրանեան
լնկե
րութեան
պաչտօնեանե
րռւն տրուած
բ"Լոբ
՛արձա–
է"՛ րգներր : կր պաՀանքուի
նաեւ չեվեալ
Համարիլ
պաչտօնեանե
րուա յլուր
փոխադրութեան
է,՛"Ր ~
գադրոլթիլններր
:
Վերքնադրի
Հանգամ անք
ունին տ յս
աղղարա–
րոլթիլններր,
բայց
Հեռաղիրներբ
1լբսեն թէ
Անղլեւիրանեան
լձէկերութեան
վարի^երր
տրա -
մաղիր
չեն Համակերպելու
յ
Անոնք որռչած
են անդիտանա լ պարսիկ վա -
բիժ՛երուն
Հրաման՚նիրրէ
Ա իւս
կռղմէ,
Հրամա -
րումներր
իրարու կրյաքորղեն : Ոչ
Անգլեւիրան
եան
լն կե ր ռ
լ
թ եան
տնօրէն
ր , ոչ ալ մ իլս պաչ -
տօնեաներր
կ՝ոլղեն
ծառայել
նոր լնկերութեան
•
մ անաւանղ
որ , իրանի
կառավա
րութ իէնր կր
սսլառնա
յ օրէնք
մ ր
Հրաաարակե
լ , ւի^եասարարու -
թեան
դէմ , ծանր
սլատիմներ
սաՀմանելաէ,
բան– ^
տարկոլթենէն
մինչել
ՄաՀավճիռ
։
Ընկերութիւնր
Հազորգած է կառավարու - .
թեան թէ Ապատանի
ղտարաններր
կրնան փակ - •
"լիլ
1
իբբեւ
Հետեւանք
անգլիացի
մ ասնագէտնե -
րոլ
խմ բական
Հրամ
արմ
ան : Արձակո
ւրւլնե ր ր
քբն–
քելոլ պտՀանքն, ալ մեծ տՀ աճո ւթիւն
պատճառած
է Անդլիսւցին
երուն
, վասն
զի աաքերբ
անտանե
լի
են այս եղանակին
, Ապատանի
մէք
յ
թէ
Հ
րանի րբիտանական
չլւ քանակնե
րուն
մ էք
• կարծեն թէչաա չանցած
բոլորովին
պիտի
գագրին
քարիւղի
ա րտագբռ
ւթիւնր եւ
զտում
րւ
Անղլիացի
պա
չտօն ե ան ե ր ր անկարելի
կր
գանեն
արտագրութեան
չար ունակս
ւմր
, նկատի
առնե լով
կաոավաբու
թեան
ղրած
պա
յմ ակներր ; Եւ
"Բ
՛՛՛ի ~
Հ ետեւ վտանգաւո
ր է անվարմ
ձեռքե
րոլ
յանձնե
լ
ղտարաններր
, անիսուսավւե
լի կբ
գառնա
յ
վւա-
կումր ;
՚
Անգլեւիրանեան
լնկերութեան
ներկբւյացու -
ցիչներր
Լոնտոն վերադաոնալով,
յայտարարեցին
թէ անկարելի է որեւէ բանակցութիւն
, կաաարե
լ
ւ՛րանի ներկա
յ վարիչներուն
Հետ ;
իրանի
կառավարութիւնր
ո րո չեց
Օտար
մ
աս–
նագէտներ
Հրաւիրել։
Աւելի քան
Հարիւր
Գերմա
նացիներ
արձանագրուած
են արգէն,
Համպոլրկի
մէք :
X
Բրիաանական
քարիւղատար
նաւ մր լ
կր
պատրաստուէր
Անգլիա
մեէ^իլ
Պարսից
ծոցէն,
երբ
իրանի
կառավարութիւնր
պաՀանքեց
թուղթ
մ ր ստո րաղրե
լ , յա յտարարե
լով թէ քարիւղր
գը՜
նած է իրանի
Ազդ.
ր1ւկե
րութենէն
եւ ոչթէ Անղլ–
եւիրանեանէն : Հրամանատարր
վճռապէս
մերմեց։
Ո ՚ ֊ ր ի չ նաւապետներ
աչ
նոյն
գիրքր
բ ՚ ՚ ն ե ց ի ն :
^
Յաձնւաբարռւեցալ
Ապատանի
անգլիացի
լնտանիքնե
բուն՝
Համ աիսմ րուի
լ , ա սլաՀ ո վո ւթ ե
ան
Համար,
որսլէսղի
կարելի
րԱայ
անմ իքասլէս
այ -
լուր փո խաղրե
լ ։
Գեռ
յուսացալներ
կանթէ Իրան պիտի վախէ
իր րնթացքր
: Այլապէս
երկու
Հալանականութիւն
ներ կր տեսնուին
,
1՜
Պարսլում
28(X)
անգլիացի
պաչտօնեաներուն
, կամ զինեալ
մ իքամ տութիւն :
՝)Հ Իրանի վարչապետր ետ ղրկեց
թէՀրանի
բբիտանական
դեսպանին
մէկ նւամակր,
որով կ՝աղ–
գարարէր թէ ծանր
Հետեւանւքներ
պիտի
ծագին,
եթէ
կառավարութիւնբ
չփսխէ իբ
Բ^թ՚^ՑՔԲ ՚
Տոքթ.
Մ ոսատեղի տեսակէտով,
գեսպանատունր
իրաւունք
չունի
խաոնուելու
այս գործին :
(էուրերոլ շարունակութիւնր կ աբդ այ Գ– է յ )
Մ . ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈԻ
նաիսաղաՀր
մասնաւոր
խորՀրղակցութիւն
մբ կատարեց
երեք սպայա -
կոյտներոլ
պետերուն
Հեա,
քննելով
չարք մր մի
քաղգային
խնգիրներ,
Բոբէայէն
մինչեւ
Իրան :
ՀԱՑ ՏՎԵԿ մր, ժաքԶո՚^լ-^եան;
13
տարե -
կան,
խեղղուեցալ
Լուառ
ղետին
մէք, Սէնթ է-
թիէն
, իր երկու
ֆրանսացի
բնկեբներուն
Հետ :
Երեքր
միասին կբ փորձէին
կղղեակ
մր
Հասնիլ^
երբ
Հոսանքէն
քչռւեցան
։
Fonds A.R.A.M
