ԳաղոՆթհ
գաղոդ
Հ.8Գ՛
ԵՐԻՏ. ՄԻՈՒԹԵԱՆ՝ ՕՐԸ ԳԱՀԻՐԷԻ
ՄԷՋ
Հ • 8 •
Գ • Երիսւ • Միոլթեսւն
օրը Հանղիսա -
լորաոչէս
ւոօՆուած է ԳԼվաեմբեր
\\ ի՛ե ,
ԳաՀիրէի
ամերի1լեա՝ն
Համալսարանի
մեհ֊ սրաՀին
մէք։
Միութիէնր
ունի
12
տարուան
բեզուն
գոբծու–
նէսւթիւն
մր։
Օրուա՛ն
՛նախագաՀը
, ընկեր Գ • Լաղեան
, սլար–
զելոէի երիտասարգոլթեան
դերը, բացատրահ՜
է
թէ ՀՀայկական
վերաՆնունգը
արգիւնք էր երի -
տասարգական
չարմման : Արեւմ տաՀա յե բու
Աղգ՛
ԱաՀմանագբոլթեան
վարիչԿւերր
Ֆրանսա
յէն
ւէե -
րագարձահ–
ուսանողներ
էին, կովկասի
մէք, Հ–
Տ– Գ՛ Հիմնագիրներր
նոյնպէս
Համալսարանր
նոր
աւ արտած՜ ուսանողներ
էին : Մ իք՛" յէ է • Ն՛" 1պ"՚նտ–
եան
|862/՚յ՛
«Ե րկրաղո
րհութիւեր
որպէս
"՚՚ղէղ
ճ՚սնապարՀ»
ղրքին
յառաքաբանին
մէք խոոքր ե -
րիտասարղոլթեան
"՚–ղղել"՚ի
«Իմ քաղցր
եղ -
բարք» ի մէք այլոց կր գրէ՛ «Թէ ձեղանից
կախում
ւււ,նի աղղ ին ապագան եւ ձեր վրո՚յ է միտկ
յոյսր՛՛
Ջեր
սակաւաթիւ
լինելը
պէտքերու
շատութեան
Հետ, թ"ղչ՚իՀատեցնէ
^եղ։ Այն մարգր որ զդում
է իւր անձր ^^ենգանի , պիտի
յարի
ձեղ , որովՀե -
տեւ
կեանքի
Հոսանքր
մ իա յն
մ ի րնթացք
ունի
ղէպի
յաոաք։
Տաոա՚՚ք–՛–
այնտեղ
միայն
կարող
ենք
Հանղիպիլ
մեր աղգի կենսանորոգ եւ ոբոտրն–
ղոսա
յարութեան
• • •» : Այմմ
90
աարի ետք գի -
տենք թէ Միքայէք
Նալ՚ղանղեանի
ակնարկահ֊
Հայ
երիտասարգութեւնր
իր աղգին
Համար
իսկապէս
աուաՀովեց
«կենսանորոգ
եւ որոարնգոստ
յարու
թիւն»
որուն
շնորՀիւ
ստրկութեան
շղթաները
նստիլ կր փորձէ այս /^գաղտնիքին»
վրայ : Ար -
գի՛ ՚-նք , ինչ որ տեղի պիտի
ունենա
յ այմմ :
՚Բննիչ
յանձնաիսումբ
, որոչ կախակայումներ
եւն.
եւն՛։
Ե լ այս ամ էնը , Տիար էՍանղատեան
,
յանուն
քաղաքացիական
պա
ր կե չտ ո ւթ ե ան , որ մ ոո֊ցոլած–
է, յանուն
Հանրային
գործունէոլթեան
նուիրակա
նութեան, որ անտես
եղահ՜ է, ի վերքոյ
որպէսղի
կարելի
րլլայ
մեՆ ճիգ մր փորձել
Մայր
Աթոռր
պարտաւորեալի
կացութենէն
փրկելու եւ Փարիղի
կամ
Հիւսիսային
Եւրոպայի
թեմի ճակաէն.
Մայր
Աթոռին
իր պատգամ
աւո րներուն
ճանապարՀա -
ծախսը
վճարել տուած
Րէէ՛"է"՛–
՚^՚՚՚՜ՐՐ
սրրելոլ Հա–
մ ար :
Ըսէք , խնգրեմ
, Տիար
քւ)անղատեան
, իմ այս
երկրորգ
ձեռնարկովս
կը թերանա՞մ
արգեօք իմ
Հաւատարմ
ութեանս
մ էք
Հանդէպ
եկեղեցւո
յ ,
Մայր
Աթոռին
, էքմ իածնի
, ելմեր աղդրնտիր կա
թողիկոսին,
պաՀպանելու
Համար
Հայ աղգին եւ
Հայ
եկեղեցիին
մ իա սնա կանո ւթ իւն ր :
Եթէ կր թերան՚սմ
, լուսարանեցէք
ղիս , եւ
անմիքապէս
պիաի
քա շեմ
իմ թեկնածութիւնս
Հ Ը՜
րապարակաւ։
Հակառակ
պարագային
, վստաՀ
եմ ,
որ դուք ալ քաղաքացիական
քա քո ւթ ի ւն ր
պիտի
ունենաք
րնգունելոլ
ծրագրիս այս երկրորգ
յօդ–
"ւածր եւղօրավիգ
գառնա
լու
ինծի :
Խորին յ ա բ գ ա նքն ե ր ո վ—կ . ԽՈԻՊԻԿԵԱՈյ
փէրեց եւ տիրացաւ
իր աղատ ու անկախ
Հայրե -
նիքին։
Այսօրուան
Հայ երիտասարդութեան
մասին
կարծ իքներր կը տարրերին
, ոմ անք կր կա
րծ
են թէ
գադրաԼ– է աղդա
յին Հաւաքականո
լթ ե ան
պիտանի
աարր
րւլալէ : Ախալ է : Գաղտնիք չէ որ
առանց
արտասաՀմ՛
անի
օգնութեան
Հա յաստանի
նոր սե–
րունգր
ինքնա րե րաբար
ստեղծեց
Գա ^ա
կցական
Երիտ. Ա՝իութիւններ : Հայրենիքի
Հալն ու քուրր ,
աւան
գոլ
թիլններր
աւե լի խո րասլէ ս կր ասլա ւո
րեն
քան Ա ոսկուայի
՜է^\^^\(մւե
ր ը։ իսկ արաասաՀմա–
նի մէք Հայ երիտասարդութիւնը
մեր չուրքն
է,
կրնանք
Հետեւիլ
անոնց
քայլերուն։
Աղդային ի–
տէալներր
անցեալին
երէցներու մօտ եթէ
երաղ
էր
1
մեր ե ր իտասա րգութեան
մէք ղարձած է ան —
քակտելի
Համողում : Առանց
անոնց
մասնակցոլ -
թեան մեր նե րկա
յի ազգա
յի՛ն ,
կուսակցական
,
մչակութային
կեանքր չատ տմգոյն
պիտի դառ -
նար : Ս ենք ե րէցնե
րս
սլիտի փափաքէ
ինք որ մեր
ե ր իտասարգնե
րու
չարքերէն
դուրս գա յին
մ տա -
ւո րտ կաննե ր , ուսուցի
չներ , Հանրա
յին
դո րծի
չ -
ներ : Այս կէտր
նաեւ
ծնողներ^քլ պարտա կանո
ւ -
թիէնն է : Յաճախ
ծնողքն է որիր զաւակը
կը
դարձնէ
նիւթապաչա
, ղա յն Հեռու
պաՀելով ազ -
ղային
պարտականսլթիւններէ
: Աչակոլթային
,
մարզական
, միոլթիւններու
, ինչպէս եւ կուսակ–
ցութեան
մէք ե ր իտասա րգո
լթ իւնր պէաք է դառ -
նայ
աւելի
գործօն
տարր : Անոնք
կր
գիտակցին
որ
կազմ ակե րպուե
լով
Հ. 3՛
Գա
չնակցութեան
՛ի՛սո աւո
ր դրօչին տակ , կոչումն
ունին
պատրաս–
աուելոլ
գալիք
օրերուն ելպատա
ս խանատո
ւու -
. թ ի՛ններ
ստանձնելու
քաղաքական
ու յեղափո -
խական
կեանքին
մէք» :
Ընկեր Լեւոն Յովհաննէսեսւն
պատկե րա ցնե
լււ
Համար
Հայ ե ր իտա սա րգո
ւթե ան գերր
՛Լեր քին Հա
րիւրամեակին
, յետագա
րձ
ակնա րկով մը
Աոյ՚յ տուած է թէ ինչպէս
Հայ
երիտասարդութիւ
նը իր դրոշմը
թողած է մ շակութա
յին ձեռնարկ -
ներէն
մ ինչեւ
աղա տագր ական
պա յքարը
: Եւ ի
՚էերքոյ
Հայ իրականութեան
մէք անՀրաժեչտ Հա–
սարուեցաւ
ունենալ
մեր աղդային
քազաքական
ձղտոսէներր
ձեւաւորող
ուժ մր : Անցեալ
զարու
ամէ՛նէն
նչանակալից
թուականը
եղաւ
1890, Հ *
3 • Գա
շ՚շ. ակց
ութ եան
Հ իմնագրռլթեան
թուականր
է
Երր
1 895/Տ՛
քհուսիոյ
ցարին
ՀրաՀանգով
փակոլե~.
ցան կովէլասի
Հայ գպրոցներր.
Հայր
լռեց , որով–
Հետեւ չէրթրծուած
տակաւին
յեղափոխութեան
աւազանին
մէք. Հարկ
եղած
չափով։
Այլ
եղաւ
պաակերր
1903^5(,
երր Նիկոլա
ցարին
ՀրաՀան -
զով
պիտի գրաւուէին
եկեղեցական
կալուածնհրր,
վւակելոլ. Համար
Հայկ. գպրոցներր,
որոնք կը
ււլաՀուէին այդ կալուածներուն
եկամուտներով։
Համայն
կ ո վկա
ս աՀ ա յո ւթ իլն ը ծառացաւ
իր իրա -
ւունքը
պաչասլանելու
: Այս գիմաղրութես՚ն
առքեւ
ռու՚ւ
կառավարութիւնը
Հարկագրռւեցաւ
ետ առ–
նել
իր ՀրաՀանդր։
Նչանակալից
դեր խազաց
՛՜՛այ
ե ր իտ աւ։ա րգո
լթ իւնր : Հայ ե ր իտասա րգո
ւ^թ իւն
ը
պէտք է իր ձեռքին
մէք կեգրոնացնէ
մեր
ազգային
ւզայքարի
գրօչրէ
Երիտասարդներ
, եղէ՛ք
«նւ՚ւիւր–
եսւլ»ներր
մեր գա րաւո
ր
ի րաւո ւՍքնե րուձ ,
գիտցէք
քալել անվՀատ
, ի սէր Հայրենիքին
եւ յանուն
ձեր
սիրելի
ժողովուրդին
ծ :
Հանդէս
ր ունէ ր նաեւ
դեզա րուե ստական ճոխ
րաժին
մ ր , մ ասնակցութեամր
երիտասարգ
ոլ -
ժերռլ ,
ք՚ԷԱԱՊԻ
ՈՒՍՈԻՄՆԱԱԻՐԱՑ
ՄԻՈՒԹԵԱՆ քա–
ոասնամեակը
տօնուած է Գեկտ.
18/^,
նախագա–
Հու թեամ ր Հիմնադիր
Տոքթ՛
Աւետիս
Ինճէճիկեա–
նի :
1910/5/
Ուսումնասիրացը
Հիմնուած է տասր
՚ոնգամներռվ
, որոնց
թի՚՚ը
չուտով
րարձրացած է
100/ :
Նոյն ել յտքորդ
տարիներու
րնթացքին կր
կազմուին
մ ասնաճ իւղեր
Ամերիկայի
մէք եւ Հա
ւաքուած
1200
ոսկիով կր ղնուի
աղարւսկ մր։
\92\ին
րնկերոլթիլնր
կր վերակազմուի
ել \924ին
ղ՚՚/րո^Ր կրրացուի :
1924Հ5՛ /
վեր
նախակրթարա–
նէն
3—4
տարուան
կրթութիւն
կր սաանան
մօտ աշակերտներ : \92&ին կր սկսի
չէնքին
չինու–
թիւնր որ կ՝աւարտի
1500
ոսկիի ծախքով :
1950/*՛
Պէյրու թի մասնաճիլզր
րացաւ
՚չիչերային
գպրոց
մր Ժողովբգային
Տան մէք :
փառանսնաւմետկին
առթիւ
բանախօսած է լ^կեր
կ. Աասունի
, որ ընդ
գծեց
«Ուսումնասիրաց»ի
կարեւորութիւնը
Բէ -
սապի
նման Հեռաւոր
–.յւքանի մը Համար։
Փակման
իսոսքր ըրած է Հիմնադիրներէն
Յուսիկ
քաՀանա
յ :
ՊՐԱԶԻԼՒՈ8
խորՀրդարանին
անդամ
րնտրր–
ւած է Ուպիրախարա
՝Բ էօթէնէճեան՝
ո րգին
մեծա֊
Հարուստ
Վահրամ
•Բէօթէնէճեանի
: Նորրնաիր ե–
րեսվախանր, որ
25
տարեկան է, աւարտած է Ս ան
Փաւլո
յ ի իրաւաբանական
Համ ալսարան
ր ու կր
վայելէ մեծ ժողովրդականութիւն
: Թեկնածուն էբ
Պրազիլիւոյ
րնկերվարական
կուսակցութեան
:
Առաքին
Հայ երիտասարղն
է որ կը գրաւէ պա -
տասխանատոլ
պաչտօն
մր Պրազիլիոյ
երեսփ՛
ժո
ղովին
մէք։
Հայրր
արդէն
ծանօթ է իր
բաբեզ.ոբ–
ծոլթիւննեբով։
Զանազան
առիթներով
բերած է
օժանղ ակութ
իւնր
ՀՕՄ ին :
ՐԱՖՖԻ ՊԵՏՐՈԱԵԱՆ
որ ԹէՀրան կր գտնուի \
մեծ
յաքողռւթիւն
ղտած է իր նուադաՀանգէս
- յ
ներով : «Ալիք»ի
ե բաժ չտազէտ ա չխատակից
բ , Ո՛ ՚ \
Գրիգորեան կր գրէ թէ երիտասարգ
դա^ակաՀա–
րր
սքանչելի
թ է ք նիք
ունի , խոր ե բաժ
չտականոլ^
իմիւն , լ^տիր
կատարռւմ
, արուեստագէտի
վայել
նուրբ ել ազնուական
րմ բռնում : Րաֆֆիին
Հա -
մ աչիսս՚րՀա
յին առում ով երիտասարդ
գաչ^ւակա -
Հա րնե
բու
սե րունդին
տմ էնէն
փա
յլուն
ներկա
յա -
ցուցիչներէն
մէկն է ։կ՝իմանանք թէ առաքին
նուա–
դաՀանգէսին
ներկայ
եղած է ՇաՀն
ՇաՀը :
Հ •
ԱԱՀԱԿ Վ • ԿՈԳԵԱՆ
, Ամերիկայի
Հայ կա
ս
թողիկէ
Հասարակութեան
առաքնորգր
,
Պէյրս՚-^է
Պատրիարքական
Թեմին
րնգՀ ՚ փոխանորգ նչա -
նակոլած է կարաինա
լ Ագաճանեանի
կոգմ է : Այս
առթիլ
ե պիսկո
սլո ս ական աստիճան ստացած է :
ԱՄԵՐԻԿԱՑԻ
ԳՐԱԳԷՏ
Աինքլէք
Լուիս , Հրռ–
չակաւոր
«Պէպիթ՜^ի
Հեզինակր
, մեռաւ
Հռոմ ի մէկ
բո լմարանին
մ էք , սրտի տազնապի
մ ը
Հետեւան
քով : Ծնած էր
1885/Տ՛
եւՀամաչխարՀային
Համ -
բաւ
կ ր վա քելէբ
իբրեւ իրապաչտ
վիպագիր :
ԻՏԱԼԻՈ8
էէարչապետր եւ արտաքին
նախա -
րարր
մ օտերս
տեսակցութիւն
մ ր պիտի
ունենան
Պ՛ Պ՛ Փլեվէնի եւ Շումանի Հետ, Մ
իքերկրականի
ափերուն
վրայ :
իտալիա
խոստացած
է
12
զօ -
րաբաժին
պատրաստել
մինչեւ մէկ տարի :
ՉԵւյՈԱԼՈՎԱք՚ԻՈՅ
Հռոմէական
կղերէն
երկու
ե պի ս կո պո սն ե բ եւ յո յն կա
թո
լիկ
Համ ա յնքին ե -
պիսկոպոսր
գատի
քաչուեցան
, իբրեւ դաւաճան
եւ
լրտես : Գատարանր
լեցուած էր Հողագործներով
,
բւսնուռբներուԼ
եւ քաՀանանեբով
: ԸնգՀ • գատա–
խազր
«ժողովուրդի
թշնամիներ»
Հռչակեց
երեք
ամբաստանեա^եբլւ,
(71, 65
եւ
63
աարեկան) : ^
€ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(43)
Լ Ր Տ ե Ս Կ Ի Կ ե Ր Ո ն Ա ն Գ Ա Ր Ա Յ Ի ւ ք է ձ
(Գրեց՛ գերման դեսպանատան կցորդ ՄՈՅԶԻՇ^
4^9– -
ՌԻՊԷՆԹՐՕՓ ԿԸ ԿԱՍԿԱԾԻ
Երկու օր վերք , երբ պանգոկ
վերագարձայ
,
Հրաման
մր գտայ։
Պարտաւոր էիանմ իքապէս
եր—
թալ
գեսսլանական
իսոբՀրղական
Լիզուսիւ մօտ :
Այնտեղ
Հասնե լով
, իմ ացա
յ որա րտաքին նախա -
բարր
կ՛ուղէ
խօսիլ
ինծի Հետ : ճամբռւ
րնթաց -
քին , Լիզոլս
խբաաներ
տուաւ
ինծի :
Ունե լիով
բռնուհ
լիք բան չէ Ռիպէնթրոփը
,
րոուլ
ինծի : Բա լթէնպրո
ւննէ րն է որ ղա յբացոլ -
ցած է զա լն այսսլէ ս : Բննեց
կիկերոնի
փասաա–
թուզթերր,
բայց կը չարունակէր
խորՀիլ
թէ
անգլիական
ծուղակ
մ լ ^ է այս Բ"Է՚՝ՐՐ՝՛
Թերեւս
պատճառր ա յն է որ անՀաւատա
լի կասկածամ
ր -
տոլթիւն
մր եկած է վյւան եւ իր չրքապատն է որ
կր տուժէ : Ամէն պարադա
յի մէք, զգուշացէք որ -
քան կարելի է Հակաճառել
իրեն։ Նախարարր տա
կաւին ոխ կր պաՀԷ
ձեզի դէմ Ափէլմանի
խնգրին
՛ղա տօ, առա
լ :
Պատերաղմ
ի րնթացքին
, փորձեր էի յաբաբե–
լ՛ութեան
մ էք դնել
գերմ ան դիւ անագէ տ
մ ր եւ
կարտինալ
Ավւէլմանր,
Նիւ Եորքի
առաքնորգը
Հեոոլ
ինձմ է դաւաճանելու
ղ աղավւարր
, քա–
նացեր էի միայն սա աՀաւոր
սլ՚ոաեբազմին
՚Լեբք
մը գտնել :
կանխաՀասօրէն
տեղեկացաւ
Ռիպէնթրոփ այգ
խնգրին եւ պաշտօն
տուաւ
Ֆօն
Փ՚սփէնին գԼ՚"
լուալու
, մ ինչեւ իսկ պատերաղմական
ատեանի
սպաււնալիք
լզելով
ինծի :
Ռիպէնթրոփ
կատարելապէս
կը յիչէր
ուրեմն
իմ գո յութիւնս : Եթէ փափաքէ
ր Բա լթէն պրո
ւննէ–
րի
՚լէմ ունեցած
իր ղայրոյթէն
բաժին
Հանել
ին -
ծ
ի , պարտաւոր
պիտի
Ըէէայի
Հանգոլրժելռլ
կարգ
մր անՀաճոյ
բաներու :
Լիդուսի
խրատներն ու իմ ալ յիչատակներս կբ
֊. ամ ապատաս խանէ ին ուրեմն
իրարու :
ԱՀ , րսաւ ան , ՛Լեր քին խրաա
մրն ալ , չրէ՜
լա յ որ արտասանէք
ՖօնՓափէնի
անունր
,
բացի
ա յն սլար ագա
յէն երբ Հարցում
ոլզզոլի
ձեղի : Ռի–~
սլէնթրոփ
անո ր պատկե
րն իսկ չի կրնար
տեսնել
,
Կ ր բարկանա
յ երբանունր
աբաասանոլի
,
բացի
եթէ
ժ խտական
խօսք
մ ը կանխէ
զա
յն :
« Պերլինի այսմեծ քուրմերը
որքան չատ
մ
ը–
տաՀոգռւթիւն
ունին,
խորՀեցայ ես ինծի
շուտով
մեկնիմ եւ դառնամ Անգա րա » :
Լիդուսի Հետ միասին
մուտք
դործեցի
նախա
րարին առանձնասենեակր
: իբրեւ
նաԼսկին
դասրն–
կեր , ա յս Լիգուսր
նախարարին
վստաՀ
ութեան
կ՝արժանանար
աաենր անգամ
մը :
Երբ
ներս մտայ
Ռի՚՚լէնթրոփ
ոտքի
ելաւ եւ
տեսայ որ կանխաՀասօրէն
ծե րացած
մարդ
մ լ^ւ է :
Բայլ
մր չառաւ,
թեւեբր
խաչաձեւեց
կուրծքին
վրայ եւ նայեցաւ
ինծի
յամտռօրէն : կր
գտնուէի
ներկայութեանը
այն մարդուն որիր ձեռքին
մէք
ունէր
Գերմանիոյ
արտաքին
քաղաքականութիւնը
եւ կ՝ ըսո՚֊ի թէ Հետեւեալը
յա յտա րարած էր ին^^
իրեն Համար. « Պատմ ութեան
մէք պիտի
մտնեմ
Լ՚Բրեւ գեր Բիղմարք
մը՛»։
խզելք
Համ
լ
գժնդւ
Լիգուս
խօսե։
լռոլթիւնր
յ
Ռիպէնթրոփ
նետեց
դիմակր
զոր շինած էր եւ
իբ գէմքր
առաւ
մարդկային
նկա րագի
ր մը : Տե -
գաւս րուե ցանք
կլո
ր սեղանին
չ ո ՚ ֊ ր ք , ուր փռուած
էին
կիկերոնի փաստա
թուղթեր
ը : -
Ռիպէնթրոփ
առաւ
քանի
մը Հատ եւ
բռնեց
զանոնք
թղթախաղ
խաղալու
ձեւով :
Գո՞ւք էք , որյարաբերոլթեան
մէք էք կի -
կերոնին Հետ : Ի՞նչ տեսակ
մարդ
մրն է այդ ։
Բիչ
մ ր անկապ
կե րպով կատա րեցի
աեզեկա–
գրութիւնս
, բայց
քանալռվ
կենսականը
ըսել ։
Ռիպէնթրոփ
ընդՀատեց
ղիս ՝•
Կ՝Ը"էք
թ/է դրամ
կ՛ուզէ, այդ դիտեմ ար -
դէն
, րայց
կ՚ռւզեմ
գիտնալ թէ վաւերակա՛՛ն
են
փաստաթուղթերր
: Ի՞նչ
կրնաք
րսել
ինծի
ա
յգ
մասին :
^էէ^է
աւելի, քան ինչ որ տեղեկագրած
եմ
ձեզի
Հեռագիրներով,
Պարոն նախարար :
Պերլինի
մէք
միայն
կարելի է ճչգել
փաս տաթո
ւզթե
բու
վալերականութիւնր
, եթէ անչուչտ
կարելի բան
մրն է այդ։
իմ անձնական
կարծիքս
այն է որ՛.,
Փաստեր
կ՚ոլզեմ
, պարռն
ԿՅ"ՐՂ ՝ ձեր
անձնական
կարծիքր
չի կրնար
երբեք
իմ
խիսա
իրաւացի
կասկածներս
փարատել : Ի՛՛նչ է
Եէնքէի
կարծիքը :
Fonds A.R.A.M
