զաչացումներուն
, բամբասանքէն
եւ
հայհոյանքին։
Թոլբքիոյ
մէչ պԼաական
իշիանութիւ.նշ
ոչ
մէկուն,
ոչ մէկ կուսակցութեան
սե փա կանո
ւթ իլ–
նըն
է, անոբ անձնական
ագարակն
է;
Բուն
իբա–
ւաաէրր
ազգն է ել ան է որ կը վճռէ
ամէն
բան
Օրուան կաււավա
բութ իւնր բեռնաւորուած
է ծանր
պաաասխանաաուութ
իւննեբով։
Ազգովին
օգնենք
իրեն, որպէս
գվ,
Աէլէլի
Լալ
նայինք
1951/
ամպա–
մած
հորիգոնին»:
« Աօն Փօսթա»ձ\ւ
մէ ջ Սէլիմ Րակըպ կը գրէ.
Գժբաիսաաբար
հորիզոնը
հեռու
է վարգա–
Դ՚՚յն
Ըւյաչէ : կացութիւնր
չ ի բագգաաոլիր
նոյն
իսկ
1949^
տագնապին
հետ։ Իրատես
րԱս՚նք
,
ո
բ–
պէսզի
յուսագրոլինք
եւ չէզոքացնենք
չարիքր
:
«ճումհուրիյէթ^.^
մէջ Ա՚աղհար փունյյ
կը
ի ո րհր դ ա ծ է
Վրգ"՚Ս՚չ
աարիէ մը ելանք եւ հիմա կր մտ
նենք անծանօթ
, մութ
ել աագէւապալի
աարիէ մը
ներս : Տնտեսական
տագնապր
ծանրակշիռ
է քա -
զաքականին
չափ,
ամենուրեք
նախանիւթի
անձ -
կութիւն
կր տիրէ ։կը թելակոխենքա
յստարե
շրքա–
՛՛Հ
՛է
ՎրԳ՚՚՚Լւ՚չ
հաւանականութիւններով
: Եթէ Ա -
րեւե/քն
ու Արեւմռւտքր
համաձայնին
իսկ եւ թո
՛ք ՚" ն սպառազինում
ր
, գարձեալ
պիտի
կազմա
-
լուծուի
աշխարհի
տնտեսռւթիւնր
, եւ \929ի ան -
տեսական
տագնապէն
չաա
աւելի
եզերական
բաբ–
դութիւններ
պիտի
ծնին։
Բայց
երանի թէ
այգսլի
սի
համաձայնութիւն
մր կնքուէր
, եւ մենք խոր -
հէինք
միայն տնտեսական
նեղոլթ
իւննե
ր ր : Մ արգ
կու
թիւնր
փրկուած
կ՝ Ըէէար ամբողքական
կործա
նում
էն եւ մահ էն եւ իր խաղաղութեան
եւ վերա–
շինո ւթեան
մ իքոցներ
ի սսլւսս
գ^ւելոլի
Կր
յ
՚^՚լք
՚
զէր
^ " ՚ Ր ^ ^ ՚ ւ
օրուան տնտեսական
կնճիռներր
:
Ապիտին Տ ա վ էր եւս կը գ րէ •
1951^՛
վճռական
որոշումի
մր տարին
պիտի
րլլայ։
Երբ կր թեւակոխենք
նոր տարին
, կր տես
նենք թէ նմարր խաղաղութենէ
աւելի
պատեբագ–
մի կր հակի։
Ամերիկա
եւ արեւմտեան
եւրոպա
-
կան պետու թիւններ
սկսան
աենգագին
պատրաս
տուիլ,
կարմիր
յարձակողականի
մր գէմ :
կ^ուզեն
զինել
արեւմ տեան
Գերմ անիան
ել ճավւոնբ
:
Հյատ Հաւանական
է որ քիուսիա
յարձակումի
անցնի առանց
սսլասելոլ
ոբ Ամերիկայի
եւ արեւ–
մ տեան պետութիւննե
բու
ա յս պատրաստութիւն
-
ներր
լրանան : Հակառակ
պարագային
,
քիուսիա
մամ անակ
շահ
իլ պիտի
ուզէ եւ ինքզինքր
յագթե–
լու
չափ
զօրաւոր
պիտի
չզգայ,եւ
գեմոկրատ
Սա–
կատբ պիէոի ցցէ կարմիր
Զինասաանի
գէմ
:
Ա՛էկ խօսքով
, անցնոզ
տարին
շատ
գէշ մա -
ոանգ մր թողոլզ
նոր տարիին , եւ
ծանրակշիռ
տագնապ
մր եւ երրորգ
աշխարՀամարտի
մր վբ -
ու անղ ր կա
լ մեր ա չքե
բուն
առքեւ
:
Բոլոր գեմոկրատ
ազզ.եբուն
նման
, մենք
ալ
պէտք է չավւաղանց
արթունւ
գտնուինք
այս վտան
գին
գիմաց , ղգուչաւհբ
ՐԱանք
եւ ամէն
միքոց
ձեռք առնենք
:
1951^
մեր նչանա բանր պէտք է րլյայ
«արթուն
եւ պատրաստ
գտնուիլ
եւ ամրապնղել
աղղային
միարանութիւնը
» ;
ԱՏԱ8ԱՆԲ
ՃՐԱԳ,
գիրք Բ֊–
ԳրեՅ՝ Ա– Ա–
Պետիկեան։
Նիւ
Եորք,
1948։
(Կրօնական
խորՀրղածութիւն
-
նեբ
եւ քարողներ)։
Հասցէ
^ՈՈ6Ո13Ո
ԸV
^Ո
§^1^-
շտ1Շհսքօհ, 152 Ըտտէ 34էհ Տէ. ^V^VV Vօ^է, Իյ.V. (ՍՏ^) =
Գ ա ղ ո դ հ
գ ա ղ ո ւ թ
Հ– Զ– Գ– եՕԱՄԵԱԿԸ
ՀԱԼԷՊԻ
ՄԷՋ
Հ • 8 • Գ • վաթսունամեակը
հանգիսաւորապէս
տօնուած
է նաեւ
Հալէպի
մէք, Գեկտ. 24ին , Ֆե–
ր ւ՛ա
լի րնգարձակ
սրահր
, անհամ ար
բաղմ
ու
-
թեամբ։
Ներկայ
եղած
են Ա՝խիթարեան
վարմա
-
րանի տեսուչՀ
. Վահան
ՏովՀաննէսեան
ե բազմ ա—
թի՛
ծանօթ
անձնաւո
րո ւթիւններ
: Օրուան
նախա–
՚լահր , լնկեր
Տ– Գասապեան
իր բացման
ճառին
մէչ
՜ըսած է թէ Հ. 8– Գաչնակցոլիւնբ
վերքին
6 0
աա րուաէ մէչ
գլ
պ.
՛պւ
՚ բ թ ո ւ ն
աչ
քր մեր մոզռվոլրգին
: Բանախօսած
է րնկեր
Մու–
^
շեղ
ճէնտէրէճեան
(
բանասաեոծ
Մ–
Իշիան)
,
՚^Ի՛^ միացաւ
խումբ
մր
ՀանդէսԱ
ոլնեքած
է նաեւ
գեղարուեստական
ճոխ
րամին
մը :
ՏԻյՐՈՒՆԻ
•
֊ Մուչեղ
Աբիեան
մեռած
է
ԹէՀ–
բանի մէք Նոյեմբեր
1ին : ^նած
էր ՚Լերին
Ագոլ
-
լիս : Նախնական
ուսում
ր ստացած
էր
քաղաքի
ծխական
գպրոցին
մէք,
մ իքնակարզր
կ՝աւարտէ
Թիֆլի՚լի
աոեւտրական
պետական
զպրոցր
,
բ՚սրձրագոյնր
Աոսկուայի
մէք։
Հայաստանի
հան–
րապետութեան
ատեն
Ալեքսանգրապո
լի
Հայկ.
քաղաքային
վարչութեան
անգամ
էր։
Հայաստա
նի խորՀրգայնացումով
տասր
Հազար
հայ մտա
-
ւո րականնե
բու
եւ
մ արտական
ումերու
հետ
կ՝անցնի Պարսկաստան
, նախ
թաւրիզ
, Ա՚էշէտ
եւ
ապա
ք^էՀրան : Աիշտ
նուիրուելով
հանրային
աշ–
խատանքի
I Առաքին
Համ
ազշխա
բհա
յին
պաաերազ–
ռւսասո
շեշաելով
« Այո յորելեանր
ինքեագովութեան
կամ իր
գործերուն
տարփողանքր^լ^ելու
առիթ մր չէ , " ՜
րովՀետեւ
չկա
յ Հայ
մ ր որ
չղ իտակցիթէպա
րտա
կանո ւթիւններ
ունի հանգէպ
իբ
մոզովռւրգԼւն
:
8 ո բե լե աննե
րը
առիթներ
են անգրագա բձռւմ ի
լ
Հանղրոլաննե
ր վե րանո րոգե
լու
ուխտ
մ ր։
Հ . 8 •
Գ • միս մինակ
ցո
յց տուաւ պատասխանատուոլ
-
թեան
գեղեցիկ– զգացում ր եւ զոՀուեցալ
հաւասար
քաքոլթեամբ,
ել վճռականութեամբզործածեց
իր
սուրն
ու գր ի չր։Գա չնակցո
ւթե
ան
մեծագոյն
գոր–
ծըն
եղաւ,
կենդանութ-իւն տալ
հայ մողովուրգին
,
որ րնգոստ
ազգ ային գ ի տ ա կ ց ո ւթիւն
ստացաւ
եւ
գարձաւ
րնգունակ
հզօր բոնակա լո
լ թ Լււննե րո
լ գէմ
՚՚է՚"յՔ՚"Ր
մղելու։
Գա ^ակցոլթ
իւն
ր վերքին
3 0
աա
րինե
բու
մ իքո
ցին
գարձաւ
հայր ենա սիր ո ւթե ան
դ պ ր ո ց ։
Անոր
խորՀիլ
Աերունգը
գիտցաւ
թէ
Ո՚ւր
կր
քալէ եւ քւնչպէս
կը քալէ ;
Գա^ակցոլթիւնը
մնաց
մ ինակ , ռչ թէ անքատուելով
ու մեկուսա
-
նալով
մոգովոլրգէն
, այլ անոր
ծոցին
, սրտին
ու ,
հոգիին
մէք
մ ինակ
մնալով
հայ մողովուրգի
ա–
՚
զատութեան
իրաւունքր
Հ ե տ ա պնգե
լո
ւ
գո
րծ
ին
|
մէք։
Հարց կւտան
մեղի
թէ ինչո՞վ
պիտի
Հաս -
՝
նի^ւք մեր իտէալին
, երբ միլիոնաւոր
բանակներով^
ել
Հ իւլէական
ռում
բե րով կր պա յքարԼւն
ամ ենա–
ղօր
աղգերն
իսկ։
Մենք
սակայն
ականք
կուտանք
մեր
պատմութեան
ձայնին
եւ անկէ կր քաղենք
ի–
մ ա ս տ
ո ւթ ե ան
աւելի
զե րտզանց
գասեր ,
որոնք
կեանքէն
եւ հաչիւներէ
՛Լեր երեւոյթներ
են »:
Երկրորգ
բանախօսն
էր րնկեր
Տոքթ՛
Գա
սլագեան •
« Մեբ
այսօրուան
տօնակատարութիւնր
պատարագ
ի
մ ատռւցռւմ
մ լ ^
է ա յն գաղափա
ր
Լւն
որուն
Համ ար
զոհուեցան
մեր բիւրաւո
ր նահա
-
տա1^եբր : Անոնք
սորվեցուցին
ապրիլ
, եւ ոչ թէ
սողալ
,
երկաթէ
կամք
ունենալ
, չրքիլ
բաց
ճա
կատով,
ունենալ
այն ներքին
Հպա րտո ւթիւնւր
թէ
հարկ է տէ
րն
րլլալ իր ճակատագր
ին :
Մ
եր
մ իակ
պտՀանքն
էր մարգկայնօրէն
ապրիլ։
Պայքարր
չա–
րունակո
ւեցաւ
մ ինչեւ
որ
յաղթական
գարձաւ
Հա
յր
, անկախ
Հա յաստան
ունեցաւ
եւ իր ստո
-
րագելիներր
խորՀրգանչող
եռագոյն
գրօչր :
ԱյԳ
ոլայքւսբբ
նաեւ
միքազզայի^ւ
վարկ
ապաՀովեց
մ եղի : Բոնա ւթիւննե
րր տեւական
չեն կրնար
րլ -
լալ : Վ^ստահ ենք որ ան պիտի
ունենայ
իր նոբ ե–
ռագռյնր
, իր ամբոզքացած
Հայրենիքն
ու
ամբոզ–
քացած
մոզովուրգր»X
գներ՛
կիսւ
թողուց
բարձրագոյն
կրթոլթիւնր
եւ
կամաւորա
կան
սլայուսակր
չալակր,
կարս
ի վբայէն
խոլմրի
մ ր Հետ անցաւ
պատերազմ ի ճակատ
:
Մ
եծ
գեր
կատարած
է ԹէհրանԼւ
նորաստեղծ
թեմական
խոբ–
Հոլբգի
կագմակերպոլթեան
եւ
կանոնագրութեան
մչակման
մէք։
Ե՛– միչտ
ուչագրալ
եղած
է Հան -
բային
ել ազգային
գործերուն
մէք ;
ԱՀԼ)ԻԱԱՐԱԱՓԻ
ԾՐԱԳԻՐ
ՄԸ
« Տէյլի
Մէյր>]^
մ՛էջ կը կարդանք —
Աեծն
Բրիտանիա
, Ֆրանսա
, Պելմիա
,
Հո -
լանտա
ել Լիւքս
էն պռլրկ
համ
աձա յնած
են կազ -
մակերպելռլ
ընգարձակ
, անկախ
եւ
մեծապէս
չաբմական
ու լալ մարզուած
ում մը, ռրռւն
ղին
ուո
րնե
րր պիաի գռ բծեն
թ^ամ
իի գիծե բուն ետե
ւբ , երբ յարձակում
գո բծուի
Արեւմտեան
Ե՚֊րո
-
"լայի
վրայ ։
Ատլանաեանի
գա չինքի
չբ քանակնե
բուն
Հետ
կապուած
մասնագէտի
մը կարծիքով,
այս
ումը
պիաի
մ ա բզո
լի
ա յնպիսի
մեթոտներով
, "
որոնք
բնաւ
չեն կիրաբկռւած
մ ինչեւ
ա յոօր
, կռիւնե
բու
լ^ւթացքին
եւ որոնք մեծապէս
պԼւտԼւ ցնցեն
նախա
յարձակ
թչնամին
։ Ծրագրին
զործաղբութեան
Հա
մար
անՀ րամե
չւո
բո
լոր
վա բիժերն
լ^տրուած
են
արգէն։
Ում
Լւն մէկ մասր պիտի բաղկանա
յ
այս
պէս կոչուած
«անձնասպան՛է
կամ «ոչ
ուղղափառ»
քո կատնեբէ
։
կը
Հագորգուի
թէ ծրագիրր
ամէնէն
առաք
,
յղացուեցաւ
եւ ներկա յացուեցալ
վե
րո յիչեալ
եր–
.կիրներոլ
միացեալ
ումերու
րնգՀ
.
Հրամանատար
մարաքախտ
Մոնթկոմըրիի
եւ ցամաքա
յին
ումե
-
բու
Հրամանատար
ղօր. աը Լաթրը
տը
0՝ասիյնիի
կոգմէ։
Այնուհետեւ,
երր կնքուեցաւ
Ատլանտեա–
նի գաչինքր,
ծրագիրը,
մանրամասնօրէն
մշակ
-
ոլելէ
՚իերք, ներկայացուեցաւ
այգ գաշինքի
ընգհ •
սպա յակո յտերոլ
պետերուն
, Ո ՚ ֊ ո չինկթլ^ի
մ էք
եւ
վաւերացուեցաւ
անմ իքապէս %
Այս
խորհրգաւռբ
ումր,
որուն
մաս
պիտի
կազմ են կամ աւո
րնե
րր
միայն
, գործի
պիաի
անց
նի ոչ՝ թէ պաչտսլանելոլ
համար
քանի մր մեկոլ
-
սացած կէտեր , այլ զարնելու
թչնամ
իին
թիկուն–
քը
1
Լ՚"ձ^ էյ՚է.՚՚՚^՚"հՒ
Ռ
*Լ(՚**՚յ՝
Պիտի
ունենայ
օ -
գանաւային
յատուկ
տորմիզ
, պարենալորման
նր–
պատակով
: Զօբ • Ա յզրնՀաոլըր
, կիրակի
օր , մ ա–
րաքաիստ
Ա՝ոնթկոմրրիի
հետ ունեցած
իբ տեսակ–
« 8ԱՌԱՋ
»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(45)
ԼՐՏԵՍ ԿԻԿԵՐՈն ԱնԴԱՐԱՅԻ^ԱԷձ
(Գրեց՛ գերման դեսպանատան կցորդ Մ Ո ՅԶԻՇ )
ԺԳ.~֊
Ո՚ԻՊԷՆԹՐՕՓ
ԿԸ ԿԱԱԿԱԾԻ
Զեռնածալ
սպասելու
էի որ չնորՀաբաշխ
արե–
է֊ը զիքանէր
վերստին
փայլի՛լ։
Լաւագոյն
էր պատ
ճառր
չհարցնել։
Երկու
մեծ քուրմեր
կր կռուէին
է
Զար
բաիսաէս
երկուքին
մէք տեղր
կր գտնուէի
:
Ահա
բոլորր
:
Գերմանիան
կրնար
կործանիլ
, քաղաքներ
կր -
նա
յին
մ ռխրանալ
, Հ՚սղարալոր
մ արգիկ
կրնա
յին
մեռնիլ
ամէն
օր Հայրենիքին
Համար։
Ինչ
փոյթ։
Երկու
քուրմեր
պայքարի
մէք էին եւ այգ կիկե -
րոնր ռր մեծագոյն
բախտ
մըն էր Գերմանիոյ
Հա
մար, կրնար սպասել
իր թանկագին
գաղտնիքնե
-
բով,
որոնք
թերեւս
փրկութեան
լաստ
մր
պիտի
րլլա
յին :
Անձնապէս
, կաբօտր
չունէի
բնաւ
կիկերոնին
,
ոչ ալ այն բուռն
յուզոլմներուն
, որոնց կ՝ենթար
-
կոլէի
ամէն
հանգիպումի
: Բայց
կայ պարտակա
նութեան
գիտակցոլթիւնր
, եւ իմ
պարտականու
թիւնս Անգարա
կր կանչէր
զի՛ս : Ֆրանսացի
մր կամ
Անգլիացի
մր ինծի պէս պիտի
զգային
:
Սկսուած
ամէն
նոր պայքար
կամ
կռիւ
կը
ստեզծէ
նոր պարտաւո
րութիւննե
ր ու մտայնու
-
թիւններ
, որոնց
մասին
ոչ մէկ գաղափար
ունե -
ցած
ենք նախապէս
Հ Գաշնակիցներր
կր
պայքա–
րէին ազատութեան
համար : Եթէ
Լոնտոն
ծնած
ՐԷԼայի, պիտի կատարէի
պարտականութիւնս
իբ -
րել
ազատութեան
զինուոր
մր։ Այմմ
կը
փնտռէի
ելքը
լաբիւրինթոսին
, որուն մէք նետած
էին
զիս։
Շթաոլֆէնպէրկ
մը, Գոնարիս
մ ր
,
^ուլէնպուրկ
մր,
եւ բազմաթիւ
ուրի^եբ
ալ փորձած
են
խոյս
տալ
այգ
լա բիւր
Լ։ն թո
սէն
: Ջէի կրնար
հետեւիլ
անոնց րնտրած
ճամ բուն, որովհետեւ
տակաւին
կը
Հաւատայի
ոզքմտութեան
:
Ով ՚էիաէ,
կիկերոն
իր ձեռքին
մէք ունէր
թե
րեւս բանա
լին որ գուռը
սլիտի բանար
եւ եթէ բո
լոր
անցքերր փակուած
կր թուէին,
պատճառր
այն
էր գուցէ որ կոյր էին մեր
առաքնորգներր։
Միտքր
գիտնալ
կ*ուզէ
միշտ... իսկ
Կիկերոն
իմասաութիւնն
էր։
Ջորս օրէ ի վեր
Պերլին
էի , երբ երկու
հրա -
ւքւրագիր
գտա
լ սլանգոկս
: Ա՝ ին կուգար
Րաշիա
Ալի
Հայլանիէն,
ի՛սկ
միւսը
Ա
եծ
Միւֆթիէն
,
Մ ասնա յատուկ պատճառ
մր կար
ասոր
Երկու տարի առաք, օգտակար
եղած
էին Ի -
րտքի վարչապետին
, իբ կախաղանէն
վւրկռւելու
ղործին
մէ9 : Րա՚իա,
ոբ
այ
մմ կ՝ապբի
Իպն Աէ -
ու ա թագաւորին
արքունիքին
մէք , եւ իր
բոլոր
րնկերներր
թերեւս երախտապարտ
են
տակաւին
Լ՚նծի
, որովհետեւ
թ ո յ լ չտուի
ոբ գռրծագրուի
վք^
ճիռր,
երբ կը պակսէր
ամ բաստանեա
լր :
Այմմ, Րաչիտ
Ալի Պերլին
էբ, ղերծ
ամէն
վը–
տանգէ , բայց չէր մոռցած
ղիս տակաւին
եւ ուրա–
խոլթեամ բ կը Հրաւիրէ
ր ամ էն անգամ
որ
Պերլին
երթայի
:
Ես "՛լ ու րա խու
թեամբ
կ^լ/^գ "* նէ
ի իր
հ բաւ
է–
րր : Գոհ էի քանի մր մամ անցընելով
մէկունւ հետ
,
որուն կապուած
էի ա յնքան
չաա
անձնական
յի -
չաաա1լներով ;
8աքորգ օրր Մեծ
Միւֆթիին
տունն
էի։
Հա
սարակաց
յիչատակներ
չունէ
ինք
իրեն Հետ
է
իր
Հրաւէրը
կր պարտէի
այն նախանձին
, ռր կր
մղէր
երկու արաբ գիւանագէտները
գ^ոխքի
վերածելու
Պերլինի
իրենց կեանքը
:
Նստած
էի ուրեմն
Երուսաղէմի
Մեծ
Միւֆ
-
թիին
գիմացը։
Ուչագրալ
էր իր փայլուն
իմացա–
կանոլթիւնր,
մինչ Րաշիտ
նուաղ
արագաթռիչ
մտածելու
կերպ մր ունէր,
բայց Համեստ
ու խիսա
վստահելի
բարեկամ
մչ^ էր ;
Պերլինի
իր աքսորի
ընթացքին
, Միւֆթին
նը
ման
էր այն բազմաթիւ
նկարներոլն
,
որոնցմով
աչխարՀ
կր ճանչնար
զինքը այգ
չրքանին
: Կը Հի–՛
անա
յի իր Հրաչալի
մօրուքին
վրայ
ռր խիստ
խը–
նամ
ուած
էր եւ
Հ ինա
յուած
: Ն"աած
էի
սեզանին
առքեւ
այս մարգռւն
, որ իր ամբողք
կեանքի
րն
թացքին
չէ գագրած
նեղութիւն
տալէ
Անգլիացի
ներուն , րայց
միչտ
յա քողած
է ճողոպրիլ
անոնց
ճանկերէն
;
Ներկա
յ էր նաեւ հքաղտատի
նախկին
գեսպան
Կբօպա , բայց
պատուոյ
տեղր տրուած
էր ինծի ,
թէեւ
արարողական
կարգին
Համաձայն
, գեսպա
-
նին
կր պատկանէր
: Նախ քիչ
մը
չփոթեցայ
, ՝
բայց երբ տեսայ
որ Հեռ կբօպա
կը քղայնանար
ա–
ռաքին
տեղը
ինծի տրուած
րլլալուն
Համար,
տե
սակ
մր չարաճճի
ղուաբթութիւն
համակեց
զիս :
Fonds A.R.A.M
