<6ԱՌԱՋ»
Հաի
հկհղԽյիԱ ՎաէգաաւԱ չե
ԶԱ Ց ն ծ / ՛
ԳԱՒԱՌԷՆ
Հայոց
Հարաղասէ
եկեղեցին
չկրցաւ, եւ
սլիսւի
չկրնա
յ գործակցիլ
բոլչեւիկին
Հեա , վասն
զի ա–
նոր խարդախ
, դաժան
ոգին խորթ
է իր առաքինի
,
խոնարՀ
ել լայնամիա
սկզրո ւնքնե րուն
:
Այոօր , երբ Հայրենիքին
մէք բազմաթիւ
եկե–
՚ԺՅէ՚^եր
գարձած
են թաաերասրաՀ
,
չտեմարան
կամ ախոռ,
Ր"լչեւիկր
իր թաթր
գէպի
արաասաՀ–
ման երկարելով,
մ անկլալի կնե բ ր նեաած
է հրա -
պարակ
: Անոնք որ Եկեղեցին՝
«բանուորներու
կո–
ղոպաիչ
, կրօնր
հաշիւշ» կր ներկայացնեն
, անոնք
որ քանի
մր ամիս առաք
ռազմիկնԼրու
գինեձօնի
մրմէք
կր յայտաբարէին
թէ «Հայ
մողովուրղը
որ
եւ է աաեն
այնքան
բախտաւոր
եղած
չէ , որքան
1Ձ • Միութեան
տիրապետութեան
տակ
»,
այսօր
ցանկերու
մէք կր
վ՚այլին
իբրեւ
«ազգասէր»
,
« Հայրենասէր
» եւ « եկեղեցասէր
»...
Ո՛ վ թեչադրեց
եւ պարաադրեց
պաչտպանել
« սնանկացած
եկեղեցին
» : Զի՛՛ բաւեր
Հինգ տար
ուան
իրենց
խլրդային
աչխատանքր
, որով
եկե
-
ղեցին պարպեց
ին նիւթապէս
ու բարոյապէս
:
Փարիզի
Հա յոց
եկեղեցին
ա յսօր
Հնարաւո
-
բութ
իւն անգամ
չունի
պաՀ ելոլ
իր
դպրոցնեբր
չաբաթր
կէս օրով։
ժողովուրգր
Հեռացած
է կաս՛
կածելի
բո յԴյ դարձած
եկեզեց
իէն եւ խում բ
մ ր
երեկերես
վս. բիժերէն
:
է\չ, մենք չենք
Հանդուրժեր
այլեւս
ձեր
մութ
իւազե բուն : կ՝ու զենք փրկել
Հայ • Եկեզեց
ին
եւ
ւլ նե լ իր ա րժանի
բարձրութեան
վրա
յ : Հա յ • ա -
ռաքե լական
ե կե ղ ե ցին քաղաքական
ել կռւսակ
-
ցական
մարգսւրան
չէ՛– Ժոզովուրգր
կ՝ոլգէ
որ Հոն
նսաին
Հարազա՚ա
Հայեր , եկեղեցին
սիրող , անոր
Հոդեղմ ա յլ չարականնե
բու
մ եզեգինե բով
ապրոզ
ու անոր պայծառացման
անկեղծօրէն
ձգտող
Հա -
քեր , բարձրացնելով
անոր վարկն
ու Հմ ա յ ք ր -
Ափ
մր Հ ովանաւռ
րնե րո լ
տիտղոսներն
ու
չքանչաննե
րր չեն կրնար
սլա րտկե
լ ա յն խա յաա
-
բգէա
ցանկր,
որուն
գիմակաւռ
ր
Հեզինակներր
ա ն ծան օթ չեն Հանրռ ւթե ան ։
Հայ
քրիսաոնեայ
Հայրենակից
, մի
խաբուիր
անոնց կեգծալո
ր ժպիտէն
, մ ի քուէարկեր
Հա յ •
Եկեղեցին
եւ կրօնքր «կողոպտիչ
եւ Հաչիշ»
Հռչա
կող
ղ ալանափոխներւէւ
ցանկին
յ
Բուէդ
կեգբոնա–
ցուր ժողովրդական
ցանկին
վրայ
, որպէսզի
ե կե–
գեցիդ
չդառնա
յ բո յն մր վարկարեկիչ
մարղանք–
ԳՊՐՈՑԱԿԱՆ
ՀԱՆԳԷՍ
նե,
6–
ՀՒՍԱՑԵԱՆ
ՍՏԱՑԱՆ-Բ
ԿԱՄ՚Բ , պաչտօնա
թերթ
«Արմենիա»
Եբիա.
Միութեան։
բ. տարի
թ ի լ
3 (9) : 1950
Մայիս–
Ցունիս , պատկերաղարգ
ել սպաներէն
բաժինով
;
Տարեկան
բաժնեգին
երկու
տոլար : Հասցէ •
ՏտԽտյօւ 4625, 6ս6ոօտ ^ւք6տ
/^րշշոէւոշ) :
ՃԷՊԷԼ ՄՈՒԱԱՏՒ
ՀԵՐՈՍԱՄԱՐՏԻ
ՆԱՀԱՏԱԿ
-
ՆԵՐՈՒ
ՑԻՇԱՏԱԿԻՆ։
Պաաի
օրացոյց՝
պատմա
-
կան
յուչարձանռվ
եւ նաՀ ատա
կնե րու անո ւննե
-
րով :
8ԱԽԱԻ ԵԼ , երգիծական
երկչաբաթաթերթ
,
Բ՛ աարի
թ ի լ
13
Գեկա՛
15։
Պ "՛ակերաղա րղ : Հաս
ցէ
— յ\^6ՈԱ6 ք^Յքշշ; >1օ. 1785. ւտհաո (Բ6^տ^) :
՚ԼԱԼԱՆԱ
, 7
Ցունուաբ,
Կիրակի
կէսօրէ.
ետք
ժամր
\^ին Վալանսի
Ա • Գրիգոր
Լուսաւորիչ
գպրոց
ին Հոգաբարձութիւնր
սարքած
էր ,
Նոր
ծ
արոլան
առթէւ
, դպրոցական
Հանգէս
մ ր , Սալ
Աէն ժանի
մէք։
ՍրաՀր
լեցուած
էբ
մանուկներովդ
ել ծնողքներով
:
)
Հանգէսր
բաց ուեցաւ
գպրոց
ին
քա յլե րգով
:
Տետո
յ Պ • Տարութիւն
կէզոլրեան
բացաարեց
թէ
բոլորիս
պարտքն
է Հայերէն
գրել ել կարդալ
1աոր–
վեցնել
մ անուկնե
րուն % Առանց
կրօնական
կամ
կուսակցական
խտրութեան
, ով ոբ լ^գո ւնա կո ւ–
թիւն
թէ Հնարաւորութիւն
ունի, պէաք է
լծ՜ուի
այս աչխատանքին
:
Տայաադիրր
չաա
ճոխ էր : Ջորս ժամ
իրարու
յաքորդեցին
երգերր
, մ՝ են ա խօս ո ւթ է ւնն ե ր ր , ար -
ւոասանոլթ
իւննե րր
ե ւ ն ՛ ։ Նուագի
րաժնին
կր
մասնակցէր
Պ՛ Ռոքոս Ատալեան
:
Հանդէսէն
վերք Հ . Պապեան
բեմ գալով
իր
կարգին
չեչտեց
մ ա յրենի
լեզուի
ո։ լ-ուցման
ան -
Հրաժեշւոութիւհէր
: Վալանսի
մէք կան
600^
աւելի
աչակերտներ
: Անկարելի
է մէկ գպրոց ի մէք Հա–
մ ախմ բե լ ա յս բազմութիւնր
: Ուստ ի ո րքան
բազ
մանան
մեր ծաղկոցներր,
այնքան
լաւ է ։ Եւ այս
առանց
դաւանանքի
խտրութեան։
Միեւնոյն
ատեն
թելադրեց
քրիսաոնէական
Ոգիով
դաստիարակել
մ՛եր մ անո ւկնե րր , ո րսլէսզի
աւելի
ս իրեն
իրենց
ազգր
:
Հանդէսին
փակման
առթիլ
ներկայացուեցաւ
կենգանի պատկեր
մր, մոգերու
գալուստ
ր ։
Տետոյ
ներկաներր
յռտնկայս
երգեցին
«Բամ Փորոտան՜»ր
:
զոր
բեմէն
կր վարէր
Հ՛ Պապեան
:
X
Նոյնպէս
կիրակի
վ^ալանսի
Մարզականին
առաքին
խում բր խազաց
եր ախո յենական
\ 2.րգ
մրցումր
մեր դա չա ին վրայ,
Լձ 1^3§
Ո
6/
գէմ
տ
Ջմեռնային
օգր գրաւիչ
էր, թէեւ
սակաւաթիւ
Հանդիսատեսներ
եկած
էին։
Այո անգամ
ալ մեր
իսում բր
լրիւ
չէր՛ Այս պատճառով
ալ
այնքան
Համբաւաւոր
իսումբր
ցարդ
րնգՀ • գասա—
ւո րմ ան ^րգէն
անգին
չանցաւ
: Բա յց եւ ա
յնպէս
մրցումը
ւէերքացաւ
քախքախիչ
յագթանակով
,
Լ յ
^3.%ռշի պարտութեամբ
: ԼՄերոնք
4,
Հակառա
կորգր
0) 1
Բայց
գեռ
ղօրալոր
խումբերոլ
Հեա
ղործ
ունինք։
Այս տարի
Պաո֊աԺի
մրցում
ալ
չկայ
եւ առաքին
Հանգիսացոգր
ինքեաբերաբար
I)^V^Տ^ՕՈ (^'I-I0ՈՈ^ս^/,
պիտի
բաբձրանայ
:
Այս տարի
մեր երբեմնի
զօրաւոր
03(^61
եւ
յՍՈւՕք
խում բերն
ալ տկարացած
են : Տունուար
1ի
կիրակին
, պա աան ինե ր ր չաբա չտր
պարտուեցան
մեր գաչտին
վրայ,
5—0 ։
Թ գ թա կ ից
ՏՕՆԱԾԱՌ
սէսնոլթիլններ
բոլորն
ալ ծափերու
արժանացան
Յիչեմ
անուններր
, իբրեւ
քաքալերանք.
Աբայա–
սանեցին
օրիորգներ
Բ . Ադամեան
, Լ • Փափազ
-
եան,
Փոլէթ
Պոզաթեան։
Երգեցին
Օր– Ա–
Տոնոյ–
եան , Ա. Աճէմեան
, Ա. թաչճեան,
Պ– Գ
աս պա ր —
եան,
Ս– Տոնոյեան։
Զանազան
խմբեբղներէ
վերք
Օր– Ե • Աղամ եան կարգաց
ուղերձ
մր,
յէէելով
Նոր Ս երունգ ի պա րտականո
լ թիլններր
: Ըսաւ
թէ
Հպարտ
են որ անգամ
են
Հ –
Տ՛ Գ֊ Նոր Աերռւն
-
ղին ել ժառանգո
ՐԳՐ «քց աժակ՜»
խում բին : Շնոր -
Հակալոլթիւն
յայտնեց
իրենց
ե՜րէց րնկեբներուն
,
որոնք
մ իչա քաքա չերած
են , ոլզիղ
ճամ բան
ցո
յց
տալով
:
Նեբկաներէն
Պ • Բ • Երանոսեան
խօսք առնե -
Լովէ յայտարարեց
•
«Ի՚^նչ
Օգուտ
վիճիլ
փողոց
ներու
կամ գո րծա րան ի մ էք , ճար
եւ
գարմ ան
վւնտռելով։
Լ^ոգ գան
ել տեսնեն
թէ Նոր
Աերուն–
դին մէք ինչպէս
Հայերէն
կ՚արտասանեն
եւ կ՝եր -
գեն , թէ ինչպէս
Հա յկական
մ թնո լո րտ կր ստեղ––
ծեն, գաս
տա
լո վ փողոցի
վիճողներուն
:
Վիճելով
չէ որ ազդ պիտի փրկենք
, այլ Հայր
Հայ պաՀե -
էով,
միչա
Հայերէն
խօսելով
եւ երգելով
Եթէ
մեր
գազութին
մէք « իյաժակ»
խումբր
եւ
Նոր
Աե րունգի
« Հրայր
» խումբր
չրԱային
, մենք
եր
բեք
սլիտի
չվա
յե լէ ին ք Հա յկական
Հանդէսներ
եւ
անոնք ալ պիտի
մոռնային
ռր Հայեր
են :
Փառք
քեղ, Հ– Տ– Գաչնակցոլթիւն
, արթուն
պաՀակ
Հայ
ազդին
» :
Հանդէսին
երկբորդ
մասր կր կազմեն
Հայկա
կան պարերր,\()
աղքիկներ
դեղքկական
Հագուստ–
ներ Հագած
, մեծ
ոգեւորութիւն
պատ
ճառեցին
ղանազան
սլարերռվ,
բուռն
ծափերու
մէք ։
Կր մաղթենք
ոբ օր մր այս բոլորր
վա
յելենք
մեր
Հայրենիքի
մէք։
- 3 • ԱՔԷմեան
ԼԱ ԱԻՕԹԱ
ինչպէս
ամէն տարի, այս
տա
րի ալ Հ • Տ • Գ • «Հրայր»
Նոր Ա ե րունգր
պատ
-
րաստած
էբ դեղեցիկ
տօնածառ
մր
յ
Նոր Աերունդի
աղքիւ^երր
յանձն առած
էին
ամ էն աչխատանք
եւ ծախք , Հ անգէսին
յաքողու
-
թեան
Համար : Նուէրներր
եւ խաղալիքներր
ա - ՜
ռատօրէն
բաւեց
ին : Նի՛ւթականէն
վեր , բարո յա -
կան
մասն
ալ յաքող
էր .
Մեներգնեբ
, արտա
-
Զեբ խլհՍեդ
տոնհք
ԺողովդակաԱ
ցաԱկիԱ
1— ԿԱՐԱՊԵՏ ՑԱԿՈՐԵԱ՚Ե, թարհրայւ եկե -
ղ ե ց ւ ո յ , աոեւտրական , անդաւք նախկին Հոդ ա -
բարձութեա(1 :
օ . ^ Ս Տ ԵՓԱ՚ե ԳԱԶԱԶԵԱՆ, աոեւտրակաՏ ,
գանձապահ եկեղեցւ֊ռյ նախկին վ ա ր չ ո ւթե ա ն :
3
ՍԱՐԳԻՍ ՏԷ0*ԻՄԷՃԵԱ1, աոեւ տրա կ ան։
4 — ԿԱՐՕ ԽՈԻՊԻԿԵԱՈյ,
արդիւնաբերո դ ,
քարտուղար նախկին ւ|արչութեան :
5 –
ԻԻԻԶԱ1.Դ ՏԷՕՎԼԷԹԵԱՆ, ա ր դիւ | ա բ է –
^ 6 – 1ՈԻՊԱՐ
ՑՈՎՀԱ-և՚ևէԱԵԱ-Ն,
ելեկտ.
քւարտարագէտ :
7.– ԵՐՈԻԱ՚եԳ Ց Ա Ր ՈԻԹԻհ՚Ն Ե Ա ՚հ, անդ տմ ե–
կ ե ղհ ց ւ ո յ նախկին վ ա րչ ո ւթե ան : Արհե ս տ աւոր։
8
ՌՈԻՐԷՆ ԹԱԳԷՈՍԵԱ՚ե , մտաւորակա1,
քարտուղար Հ ա յ Սպայից Միութ-եան :
9
ԶՍյ^է՚Ն ՎԱՐՊԵՏԵԱն, պ ա ա ուոյ նախա -
գահ Հ ա յ կամաւորներու ե ւ Ռագմիկներու Ս՞խ"֊ -
թեա6, մեքենա գ է տ :
1 0 - ՀԱ6Կ ԱՂԱՊհԿԵԱէ,, աււեւաբական։
1 1 Ս Ո Ւ Ր Է ՚ Ս ՃԵՐՄԱԿԵԱ՚Ե, գործօն անդամ
Ֆր • իանակի Հ ա յ կամաւորներու Միո ւթե ա ն :
1 2— ԹՈՐԳՈՄ աԼՊԱ1,ՏԵԱՈւ, ս ս ւ ե ւ տ ր » -
կ ա ն։
Ժ Ո Հ Ո Վ Ր Գ Ա Կ Ա Ն
ՏԱՆՁՆԱ1ՑՈԻՄԲ
«ՏԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(42)
Լ Ր Տ ե Ս Կ Ի Կ ե Ր Ո ն Ա Ն 4 Ա Ր Ա Ց Ի Ս է ձ
(Գրեց՝ գերման դեսպանատան կցորդ ՄՈՅԶԻէ;,
ԺԳ
—
ՌԻՊԷՆԹՐՕՓ
ԿԸ ԿԱԱԿԱԾԻ
ժամր
եօթէն
քիչ առաք մտա
յ արտաքին
նա–
իսաբարութեան
չէնքը
, լ^կերակցութեամբ
Բալ
-
թէնպրուննէրի
երկու
պատուիրակներուն
:
Մ եղի
կը սպասէին
նախարարական
քարտուղար
Շթէն
-
կբախտ
ել դեսպան
Ալթէնպուրկ
: Փոքրիկ
Հիւբա–
նոցի մր մէք տեղ գրաւեցինք
:
Բերա՞ծ
էք կիկերոնի
փաստաթուղթերր
,
Հարցուց
Շ թ էն կբախտ
ինծի դառնա լով ;
Ցոյց
տուի պայուսակը
զոր գրած
էի
ծունկե
րուս վրա
յ ;
Կր Հաճի՛նք
ցո յց տալ
ինծի
:
Եւ անգլիական
Հարիւր
տասներկու
գաղտնի
փաստաթուղթերը
իմ ձեռքէս
անցան քարտուղա
—
բին
ձեռքին
մէք ,
Ուսումնասիրեց
զանոնք
թերթ
առ
թերթ
եւ
տուաւ
Ալթէնոլուրկի
։՜ Անգամ
մը եւս տեււայ
գրէ՜
խու
չարժում^ւեր
եւ զարմացական
ձեւեր : Անդամ
մր եւս իմ ացայ
սա բառերր
.
«Առա սպե լական ,
աներեւակայելի»
, Շթէնկբախտ
րսաւ
Առաքին ակնարկով
ա յո
փաստաթուղթերր
վաւերական
կ՚երեւին
: Տենլով
ձեր
տեղեկութիւն–
ներուն
վրա
յ , տ րտաքին
նախարարը
Հաւանական
կր նկատէ Որ ա յս կիկերոնը
ղրկոլածէԱնգլիացի–
ներու
կողմէ,
ոսկիի գնով
ծախելու
Համար
մեղի
վւաստաթուղթերր
, որոնց
մասին
վերքին
խօսք մը
չենք կրնար
րնել։ Պէաք է խստովսւնիմ
սակայն
^
թէ կւսրգ մր փաստաթուղթեր
, որոնց
պարունա
կութեան
տեղեակ
էինք արգէն
ձեր Հեռագիբնե
-
բով , կատարելապէս
վաւերական
րլ լա լու տպաւո
րութիւնը
կը թողուն
ել բնաւ
չինծոլ
չեն : ԱՀա–
I ասիկ , ա յս մէկը
օրինակի
Համ ար :
Երկարեց
ինծի լուսանկար
մր ռր
Բազապլան–
քայի
խորՀրդաժո
գովին
կարեւո ր
որոչումներր
ցոյց կուտար
եւ կիկերոնի
վերտին անգամ
բեբած–
ներէն
էր :
Այս փաստա
թուզթին
պա
րունակոլթեան
ճչգրտոլթիւնը
Հաստատուած
է , որոչապէս
գի -
տենք թէ ինչ անցած
գարձած
է
Լ""Ր^ՐԳ"ղ"՚ԼԷ
այդ
մասին
մէք։
Եթէ
եւլածը
պլրՓ
Ա Ը.ԼԼ՚"Ր
" ՛ յ " ՜
քան կարեւո
ր զէնք մր պիտի
չտային
մեր
ձեռքր։
Հաւանական
է որ սենեկապանր
անկեզծ
իսազ
մ ր
կր խաղայ
Անգարայի
մէք ել իոկապէս
աւարի
կուտա
յ իր դեսպանին
դրամ արկղին
դաղտնիքր
Մ իա յն թէ չեմ կրնար երեւակա
յել թէ ինչպէս
կր
յաքողի
կամ
Նէչպուլ
Հիւկէսրն
կո յր վստաՀոլ
-
թիւն
մր ունի,
եւ կամ այս կիկե րոնր անզոլգա
-
կան խորամանկ
մ է ։
իմ կարծիքովս
, երկու պարադաներն
ալ
ճիչգ
են , պարոն
փոխ նախարար
: Հասա բակ
սպասաւոր
մր կարելի
չէ նեատել
կիկերոնբ
: Պէաք է
Հրաժա–
բիլ սենեկապաններու
մասին
մեր ունեցած
կան
-
խակալ
կարծիքէն
: Ես Համոզուած
եմ որ
այս
մարգը
որո չապէս դիտէ թէ ինչ կ՝ուզէ։
Մեր
տե–
սակցոլթիւններոլ
րնթացքին
Հազուագիւտ
չրքա -
Հայեցութիւն
մը ցոյց տուաւ
։ ինչ որ ապացոյցն
է
ըստ իս , բացառիկ
խելքի
ել
ողջմտութեան
Ուրեմն
գուք
չէ՚^ք կարծեր
թէ
անգլիական
դեսպանատան
մէկ գործակալն
է, Հարցուց
Ալ -
թէնպէրկ
միքամաելով
մեր խօսակցութեան
:
Ոչ , Համ ո զո լած
եմ, որ ատոր
Հակառակն
է, բայց
գոնէ առ
այժմ
անկաբոզ
եմ ապացոլ.
֊.
յնե,
ւս Համ ոոում ս ;
Տ>օն Շթէնկրախտ
կարգի
գրաւ
լուսանկար
-
ներր,
յետոյ
րսաւ
ինծի
-
Անգարայի
ձեր Հեռադիրներուն
մասին
ու
րիչ
րսելիք
մր ունթք
արդեօք
:
Ոչինչ
, պատասխանեցի
:
3)օն Շ թէն կբախտ
ել 3>օն Ալթէնպուրկ
ոտքի
ելան , փոխ նախարարը
արագ ակնարկ
մ՛ր նետեց
երկու
րնկե րակի ցնե բուս
՛Լյ՛այ :
Նորին
Վսեմութիւն
արտաքին
նախարարր
կր ցաւի ոբ պիտի չկարենա
յ լՐւդունի
լ ձեզ անձնա
պէս , փաստաթուղթերն
ու «ֆիլմ»երր
այստեղ
պիտի
մնան
:
Նախարարին
արամագրոլթեան
ւոակ
գտնուե–
ցէք՝
Կրնանք ոեւէ
ժամու
ԳայզէբՀօֆի
մէք
գանել
ձեզ , այնպէս
չէ՛^ :
Այս կերպով
վերք գտաւ
տեսակցոլթիւնր
,
այժմ Հասկցած
էի թէ ինչու
Ռիպէնթրօվւ
չէր րն–
գունած
ղիս , երկու պաՀապան
Հրեչտակներս
րն–
կերացան
ինծի
ՎիլՀԷ լմ չթրասէէն
մինչեւ
Բայ
-
ղէրՀօֆ
:
Ու այնտեղ,
առանձին
մնացի
մտածումներուս
Հետ ։
(է1ար–>
Fonds A.R.A.M
