HARATCH, du 1er juillet au 31 décembre 1950 - page 315

<• 6. վաթսու(ւաէ1եակը
Վիհպւ Վկ
ՎԻԷՆ– Մենք ս.լ մեհ խանղավա՚ս"թե՚"ք^
աօնե ցինք Հ. տ. Գաշնա1լցութեան եԳ^–»մեա1լ1լ,
կիբակի (29 Հոկաեմբեբ) կէս օբէն վեբք. ճէլԳ
ժամանակին քսւղա քապեաաբանի շքե՛/ սր"՛ Ր
բոր՛բ բաժ իննեբբ լեցուահ էին խ՚սնղ՚ս-քաէ. րա՛լ֊
մուխամբ մբ։ Ա՚եծ մասո՚Լ ե բ ի՛""՛""՛ բդՆե բ : Ու­
նէինք նաեւ ֆբանսացի Հի՚֊րեբ քաղաքին Ո"աի֊
կանասլեաբ, քաղաքասլեաին նեբկայացսլցիչբ ,
բնկեբվաբականնեբսւ– րնդՀ • քարաուղ՚սբբ (^կեբ
Բ^^^^Ո , ուսուցիչ եւ. ո ւսո ւցչուՀ իներ սբսնք չաա
զովեսանեբ լսահ են մեբ Հանղէսնեբուն մէք կա֊~
ւոաբոլահ՝ եբգեբոլն եւ սլարեբուն մ ասին : է^ած՜
էին իբենց սեւիակա^ւ աչքե բուէ աեսնելու այղ բո —
լորր ••
՚Բաղաքասլեա եւ եբեսվւոխան բնկեր Լ. Ւ4ստ -
Տ61Հ; "Ր "՚֊ր/՚չ աաեն ներկայ եղահ^ է մեր աօնակա–
տարութ իւննե բուն ,ա յս անղամ իբ ներկայացուցիչի
մ իքոցաւ ցաւ կր յա յտնէ ր որ իբ պա չտօնիբե րումուէ
ակամայ կր բացակայէբ քաղաքէն։ ՇնորՀակա -
լութեան քերմ մաղթանքներով սլատասխան նա­
մակ մր ղբկահ էր փոխ –նաՀանղապեար , իրեն
եղահ– Հրաւէրին փբայ։ Ջերմ մաղթանքներոփ նա­
մակ մբ ղբահ^ էր նաեւ Լտ 03ԱբհւՈ6 Ն^եէեի խր<ք -
բագիրր, քաղաքացի Տտքէհտէ ոբ նոյն օրբ կբ մաս–
^՚"Կտէր նաՀանղային կարեւոր ժողոփի մբ :
Հանղէ սր րացուեցաւ Արաքս երղչախումբի
երկու յաքորղական խմրերղներոփ , «Մ ա բս է յե էղ»բ
եւ «Մշակ բանուոր » որոնք ունկնղբուեցան յո -
ա բն կա յս :
Բեմին ճակատր ղեաեղուահ– էին երբորղու -
թեան նկարնեբբ , Գաշնակցութեան խոշոր ղինա–
նչանր։ կարմիր պասաաււի մբ փյ՚՚ոյ ղրուահ^ էր
« Մ աՀ կամ աղաաութիւն» բաոեբր : Աք եւ ձախ
կողմերր կբ հահանէին ֆրանսական եւ Հայկական
տուն հ՜բաղի բնե րոփ , իբ Հանճարեղ մ աքո փ , Աոփե–
աականՄ իութեան մո ղոփո ւրղնե ր ր առաքնորղելու
իր անձնուրաց գո րհ– ունէ ութ եամ բ՝ շաՀեցաւ Հա–
մ III շփւարՀա յին ե բկբո րղ պաաե րաղմ բ ու յաղթեց
ււաղմ ական նորաղ ո յն թե քնի քոփ սպառաղին -
ուահ՜ ղերմանական նաց իղմ ին ու ճափոնական իմ–
պե բիա լիղմ ին , ան որ կր կա լլո լցան է աշխարՀի
մ եհ՜աղո յն Հ իտրոկա յաննե ր բ Վ^ո լկա յի ել Տնիէ -
փկրի ՚ն""յ–< ևռ մ՚^է ^՚՚և՚"յ քրանցքներ թուրքդ -
մ ենիա յի , Աւկրա յինա յի ել \ցրիմ ի մէ9 ու կր
սաեղհ՜է եբքանկութեան աղրիւբնե ր ապագայ սե—
րունղներուն Համար , ան , գորհ՜ակցութեամբբ
Աոփետական Ա իութեան անձնուէր , աշխատասէր
ժուլոփուրղնեբուե , ու ղեմ ո կր ա տ ա կան չարք մ բ
պետութիւննեբու եւ անՀամ տբ ճշմ արիտ բարե -
կամներու, որոնք ոգե^ւչուահ– են աղատութեան եւ
խաղաղութեան ղաղտփարնե րոփ , Հ ակաււակ ան՚լ–
լել ամ երիկեան յա բձակողական ձղ տումներուն ,
ո՚նկասկահ՜ յաղթական պիտի ելլէ խաղաղութեան
Համար մղոլահ՜ պայքարէն ու այն աաեն խաղա—
ղութեան գաղա վւա բր պիտի տիրէ ամ բողք աշ­
խարՀի , ե րքանկութիւն բերելով մարդկութեան :
(Ծափեր) :
ղրօչնեբբ։ Նորութիւն մըն էբ Գաչնակցութեան
ղինանշանի կենղանի պատկեբր։ Բանի մբ երի ֊
աասարղներ հպտուահ ֆետայիներոլ Հաղուստ -
՚ ^ ՚ ՚ յ ՚ ՚ ՚ ՚ Դ ք ^ ^ ՚ ւ ^ ՚ ՚ ՚ - կ - Ո ն ղորհիք մր ձեււքր,
՚էէկիկ մէկիկ բեմ ղալով իւրաքանչիւրր իր ձեո­
քի ՛լո րհ իքբ կր ղետեղէր կարմիր տախտակի մբ
՛լրայ։ Այս խորՀրղանշանր մեհ ասլաւո րո լթ իւն
ձղեց ներկաներուն վրայ։
Տօնակատարութեան կր մասնակցէին Հ– Տ–
Գ– Նոր Աերունղր , կապոյտ Խաչր , Հ. Մ֊ Ը ֊
" ՚Ր.^ Հ՚"յ կամաւորներու ել Մարաիկներու միու­
թիւնր, Վ^ասպոլրականի Հայր. Աի ութիւնբ եւՏա–
րօնի Հ՚ոյրենակիցներբ։ Օրուան նախաղաՀր րնկեր
Ա • Ա իսլեան (կրրնոպլէն) կարղաց ֆրանսե րէն
բոլոբ նամակներր ել յեաոյ ֆրանսերէն Հակիրճ
ճաոով մր մեր օտար Հիւբերուն ներկայացուց
Գ՚"շնակցոլթիլնբ, թոոլցիկ ակնարկով մբ թուեց
Գաշնակցութեան կատաբահ^ րաղմաթիւ ղորհերէն
մի քանիսբ։ էւ աւելցուց Այս բոլորբ կս.տարեց
՚ 8 • հ՛ս շնակցութիւնբ յանուն աղատու թեան եւ
անկախութեան , իբրեւ աոաքնորղ ունենալով միշտ
բնկերվաբական սկղրո ւէւ ^ւե րր : Հայ ժ ողու1 ուրգր
Գ՛Ա ^ւակցոլթեան Հեա էբ վաթսուն տարի աոաք,
գարձեալ անոր Հետ վաթսուն տարի վերքր։ Վկայ
այս ներկայ բաղմութիւնբ »;
ճոիս է բ նաեւ ղե ղ ա բ ո ւե ս տ ա կան բաժ ինր :
Կ՚որղ ով ե րղեց ին ել արտասանեց ին տիկ իններ ,
Վ,արղ ուՀի Ա՛ս աիկեան (ֆրանսերէն ) , երղ կ՚սմսւ–
ւոբներու կողմէն , Մարի կաբապեաեան ( Տ է ՚ ՚ ի ՜՜
նէն), երկու լաքորդական երղեր ՝Բ . թ՝աղէոսեան
Հայերէն եւ ֆրանսերէն։ Օր– Մ– Գալուստեան
քստակ րաոերով արտասանեց «Հայ Հերոսներր»։
Ասատուր Մաղաքեան՝ Աօլօ մբ. Օր– Ա– Կարա -
պետեան մեհ յաքողութեամբ աբտաստնեց Ե՛
Զ՚՚՚րենցի « Հայաս տան» ի ՚("վքր (ֆրանսե ր կն) –.Այս
անղամ եւս լսեցինք երիտասարգ Կ • Պէ ՚ղիբեանի
քութակր , «Հովիւի» ք^ր՚քՐ եւ «Գարնան օբերր »:
Անակնկալ մբ եղան Օր– ի/աչատուբեանի (Տէսի ՜
նէն) երկու յաքորղական անուշ երդերր։ Աււաքին
անղամ /՚//՛"/"՛/ Հաճոյքով լսեցինք Բենոյին աբ–
տասանութէ;ւնր քհ • Զարղարեանի «Բագինի փա -
փառա բանո ւթի ւնր» : Օրուան պատշաճ ուղերձներ
կարդացին , Մ ովսէս Բաբ խեանր, Հ. Մ– Ը– Մ-ի
կողմէն Տիկին Ա. Մաղաքեան, կ. Խաչի կողմէն։
Հանդէսին աւելի մեհ ՚ի՚ոյլ տուին սանուՀինեբբ
իրենց պարերով եւ երղեբով , Հայկական եւ ֆր–
րանսական եւ չինական պարերբ կրկնուեցան
մէկէն աւելի անգամներ : կար նաեւ փոքբիկ նուա­
գախումբ ՛քր որ կր նուաղէր մ էքրնգմ էք ։Բո լո ր եր–
ղեբուն եւ պարերուն դաշնակով կ՝րնկեբանար ՛Օր.
Ա անճեան :
՚Բաղաքացի ԲշէՈՈ քատագո վե լո վ բնկերվա­
բական սկղւլրունքներր աւե լցուց ՚ Ընկեբվաբու–
թիւ1։ր պլպլան լոյս մրն է, կարհես թէ պիտի մա­
րի, բայց յանկարհ– կբ բոնկի, երրեք պի՛ոի չմա–
րի՛, որովՀետեւ Հիմնուահ– է արդարութեան , Հա­
ւասարութեան ել աղատութեան վրայ։ կեցցէ Հա–
յասաանր , կեցցէ Օքրանսան , կեցցէ րնկերվարու -
թ իւնր : Ա րաՀ ր կր թնդ ար բուռն հ՜ափե րոփ :
Ամէնէն վերքր բեմ Հրաւիրուեցաւ օրուան
բանա իսօս ր բնկեր ՚/^ • Համ րա բձո ւմ ե ան , որ բա —
11IIIIIIրI, ւյ թէ վաթսուն տարիներր կուսակցութեան
մր Համար ոչինչ են , ր՛"յց մեղ պէս մողովսլրղնե–
բու Համաբ մեհ֊ րան են : «ինչո՞ւ Հ– Ց– Գ –ն կրր–
ցաւ ՛լ իմ անա լ ա քսքւսն երկաբ տարիներ , ո ւր է
անոր տեւականութեան դաղտնիքր , ի՚^նչ կախար -
ղական ուժ ունի տէր կանգնելոլ Հայժողովբղիվե–
Հապետական իրաւունքներուն : Այղ ուժբ ես կ՝ու–
ղէի ^եղ ներկայացնել Հայ գից ա բանո ւթե ան
մէքէ Շամիրամի կախարգական ուլունքներու զր՜
բոյցով :
Ասորեստանի թագուՀին երբ կր ղբօսնէր Վա­
նայ հովուն ավւր , նշմաբեց խումբ մր Հաք մանուկ­
ներ, որոնք ՈԼլոննք կր խաղային : Գիտէր, որ 111–
^ուաներր կախարգական ղօբութիւն մր ունին, կբ
խլէանոնց ձեռքէն եւ ատոր միքոցով կբՀրապուրէ
Հայ երիտասարդ ութիւնր։ Հայ հերունի նաՀապետ
մր, օր մբ կր թոցնէ այգ ուլռւնքնեբբ եւ կր վւախ–
շի։ Շամիրամ իբ երկար մաղերր կբ քակէ , Հոկ՚ս /
ժայռ մբ պարսաաիկ րրահ–, կր նետէ հերոլնիին
ետեւէն։ Աաղեքւքւ իր գլռւխէնկբ պոկուին, ժայոր
ԿԴյնայ Արտամետի մօտ փոսի մբ մէք, ինքր կր
քարանայ , իսկ հ^եբոլնին ռւլունքներր կր նետէ
հովր։ Այ՛ի հովր՝ Հայ ժողովուրղն է, նա֊.ա -
պետր՝ Հ. Տ– Գ՚սշնակցութիւնր , որ այդ կախար–.
ղական ոլլունքներր ղիաէ խլել ուրիշներու ձեո –՛
քէն : Անշուշտ , անՀասկնալի պիտի բք/ար Հ– 8՚\
Գաշնակցա թեան Հմայքն ու ղօբութիւնբ, եթէ
\&70ական թուականներու ղարթօնքբ չրլլար :
Միութիւն Բարձր Հայոց՝ կարինի մէք , Միաթիւն
ի փրկութիւն (Վան), Հայրենասիրութեան ղր՛" -
սենեակ եւայլն։ \890ին , մեր անմաՀ Հիմնագիր -
ներոլ շունչոփ , Հա քբենաս իբական ղղաղու մնե րբ
վերահուեցան դոբհ^ի » ;
ԱյնուՀետեւ , րնկերր Հ– 6– Գաշն՚սկցու թ ե ՛ոն
ղոբհունէոլթ իւնր բաժնեց երկու մեհ^ շրքաննե -
լ.ու— 189045/ մինչեւ 1920 եւ \920էն մինչեւ
այսօր։ Եւ չեչտեց « Հ – 3– Գ –ն կանղնահ է նոր
վաթս ո ւնամեակի մր շէմքին, անյողղողղ կամքով
եւ անվՀատ Հոդիո՚ք^ •
X Հ– 8– Գ– կոմիտէն իբ խորին շնորՀակա–
լութիւնր կբ յայտնէ րոլոր սնոնց որ իբենց մաս­
նակցութեամ բ աւելցուցին տօնակատ՚ս բու թեան
Փ"՚յւբ •
ԾՈՓԵՑԻ
ԼԵՀԱԿԱՆ նաւատորմբ գրուեցաւ խոբՀրգա -
յին հովակալի մր Հրամանատարութեան տակ
ԱթէՆ՚ԲԻ մէք մօտերս տեղի պիտի ունենան
ղինուոբական կաբեւոբ իւո րՀ ր գ ա կց ո ւ թ ի ւնն ե ր ,
թուրք, ք" քն եւ ամե բէւէլացի սսլանե բու միքեւ
Պիտի քննուի կացութիւնր թուրք, յոյն եւ. պուլ—
կար սաՀմանաղլուինեբուն , ուր վերքերս , Պուլ -
կ՚որիո յ թուրքե քաւ րոնաղ աղ թին պաաճաո ով ,
լարու ահ– կացութիւն մ ր սաեղհուահ՜ է
ՖՐԱՆԱԱՑԻ կիներու քնկե րակց ովժե ան նտ -
խաղ աՀ քւ , Տ իկին էօժէնի ՛Բո թոն ( Հ ամա յնափար )
պիտի ղատուի ղինուորական ատեանի առքեւ , " ՛ յ ն
ամ բաս աանո ւթեամ ր թէ դասալքութեան մ ղահ ՜ է
ւլինա որցուներր :
ԱՏԱՑԱՆԲ
ՀԱՅՐԵՆԻԲ ԱՄԱԱԳԻՐ, 2%ր.ղ աարի, 1950
Հոկաեմրեբ։ ճ"խ եւ այլաղան բովանգակու -
թեամբ։ Տարեկան բաժնեգին 8 տոլար։ Հասղէ .
212 Տէս^^է Տէէ. Տօտէօո, ^տտ (Ս. Տ. Իւ) :
«ՅԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (217)
ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԱԱ
ԺԳ–
Ոէէ յանցանք կր լինէր այդպէս կարհե լր : Ա"֊
լանր ղգաց , որ եթէ միայն Նաղլուի մայրր լինէր
Թուրքե րի ձեոքին, եթէ չլինէ ին միւս ղերիներբ ,
ղ ա րձե ալ պէ տք էր ՛լնա լ , անե լ ա յն , ինչի մ տսիե
Ն՚՚՚՚լլուն ագաչում էբ Մ՚սնասին :
Այժժ Ասլանր չէր թ՚՚յլ "՛այ, որ անկաա՚՚՚ր
ւ1նայ նրա ցանկութիւնր : Րայց ո լր էին ղերինե–
բր։ կուսանոցի ժայռի դլփսէն կանայք ղնաՀատե–
ցին Մուխտաբի կեանքր. կաժ քաբղուել ձորի յա–
տակուժ , կամ ցոյց տալ ղերիների աեղր ել աղատ
կորչել այո կողմերից։ Մուխտարր մօտեցաւ ան–
ղռւնղի հայրին, չավւեց նրտ խո րութիւնբ, կ՛՛՛ր -
հես տարուրե բւում է ր տո աքա բկահ "քայմ անների
ժէք։ Եւ յանկարհ^ բացասական նշան անելով , ետ
ղարձրեց իր թօշնահ^ , մ ե ո ե լա յ ին ղ էմ քր :
կեանք նա չուղեց։ Անդունղի հ^տյրին նրան
յավւշաակեց Հաշիւբ, որի մէք նա այնքան ճար -
տար էր, անսիւալական։ Նտ յիչեց որ իր ուղար–
կահ^ ապրանքր շատ թանղ ՛էին ունի, ոբովՀետեւ
Հանուահ է այն իսկ աեղերից , ո ւ ր ՛ Ա յ ն ք ա ն 0" -
մանցիներ են կոտոբուել : Մուրատ ս՛ղ՛ոն երկու
օրում կր Հալեցնէ ամրողք կաբալանբ՝ Ժէկին չորՍ
ղին առնելով։ Որպիսի իրաբանցուժ Հարեժների
՛քէք , որպիսի նախանձ ժ իւս վաճաո անո ցնե րո լժ :
Տաք, շաՀալէտ աոեւտրի Հեոանկարբ Մուխ–
ա՛սրի վերքին ուրախ հիհաղր շարժեց : Եւ չթա՚է–
ցնելով այդ հ՜իհ-աղի սլատճաո^ւեբր իրան չրք"՛ —
ոլաաուլնեբից , նա ասաղ , որ իր ոսկոլներլւ Հան —
ղիստ կր լինեն ձորի յա տակուժ : Ու ց"՛^ 1 ե" I՛ ՜՜
ուեց :
Բա յց չւսրագո բհ-ի ոսկո րնե րի Համ ար Հան -
ղստոլթիւն չկաբ : Գեռ ադռաւներր չէի^ նկատել
նրա դիակր , երբ Աւետարանոցից ՃանապարՀ բն -
կան ձիաւորներր :
Առւտ չէր ասում Նաղլուն , ոբ ինքր մութ ՛էի–
շերին էլ կ՝ իմանա ր թէ որտեղից է մայրր կան -
չուէք իրան : Ն՛" ձի նստեղ , տարաւ խումրք1 , Գա­
յիանէ ի^ւ յանձնե լով Մ աբթ՚ս յի Հո՛ղս ր :
ՃանապաբՀր երկաբ էր։ Եւ երկւսր ժամանակ
Ասչանր թամբի վրայից դիտում էր իր Հիացմուն–
քի առարկան։ Որքան շատ էր նայում՝ , ա յնքոն
խոբ Համ ողլում է ր որ, ա քՈ , ա յգ ադքիկն իրա -
ւունք ունէր Ա ելիք Աւանի Հ եա լինե լ իր մ ՛ոքի ու
սրտի մ էք :
Նրա մա շուահ, տխրութեամր ^ամակուահ
գէմքր նո յնսլէս գրաւիչ էր , ինչսլէս նրա կաաա–
բահ– ՚քորհր։ կանոնաւոր , նուրբ ՚քիհ-երր, նախկի1ւ
"իրո ւնո ւթե ան ա յդ լուռ վկանե րբ , ա յժմ , տան–
քանքի եւ վշտի աղդեցութեան տակ , ա յլա յ լ ո ւ ե լ
էին : Ա ակա յն դա րացասող , մերժող մ ի արտա -
յա յտութիւն չէր, լնղՀակաոակ1ւ ունէր իր ՛ս -
ռանձին Հրապոյրներր , իլւ առանձին լեղուն , որ
թովում է ր :
Այլեւս ոչ մի կասկահ– չկար Ասլանի Համար
ԵԼ երբ տեղ Հասան , նա չկարողացաւ սլաՀէլ իրան
ու յայտնեց Ն՛՛՛՛լլ"ւի^՛, "ր ՛՛չ ՛քի ՚լոՀ , ւ՛չ մի ՚լրժ—
ուարոլթիլն չի խանւլարի այս ղորհ-բ, ոբ սկսուահ–
է նրա •էսւժար : Եւ նա ասլացոււլեղ որ ճիչղ է ս։ —
սուժ :
Ն՚ո՚ւլու1ւ ճանաչուժ էր այն ՛լի՛ ՛լր ^ ՛ււր վւակ–
ուահ– էին ւլերիներր։ Րայց նբանղ այժժ տարել
էին եւ Հեչտ չէր իժ անա լ թէ ուր , որ կողժ ով :
Աս լանր , կրակ կտրահ– , ք^ւկաւ շրքականերքւ , նո յն
իսեք չ՚էե րագա րձաւ ժի աժբողք ՚լիշ^Ր՛ ոլւոնեց ,
ժտալ շատ ղիւղեր • Հարց ու վւորձր, վերքապէ^^յ ,
աարաւ նրան ժի ժ ուբացկանի մօտ , որ տեսել էլւ
կաբալանբ :
Խումրբ թռաւ ցո յց տուահ– ուղղութեամ ր ,
պէտք էր շատ շտապե լ , որովՀեաեւ ՃանապարՀ
շատ կաբ : Այդ ձիարշաւի ժ ամ անակ է լ Ասլանր
պտոյտ էր ղալիս Նազլուի չուրքր, ՚ " չ ք ր չէր Հ^–
ւքնում նբանից , հառա յում էր նբան : Րայց Նաղ -
լուն չէր նկատում այդ բոլոբր : Այժժ նա ժոոա -
ցել էր աժէն ինչ եւ էսօսոլժ , մ՛աահ ուժ էր ժիայն
Մ արթայի ժասին :
Նա չէր իժացել թէ այղքան երկւսր կր տեւի
ճանապարՀո րղ ութ իւնբ , թէ ոչ՝ չէր Հեռանայ ե–
րեխայի կալքից - նա Հառա չուժ էր , ասե լով ոլ՛
՛իո քր իկր Հ ալւուժ է , Հաո ա չուժ է ր ժ անաւանղ
՛ոյն պատճտո ով , որ այժժ նա դտնւուժ է ժի օտա–
քւի ձեռքուժ : Մ ինչեւ անղաժ նա ուղեց եա դառ­
նալ ՃանապարՀի կէոից^ եւ Ասլանի Հաժար չատ
էլ Հեշա չէբ Հաժոզել նբան որ թողնէ ՚ռյ՚լ ժիտքր։
Այգտեղ էլ նա աւելի վաոուեւլ աքն քնքշու թիւնից ,
այն սքանշելի սէրից, որ այդ ՚ողքիկն բ՛է ղանակ
էբ տահել ղէպի օւսար ժաբղր :
ԼկՕ
Fonds A.R.A.M