կՋ ՄԸ
ՈՒԱՅԼՏԷՆ
ՊՈԻՏ՝Մ
ՆԻՆԱՀ
ԻշիաճՍ ու
ծիծեռնակը
ՏՈԿՈՍՍ Թէ
Շ՛՛՛՛ո դարեր
աււաշ,
Անղլիոյ
կայսրր
ղեդեցիկ
աղայ ՛քր "՛նէր,
որուն
ամէնքր
«Երքանիկ
իչխսլն»
կ՛՛րս էին :
ԵԼ
իրաւ,
իշխանր
երքանիկ էր, որովՀեաեւ
ա–
մէնքր կր ոիրէին
՛լինք, ու անիկա
կ՝ասլրէր
անՀող
եւ ան՚իիչտ
յ
1^՚"յՅ
1
երքանկութիւնր
երկար
չաեւեց
, կայ
սեր
սիրասուն
որդին,
«Երքանիկ
իշիան»
մե
ոալ
I
Անոր
մաՀր
ցալւյուց
րոլորին
սիրար ;
՝Բաղաքապեաութիւնր
եւ մոդովոլրդի
ներկա
յացուցիչներր
որոշեցին
արձան մր շինել. «Երքա
նիկ
Իշիւան»ի
յիշատակին
արձան մր որ ղարդար–^
ուահ– րլլ՚սր
ոսկիով ու թանկաղին
քարերով
%
Տ՚սրիմր
չանցաձ՝՝
քաղաքի
Հրապարակին
վր–
րայ
կանղնահ֊ էր «Երքանիկ
իշիսան»ին
արձանր ,
որուն
թիկնոցր
ւլարդարուահ– էր ոսկիէ
տերեւնե
րով
սուղին
երաիւակալր
թանկադին
յակինթոաի,
իսկ
աչքերր
աննման
սուաակներով,
որ կր ւիայ–
լէին աստղե
րու. նման ;
Ի շխանր
Հրեշտակի
պէս ղեղեցիկ
է ,
կ՝րսէին
մ անուկներր
, Հիացած՝
նա յելով
անոր
արձանին
՝.
շ.
Անցան շատ տարիներ ;
Անղամ
մր, աշնան, այղ քաղաքին
վրայէն կր
թոշէ
ր , կ՚անցնէր
ծիծեոնակ
մրէ Անոր
լնկե
րներր
վաղուց
արդէն
ղացեր էին Եդիպ՚ոոս
, իսկ ինք ու–
շ՚սցե
ր է ր ՚ անոր
Հ ամ ար՝ կ՚աճապարէր
ո ր
Հասնի
անոնց
ետեւէն։
Թռչեր
է ր ամրողք
որր , իրիկուան՝
մ տ՚ոծեց
քնանա
լ , Հանղ
ս աանա
լ ; փաղաքին
Հ րապա
րակին
վրայ տեսնե
լով
«Ե ր քանիկ
Ի շխան»ին
արձանր ի–
քաւ եւ կանդ առաւ
անոր ռտքերուն
առքեւ :
ինչ
Հրաշալի տեղ
րացադանչեց
ծիծեռ—
նակր՛
որքան աղատ եւ արձակ է շուրքս
՚ կր մնամ
այս՚ոեղ ու կր Հւսնղչիմ :
Զորս
կողմր
նայելաի՝
տեսաւ
իշխանին ոտ
—
քերո՛ւն
վրա
յի ոսկիէ կապեր
ր եւ մ տածեց
.
«Հիա
նալի է, ես ոսկիէ ննքարան
կ՚ունենամ»։
^իծեռնակր
՚յլո՚-խր
է^ոխեց
թեւերուն
տակ եւ
կր պատրաստուէ
ր քնանալու
, յանկարծ
ղլխուն
վրայ՝ կաթիլ
մր ինկաւ :
"՚
Զարմանալի
րա% ,՛
մտածեց
ծիծեոնակր
շո՚֊րքր
գիտելով,
երկինքր
պարղ
է,
ւսստղերր
կր ՛ւիա յլին, րա լց անձրեւ
կուղայ :
\քիծհռնակին
՛Լրա յ ինկաւ
երկրորդ
կաթիլր \
.-—-
ինչպէս
կ՚երեւի
, արձանր
անձրեւէն
պտ -
ասպա րուած չէ • ոլէտք է տանիքի՛ մր տակ
երթալ
աեղ ղտնել
,
րսաւ ծիծեռնակր
:
Թեւերր
բացաւ եւ կ՚ոլղէր
թռչիլ,
բայց այգ
րոպէին
իր գլխուն
՛Լրայ
ինկաւ
երրորդ
կաթիլր
Գլուխր վեր վերցուց եւ տեսաւ
Երքանիկ
Իշի
՛ւա -
նր։
Անոր աչքեբէն
կր Հոսէին
արցունքի
կաթիլ -
ներ ել այտերուն
վրայէն կբ ղլսրէին
ղետին
Լուսնի ճառաղա
յթնեբր կր լուսաւորէին
անոր ե -
րեսբ։
Այնքան
ախուր էբ անիկա եւ այնքան ղե -
ղեցիկ՝ ոբ ծիծեռնակին
սիբտր
թնդաց
կաբեկ -
ցութենէն
:
Ո՛՛վ ես ղուն,
Հարցուց
ծիծեռնակր
:
Ես «Երքանիկ
Իշխան»ն եմ ։
չեն
մշակուած։
Օրինակ
՛չրքի
առաքին
Գք
՚՚Ի
՚Ը՝
«էիամ անակա շբքանր» (էք
7 ֊ 8 )
բնգՀան
-յլր
ձե -
՚-ո՚Լ,
մակերեսային
կերսլով է տրուած։
կարա -
Մ ուր՚լայի
ղո րծունէութեան
ժամ անակա շրքան
ր հւ
լնկե րա յին - տնտեսական
պա յմ աննե րբ պէտք էբ
աւելի խոբ կերպով
մ շակե
լ ;
Հեղինակր
Հարեւանցի
կերսլով է անցած ժո-
ղովբղական
երդի ժշակժան
ժասին կարա — Մ"ւր–
՛լայի ել կոմիտասի
սաե ղծաղո բծական
սկղբուն^^
ներոլ
տարբերութեան
Հարցր : Գբքէն
այն տբ—
սլաւո
րո
լ թ
իւն
ր կ՚ունենանք
թէ կոմիտաս
կրցաւ
« ՚ինառել եւ ւլտնել նեբդա^ակման
Հայկական ե–
րաժ շաութեան
ոճական
առանձնա
յատկութիւն
-
ներէն
բխող
իւրայատուկ
լեզուն»
, իսկ կարա -
Մուրղան ոչ, եւ այնուՀեաեւ,
կոժիտասի
ժօտե -
ցումբ
Հարցին
«աւելի ^իչգ էր՝^ քան ուրեժն կա
րա - Մոլրղւսյինր
(էք
111)։
իրականին
ժէք Հաբ–
ցբ ոչ կա
ր ենա լո
լ
, ոչ ալ չկարենա
լու
ժ էք է (ա
լղ
չէ կարեւորր)
, ոչ ալ մանաւանգ
ճիշգ կամ սխալ
մեբձեցման
ժէք։ կարա
Մ ուրղայի
մերձեցում
ր
նե րզա էակութեան
Հարցին՝ իր ժամ անակին
րն -
կերա
յին պա յմ աննե բու
Համ ար
մ իանգամ ա յն
ճիշգ
ել յառաքղիմական
էր։ Մինչղեռ
ժաժանակի
տե–
ոակէտէն
անոնցժէ ոչ չատ վերք եկող կոժիտաս
ի
ժ ե րձե ցում
ր , որ անշուշտ
նո յնսլէս ^իշգ եւ յա -
"֊աքդ իժական էր, լնկերային
այլ
սլայմաննեբոլ
աբղիւնք
էր։
ՌՈԲԵՐՏ
ԱԹԱՅԵԱՆ
Երքանի՛՛կ
թուրք։
ք՚ախտբ
իր ժօտր
ժիշտ պա
Հակ
կեցած է :
Գարերով
կացին
, գա շո յն
մ աշեցուցած
է
կեավուր
կառավարելու
Համաբ :
Ա ե րպեր
, քիում անաց ինե
ր , Տ" յներ
,
Պուլկար
ներ
, Ալպանացինեբ
, Արաբներ
, Հայեր, եւ
ուրիշ
ղանաղան
ժողովուբգներ
, կրթած է
ե ա թ ա ղ ա ն ո » / ,
աքսորով
, կողռպոլտով
, տե զաՀանո
լ թ
իւնով :
Աժէն
Հայր
, զաւակ
կբ թե
լու իր ձեւր
ունի
Աժ է ն պետութիւն
ալ , ժոզովուրղ
կառավ արե
լու
իր ժասնագիտութիւնր
:
Թուրքր
, Ժամ անակ
չունի
բարակ
՚՛ մ արակ
մտածելու
, երր լու մր կ՛ուղէ
բռնել
վերմակր
կամ
ամրողք
մաՀճակալր
կ՚այրէ
կր վերքացնէ
:
Թէեւ
մինչեւ
աււքի օր մաՀճակալի
մասին
ծանօ
—
թոլթիլն
չունէր
. . .
Մ ի լիոննե րով
ժողովուրդ
Հնձած է իբրեւ թէ ,
քանի ժր «բժրոսա»ներ
պատժելու
Հաժար :
Հեբովղէս
անսլայման
Թ ՚ ՚ ւ ր ք էր • • •
Այս
կերպով
իբ երկիրր
«յեաաղէմ»
կեսւ -
վուրէւձՀյ^
մ աքբած է , եւ այսօր
, « յառաքագէմ
»
թուրք
ժողովուրղին
տիրաւզետութեան
ւոակ կք՛
« բարզաւաճ
ի » ան . • •
Ապերախտ
գուբս
եկան , սա նախկին
կեավուր
՚^ա^աներբ :
ք՝ա
բե խնաժ
0
"ժ
ան
Լ վ ա ս լ ա
լին Հովանաւորու
-
թենէ
ն վւախուստ
տուին : Գացին
տուն - աեզ ե -
զան ելսկսան
իրենց բարեբարին
ղէժ դաւել։
Վբ–
նասել
անոր վարկին
, պատիւին ;
—Ե րքանի՛^ կ , բ՛ո
յց ա յնսլէս
դառն
էլարտաս–
ուես՝ որ թ րքե
ց ի ր ՛լիս ք
՛՛է–
արցունքներովղ
• • •
պատմէ , խնդրեմ
, ի՞նչ է է՚"ցիգ պատճաոր :
3–
Եւ Երքանիկ
Իշխանբ ա յսպէս պատմեց ՚
« Երբ ես դեռ մարղ կային
սիրտ
ունէի եւ
կ՚ասլբէ
ի արքա յական պալատի
մ էք
,
զ աղափար
չունէի
արցունքի
մասին,
Հոգն ու վիշար
՚սնծա -
նօթ
էին ինծի,
ոբովՀետեւ
այգպիսի
ւլղո՚ցռւմներ
մուտք
չեն ղտնեբ
ւղա լ՛ո՛ոնե բր : Ցորեկր կր խա -
՚Լ"՚յԻ
"1՚"1""^ՂԸ*
իրիկուններր
կբ պ՛որէ ի
շքեղ
դաՀլիճնեբուն
մէք։
Րարձր պատր կր բաժնէր
Հօրս
պալատր
քաղաքէն
, եւ ես չէի գիտեր
թէ ինշ
կ՚անցնի կբ ղառնայ
պատին
այն կողմ ր : Ես դի"
շատ
բ՛ո իւտաւո
ր կբ զղայի , եւ կր կարծէ
ի թէ
բոլորն ալ շատ րախաաւոր
են , բոլորն ալ
ինծի
պէս
՚ԼոՀ են իրենց
կեանքէն։
Զի"
կ՛՚անուանէին
« Եր ք"՛նիկ
Իշ1սան» , եւ իրաւ ես ե ր քանիկ
էի • • •
« Եւ աՀա, առանց
ղիտնալու թէ ինչ է վիչտե
ու տան քանքբ
, ես մ եռա
յ : Հիմա
այստեղ
բաբ —
ձունքէն կր նայիժ
շ"՚–րքս եւ կր տեսնեմ
մարղոց
չքաւո
րութիւնն
ու տանքանքներր
: իմ սիրտս , որ
Հիմա
սլողւղւստէ է շինուած
, այս սլալոլաաէ
սիրտս
անգամ ՝ չի կրնար արտասուել
, տեսնե
լով
ա քղ
տանքանքներր
:
« ԱՀա նայէ այնտեղ,
այն փոքբ ու նեզ փո -
զոցին
, ուր շինուած է աղքատ
իկ տնակ
մր : Լու -
սամոլտին
քուէ նստած է կին մր՛ ա1ւիկա
ոսկեթե—
լուէ կ՚ասեղնաղոբծէ
պալատական
տիկնոք
ղւլես -
տր : Նտյէ անոր զունատ ել յողնած
դէմ
քին
՚ նա
յէ անոր ծակծկուած
մ ատնե բուն • նա յէ փե րքա -
պէս անոբ մանկանբ
որ Հիւանգ պառկած է ազ
քատիկ
ւսնկողնին
մէք : Անոր
շրթունքներր
կ^այ -
րէ՛ն տաքու թենէն
՚ նարինք մր կ՛ուզէ
մօրմէն
, իսկ
խեղճ
մ ա յրր
քուրէն զատ ուրիշ
րան չի կրնար
տալ
տան9ուող
մանկան :
« Աիրելի
ծիծեռնակ
, կր խնդրեմ
բարի
եղիր,
կտուցռփդ
զուրս
քաշէ էւմ սուբիս
փբայէն թան -
կագին
քարբ եւ աար տյղ թշուառ
րնտանիքին : Ե"
իկւքս կբ տանէ էւ , եթէ շարժիլ
կարենւսյէւ :
Ոչ
1
ես Ժաժ անակ
չունէւմ
, սլատաս
էսանեց
ծիծեռնա/քր
, իմ րնկերնե
րս
ինծի կբ սպասեն Ե -
՛ւ
է
՛՛՛ւ՛"
ոս է՛ ՚^էք՛
անոնք
Հ էւմ ա կր թռչէն
՝Լ,եզոսէւ ա–
վ՛երր եւ կր վա յելեն
ղ եզեցիկ
ծաղէւ1լԿ։ե բուն
բու
րում
ր, Հոսցուրտ է , ես չեմ կրնար
մււալ ;
\^իծեոնակ
, սիրելի
ծէւծեոնակ
, կբ խքնգ
—
րեմ , միայն
ղիշեր մբ, մէկ դիշեր
մր կեցիր իմ
քոփ։ Ախ–, եթէ ղուն
դ՛լայիր թէ է՚նչ՚՚քէսկր
տան–
քուի այն ՚իոքբիկր եւ որքան տխուր է անոր
մայ–
րր :
է^իծեռնակր
նա յեցաւ
Եր քանի/լ
իշէսանին ե -
րեսր, ել տեսնելոփ
անոր ախուր
նայուածքր՝
թղ–
ճաց ու րստւ՛
Թէեւ
Հոս շատ ցուրտ է ել ես
մանուկնեբր
այնքան ալ չեմ սիրեր,
ոբոփՀետեւ
է՛նծի
ք՛սր կբ նետեն,
բայց
ղիշեր մբ կբ մնամ եւ
կբ կատարեմ քու փափււսքդ :
էքիծեռնակբ
կացաՀարեց
թանկաղ
էն
յակինթբ
ել թռաւ
դէպի
ազքատիկ
աունր։
Հասնելոփ
Հոն,
ներս թռաւ բաց օդանցքէն եւ նայեցաւ
շուրքր :•
Մանուկր,
քերմի
մէք, կր տքեւր , այս ու այն
Րարեբաէստարար
, Աենծ
կեավուր
աղգերր
օգնութեան
Հասան ել մեբ Օսժան
էֆէյին
ժէքքր
շակեցին։
թել - թիկունք
եղան
իրեն։
Մթիթարե–
ցին եւ սիրտր
առին :
Գրաժ, զէն ու ղրաՀ
Հասցուցին
,
ոբպէս՚լփ
,
ուրիշ
առթիլ,
պէաք տեսած
պարաղային
,
եա -
թաղա(ւ/»
կաժ ղաշոյնի պէս նախնական
ղործիքնե–
րո՛է չստիսլոլի
չարչարուիլ
. . .
Այսօբ , եւրոպական
ժեծ պե աո ւթ իւննե
բու Հեա
փէ՚լ Կր նետէ ժեր
ա ղ ա ն ։
՛Րուէ
կուտայ,
ք"՚–է
կ՝առնէ : իր Հին մեղքերուն
ւէրայէն
սպունգ
քաշ
ուած, սրբացած
, մաքրուած՝
եւ
արղարռլթեա՚Ս
ատեանին
ղաաալոր
նշանակուած
է՛՛՝
^ " ՚ յ Տ
1 "ա Պուլկարր
, կր տեսնէիք։
Կբ փայչէ"
բլ՚ածբ։
Հաղաբաւոբ
Թուրքեր,
Պ՚՚ւլկարիայէն
գուբս կբ Հանէ , եւ կբ քշէ եզեր գէպէ՛ Թուրքիա
:
Անոնց կալուածներն
ու զոյքերբ
յաբքոլնիս
ղբ՛"–
ւելոփ :
Այ"
աբՀեսար
գարերէ ի ՛էեր Թուրքե
բու ժե -
նաշԿւորՀր
բլլ"՚լուի՝
Պուլկաբներբ
էւրաւունք
չունէն
զայն
գործաղբելու
:
Այգ
մ ենա
նո
րՀ ր
ժողոփուրզնե
ր անճիտե ք ,
աեղաՀանել,
աքսորել,
ժիայն
Թուրքերուն
ք՛րա -
ւոէն^ւ է :
Եւ Պուլկարներր,
Հաղտրաւոբ
Թուրքեր
տեղա–
Հանելով^
մենանորՀի
միքազզային
օրէնքբ
բր՛^–
նարարած
ել բլլան։
Թուրքերու
ղէմ
ապերախտու
թիւն
ւլո բծած
կ՝ ՐԱան
. . •
Այո
տեզաՀանո
լած
Թուրքերու
վ է։ ճակէն
մ
ենք
մ իայն կր Հասկանանք
, ւէա բձառութ
էււն
ստացած
րլլալով
բուն էակ Թուրքէայ
մէք :
Զէ^ք
կարծեր թէ այս կե րպով
Պուլկաբներբ
,
նաէսկին
էւրենւլ վա յելած
«շնո բՀ»նե բուն , վ՚ոքբ
է՛կ
մէկ
տոկոսն է որ կր վճարեն
Թուրքերուն
•••
ՊԵՏՈԻՇ
կողմբ
կ՝է։յ1ւար տան քանքէն , է՛՛՛կ
՚ ^ " ՚ յ ր Ր է
^""Րք՛
ձեռքին
մ էք
, յռղնութենէն
լնկճուած
, քնացեր էբ
նստած
տեզր :
\^էւծեռնակր
գրաւ
թանկաղին
քարբ անոր առ
քեւ
յ
ս եզան
էն ՛էրտյ
, եւ սկսաւ
պաո յտնե
բ
ք^՚ե է
մ անկան
սնարէն
վե րեւ ; Պտո յտներ
կ՝ բնէ
ր եւ էւր
թեւերով
քլր Հովանաւորէ
ր
մանկան
Հրատոչոր
մ արմ
է՛նր :
— Օս , ինչ Հով է , ինչ լաւէ , չչնչեց
փոքբիկր
եւ քնքացաւ
ք՛՛՛՛լ ցր •
( Միացեալը յ աջորդով)
^
ՕԱԿԱՐ
ՈԻԱՑԼՏ
ՊԷՑՐՈԻԹԻ
տաբածութիւնր
15
անգամ
աւել
ցած է, է՛՛՛կ լնակչութիւնր
10
անգամ
,
90
տաբ
—
ուան
քչհթացքէն
:
1860/՚յ՛
Պէյրութի
տարածութիւնն
էր
112
Հէքթտլ՛
, րնակչութեան
թիւր
20
Հաւլար :
1912–
ին
330
Հէքթար,
120
Հազար
բնակիչ։
\922ին՝
550
Հէքթար
,
140
Հազար
բնակիչ։
\935ին՝
1200
Հէքթար եւ երեք
Հարէււր
Հաղար
բնակիչ : Ա
էկ
լնա
կի չէւ կ՛ էւ յնա
յ
59
քառ ՚ մ եթր
, մ ինչ աբգիա -
կան քաղաքնե
բու
մէք այս թէ՚՚֊բ
200
է ՚ Հետեւա -
բար քաղաքր պէտք է իր տաբածութիւնր
եռա
—
պատկէ :
ՊԷՑՐՈԻԹԻ
Հ– Մ–
Ը–
Մի ֆութպոլի
առաքին
էսոլմ րէւ անզ ամնե րէն ^ակոբ Վարժապետեան
,
24
տարեկան
, մ օթօս իքլէ թի ա բ կած
ի
՚լռՀ ղացած է ,
րա էսե լոփ բեւնակաոքի
մր։ Եղբայրն ալ, ոբ միա
սին էբ , փէէրաւորոլած
է %
ՊԵԼԺ՚ԻՈՅ
ազգ՛ պաշտպանութեան
նախարա
- ՚
լաւթիւնր
աբ՛էի
լեց
Համ ա յնավար
թե
րթերու
յ ուտքր
ղօրանոցներռլ
եւ պետական
Հաստատու -
թեանց
մէք։
Երեսվւ՛
ժոզովին
րէւդդիմագիր
անդամներբ
խմբովին
Հեռացան Եչ– օր, երբ կր
քուէարկուէր
1950^
կրթական
ելմտացոյցբ
։
Պատճառր ա յն է որ կաթոլիկ
դաՀլիճբ
ոբոշած է
միեւնոյն
նպաստր
՚է^տրել թէ պետական
ել թէ
կաթո
լիկ
գպրոցնեբուն
:
ԽՈՐՀՐԳԱՅԻՆ
ՄԱԿԵԳՈՆԻԱ
ժր
ստեղծելու
ձեոնաբկած
է կոժէւնֆորմր,
Մոսկուայէ՛
ներշբն–
չումով,
ինչպէս
քլբ Հաղորղեն
Աթէնքի
թեբթե–
ՐՐ
:
Հրատարակուած
տեղեկութեանց
Համ աձա
յն ,
ս ո վե տ ա կան ա յս
նո ր
Հան
ր՛ս պետ ութե
ան
մ աս պէ՛
տի կազմեն
պուլկարական
, յունական
եւ սեր -
պիական
Մակեգոնիանեբր
:
ԱՏԱՑԱՆԲ
ՀՐԱՆՏ - ԱԱՄՈՒԷԼ
ԳՐԱՏԱՆ
1950/՛
ԹԻԻ
10
ԳՐԱՑՈԻՑԱԿԸ,
որ կր պարունակէ
աւելի
քան
1400
արեւելագիտական
Լո րոնց
մ էք նաեւ
Հա
յա -
գիաական
) ղ րքե
ր , եւրոպական
լեղունե բով :
Լւեր31Ո6 Օք1€ՈէԶ16
\\.
Տ6տԱ61ւՁՈ, 51 , 1Ա6 IV1^. ^6՝
Րոոշշ, ք՚Յքւտ (6):
%
ԿԱՐԳԱՅԷԲ
ԵՒ
ՏԱՐԱԾԵՑԷ՚Բ
Հ Յ Ա Ռ Ա Ջ » Ը
Fonds A.R.A.M
