€6ԱՌԱԶ>
ԱղթաՍադ իշէսաԱի օքով
ՇԹՈՒԹԿԱՐՏ
,
29
8ու.նի
Պավարխյ Հա–
լւաւայէՆ
հ՜ա
յ րւսմւսս ԷՆ ել ԱչււչեաՆներու
սսւորո -
աչ,, /չսէնաՆչագարգ
գաշսւագետ՚նէ
մ
Ը
ւէյ՚՚սյ աւս —
րած՜ուաձ–
գէ՚֊գ
մ քն է 0 սչէ րամ մ է րկաուե
( Ա էէն -
էսէնէ՚ն
Հարէւր
քէլոմ ե թր
գէ՚դէ
Հարաւ) :
Գէլղ
մր,
մ օաա
ւո
րասլէ
ս
5200
քնակի
չնե րոփ ,
որոնց
2200
/1,
նորեկներ
են : Կը նշանակէ՝
մ
էնչեւ
քանէ մը աարէ առաք,
գէւղը
ունեցահ– է
մէայն
3000
բնակէչ
եւ. իր այս փոքրաթէլ
բնակչութեամ
ր
ալ կր շարունակէ
Համ ա շփսա րՀայ
էն
Հռչակ փա -
յ ե լ ե լ ։
Գէ՚-ղ
մր, սակայն
, որ այցելուին
փյւայ կբ
թողու
մեհ՜ ույառաքգիմահ՜
քաղաքի
մբ ասլաւո -
բութիւնր
, իր
Հ իմնա բկութ
իւննե րոփ , շէնքերոփ ,
թաաերաս
րաՀոփ
,
ղբօսափա
յբե րոփ ու լնղՀ
անուր
ճոթութեամր
:
Տ֊ասր աարին
անղամ
մբ, այս
գէ՚-ղր,
մա -
մաղրափայրր
կբ գաոնայ
Հաբ իւր Հաղաբաւոբ
այ—
ե ւունե
րո
Ց՛՛ւ
յրոնք
կուգան
՚իերմ անիո
յ
բո
լոր
շրքաններէն ու աշխարՀի
բո լոր
կողմ երէն ;
Օ՛ղէ րամ մ է բկա
ուն
իր Համ ա շխարՀայի՛ե
Հռչա–
կբ կբ սլարտի
ա յլեւս
աւանգութիւն
ղարձահ՜
ուխտի
մր, ղոր ասկէ
317
տարիներ առաք
գիլգա–
ցիներր
րրահ՜ են
ԱսաոԼհոյ
առքեւ
Հետեւեալ
սլա
բագանեբու
աակ .
Հ
էյ
րեսնամ
եա
յ
Պատեբաղմ
ֆին Հետեւտնքոփ ,
1632 - 33 ^
ուականնեբուն
, ժանտախաթ
ղարՀու
րե լի
Համ աճաբակ
մ բ հա յր տուահ՝ էբ Պափարիո
յ
մէք եւ անՀաշիլ
ղոՀեր
կը խլէբ;
Օսլէբամմէբկա–
ուն ալ փյսրակուահ
էբ ելաուահ էբ Հաբիւրէ ա–
՚-ելի
ղոՀեր ; ԱՀա այս աղէտի
առթիլ
է , որ
1633–
ին , գիւղացիները
կըՀաւաքուին
ու
կ՚ուխտեն՝
ամ էն տասը տարին
անգամ
մը գիւղին
մ էք բե -
մագբել
՚Բրպստոսի
կեանքր,
չարչարանքներն
ու
՚"փբ բարձրացաւ
փառաւոր
չէնք
մր,
րնգարձակ
(Ո– եւ վ ե ր ^ մաս)
իշիան
անՀնարին
միքոցներոփ
կր
Հասցնէբ
ղէնքր,
սակայն
ի նչսլէս
ճարել
ուսռւցի^եր
:
՚Բաղքցու
փափկութեան
փարմուահ՜
"՚^ր ղա -
ւակբ
յանձն
սլիտի առնէ ր երթալ
ա յս
Հեռաւո
ր
ու բաբձրարեբձ
լեռներու
կատարր
թառահ՜ կամ
անգնգախո
ր
ձո րե րու
մէք կոր ահ
գիւղե
բու խր -.
ճիթներէն կամ ախոռներու
սա քո ւնե
բէն
սկսիլ
,
մանուէ^եբոլ
կրթութեան
գորհր
I
Գ՚է՚–Գ"*ցի մա -
նուկր պէտք է որ ունենար
իրեն պէ"
խրճիթներու
մէք
հնահ,
իրեն պէս ապրահ
, էւբեն պէո
չաբքաշ,
իբ
Հոգիին
, իբ սրտին , իր մտքին Հարաղատ Հա–
ղ"րգակից
մէկր , իբրեւ գաստիարակ
:
Եւ Հոգեկան
իշփւանը յղացաւ
գաւառի
ղալակ–
ներէն գաստիարակնեբ
պատրաստելու
Համ
ար
փաբմապետանոց
մբ Հիմնելոլ
հրագիբր :
Այս
գժուարին
հրագրին
իրագորհման
Հա —
մ ար
իշխան
ձեռնա րկեց
Հսկողութեան
ենթարկել
կա
թո
ղի կո ս ա ր ան ի մինչեւ
տ յգ
յում պէտս փատ -
նուահ
Հասո յթնե
ր բ
ւ
կաթողիկոսական
նորլնտիր
աեղապաՀ
Եղնէկ ել օզնականր՝
Ղ՚անէէ
լ փա րղա–
պետնե
ր , (փե րքէնս
Ա ալփլասէ
« Զ*"րթօնք
՚^ի
« Հքուռ փարղապետն
է՝») երկուքն ալ կրթասէր
,
լուսամ իտ ու Հա յբենասէ
բ եկեղեցականներ
, թեւ
ու թիկունք
Հանգիսացան
է՛շփւանին
։
Գաւառներու
յեղափոխական
աղգեցիկ
անձնաւո
բութի
ւնն եբ ,
որոնց
մէկն էր փեբքերս
թէՀբանի /էք իր մաՀկա
նացուն
կնքահ
Նոբգիւղցի
խիստ
գորհունեայ
Հա–
ճէւ Ա ուրատ
, բերին
իրենց անվերապաՀ
աքակցու
թիւնր;
Բանի
մր տարուան
լնթացքին
խնայուե
ցաւ պատկառելի
գումար
մր։ է լ այս
գումարոփ,
ու մասամր ալ գաւառներէն
եկահ
օժանղակու -
թեաժբ,
Ագթամարի
Գրսի տան մէք ԼԱխափանք) ,
կաթողիկոսարանին
կից. Վանի գեգահիհաղ
լճին
^
լ. ՚
եթէ
երբեք
Աստոլահ
, իր անսաՀման ո -
ղորմ ութեամ
ր , փրկէ
գէ՚֊գր
մ աՀացռւ
Համ աճա -
րակի
ճիրաններէն
։
Արգաբել
, այս Հանգիսաւոր
ուխտէն
անմի —
քապէս
փերք ոչ միայն
նոբեր
չեն
փարակուիր ,
այլեւ
փարակոլահնեբն
ալ կր բոլժուին
ու կ^տ -
ռող^անան :
Ալ
ուխտը
կը գորհագրուի
1634
/Տ/
, խո ստաց -
ուահ՜
բեմ
ագբութեամբ
Ատկէ իփեր եւ մինչեւ
այսօր,
խաղբ կր կրՎբ–
նուի
ամէն տասր տաբին անգամ
մբ։
1630^^
տեդփ
ունեցահ է փեցերռրգ
բեմագրութիւնր
եւ այնու -
Հետեւ
կրկնուահ է ղէ րո յոփ
փե ր քացող տարինե -
բուն։
Աիայն
1934
/5*
կաղմ ակե րպո
ւահ է բացառա
բար
երեքՀար
իւրամ եա
յ յո բե լինական
բեմ
ագրու
թիւն
մբ , իսկ
1940/է՛
է
պատե բաղմ ի
պատճառոփ
բնղմ իքոլելէ
Վերք , կըկրկնուի աՀա ա յս
տարի
մեհ պատ բաս տութեամբ
եւ արտասոփո
բ
յաքո -
ղո ւթեամր
է
Ես ալ գացի անցեա^երր,
տեսայ եւ Հիացա
յ :
Աներ եւակա
յելի էր ինձ Համ ար , որ մ իա յն գիւ -
ղական
ումե րոփ կտրելի կր գառնար
ա յս
բեմ տ -
գրութիւնր
, ռրուն
չ՚"–րք շատ րան կարգացեբ
էի
գերմ անական ու մ ի քաղգա
յին
մ ամ ուլին
մ էք :
Զերե
լակա
յահս , ստկա
յն , տեսա
յ Օպէ րամ մէր -
կաուի
բեմէն
փյւայ : Եւ արգաբացուցէ՝
այս րե–
մագրութեան
չ ս ՚ ֊ ր ք կատարուահ
տարփւողանքր :
Գէւղտց
էնե
րն են րռլոր
գե րակատա
րնե
ր ր , ո–
րոնք
ունին
իրենց սոփորական
ղրաղումներր
գիւ—
ղին մէք : ՛Բրիստոսի
գերր
կաաարողը
Անտոն
Փրայ՚էէնկըր
, օրինակի
Համ աբ , պանգո կա պետ է ,
Ա արիամ Աստոլահամայրր՝
Աննէմի
Ա՝ այբ՝ ու–
ստնողուՀի,
Աուգան՝
Հանս
ՀյփայկՀօֆբբ՝
ուսու–
ցէչ , Պետրոս
Առաքեալբ՝
Հուկօ
Ռուց՝
գերձակ
,
ԱոփՀաննէս
Առաքեալբ՝
Ա՝ աբթին
Ա՝ ակո լտ՝
ձիա
պան , կա յեափան՝
Պենետիկտ
Շ թի՚֊քլ
"րգէ՝ խո–
,աբաբապ1
Պիղւ
ւր
Աելխիոբ
Պբայթղամ–
թրր՝
ատաղձագորհ
, Ա արիամ Ա ագթաւլինաց
ին՝
կապրիէլէ
կրոփըր՝
խանութպան,
եւայլն,
եւն՛։
Երենք
գե րերուն
մէք, սակայն
, բոլորն ալ, կա —
տարե լութեան
Հասահ
արուեստագէտներ
են : Ա–
մէնէն
ուշագրալր
այն է , ոբ իրենց նախաՀա
յբե–
բու
րրահ
ուխտին
գիտակցութեամ
ր , ամէն
մէկր
կբ խաղայ խոր ապրումներոփ
, ւէերացահ
, աոանց
արուեստական
ճիգի։
կոչումոփ
տրուեսաագէտ
-
ներ
չեն անոնք
անշուշտ
, բայց
հնահ
ՐԷԼտլուԼ
իւ
րա յատուկ
մթնոլորտի
մբ մէք եւ տեւապէս ապ
—
րելոփ գաբաւոր
աւանղութետն
մբ
աղղեցութեան
տակ, շատերր կր մեհնան
նախասաՀմանուահ
պարտականութեան
մ ր կտտա
րմ ան
առաքե
լու -
թեամ
բ
ԱյնուՀետեւ
, բեմական
արուեստի
փարպետ
մբ
ա յս տարու անր
փաղեմ
ի գերուսո
յց ելՀամ
ագիւ–
ղացի
ԵոՀան
Լանկ
կր մշակէ, կր յղկէ ու կր
պատրաստէ
րոլոր տրամ աղ րելի
ուժերբ եւ լա -
ւեբուն
մէք լաւագոյններուն
կր փստաՀոլին կա -
բեւոր
գերեբր։
Ուժերբ
այնքան շատ են , որ ամէն
մէկ
գե րին
Հաժ ար կան երկու , եբեք ել նո
յնիսկ
աւելի
թեկնահուներ
:
Բուն գերակատարներէն
ղատ , գորհի
լհուահ
ու լուսաւոր
սրաՀնեբոփ եւ արգիական
գիշերօթիկ
փյսբժապետտնոցի
մ ը րո լո բ
յարմ ա բութ իւննե -
բով՛.
Այս
շէնքին
մէք փոէսագբուեցան
կղղիի
ոբրա–
նոցին
20
25
աշակերտներբ,
Հաւաքուեցան
նախկին
Ջանշեան
որբանոցէն
աբձակուահ
ո րրե
րր,
որոշ թիւոփ
լնգունակ
պատանիներ
իւրաքան
չիւր գտւտռէ
, եւ ուսուցչական
ընտիբ
կաղմոփ
մբ սկսաւ
մեղուաքան
աշխատանքը
, այս
Հարիւբի
Հասնող
աշակեբտներբ
գաստիա րակե լու
Համ ար :
Շուտոփ
ստեղհուեցալ
անօրինակ
կենգանոլ -
թիւն փաբժապետանոցէն
մէք եւ շուրք
յ
Գասախօ
սութիւններ
, նե րկա յացումնե
ր , գրաղարան
, Ա -
շակեբտական
Ա՝իութիւն
ել խմորատիպ
շաբաթա
թերթ
ոփակ
՚ֆ
:
Ե շիւան՝
պարղ , բարեՀամ
բո
յբ
ու կատակասէր
, իբ յաճախակի
այցելութիւննե–
րոփ կր գռւրգուբտր
, կ՚ոգեւորէր
, եւ նոր ուժ ու
կո րոփ կր նեբ շնչէր
բոլորին ։
՛Բանի ժր տարիէն՝
աղգային
առողք
գաստիա–
բակոլթիւն
ստացահ
, խանգափառ ու
նռւիրուահ
ուսուցիչներ
սկսան
չարան
շարան , տարուէ տա
րի , մեկնիլ
լոյսի
այս կենգանի
փառարանէն
,
լու
սաւորելու
Համար
ամէնէն
Հեռաւոր
, ամէնէն խա
ւար
անկիւններր : Անոնք
եղան
նաեւ
եոանգռւն
քա ր ուլի չնե
ր յեղափոխական
Ա ուրր
Գոբհին
ու
շատ
տեղեր
փարեցին
ղտյն : Այս
փարժապե՜տանհ–
ցէն
ե լան
էեւոն
Շտղո յեան , յա յտնի՝
իբ
Հերոսա
կան գո րհե րոփ ու ժողոփյւգական
նուիրում
ոփ, ՛Օ
Հան
կարօ , ուսուցիչ ու բանաստեղհ
, ու Համեստ
փաղանգ
մր իրենց
նմաններու
, որոնք գաստիա -
բակեցին
Հաղաբաւոբ
մանուէ^եբ նախ Հայրենիքի
,
յեաո
յ կոփկասի
, Պարսկաստանի
,
ք
՚րաքի եւ ուրիչ
են նաեւ
ձեռնարկի
կաղմ ակեբպմ ան
մ էք
գեր
ստանձնտհ
բաղմ աթիւ
գիւղացիներ ; Բոլորին ալ
տբուահ՝ է պաշտօն
մբ կամ պարտականութիւն
մբ,
ղոր կր տանին
սիրայօժար
, ուխտապաՀի
ժր քեր -
մ ե ռանգո ւթեամ
բ : Եւ,, գիւգացիներոլ
կողժէ ա -
նիհոլահ կբ նկատռւին
ամէն
անոնք,
որոնք
իրենց
փիճակահ
պարտականութեանց
կատաբում
էն կր
խուսափին ւ
Տեսայ
գրոց - բրոց երիտասարգ
մբ , որ կա–
յարանր
բեռնակրութիւն
կ՚րնէբ։
Եւ " ՚ ֊ ր է շ մր
ուսուց
իչ
որ ուղեցոյցի
պաշտօն
ունէր : Շա -
տերր կբ խօսին օտաբ
լեղուներ
, այլ
մանաւանգ
անգլերէն
։ Լեղոլագիտութիւնր
անՀ րաժեշտոլ
- ւ
թիւն
ժ լն է այս
գիւղին
մէք,
որուն
այցե լունե - \
բուն կարեւոր մէկ մասբ օտարականներ
են :
Գիլ–
I
ղը գտնուահ
օրս երկու
Հաղարէ
աւելի
էին մի– |
տյն
Ամերիկացիներն
ու Անգչիտցիներբ
: Ու կա - \
յին շատ մր
%ո բվե կիաց ինե
բ ,
Շուէտացիներ
, |
Պ ե լճ իքաց ինե
ր , Հո լանտաց
ինե
ր , Ֆրանսաց
ինե
բ ^ |
Զու֊իցեբիացինեբ,
Ապանիացիներ
եւ ուրիշներ :
Մինչեւ
անգամ
Հնգիկներ։
Ու Աեւամորթներ
: ի–
րական
Բաբելոն
: թերթ
մր գրահ
էր, թէ Աւս -
տրա
լիա
յէն խումբ
մր տղքի1^եբ
ճամբայ
ելահ
են
... Հեհանիւե
րոփ : \քոփր անցնելէ
փերք ,
անոնք,
Հեհան իւնե բու
փյ՚ա յ նստահ
, պիտի
ճամբոր
ղեն
իտալիայէն
մինչեւ
այս գիւղը է
( Մ ն ա ց ե ա լ ը յ ա ջ ո բ դ ւ ւ վ )
կ. գ, ^
գազութներու
մէք : Ո՛– գ ե ռ կան որ կը շաբունա ֊
կեն գաստիարակել
այսօր
ալ , նոյնիսկ
ներկայ
Հայաստանի
մէք։
Անոնք
փայլեցան
նաեւ
ուրիշ
Հանրային
ասպա րէզներու
մէք ։
1912
թուականին
, մօտ Հարիւր
գիւղերէ
բազ–
կացահ այս բնղարձակ
շրքանր
աբգէն
պատուահ
էբ գպրոցական
լայն ցանցով
մ բ ։ Գժուար էբ գտ–
^ ^ Լ Գէ՚-Գ
մր որ չունենար
իր գպրոցր, ու մանուկ
մր, կամ պատանի
մը որ գրել - կաբգալ
չգիտ -
նար։ Շատ մբ տեղեր անգրագէտ
երիտասաբղնե–
բու
Համաբ
բացուահ
էին ղասրնթացքներ
:
Գիլ -
ղերու
մէք իրարու ետեւէ կր բարձրանային
գպբո–
ցական
Համեստ ու կոկիկ
շէնքեր : Երկու
կարոգ
ու
անձնուէր
շրքանային
տեսուչներ
,
յամառօրէն
մաքառելով
այսլեռնա
յէն
շ Ր ^ ՚ ^ ^ Ի
խստաշունչ
բնութեան
գէմ, տրեխներ ու Հռշիկֆներ
Հագահ
,
կր շրքէին
անլնգՀատ
գաւառէ
գաւառ
, գ1"–գէ
գիլզէ
գիւզ , գպրոցական
գոբհին
ուղղութիւն
տալու :
Արձակոլրգներոլ
շյւ քան
ին գաւառական
ու -
սոլցի^եբր
կբ Հաւաքուէ
ին
Վարժապետանոց
,
ուր
տեղփ
կ՚ունենային
ուսուցչական
Հաժ ագու -
մարնեբ
, մանկափտբժական
գասախօսութիւններ
,
փիճա բանական
ժոզովնե
ր , յաճախ
իշխանի
նախա–
զաՀութեամբ
: Աետոյ կբ մեկնէին
իրենց
պաշտօ–
նատեզինե
ր բ նոբ եռանգով ու փո րձառութեամ բ :
Գաւառական
գպբոցներու
գորհր
այնքան
կեն
սական , այնքան
գուրզուրանքի
առարկայ
գարձաւ
որ, անմաՀն
Արամ ժամանակ
մր անձամբ
ստանձ
նեց
Շ րքանա
յին
Տեսուչի
տաժանե
լի
պաչտօնը ,
Հակառակ
իր փատ
առոզք
փիճակին
տ
Այսպէս
կրթական
գորհր
Հսկայաքայլ
կր յա
ռա քգիմէր։
Ոգին
միշտ
անմոռանալի
իշխանն
էբ է
կաթոզիկո
սա բանն ալ , գաբձեալ
ի շխանի
շունչով , գարձաւ
ճշմ արիտ Աղգա
յին
Տ ՚ " – ն
մ ր ,
ուր կբ գիմէր
ամ էն ոք իբ բաղմ ապիսի
ցաւերուն
գարմ ան խնգրելու
: կաղմ ոլահ էբ Գաւառ
. մ տբ–
մին
որու մէք իւրաքանչիւր
գաւառ
ունէր իր
ներկայացուցիչներր։
Այս մարմ
ինն էր որ կաթո–
զիկոսաբանի
մէք գումաբուահ
պարբերական
ժո–
զովկւերով,
կաթող. տեղապաՀի
նախագաՀոս
•^–
թեան տակ, կր լուհէր
բոլոր կրթական,
Հանրա -
յին , աղղային ու քաղաքական
խնգի
րնե
ր ը :
Մ ասնաւո
ր ղարկ
տրուեցաւ
նաեւ
վանքին
տնտեսութեան
: Հնձող
ժ ե քենան
սկսաւ
գռ րհե
լ
ոսկե Հատիկ
ցո բենով
ուռճացահ
արտերու
մ էք ։
Անօրինակ
նորութիւն
մբ այգ օրերուն։
Վասպու -
րականի
մէք թերեւս
միայն
Ազթամարի
վանքն
էր
ոբ ունեցաւ
Հնձող
մեքենայ։
կաթոզէկոսարանէ
ելելմ ուտքբ
կանոնաւոր
Հէմ երու
վրա
յ զբո
ւե ցաւ
ու ստեզհուեցաւ
րարեխէղճ
մատակարարութէւն
ս Ր
է
որու
շնորՀէլ
կարելի
եղաւ
Հոգալ Վարժա -
պետանոցէ
բո
լո բ հախքեբր եւ օգնել
անկարող
գիւղերու
գպրոցներուն
, առանց
բնաւ
էէ անգա -
բելու
Ազթամարէ
, կամ մէւս
վանքեբու
Հոգեւոր
գորհեբու
սովորական
լնթացքը :
Այսպէս՝
երրեմնէ
յետամնաց
Ազթամարէ
թեմբ
իշխանէ
շունչէն տակ՝ գարձաւ
Վասպու -
րական
աշիարՀ
է ամէնէն
կենսալփց
շրքանր
բոլոր
ասպա բէւ^ե
բու
մ էք
յ
Իշխանի
Հմ այքբ
իր գագաթնակէտին
Հասահ՝
էբ։ Ծեր, երիտասարգ
, կին կամ տզայ , խոր
Հիա
ցումով ու պա չտամ ունքով
կ՚արտասանէին
անոր
անունը։ Ան գաբձահ էր այս պարզունակ,
բիւբե–
զաՀոզի
գաւառացիին
կուռքը
ւ
Այս
տողերս՝
գրուահ
Ազթամարի
սաներէն
մէկու
ձեռքով՝
Հազիւ թէ կարենան
աղօտ պատ -
կերր աալ պաշտելի
իչխանի կաաարահ՝
բազմա
պիսի, արգիւնաչատ
գո րհե
րէն
մէկուն ւ
Անչուչտ
մեր յեղափոխական
մեհ գորհ՜իչ
«Պ ՚
Րմիչկր»
, կոմս ^ միակ
մնացահ՝
ւմ բ
Վասպուրականի
ա յն
օբեբույեղափոխականեբբոբ–
ղութեան
(Արամ, իչիւան,
կոմս), որիր
Հ
(.10ոնարՀ
Հե րոսնեբովր%
ա յնքան խանգավառահ
է
մ եզ ,
պիտի գրէ «մ եհֆ
բա յց «խոնարՀ՜^
մնացահ իր
տարաբախտ
լնկեր
ի շխանի
կեանքն
ու
գորեր •
(իյՄԲ՛
— Մասամր գրած է իր Յռւշերուն Ա– հա
տորին մէջ որ լոյս տեսաւ վերյերս) :
թոգ գրէ Ազթամ արի Վարժապետանոցի
զե -
կավարութեան
մէք իշխանի
անմիքական
գոբհա–
կից , վաստակաւոր
ուսուցչապետ
ու
յեզափոխա–
կան
՚էործիչ
Հայկակ
կոսոյեան
։
թոգ
գրեն
Մեհ Հայգուկին
ու Մ եհ մտաւո -
բականին
զինակիցներբ
, զինո ւո բնե ր ր ,
գոբհակից–
ներր : ՈբոփՀետեւ շատ քիչ բան գրուահ՝ է : Որ՜
պէսղի
կազմ ուի
ամ րոզքական
պատկերբ
անոր
1
\ ամեայ
սքանչելի
գոբհունէութեան
որ լփ է
բազմաթիւ
ոգեւորիչ
գրռւագներով
եւ
անսպառ
աղբիւր
ներշնչումի
ու խանգտվառոլթեան
:
Տարգանք
իր յաւէտ
անմոռանալի
յիշաաա -
կին :
ՎԱԶԱՐ
ՆԵՐԿԱՐԱՐԵԱՆ
53
ՕՐ ԿՈՄ պաՀելէ եւ իժերու Հետ պառկելէ
վերք, ֆաքիր
Պուրմա
գագրեցոլց
ապաշխարանքր
եւ յայտարարեց
թէ կնութեան
պիտի առնէ
ք"՚ր–
տուղաբոլՀին
, ՛Օր • Փոթիէ
,
30
տարեկան
որ
իրեն
Համ աբ կ՚աշխատի
12
տարիէ ի վեբ։
Վտնղակին
մէք փտկուահ
ատեն
(Լիլ)յ
ֆաքիրր
730
ւԱյոնիկ
եխահ է, իսկ իր գերման
մրցակիցը
2603
Հատ,
նոյնքան
ժաժանակի
ժէք ։
Fonds A.R.A.M
