3
Ա քր Ա
Ջ
մէք կրօնական
ոեւէ նոր կարգի
մր Հասաատու
-
թիւնր
:
Ր ՚ " յ ց Մխիթար
յուսահատելուն
ի՞նչ
1լչլ"՚1Ը
չէր գիտեր
:
ԷԼ
ահա Աերաստացիին
նայուաձ֊քն
ու
միտքր
կր գառնան
գէոչի
լճակին
մէք ցրուած
կղւլիներր
։
Մխիթար
մի առ
մի կ՛՚այցելէ
"՛յգ
կղդիներր,
գաաե լով , կշ՛՛ռելով
իւրաքանչիւրին
յ՚"քմ արու
-
թիւններն
ու անսլաաեՀոլթիւննե
րր
եւ ի վե
րք՚՚յ
կՂղրակացնէ
որ յարմարադո
յնր
սա
խեղճուկ
ել
անսլաճոյճ
կղղին
է , սոլրր
՛Լազար կոչուած
, * ՛՛՛
վւ աւ
II
ր մ ե ծռլթեամ
ր
ել
քաղաքէն
չափաւո ր
Հեոալո
րութեամ
ր ,
լայնատարած
^"Րէ՚Լ"
~
նով ծովուն
վրայ
, իր մաքուր
օգով,
Հնամաշ
ե–
կեզեցիռվ,
քանի
մր փլփլած
սենեակներոփ,
եր -
Կ"^ էրՀ"Ր"Վ
ել մչակելի
թիզ մր Հողով
1
Այգպէս
ներկայացաւ
Մխիթ՚"րի՝
այսօրուան
մեր Հոյակապ
0
, ՚Լաղարր։
կր մնար ձեռք
^գեէ
զայն
:
Այս
Կ՚լզէ՚ե ՛լարե րու
լնթացքին
ախուր
ու ան
փառունակ
ճակատագիր
մր ունեցած
է եւ ղանա–
զան շրքաննե րու պարրե րարար
Հոն
րնա կո ւլնե րր
միչտ
ալ ի փերքոյ
լքած
Հեռացած
են : կարծես
ան
գա րե րււ փ սպասած
է իրեն նախասաՀմ
անուած
ա–
րեւելքցի
կրօնաւորին՝
որ պիտի
զար օր մր
գուրս
Հանելու
Համար
ղինք իր տխուր
ու ամայի
վի
ճակէն. Հոն պիտի
իրականացնէր
իր ռսկեւլ^ն
ե–
րազր,
պիտի
ծաղկեցնէր
զայն
Լւ իր "իրելի
՚" ~
նունր տարածէր
ի սփիւռս
Հա յոց ։
Մինչեւ
810
թուականր
յ իշաաակոլթիւն
չկայ
կ՚լ՚լիին
մասին՝
ււր Հալանարար
անուն
ալ
չունի։
810
թուականին
վենետիկեան
ծերակոյտի
որոշու
մով
կղդին
կր յանձնուի
Պենետիկաեան
կրօնալյոր–
ներու
, որոնք սակա
յն Հակաո ակ
իրենղ
անխոնք
տքնողներու
Համրաւին
, չեն կրնար
շէնցնել
զայն
^՚՜ Ւ
՚ԼՒսէւ՚յ
ԼՔ^^
որպէս
վանքի
անքարմար
:
1182/՛*՛
Լէ"ն Փաօլինի
անունով
ազնուական
մր
Հոն
շինել
կուտայ
եկեղեցի
մր եւ
Հիւանգանոց
մր
ուր կր փո խագրեն
քաղաքին
րորռտնե րէն
մաս
՛է
՛ր, որոփՀետեւ
քաղաքին
ուրուկանոցր
անրալա
ր
III
լւ էր րաղմ աթիւ
ախտալ
որնե րուն :
Ար՚լարեւ
ա յգ ղարՀուրելի
ախտր
շ՚"ա տարածուած
էր
այգ
աաեններր
: Առեւտուրի
կամ
ուխտի
Համ ար Արե–
ւելք
եւ մ ասնաւորապէս
Պ՚սզեստին
գա
ցողներր
մեծալ
մասամբ
փս՚րակուած
կր փերագառնային
,
իրենց
կարգին
վ՚սրակելով
նաեւ
իրենց
շ"՚–ր2^1՛^՜
ՊՈԻՏ՝Մ
ԾԻԾԱՂ,
նե
ՐՐ ։
Այգ
օրերէն
մնացած
է կգդիին
Ա ուրր
՛Հազար
անունր
,
որովՀետեւ
ռամ իկ մոզովո
լրգր
շփո
-
թելոփ աղքատ
՛Լաղարոս ր Բրիստոսի
բարեկամ
եւ
Մարիամ
եւ Մարթա
քոյրերուն
եզբօբ փերակեն
-
գանացած
՚Լազաբոսին
Հետ,
լնգՀանրապէս
Ա–
%ազար կր կոչէր
ոլրկանոցներր
: Արգէն
քա
-
՚Լ՚"ՔՒ
Հի՚֊անգանոցն
ալ Ա. ՚Լաղար
կր
կոչուէր
,
մինչգեռ
Փաօլինիի
կաոոլցած
եկեղեցին
Ա.
Լե
ւոն քաՀանայապետի
անուան
նուիրուած
էր եւ
Հ ^ –
տեւարաբ
կապ
չունէր
աղքատ
թէ Հարուստ
%ա–
ղաբոսնեբոլ
Հետ
:
ԺԶ ՚ գարուն
սակայն
բորոտոլթիլնր
կր
մեզ–
մ անա
յ , Հ իւանգնե
բու
թիւր
զգալապէս
կր նո ւա
գի եւ շատ
քիչեր
մ իա յն կան
Հոն : Ուրիշ
բա
յց
մ իշտ գմբախտ
ճակատագիր
մ ր կր փիճակ ի
կբ՚լ–
զիին
:
Ծերակո
յտի
ո րո շում ով
ա յս անդամ
ալ Հոն կր
Համ ախմ բուին
ու կր պաՀուինվԼենետիկիմ
էքշրք"գ
«ՀԻՆ
ԷՋԵ՞Ր
»
^ պաղ րական
սխալ
չրէՐ"՞
յ ՝
Տ՝
Պարոնեան
, ինքը.
Հին սերունդին
կրնայ
սլատ կան
իլ , սակա
յն , անցած
Օրուան
«Յաո
աք
՝»ի
մէք,
իրմէ ստորաղբուած
տոդերր
,«\յ՚ն^ւ
Օաար111–
ւ ք ս լ Ո Լ թ ի ն & լ ւ »
խորաղրուածր՝
ոչ միայն
«Նորա
-
գոյն»
այլեւ «Ապագայի
էքեր»
կարելի
է մակա
-
գրել
։^
Ի՞նչ ; ք՛ուք
Հայր փոփո խամիտ
մոդովո՞ւբգ
կարծեց
իք : Ան , աւանւիապաշտ
է : կբ ղուրգուրա
յ
իր պապերուն
Ր" է" Ր յատկո
լ թ իւննե րո ւն վրայ
եւ
ամ ուր կբ պաՀԷ զանոնք ։
Կր փոխէ Հագուստ
- կապռւստր
:
կր
՚իոխէ
լեզուն
, փարք ու րարքբ։
Կր ւիոխէ իր կինն ու
ա–
մ ուս ինր : կ րնա
յ , ամ իսր անղամ
մ ր կառք
եւ ս ի–
րուՀի
փոխել
: Տուն
օթեւան
նո բոգե
լ : Նոր
անուն
մականուն
որգեզրել
,
Հոռռփն
ու իդնատիոսր
,
էմմայ
եւ Առբիս
թարգմանել
եւ սակայն
, իր
Հիմ
նա կան
«առաքինութիւններբ»
կր պաՀԷ
մասունքի
պէս է Հետր
ղերեզման
կր տանի
:
Ա յո պաշտելի
Պ "՛րոն եան , Հա յուն
Համար ,
« Ինչ որ օտար է ՝ րարի է , գ եզե ցի կ ու ՜նշմարիտ
է՜տ՛ :
Նոյնիսկ
օտարին
սուտր
ճշմաբիտ
է
մեղի
Համար
;
Եթէ
Հայր
ձրի աայ
իսկ , մենք դրամ ոփ
եւ
սուգ «օտարէն
կբ գնենք
մեբ կօշիկներբ»
:
Օրր, քանի
մր անգամ
երդում
կ^բնենք , «Հա
յէն առեւտուր
չլնելու
» :
Օաար
անասնարոյմն
իսկ , մեղփ Համաբ
բբ–
^էւԿ
է
. փ ր օ ֆ է ս է օ ր
է :
Ուրկէ՞ կուգաս
բարեկամ
: Հիւանգ
կ՝ե
-
րեւաս
է
Մի Հարցներ,
ստամոքսի
ցաւ մր ՚ււնիւք
եր
կաբ ատեն
է։ Տ"քթ
• Արմենակեանին
ղացի
այ -
սօբ , գեղեր
մր յանձնարարեց
:
Վա՜յ
անխելք
, ծօ՛ տոքթ. Ալէն -
Շաբլին
չերթա՞ս,
մարդբ
մէկ Հատիկ
է ստամոքսի
Հա
-
մար։
Մենք բոլորս
անոր կր դիմենք։
Աա
Հայ րր—
միշէլներուն
օձիքր
թող տուէք
աղբար ,
Եւր՚՚պա
կ՝ ապր
ինք
:
Ագէկ
I
ր ՛ " ^ "
Լ""– ոտաբերէն
չեմ Հաս
-
կնար , մարդուն
բաներ
մր պիտի բացատրեմ
ծուռ
սխալ պիտի
Հասկնայ
ւ
Պէաք
չունիս
Հասկցնելու
, օտաբ
աոք
-
թո րներ ր կարող
բմիչկներ
են , քու դէմքէգ
կր
դուշակեն
րսելիքներդ
• • •
եւ քաւլաքացիներր
անՀանգստացնոզ
բնկեցիկնե
֊-•
րր, անկարներր,
մուրացիկնեբր
եւն. : Րայց
այս
ձեռնարկն
ալ տեւական
Հրլլար,կրկին
կր
պարպուի
Ա՛ Վաղար
ել
1601/՛*՛
կր փերագաոնալ
իր
ամայի
փիճակին
:
\ 660/՛*՛ ,
Տ"մ ինի կեան
կրօնաւո րնե բու
Հալած–
ուած
խ–"ւմ ր մ ր կրետէ էն փւախչելով
կուգա
յ ա -
սլաստանիլ
Վ^^ենեաիկ : Ա • Վաղար
անոնղ բնակա —
վայր
կբ յատկացուի
տ Այս կրօնաւորներն
ալ
խա—
րիսխ
չեն նետեր
եւ կ՛ե լնեն
կ՝ երթան
:
ԲԱԲԳԷՆ
ԳԱՎԷԶ
(Մնացեալը յա ջ որդ ո վ )
Այսպէս
, ոչ միայն
մենք անձնապէս
Կ՝**՚է ~
տուինք
օտարէն
, այլեւ
կր յանձնարարենք
մեբ
բարեկամներուն
որ անոնք
ալ օգտուին
:
Հայերէն
ի՞նչ
թերթ
կր կարդաս
:
-
Հայերէն
թե՞րթ
: Նի՛ւթ
կայ անոնց
մէքր
"Ր կարդամ։
Օաաբերէն
թերթերուն
մէք
նիւթ
կայ
նիւթ;
ճոխ
են անոնք։
թ՛աբմ
լուրեր
կուտան։
Մանաւանղ
ես ճամրոբգելու
միքոցիս
կր կար
-
ղամ : Շոլբքս
ամբողք օտարներ
են :
«Անհամ ալ են
վերջապէս , դրոզ չ կ այ մե ր մէ ջ » • • •
Կր կարծէք
•որ Հաստրակ
ժոգովո՞ւրդն
է մի -
" ՛ յ ն ՚" յս աոաքինոլթ
իւննե բու գէմ
:
Մեր ղբենի–
մտաւո րականնե
րն ալ, "՛յգ ճաւէ–
Ր"վ կ՝երթան\
Անակնկալ
կերպով,
խուղաբկէ
Հայ
մ տաւո րականնե
բու
ղ բպաննե րր : Բացառութիւն
-
ներէ գուբս
, մ եծ
մ աս ին
գր պանէն՝
օտարեբէն
թերթեր
,ո
լ
ղբքեբ
դուրս
կռււլան
:
Աակայն,
օտարամոլ
Հայր
երբ
ուղէ
փ առա
—
ւռ բուի
լ : Աանկ
պաշտօնի
, աթոռի
տիրանալ
, գր–
նաՀաաոլի
լ , Հա յկական
շր քանակ
կբ փնտռէ
:
Աղ՚ւասէբի
եւ օտարատեացի
դիմակ
կ՝առնէ :
Եւ
եթէ
չյ՚ոքողի
իր ուղածր
փրցնել
Հայէն,
«Հայր
տոլեբախտ
է։ Մարգու
արժէք
չիղիտեր»ոփ
մր
կ՝առնէ
կբ քալէ
:
ինչ որ մակե րեւո յթա
յին է, ցուցագրական
է,
մոլութիւն
է օտարին
մօտ,
մինչեւ
իսկ անոր
ան
բարո յութիւնր
իրեն
Համար
քաղաքակբթու
-
թիւն
է :
^
Եթէ , դիտողութիւն
լնես , «ծօ՛ , Հին
ղլուխ
մարզ, պապուդ
օրէն մնացած
խելք
է ատ»
մր կբ
փակցնէ ճակտիդ
• . •
Պարռնեանին
օրե բէն ասգին
, ոչ մ իա յն խբ
-
նամքով
սլա Հած
ենք «օտա րամ ո լութեան
առաքի
նո ւթ ի ւն ր» ա յ լեւ տոկոս
մ բն ալ աւե լցուցած
ենք
անոր վրան
օտարացած
Հայ տաղանգներու
մա
սին մեր Հիացումր
:
<: Բարեկամ
, թերթերու
մէք
կարդացի՛՛ր
,
կուա թեմ ալացի
նշանաւոր
ձ1^ո րս ի մ ր մ աս ին ,
ծադումով
Հայ է եղեր
Հա՜յ։
Այս մեր աղգր,
աբ–
ժէքաւոր
մաբղեր
տուած
է աշխարՀին
եւ տակա
ւին ալ կուտա
յ » . . .
Արդ , ուրեմն
, Մեծգ
Պարոնեան
,
վաթսունէ
տտրիներ
առաք գծած
ղրանկարգ
, այսօր ,
մեր
գէմքին
ալ կր յա րմ ա ր ի նռ յնո ւթեամր :
«Տառաք»ի
խմրադրութիւնր
, աււանց
չափա–
զանցութեան
, կրնար
այդ
գրութեան
տակ
աւել
-
ցնել
«գրուած՝
1950/*՛» է
Կ
ՊԵՏՈՒՇ
ԱՊԱԱԵՑԷ-Բ
ՇՈԻԷՏԱԿԱՆ՛.
ՀԱՐԲՈՒԻյԻՆ
/
ԱթոքՀոլմէն
կբ Հադորգեն
թէ իրենց
գիտուն
ներուն
կարծիքոփ
այս
ձմեռ Եւրոպա
պիաի
վա
-
յելէ
գէ չ տեսակէն
Հարբուխ
մ ր որ պիտի
կո
չուի
չուէ տական
կոիվւ
1
«Տանկ»էն
, էնֆլուէնցայէն
, սպանիական
կր–
ռիփէն
վերք , աՀա
նո բաձե ւո ւթ իւնր ,
շուէտական
կռիփ
:
Այս Հիւանդութեան
ԺաՀ րերր՛ իբր
նմոյշ
զր -
կուած
են գիտական
ժ իքազգա
յին
խուզարկու
-
թեանց
Լոնտոնի
կեգրոնին
, ո բ ուսոլյքնաս
իբէ
եւ
կանխարգճլ
գեղեր
պատրաստ՛ուի
;
«ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(169)
ԵՐԿՐՈՐԳ
ՄԱԱ
Զ՛
Արժանի
են , Տէր Աստուած՛՛՛
Երանի
ձեզ
անժեղներ
,,.
Փերին պառկռլմ
է , որ այն փաղ
ժաժին
ղաբձ–
եալ
ոաքի
փյւայ
լինի , իր տեզբ նստած
,
բարի
Հրեշտակի
առաք։
Նա
^ւում
է, նբա
դէժ քի
վբայ
փա
յլում
է լո յսր , նա սպասում
է եւ քնի մ էք • • ՚
Իսկ ճբադբ
շարունակում
է ՚ԳԷԱԼէալ ի պատիւ
Հ
րե շտակի
• • .
Անցնում
է Ժաժանակբ
:
Մի ծանր,
շատ
ծանր բան սկսուժ
է
սեզմեէ
պառաւի
կոկոբգբ
: ճբադբ
Հանգցրած
է ,
ամէն
ինչ կորել
է խալարի
մէք, բայց
խեղէլուողր
ղիտէ
թէ ոփ է իրան
սպ՚ոննում։
Հինղ. եբկաբ մատներ
,
ոսկորնեբի
Հինգ շարաններ,
սեգմում
են սարսա–՛
փելի
ուժոփ
. ՚ . Անուշն
է • ՚ • Նա
տ յժժ
չէ խնա
-
յում,
բայց
լուռ
է, այլեւս պատան
չէ ուղում ...
Գետի
ձորից
այլեւս
ձայներ
չեն գալիս ,
պատի
ծակերռլժ
չէ լոսում
չարագուշակ
ւիսփսոցբ
•
«Ի՞նչ
աբիր»
՚ . .
Պառաւր
գալարւում
է , պառաւր
չէ
գիմադ–
բում
• • • Հինգ մատներր
խրուել
են նրա
մէք,
խեղդում
են , խեզգում
• . • Գուբս
թռաւ
Վերքին
թ"–"ցր
• • • Անուշր
կոբալ
. . .
Ր՛ոպէ չանցած՝
տնակից
դուրս գնաց
մի մարգ
եւ Հեռացաւ
գանգաղ
քա յլերով
:
Աղէտի
առաքն
առնել
անՀնարին
էր ՚ պէտք
էր
գոՀ
լինել գոնէ նրանով,
ռր գտնուեց
միքին
ճա
-
նապաբՀր
: Աղէտբ
յետաձգուեց
առժաժանակ
,
յՑ "
Ր ՚ Ղ Է
" է գժո լարս ւթեաժ բ :
Գիղակի
տէրր վերադաոնուժ
էբ Աւետարա
-
նոցից
ել շարունակ
քննւ՚ւմ
էր ա յն Հարց ր՝
թէ
կա՞ր
մի ուրիշ
ելք :
Կէս
գէչերից
անց , Հազիւ վերքացաւ
րնտանե–
կան
խոբՀուրգբ^
որ տեզի
ունէր
Ա ելիքի ,
նբա
կնոք ել կոյս
Հեզինէի
մէք։
Վեբքինս
անոզոք
ու
յամառ
էր իր զիմագբութեան
մէք՛ նա գործ
ղբեց
իր ամրողք
խելքբ,
ամբողք
իմ աստութիւնր
եւ
շատ
"Լաբզ ,պե րճա խօս Հաստատութ
իւննե րով
ապացու–
ցանում
էր , որ ամ բողք ե րկիրր
կանղնած
է կորս–
տի առաք, որ անխե լքութիւնբ
ամէնքին
մզում
է
գէպի
անգունգ
:
Նկարագրելով
իբերի
ղրութիւնր,
նա
միայն
մի ՃանապարՀ
ցոյց տուեց
ապրելու
ճանապար—
Հր , որ Հարթուած
կը լինի
ամ էնքի
Համ աբ ,
եթէ
ա յժժ ձեռք վերցնեն
ամ էն ինչից
եւ դիմեն
աղա–
չանքներին
: Նա Հաշտութիւն
չէր պաՀանքում
, այլ
կատարեալ
Հնաղանդութիւն
:
Մի պայման
կաբոզ
է լի՛նել
խոնաբՀուել
,
վիզ ճկել՛
այդ ժամանակ
կբ գադարեն
Հարուած–
նեբր։
իսկ
Մելփքի
տունր
աղէտներից
ազատելու
Համար պէտք
է գիժել
զոՀա բե րութեան
: Աշխաբ
Հի կար՚լր
փերացնռզբ
լէնի
՛լա ժի մարզ
թէ
մի
ամրողք
երկիր
անպատիժ
չժնայ
՚ կարդ
է , որ
ի շփւանական
տունր
, երբ
ուրիշ
մ իքոցներ
չեն
մնում
, պիտի
պաՀսլանէ
իրան՝
մեծ
վւրկանքներ
տալով
: Անկարելի
է , որ բնգՀանուբ
թշուտո
ու -
թեան
ժաժանակ
իշփսանն
ու Հպատակր
իեւնո
յն
գրութեան
ժէք լինեն՛
երկրորդր
միշտ պիտի
զոՀ–
ուի
առ աք ինի Համ ար
:
Այսպիսի
կաբգ
գնո ղնե րբ ե րե խանե ր
էէ է՛ե ՝
Նրանք
լալ Հասկանում
է էն , ոբ ժողոփո
լ.
բդր ի՛շ
խանէ Հաժար
է, էսկ
իշխանբ
Աստուծու
Հա -
մաբ : իշխանբ
շինում
է Աստուծու
տնե որ՛
իշխա
նբ բա բե պա շտ ո ւթե ան օրինակ
է ամ էնքի
Համ ար •
նրա
կայքբ
Աստուծու
կայքն
է եղել։
Ջր լէնի
իշ
խանբ,
չէ կարող
լինել
եկեղեցին
բաբեեաբւլ.,
լու—
ւաղարգ
գրութեան
մէք : Իսկ առանց
եկեղեցու.
թոզ
չլինէ
երկիրր
:
ԱՀա
այգ սլատճառոփ
է , ոբ եկեղեցու
խո
-
նարՀ , մեղաւոր
սսլասաւռրր
դատապարտում
է
մարզ կանց
անմտութիւնբ
, դատապարտում
է ա—
մէն մի յանդուզն
գոբծ,
որ անօզուտ
է ,
միայն
ազէտնեբի
գուռ
բաց կ՝անէ : Ոչ , այս երկիրր
ու
րիչ ցաւ
չունի՛
աղա չանքնե րո փ կարող
է ձեռք
բե–
Ր^Լ
("աղաղոլթիւնբ
, իսկ ամէն
մի գժուար
դէպ
-•
քում
նբան
կ՝օղնէ
վւբկանքբ
, ՚ւբքան
էլ ծանր
լի
նի նա : Պէաք
է տալ
տնօրէններին
այն
ամէնր ,
ինչ որ կարելի
է տալ։
Գայիանէի
մասին
ուրիչ
Հարց
չէ կարող
լինել ՚ սլէտք
է խօսելԲէկի
Հետ ,
իմսնւսլ
թէ ինչ ւլնով
նա ետ
կր կանզնէ
իր
պա–
Հանքից.
միթէ՞
չկան
ուրիչ
աղքիկներ,
միթէ՞
ռք
մի Հարստութիւն
չի փո խար
ինի Մ ելի քի աղքկան
տ
•
ԼԷՕ .
Fonds A.R.A.M
