է է ա ՝ ա ^ ղ ա Խ ւ ա ճ ^ ա ա ո ա
1ս&օւ՚տ
Օս–6€է6ա–Րքօրո6է31ք6 : Տ € » . «ւՏՏ^ԱՕՃք*
17, 1<սէ
ՕՅաշտաշ ֊ Բ^1Տ (13)
Վեցամս .^00 ֆբ^, Տար. 1600, արտ– 2500 ֆր •
էտլՇՕՏ. 15-70
Գի& 7՜ֆր՜€՜0.թ.ք3ոտ 1678-63
17 յտռ^ւտք 1950 ՜Երեք շ^յ1^ի՜17^՜ՅՈա1ՒԱՐ
26րդ ՏԱՐԻ ֊ 26– *աւ66 «օ. 6053–՚Նոր շրջան թիւ 1464
Խմբագիր՝
է
ՄԻՍԱ՝ԲԵԱՆ
Զ ի Խ
ՄԵՐ
ԽՕԱ^Ը
Զ Ա Ր Ա Շ Ո Ւ ք
Հ Ր Ա Մ Ա Ն Ա Գ Ի Ր Ը
Շաբաթ
օբ Ս՚ոսկռլայէն
Հեռագիբ
մբ կը հ-ա–
նոլցանկբ
, չոր ու ցամաք րովանգակութեամը
•
— « Գերացոյն Խորեուրդի (Սռվեա) նալսա–
ցահոՆթիննը (Պրեցիդիռւմ) քուէա^րկեց հրամա -
նացիր մը որ կը վերահաստաաէ մահապաաիժը
հայրենադաւներուն, լրտեսներուն եւ վնասարար
ներուն համար :
Այս տնօրինութիւնն եղած է ընդ աւնաջ երթա
լով ղանաղան խորհրդային հանըապետւււթեանց .
արհեստակցական միուրեանց, ցիւղական եւ մշա
կութային կացմակերպութեանց խնդրանքին։
« Միւս չարացործներր պիտի շարունակեն
օցտուիլ 1947ի հրամանացրէն, որ կը ջնջէր մա -
հապատիժը » ;
Շուաով
կ՝իմանանք
թէ
ի՛նչ կը նչանակէ
այս
վկարճ
ել. ազգո
լ»
Հ
րամ անագի
ր ը , զանազան
Հան–
բասլեաութեանց
եւ.
մ իւս
կազմ ակե րպութեանց
Համաբ %
ԱնչԾւչւո
պիսւի բացատրեն
նաեւ մաՀապատ
-
ժ ի վերաՀաստատմ
ան
չա բմառի
թնե
ր ը %
Այս
նոր
տնօրինութիւնը
Լմիշոցառում
\ )
նչանակալից
է
մ անաւանգ
անոր Համար
որ
կը
Հ րամանագրոլի
խազազո
ւթեան
մամ անակ
Հ
Ե *-
ճիչգ
այն պաՀուն
երբ աչխարՀագգոբգ
պայքար
մր կր
մզուի
խազազութեան
Համար , առաշնոր
-
գութեամբ
ք/ք • Միու֊թեան
Հպատակ
եւ
ուղեկից
կազմ ա կե ր պո ւթե
ան
ց ;
1947
Աայիս
26/5,,
երբ կը Ը1ուէր
մաՀապա
-
աիմր,
Հձխազազութեան
աաեն»,
Փրավտա
կր բա
ցատ րէ ր իւմբագրականուէ
մր՛
— « Մահապատիժը ղէնք մը եղաւ հակայե -
զափոխութեան դէմ, բայց վերջին աշխարհամար
տը հաստատեց ընկերվարական կարցուսաբքին
անխաիւտելի հանգամանքը : Դ֊ահիէը աւելորդ
է այ լեւս » :
Գմ բաիւտաբաբ
ձեռքի
տակ
չունինք
ա յգ
խմ
բագրականին
բնազիրբ,
ամբոգշութեամբ
արտա
-
գրելու
Համար։
Ըսենք
միայն
որ յօգոլաձ-ագիրն
էր
նո
յն
ինքն
Վիչինսկի
, Խ •
Մ իութեան
արտաքին
նախարարբ
: Ան որ , իբրեւ
է^Գ^
՚ գատախագ
,
բազմաթիւ
գլուխներ
«մաքրեց՚ֆ
գնգակաՀար
,
սկսելով
իր իսկ Վարպետներէն
,
•
Զինովիեւ
,
Պսւ֊խարին
ել միւս
բոլոր
Հ իմնադի
րնե
ր ր , տեսա–
բաններն
ու առա^արգներր
խորՀրգային
վարգա–
ւգեաութեան
:
՚էյո յն ձեւով
գեաին
փռուեցան
նաեւ
մ իւս
բո–
լոր Հանբապետութեանց
եւ ին^ւավար
չբշաններու
վարիչ
- գորհ-իչ
գլուխներր
(1936-37) է
Ա եր
մ ինուճար
Հա յրենիքն
անգամ
ազաա
չմնագ
այս «Հարուահ՜ա
քին մաքրագորքէում»էն
:
Մինչեւ
այսօբ
ալ, կարգ մր
անուններ
են
որ կր չբԼին
բեբնէ
բերան,
Ագասի
Իէանջեան ,
ԱաՀակ
$էր Գաբիրէլեան
, Մուզգուսի
,
Ամ ա -
տունի
էք ՚ Աաեվւանեան
եւն . ;
իրականին
մէ9 , բոլչեւիկեան
Ապրիլ
Տասնը–
մէկ
մրն էր որ կբ սարքոլէր
Հայաստանի
մտալո–
րականութեան
ղլխուն
, նո
յն քստմնելի
բարբա
-
բոսութեամբ
:
Ա ովետամ
ո լ սոխակներէն
ոչ մէկը
Համ ար -
ձակեցաւ
պատասխանել
սա վրգով
իչ
Հարզում
-
ներուն
ոբ կ՚ուղղուին
տարիներէ
ի վեբ ՝՜–~
՛Բանի՛^ Հոգի
ուգզակի
դնգակաՀարուաձ–
են :
՛Բանի՞ Հոգի մեռահ՝
բանտի
կամ աքսորի մէջ ;
Ո՞՚-ր կբ գանուին
անոնք
որոնք
իբրե՛֊ թէ ողք
մնացահ
են : ինչո՞՛ւ,
թոյլ
չեն աար
որ իրենց
Հայ–
րենիքր
վերագառնան
, յագթական
պատերազմէ
չորս - Հինգ տարի
վերջը
...
Անչուչա
միամիտ
Հարցումներ
են ասոնք, Հ
մա
որ կր վերաՀաստատոլի
մաՀասլս""իմը
, իբ -
րեւ
չարագոլչակ
նախանչանը
նոր «մաքբագոբ
-
հումներու
» ;
Աթալինականութեան
Համար
երրեք ալ գրմ -
ուար չէ նոբ սլաաբուակնեբ
ստեզհել
,
խտացնելու
Համաբ
«Հայբենաղաւներոլ
, լրտեսներու
ել վնա–
սարարներու»
չարքերը,
կեր ճարելով
ամբոխին
:
Եբէկ՝
ֆաչական
- թրոցքիակ^ն
խաբանր
կը
բաւէր,
ականաւոր
գլուխներ
փչրել"՛– ^"՚մաբ
.
Այսօր
մաՀացոլ
բանաձեւ
մբ եւ^
ունին.
թիթոյական
, իբբեւ
^ լրացուցիչ
մաԱ
Հայրենա
-
ղաւութեան
ել լրտեսութեան
: Ա ւ ղ ե ^ ՚ ՚ յ ^ մր, ,,բ
տառապէս
կը գորհագրոլի
արբս՚նեակ
երկիբնե
-
բուն մէջ :
Լրտեսախաի
նոր Համաճարակ
^Ր– Ժ՛՛
մատներ
մաՀապաաիմի
վերաՀաստատումԱ
V
իութեան
անՀաչուելի
Հեաեւանքներ՚՚Վ
՚ "
Ի ՊԱՏԻՒ
Պ՛ ՖՐԷՏԷՐԻ՝Բ
ՖԷՑՏԻԻ
ՖբանքեւՀա
յկական
Մ իութիւնբ
Հացկեբո
յթ
մ ր սարքահ
էր կիրակի
կէ սօրին՝
ի պատիւ
իր
լնգՀանուր
- քարտուղար
Պ • Ֆբէաէրիք
Ֆէյաիի
,
որ
վերջերս
Հայերէնի
դասախօս
նչանակոլեցաւ
Արեւե լեան կենդանի
Լեզունեբոլ
վաբմարանին
,
յաջորգելով
Պ՛
Ժոբմ
Տիէ-մէղէլխ
, ներկայիս
գա
սախօս
՝Բոլէմ տը Ֆրանսի
։
Ներկայ
էր րնտրեալ
բազմութիւն
մբ։ Բաց ի
ՖբանքեւՀա
յկական
Միութեան
նախաղաՀ
Պ–
Լուի
Մառէնէ,
ներկաներուն
մէջ կընչմարոլէին
Պ–
Հանրի Մասէ , տնօրէն
Արեւելեան
կենգանի
Լե–
գուներու
վաբմարանին
, երեք Հայագէտ
ֆրան
-
սացի վարգապեաներ
, Հ • Լուի
Մ արիէս ,
նախկին
ուսուցիչ
Հայերէն
լեզոլի
1ոՏէւէԱէ 03էեօ11ցԱ6/
որ
խո րասլէս
ո ւսումնաս
ի բահ
է «Եզնիկ»ը
, Հ ՚
Մ է
ը–
սիէ , իբ յս՚Լորգբ՝
որ տարիներէ
ի վեր կ՝աչխա
- ւ
աի «Ազաթանգեղոս»ի
վրայ
, Հ ՚ 0՚ալօն , Յիսուս–
1
եան ուիստէն
, Հ ՚ ԱաՀակ
Տէր—Մովսէսեան
, աե - ձ
սուչ Աամուէլ
Մուրատեան
վարմարանի,
Պ՛ Ֆի ՜
1
լիփ Տավիտ,
նախկին
պատուիրակ
Աուրիա
— Լի—^
բանանի
մարզպանութեան
, Պ • Փօլ տիւ
՚Լէու,
|
հանօթ
Հեզինակբ
Բ&ՏՏ10Ո (^6
Շ\\\01շի , Պ՛
Ժաք1
0§1ւՁՏ1քՕ ,
«Ֆիկարօ»ի
քաղաքական
բամնի
Լսրմ - ՜ք
բագիրներէն
, Պ՛
յհօաՅՏ ՑօճօւՈ ,
թղթակից
Լիո
նի «Լբ Փրոկրէ»
թերթին
, Պ՛ Պրուսի,
նախկին
տնօրէն
Լա Նասիոնի
, իւնիօն
Ֆրանքօ—Աբմէնիէնի
վարիչ
մարմնի
անդամներր.
Հայ Գազթ՛
Կեգ
-
րոն
՚ Գրասենեակի
անօրէն
Պ • Մ • Բունիաթեան
,
Հայ
Գազթականաց
իյորՀուրղի
նախագաՀբ
,
Հա յկական
զանազան
կաղմ ակե րպութեանց
եւ
մ ա–
մուլի
ներկայացուցիւչները
:
Հացկեբո
յ թ է ն վերջ առաջին
խօսողն
եղաւ
Ֆրանքօ
- Արմէնիէնի
նախազաՀը
Պ • Լուի
Մ առէն
,
երեսվաիւան
ել նախկին
նախարար
, ոբ ըսաւ
թէ
Արեւե լեան կենդանի
Լեղունե
բու վարմա
բան
բ
աչ–
խարՀի
լաւաղոքն
գպրոցն
է, որմէ դուրս եկահ՜ են
բազմաթիւ
զիտնականնեբ
, եկեղեցական
պետեր
եւ
գիւանադէտնեբ
:
*1898/5,
՝Բազան
(քիուսիա՝)
գացի
պաչաօնական
առաքե լութեամ բ մբ։ Հոն տեսայ
ա—
չակերտներ,
որոնք
1օ
տարեկանէն
սկսեալ
բոլոր
լեզունե րր կր խօսէ
ին
, սակա
յն
լնդՀ
՚ դա րգա
ցում
չունէին
: Պ ՚ Ֆէյաիի
աոաւելութիւ1ն
այն է որ կր
ճանբայ
Հայկական
Հոգին եւ ամբոգջ
Հալկ՛
մ չա—
կոյթն
ու քազաքակր
թութ
իւն
ր , որոնք մեհ
արմէք
կր
ներկայացնեն
մարգկային
պատմութեան
մէջ :
Պ՛ Ֆէյաի
մեհ աչխատանք
մ լն է որ կր կատարէ
բաբձրաղնե
լու
Համ ար Ֆրանսա
յի արմէքր արտա
սաՀմ
անի
մ էջ :
Հա յերր
Հի թի
թնե
բու
կամ
Բարե–
լացիներուն
սլէս կոբսուահ
ազգ մը չեն , այլ ազգ
մբ,
որ ամ բողջ գարեր
վւառքի
օրեր ապրելէ
վերջ,
աառասլահ
է եւ կե ղե քո
ւահ
, սակա
լն կու րհք աը–
ւահ՛ է բոլոր աս իական
բա րբա րոսնե
րու
,
քծ՚աթտր–
ներու
եւ
Մ ոնկո ^ե բու
ա ր չալան^էե
բուն
,
ինչպէս
մեր
Լօռէնբ
: Ֆրանսան
ալ պարաոլթեան
օրեր
ապրեցաւ
վերջերս
, այմմ
ւիերականղնահ
է : Հա -
յերր
աւելի
մեհ ճիգ
ունին կատարելիք
վերա
-
կանղնելու
Համ ար ; Պէաք չէ երբեք
յուսաՀատիլ
:
Արդաբու
թիւնբ
կր յաղթանակէ
երբեմն
ա
քնսլիսի
մամ
ու
մ բ , երբ բնաւ
չի սպաս ուիր
:
Բո
լորիդ
ա չխատանքբ
անՀրամեչտ
է
որպէսղի
վերջապէս
յաղթանակէ
աբղաբութիւնբ
» : Ալ իր
բամակը
պա
ր սլե
ց
Հա յաստանի
ազատութեան
Համար :
ՇՐՋՈՒՆ
Թ՚ԼԹԱԿԻՑ
(Մնացեալը յաջորդով)
ԳԱՄԱՍԿՈԱԼ-Ն
կբ Հեռագրեն
թէ
աբտբական
երկիրներու
ամերիկեան
դեսպանները
խորՀրգա
-
մոգով
մր պիտի
զումաբեն
յունուարի
փեըԼր^
Աուրիոյ
մայրաքագաքին
մէջ։
Տետոյ
տեգի
պիտի
ունենայ
զինուորական
կցորգներու
ձ՝ոդովբ
՚՛
ԿԻՊՐՕԱՒ
Լիմասոլ
քազաքին
յունական
դբպ՜
բոցներու
Հազար տչակեբտներբ
դասադուլ
յայ
տարարեցին,
ուսուցիչներուն
արզ իլուահ^
ՐլԼ՚՚*Լ"՚Լ
մասնակցիլ
այն Հանրաքուէին
որ կր կատարուի
,
կգգին
Տո՚-նասաանի
կցելու
Համաբ
:
ՍՊԱՆԻԱ
500 000
թոն ցորեն
կր խնդրէ
որեւէ
երկրէ,
Հինգ ամսուան
բաց մր զոցելոլ
Համար։
•
Զ՛՛բ– Ֆրանքօ
Հրամայեց
ՓետրոՆար
1/5,
ար
ձակել
բանակին
մէկ երբոբդր,
Հարիւր
Հազար
զինուոր
:
ԵԳԻՊՏՈՍ
50-000
թոն սլոզպատ
պիտի սաա
-
նայ
Գերմանիա
յէն
, երկաթուզ
ինե
րոլ
Համար ,մէկ
միլիոն
սթերլին
աբմեզոլթեամբ
: Անգլիական
ա–
ոաջարկ
մր մերմու ահ էր նախապէս
•
ԲՈՒՌՆ
ՅՈՒԶՈՒՄ–
- ԲՈԼՈՐ
ՊԱՇՏՕՆԵԱՆԵՐԸ
ԵՏ ԿԱՆԶՈՒԱԾ
՛ ֊ ԱՐՏԱ՚ԲԻՆ
ՆԱԽԱՐԱՐԻՆ
ՀՐԱԺԱՐՈՒՄԸ
ԿԸ
ՊԱՀԱՆՋՈՒԻ
Զինաստանի
Համ ա յնավար
կառավարութիւնը
շաբաթ
օր գրաւեց
Փեքինի
ամերիկեան
ընդՀ •
Հիւպաաոսարանը
: Այս գորհոզութեան
Հետեււս՝ե–
քով,
ամերիկեան
կառավարութիւնբ
ետ
կանչեց
բոլոր
պա չտօնեանե
րը
•
Հեռագիրր
կ՝ըսէ թէ չինական
իչխանոլթիւ
-
նբ այս բոնագրաւումը
կաաաբեց
Հ(,յանուն
մոզո֊
վրգա
յին Հանրապետութեան»
:
Զ ինասաանէն
ետ
կան չո
ւահ
ամ ե րիկեան
պա չտօնեանե
բո
ւն
թի՚֊ր
կր
Հաչուեն
135
ել շաբաթներ
, եւ
նո յնիսկ
ամ իսներ
պիտի
անցնին
,
մ ինչեւ
որ բոլորն
ալ
կարենան
Հեռանա
լ : Ամերիկեան
չաՀեբր
պիտի
պաչապանէ
Անգլիա
, որ անցեալ
շաբթու
իրալապէս
ճանչցաւ
Զինաստանի
նոր
ի շխանութ
իւնր : Աւե լի քան
Հա
րիւր տարույսն
մէջ առաջին
անգամ
է ոբ Մ • Նա
Հանգները
պաչաօնական
ներկա
յա ցուցիչ
պիտի
չունենան
Զինաստանի
մէջ :
Հիւպատոսարանին
բռնագրաւումը
բուռն
յ ո ւ
զում եւ
զա
յրո
յթ պատճառեց
Մ - ՆաՀ անդնե
բուն
մէջ.
այն աստիճան
որ չաա
մբ
հերակուտականներ
արաաքին
նախարարին՝
էչիսբնի
Հրամարոլմր
կր
պաՀանջեն
; Հանրա պետ ականներուն
կաբհիքով
,
ա յս գէպքր
կ՛՛ա պա
ց ո ւց անէ թէ վերջապէս
ձա -
իսոգահ
է էչիսբնի
քագաքականութիւնբ
\քայր՛
Ա–
րեւելքի
մէջ։
Եթէ
րնգՀանուր
վիճաբանութիւն
մ ր տեգի
ունենայ
հե րակո յտին
մ էջ
, հանր
քենա–
դատ
ութ իւններ
պիտի
ըլլան
էչիսլ^ի
գէմ
, պա
-
Հանջե լով
արմ ատասլէս
մ աքբադո
բհե
լ
արաաքին
նախարա
րութիւնբ
:
Հեռադիրը
կ՚րսէ
թէ
Փէքինի
ֆրանսական
եւ
Հո լանտական
Հ իւսլատո սա րաննե
րն ալ փակուե
-
ցան
, Հակառակ
եգահ
բողոքներուն
: Մ •
ՆաՀանզ
ներու արտաքին
նա իւա րարին
բան
բե
ր բ
զեկուցում
տալոէի^ մ ամ ուլի ներկա յացուց
ի ^ւերուն
աո.ջեւ ,
րսաւ թէ աննա խ րն թա
ց է
Զ ինաստան
ի
Համ ա
յնա–
վարներուն
արարքը
եւ Հակառակ՝
միջազգային
օրէնքներու
րնգՀ
. Հիւպատոսը
յ աջս
ղահ
է
ո
չլն–
չացնել
դիւանա
թուզթե
րո
ւն եւ հահկաղ
իրներու
ն
մէկ
մասր
, սլա չտօնա տան
բռնա գրաւում
էն աոաջ :
Հ իւսլատո
ս արան
ին
36
պաչտօնեաներր
չեն ձեր -
բա կա
լո ւահ
, բա
քց ա լլուբ փո խադրուահ
են :
Թերթերր
3000
կր Հաչուեն
Զինաստանի
մէք
Հաստ աաո
լահ
ամ երիկա
ցի
առեւտր ականն
երուն
թիլը
:
ՄԱՕ - 8կ ԹՈՒՆԿ
ԵՒ
ՄՈՍԿՈՒԱ
Զինաստանի
բոլչեւիկեան
Հան րապետո
ւթեան
նսէ/սադաՀբ
, Ա աօ Ցէ Թունկ,
որ Մոսկուա
դացահ
էր Ս թալինի
հննգեան
70""՛՛
եակին
առթիւ
, տա
-
կալին
չէ վերադաբձահ՜
: Մ իԼազգա
յին
մ ամ ուչը
–^«|Է.
զանազան
կաբհիքնեբ
կր
յա յանէ ա յս յասլաղմ
ան
առթիւ։
Կ՚րսուի
թէ մեհ՝ դմո լրո
ւթ իւննե
բ
հադահ
են
երկու
պետութեանց
միջեւ։
Ամերիկացի
հե —
րակո ւաականնե
ր որոնք վերջերս
մասնաւոր
տե —
սակց ութ
իւն մը ունեցահ
է ին
իրենց
արաաքին
նաիսարաբին
Հետ
, ա յն տպալո
րո ւթիւն
ր կրահ՜ են
թէ
Պ՛
էշչիսլն Հաւանական
կր գանէ խգում
մբ Խ՛
Միութեան
եւ Զինասաանի
միջեւ։
Նոյն
ագբիւրին
Համ աձա
յն
, խգում
բ կրնա
յ տեղի
ունենալ
երկու
պարագաներու
մէջ.
1 •
Եթէ
Մ աօ ցէ Թունկ
աե
ղի աայ
Խ՛Մ
իութեան
պաՀանջներուն
առջեւ
, ի–
րեն
դէմ Հանելով
անոնք որ ադդայնական
են Հա -
մա յնավար
րլլալէ առաջ՛
• 2–
Եթէ
մերմէ
Մոս~
կոլայի
սլաՀանջները։
Այգ
պարագային
պիտի
ղ աոնա
յ Ջ ինաստան
ի
Թի
թօն
:
նէկոՆ
դ օ է ա վ ա ր 6 Խ ո ւ
խ Օ դ խ ը
Աղղ՛
մողովի
այսօրուան
(Գչ՛)
նիստին
մէջ,
վ ար չապետր
լուս արան
ութ
իւնն
եր
սլիտի
Հաղորդէ
երկու
զոբավաբներու
մասին
չր^ահ
զրո
յցներու
առթիլ,
իբրեւ
Հետեւանք
նախարարական
խոբ
-
Հրդակցութեան
մբ որ տեւեց
չորս մամ :
Ատենէ մր ի վեբ տեղական
թերթերր
զարմա–~
նաղան պատմ ութիւննե
ր կր
Հ բատա րա կեն
երկու
րարձրասաիճան
սպաներու
մասին,
որոնց
մէկը
ղօր.
Ռրվէոն
է,
59
տարեկան
, ընդՀ
.
սպայակոյ–
աին պեաբ՝
մինչեւ
1949
Գեկտեմբեր
7,
միւսր
ղօր՛
Շարլ
Մասթ,
^\ տարեկան
, անօրէնը
ազդ՛
ոլա չտպանութեան
ուսումնարանի
, մինչեւ
1949
Ս եպտեմ
բեր
:
Առաջինբ
դեռ
կր մնայ
գորհօն
բանակին
մէջ
ել անգամ
է Ազգ
՚ սլա չտպանութեան
բարձր
խոր
Հուրգին
, իսկ երկրորդր
Հանդստեան
կոչուեցաւ։
Երկու
զօրավարնեբու
խնդիրբ
հագեցաւ
անց
եալ
Աեպտեմբերին
, երբ Փարիզի
ոստիկանոլ
-
թիւնր
ստո լզեց
թէ
զօր՛ Ռրվէոի
կոզմէ
Հնգկա
չինի
մասին պաաբաստուահ
տեզեկագրին
պաա
-
ճէնը կայ Փար
ք զի մէջ, Վիէթ
Նամ
ի
կազմ ա -
կերպոլթեանզ
մօա։ Տեգեկադիբր
աննպաստ
էր
ֆրանսական
քաղաքականութեան
Համար
ել կ՛
ր–
"էր
, ինչպէս
Հրատարակեցին
աեղական
թերթե–
(ւ^ոլրերու շարսւնակութ֊իւնը կարդալ դ. է^)
Fonds A.R.A.M
