1)ս–6€է6ա–֊Ր«րո^էՅա։ : Տ€Տ. 1«1ՏՏՃՃԱ1<
17, 1Հսշ ՕՁաշտատ ֊ Ր^1Տ (13)
Վեցամս ^ 0 0 ֆ բ յ ^ Տար .^1600, արտ– 2500 ՓՐ ՚
161. Շ06. 15^70
Գին 7՜ՓՐ~0^0.Բ.ք՚ՅքՏտ 1678-63
Տտատմւ 14
Յճո^^
1950՜ ՇաբՀս1^14՜3 ՈԻ՚էւՈԻԱՐ
26րդ ՏԱՐԻ ֊ 26« ;^ոո« ք(օ. 6051-Ոյոր շբջա& ր-իւ 1462
Խմբագիր՝
Շ.
ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
ՄԵՐ
ԽՕԱ-ԲԸ
Օ Ր Ը
0 Ր Ի %
Ամէն օր նամակ
մր մեր րնթԼրցույներէն
, ան–
Հաաական
կամ Հաւաքական
ււաորաղրութես՚մբ,
Ի՞նչ
րնենք որ մեր
ռաւա կ^ւերր
չօտարանան
:
Զկորսոլին
Հայութեան
Համար
ւ
Սիրով
աԼղ կուտանք
ամէնուն
ալ,
աոանց
սեոի , գասակարղի
կամ գաւանանքի
իոտրութեան
:
Եթէ գործնական
ելք մրն ալ գտահ
չըԱան
,
՚լոնէ
մտահ-ել
կուտան։
ինչպէս
ամերիկահայ
գա–
ղութին
մէշ, ուր չատեր
նոր կր սթափին
:
Կր խոստովանինք
թէ Հրաչագորհ
միշոցներ
չկան,
ամբոզշովին
փրկելու
Համաբ
նոբ սեբուն
-
գը
I
ի սփիւռս
աշխարՀի
է
Արգէն
գաւակներու
նո յնիսկ
թոռնե բու
-
աէր Լգահ
են անոնք որ քիչ - չատ
ՀձՀայկակա
-
նութիւն»
բերահ
էին իրենգ Հետ,
երբ Հոս
եկան։
Մեհ՛ մասով
որբանոց
կամ գպրոց տեսահ
էին
անոնք։
Ապրուստի
անմիշական
Հոգերէն
վերշ ,
չաաերբ
յաշոգեցան
մչաքլել
իբենց
գիտելիքներր
եւ նոր պաչար
ամբարել,
իւառնուելով
Հանրային
կեանքի
ելեւէշնեբ
ուս :
ինչ որ նոր սերունգ
կբ կոչենք
այսօբ,
շս*ի՚՝~
շաիւիչ
մ եհտմ ասնո ւթեամ բ կբ բաղկանա
յ օտա —
ր ո լ թ Լ ա՛հ մէշ հնահ
կամ Հասակ
նետահ
մանուկ
-
ներէ , սլաաանիներ
է եւ ե րիտասա րգնե րէ ;
Ուրեմն,
չորս - Հինգ
, եթէ ոչ տասն
անգամ
աւելի
գմուարացահ
է փրկութեան
գորհր : Մ աս
նաւո րապէս
արԼէ մ տեան Եւրոպա
յի եւ Ամ երիկա–
յի՚քկէ
••
Ամէնքգ
ալ ունիք ղաւակ^ւեր
եւ թոռ%եր։
Ո*՜
նիք աղգա կաններ
ել րարեկամնե
ր ,
բագմ
աթիւ
ղաւակնե րով :
Մ անկապաբտէղի
սանիկնե
րէն
մ ինչեւ
թաղա–
յին
ղ պրողնե բու աչակե րտներր
կբ վմվման
ձեր
բոլորաիքլՏ։
Փորձեղէք
Հարղոլմնեը
ուղղել
իրենց,
կամ
Հայրիկին
ու մայրիկին,
• Հայերէն
գիաե՚^՚յ է
Պիտի ստանաք
նո լն կաղ ապա
րեա
լ պատաս
-
իսանները,
միօրինակ
եւ կսկհալի
*
Կբ հաս1լնան , բայց չեն կրնար
թօսիլ։–
Կը
իսօսին , բայց չեն կրնար
գրել — կարգալ։
Ոլ կը
Հասկնան
, ոչ ալ կբ ի/օսին
• • •
Եթէ
ուգէք
աւելի
իւորացնել
Հարցումր,
պիտի
տեսնէք
որ չաա
մ ր Հա քր իկներ
ու
մ ա
յրիկնեբ
գոհ են այս վիճակէն։
Իրենք
են որ կը
քաշալերեն
օաարաղումը
, ֆրանսերէն
թօսելով
պզտիկնե
-
բուն
Հետ
:
Աքո , մ ինչ Հասարակ
բանուորբ
գլուխր
քա
-
բին
կ ր ղարնէ , ո րպէսզի
ղա ւա կնե ր ր
Հա
յերէն
սորվին
, աւելի բախտաւո
րնե ր քօմաբակամ
անձ -
նաաոէ ր եղահ
են Հոսանքին
։ կ՚ողշուՏւե^ն
ձոլլու–
մ ր , տունով
— տեղով
:
Վա^յ փրկոէ թԼան
գորհին
,
երբ
նաՀանշը
տունէն
կը սկսի։
Երբ
Հայրի1լ1ւ ու մայրիկը
աւե–
էոբգ բեռ կր սեսլեն
մ ա յրենի
լեզուն
:
« Հայր
Հայ պահեր
: Այսպէ^ս
շուրի՞ն
աա
-
լով
մ ա յրենիքբ
, . .
Տակաւին
թարմ
է մեր զազութբ
:
Մ • ՆաՀանղներուն
մէշ,
ՀՀմեհ Հայրիկր
մե -
ռաւ , գագրեցուցէք
թերթին
առաքումը»,
կ՚ըսեն
եղեր : Հեռաձայնով
կամ նամակով
:
Մեր մէշ ալ յաճախագէպ
են նոյնիմասա
նա
մակներ,
երբ
Հայրիկր
մեոահ
կ՚ր/չայ
(գեռ
կա–
• նուիս է մեհ Հայրիկին
Հասնելու
Համար)
:
Միշավա,րին
զ մո լարս ւթեանց
ել
փորձու
՜՝
թեանղ
մ ասին խօսահ ատեն , կր մոռնանք
որ ու^
րիչ բազմաթիւ
մոգովռւրզներ
ալ կր գտնուին
մեր
կաղութեան
մէշ։
Անոնք օրր իրիկուն
չեն րնէ,ր ձիւթ
հրամելով՛՛
ինքնասլաչտպանութեան
միշոցներ
կբ խորՀին
չա
րունակ
:
ինչսլէս
մռգռվուրգնեբր
, զաւակներն
ալ ա -
ղօթքով
չեն փրկոլիր
, այլ աշխատանքռփ
: ճա ՜
կաա
յարգարելով
սպառնաղոզ
վտանգին
գէմ
:
Պայքարիլ՝
փրկելու
Համար
կարելին
: Սկսե
լով տունէն
: Օգաուելով
բոլոր
պատեՀութիւն
-
ներէն։
Ոչ
միայն
Հաւ աքական
, այ/ել
անձնական
)
ը^ւտանԼկան
չաՀն
ալ այս կր պաՀանշէ
բոլորէս՛՛
Ո՞վ
րարիք տեսաւ
օաարախօս
,
այլասերաձ՛
դաւ ակներէ
է
Որո՞ւ
Համաբ գազանիք
է որ ՀետզՀետէ
աւե
լի աՀաւոր
Համեմ աաո
ւթիւննեբ
պիտի
ստանալ
բուն
չարիքը
՚
ԹՐաԽՕՍՈՒԹԻՒՆԸ
Մեր
կիներուն
կը վեբագբոլի
խաղամոլու
-
թիւն
եւ թրքաիսօսութիւ1ւ
:
Ղ՛Ա՛տա խազ
լ^ւկեբոլՀ
իներէն
մ էկր ըսեր
է ,
Պէյրութի
մէշ
«Մեր
կիներուն
մեհ մասր
գեռ
թրքախօս
է , Հա յերէն
զ ի անա լով
Հանգերձ
թուր–
քերէն
կբ խօսի»
։
Առաշինբ
բարեկեցիկ
մ աբգոց
յատուկ
մ ո լու
թի ւն մ լն է : Հանգիպա՞
հ էք
օրուան
Հողերով
հանր աբե ռնուահ
կնոշ մր որ թղթա խազի սեգա
-
նին առշեւ
նստահ
բլլա
յ : Ա յնքան
բացառիկ
մո
լութիւն
մ րն է ա յս որ , չարմեբ
բնգՀ անր ա
ղնել
ել իբրեւ արատ
քսել
Հալ կնոշ ճակտին
:
Նոյնիսկ
եթէ Հոն, Լիբանանի
կամ
Աուրիոյ
մէշ կիներ
բնգՀանբացոլ
ղահ են որեւէ բախտա
-
խազ , իրենց
մեգքր պէաք է իրենք
քաւեն
եւ
ոչ
թէ րեռցնեն
րնգՀ ան րապէս
բո լ ո ր ին կռնակին
:
^•ալով
թրքաիսօսռւթե
ան , արգարեւ
աննե բե–
լի մեղք մբն է, մանաւանգ
30
տարի աղատ
եր–
կիրնհբու
մ էշ մեր մա լրենի
լեզուն
մ չակելէ
վերշ։
ինչ ոբ ղրենք
ու րսենք ա քգ մասին
քիչ է՛
թ՛ա րքբ իր քազաքակրթութեամբ
չատ
վար
կը
մնայ
մեր մոգովռւրզէն
, թէեւ
ունի երկիր ել
պե
տութիւն
:
Որո՞ ւնն է յանղանքր
, եթէ տակաւին
կր դոր–
հահուի
մեր ղաՀիճներոլն
լեզուն՝
մեր
բԿւտտնիք֊
ներէն
ներս :
թ՚ուբ^ր
կր իսնգա ք մեր խօսահ
թռւրքեբէնբ
լսելով
: Ամ էնէն քագաքավարբ
«իչամ
եղուն
կճէ
լեզռլգ
• • •» ,
1^րսէ քմհիէհաղով
մր , բան մրն ալ
աւելղ^ւելով
իր արՀամարՀանքին
վրայ։
իսկ
մենք Հալատարմօրէն
,
յամառութեամբ
ել սո էիո րամ ո լո ւթեամ բ ամէն
աեղ,
մինչեւ
Հե -
ռաւոր
Ամ ե ր իկ անե ր բ կր սլտտղնենք
ղայն ,
շուրին
տալով
մ եր սքանչելի
Հա քեր էնր , մեր
աղգա
յին
տրմանապատոլոլթեան
Հետ :
Աքս
րնզւիզե ցռւց իչ պարագան
րնգունելով
Հանգ երձ , չաւիաղանղոլթիւն
է բսել
թէ «մեր
կի
նե բու ն մեհ մ ասր
գեռ
թրքախօս
է» ՝• (Լիբանանի
եւ Առէ րիոյ
մէշ) :
Ո՚մբախաաբար
չատ
մ բ թրքախօսնե
բ
կան
կիլիկեցինեբոլ
Հին սերռւնղին
մէշ
այր
թէ
կ ին •
ինչպէս
կան խ աղամոլներ
: Բայց
արղ.աբ
չէ բոլորբ
մէկ
շուրով
լռլալ : Մ անաւանգ
որ ,
երկու
սերունգ
Հասահ
է վեր ^ին արտագազթէն
ի
վեր
:
Աքս
ճշզոլմէն
վերշն
ալ, Համաձա
լն եմ
որ
միաւլեաք ճակատ
մը կազմուի
ամէն
տեղ,
թր,բա—
խօսո, թեան
գէմ։
ԱՕՍԻ
ԱՐԱ-ԲՍԻ ՋՈԻՐԸ
ԵԻ ԹՈԻՐ֊ԲԻՈՏ
ՊԱՐՏ՝ԲԸ
թ՚ուրքիոյ
ազգ. • մոզովի
յունուար
^ ի
նիստին
մէշ , արաաքին
նախաբաբր
Հետեւեալ
քա քտարա
-
րութիւնն
րրաւ , ի պատասխան
կարսի
եբես վւո -
խան
Հիւսամ էտաինի
Հարցո ւմնե բուն
•
^1927/Տ՛
Աարտարապատ
ամրաբտակին
,
(պաււաԺ)
կառոլցման
ձեոնարկուեցալ
Արաքս \
ղետին
վրայ, իգտիր
գաւ առակին
մէշ։
Համա
-
ձա քն թուրք
ել խռրՀրղալին
կառավարութեանց
միշեւ
սաորագրուահ
պա քմանաւլրլթեսւ^ւց
,
ալս
ամբարտակին
չինութեան
ել նորոզոլթեան
հաիս–
քեբուն
կէսր
թուրք
կաոավարութիւնր
պիտի
վբ–
ճարէ եւ ոռոգումէն
երկու
կոզմն
ալ պիտի
օգ. -
տուի
:
1937/'Տ՛
Ա ով իէ թական
Մուսիա
Հաղորզեց
որ ա քս ամբարտակին
չինութեան
եւնո
րոգութեան
Համ ար 0՝ուրքիւո
լ ինկահ
րամ ինր
մէկ
միլիոն
րուբլի
է ։ Այգ թուականին
այս գբամր
չվճար
-
ուեղաւ
: Մ ինչ ա յգ , պատերազմբ
վրա
յ
Հասաւ ,
խորՀուեցաւ
այս սլարտքր
թրքական
գ րամով
կամ
ապրանքով
Հաառւցանել
։Մեր
բանակղութիլններր
ապարգիւն
մնացահ
րլլս՚լ"վ>
մեր րամինր
չվճար–
ուեցաւ
:
Վերշերս
, երբ խորՀրգային
կառավաբռւթեան
Հագորգուեցալ
մեր պարտքին
քանակոլթիլնբ
,
Սովիէթներբ
պատասխանեղին
թէ մէկ
րուբլիէն
քիչ
մրաւելին
մէկ տոլարի
կր Համ ա պաաաս
իւանէ
ել րստ
այնմ պէտք
է վճարուի
:
Կառավարութիւ
նբ աարապայման
բարձր գտաւ
այս գբամր
եւ
չվճարեց
:
Ոչ մէկ կասկահ
թէ նաիս յարգելու
ենք մեր
յանձնառա
թիւնր
: Տետոյ
կանիւաւ
կարելի
չէ պն–
գել թէ գիմացի
կոզմր
գմուարութիկն
պիտի
քտ–
րոլցանէ
: Երկու
կոզմերն
ալ
բաբեացակամոլ
-
թեամբ
յանձնաոութիւնը
յարգելէ
վերշ,
այս
ը1ւկեէակցոՆթիէ66հէկը
| » ւ * « ւ / ւ / *
^ՄԻ՛ ԽԱՌՆՈԻԻ-Բ
ՄԵՐ
ՆԵՐ՝ԲԻՆ
ԳՈՐԾԵՐՈՒՆ»՛
-
ՅԻՍՈՒՆ ԿԱՐԵՒՈՐ
ԶԵՐԲԱԿԱԼՈԻԹԻՒՆՆԵՐ
ԵՒ ԱՐՏԱ-ԲՍՈՒՄՆԵՐ
• - ԼԻՈՆԻ ԼԵՀԱԿԱՆ
ԳԵՐ–
ՀԻՒՊԱՏՈՍԸ
ԿԸ ՄԵՐԺԷ
ԻՐ
ԵՐԿԻՐԸ
ՎԵՐԱԳԱՌՆԱԼ
ինչպէս
Հագորգահ
էինք երէկ , ԱսլաՀովու
-
թեան
տեսչութիւնը
50
ԼեՀեր
ձերբակալեց
Եչ–
առտու
կանուխ,
Փարիզի
եւ գաւառի
մէշ։
Երէկուան
թերթեբէն
կը քաղենք
Հետեւեալ
մ անրամ ասնութիւննե
բ ր ա յս
ձե րրակա
լութեանց
մասին,
որոնք
մեհ իբաբանցում
սլատճառահ
են •
Զերբակալոլթիլններէն
վերշ քառասուն
կա
-
չանաւռրներ
անմիշապէս
աբաաքսուեցան
:
Աիեւ–
նոյն ատեն
չուհո,.եցան
լեՀական
ութ կազմ ակեր–
պոլթիլններ
, այն ամբասաանութեամբ
թէ կապեր
ունին
Համ ա յնավա րական
ղո րհո ւնէ ու թեան
Հեա
է
Լուհմ ան
Հ րամ անագի րբ
եբէկ
Հբատա րակո ւահ՛
պիաի
բլլար
սլա չաօնա թեր թին մէշ :
Ահ աւասիկ
այգ
կազմ ակե րպռւթ
իւննե բ ը՛
1 .
ԼեՀական
Ազգ • իսորՀուբգ
•
2 •
Հայրե
նիքի օգնութեան
մարմին
3֊
ԼեՀ Կիներու
Մի ֊
ութիւն
4։՛
ԼեՀ Եբիա.
Միութիւն
(Կբուն
-
վալտ)
5*
Ընկերակցութիւն
լեՀ րանուորնե
-
րու
(1՝. Ս.
• )
6–
Միութիւն
գիմազրական
ճա -
կատի
նախկին
ռազմիկներու
(Զպրի՚-րօ)
7 •
Ընկերակցութիւն
Անկար
ռագմիկներու
8"
Մի
ութիւն
լեՀ ուսուցի^եբռլ
:
Ա յս բո լոր կազմ ակե րպութեանց
կեգըոննե
բը
կը գտնուին
Փարիղի
մէշ, ուր անմիշապէս
խռւ -
գար կութ իւններ կատարուեցան
:
Ջ,երրակա լութ իլննե բ ր եւ խ ուղ ա րկութ
իւննե–
րր տեղի ունեցան արտակարգ. արագութեամբ։
Եչ՛
աոտոլ
մամր (էին աւելի
քան երեսուն
ինքնաչաբմ–
ներ ճամբա
յ ելան ԱպաՀով
ութեան
սլաչտօնատու–
նէն ել ո ս տ ի կանո ւթ եան վ ե րատես չոլթենէն
, գէ
-
պի զան աղան
թաղեր
եւ մ ասնաւո րաբար
Ս էն -
Փոլ , ուր կբ զանոլի
լեՀական
Ազգ • իսորՀուրղբ
:
Կառքերր
գացին
նաեւ
ա բուտ րձաննե բ ր ,
մինչեւ
Միւռօ
(Սէն է Աւաղ) : իւրաքանչիւր
ինքնաչաբմ
ԱպաՀովութեան
Տեսչութիւնբ
կբ վւոխագրէր
մէկ
երկու
ԼեՀեր
, I" յն կասկահով
թէ
խաոնոլահ
են Ֆրանսա
յի ներքին
քաղաքականութեան
: Ա -
պաՀ ո վ ո ւթե ան Տես չութ իւնր
թղթահ
րաբնե ր կազ–
մահ էր իւրաքանչիւրին
Համ ար , ա քնսլէս որ
զոբ–
հողութիւն՚1ւե
ր բ կաաարուեցան
բացառիկ
արա
-
ղութեամբ։
իւրաքանչիւր
կալանաւոր
կր Հար
-
ցաքննռւէ
ր մ ասնաւո ր
ոլչագրու
թեամբ։
Խի
ստ
Հսկողութեան
աակ
առնուահ
էր
ԱսլաՀովռւթեան
•՚ ^զաչաօնաաոլնը
:
Կէս
օրէն վերշ , քառասուն
կա լանալռ րնե ր
սաՀմանագլուխ
առաշնոբգուահ՜
էին արգէն :
Պ • Պերթօ , ԱպաՀովո
ւթեան
Տեսչութեան
տր–
նօրէնր
յա յտարարեց
թէ ձերբակալու
ահ
ԼեՀ ե րը
«չարաչար
գորհահահ
են Ֆրանսա
յի
Հիւր րեկա
-
լութիւնբ
ել
ներոգամ
տու թիւնր
,
իսաոնու ե լով
ներքին
քազաքականութեան
» :
կալանաւորներուն
մէշ կը գտնուին
լեՀական
մամոլլի
ղռրհակա
լու թեան
մէկ թգթակիցր,
գես–
պ ան ատ ան մէկ
սլա չտօն եան
ո բ կ ր ղրաղէր
մչա
կոյթի
գռրհերով,
Շովէէնի
յանձնախումբին
լե -
Հական
պաաուի րակր : ԱպաՀովութեան
Տես չու
-
թիւնր
^հայրա
քեղ» ձաիսակոգմեան
կր նկատէ
ար–
տաքսուահ
ԼեՀերբ։
կալանաւորներէն
մէկր.
Տի
կին Տիպրովսկի,
մամուլի
գո րհ ակա
լութեան
տնօրէնին
կինր, տգարերքի
մէշ
Րլլ՚"լով,
ար
տաքսում ր քետաձգռւեցաւ
:
Ոստիկանական
տեզեկագրին
Համաձայն,
թէ
այս անգամ
եւ թէ քանի մր չաբաթ առաշ արտաք–
սուահ
ԼեՀերբ
մեհ մասով
Համայնավարական
անզամաաեար
ունէին :
Ֆրանսա
քի ԼեՀերուն
թիւր
կր Հաչուեն
՚ մ օա
400-000
Հոգի։ "Շաաեբ
ՀաստատռւԱ՚հ
են Հիւսի
-
սա յին չբշաններուն
մէշ, իրրեւ
Հանքագորէ
Մինչ
այս
զորհոգութիւններր
կբ կաաարոլ
-
էին
1
Լիոնի լեՀական
փոխ
- Հիւպաաոսր
, Պո -
տան
Խաթինսկի
, Ֆրանսայի
պաչտսլանութիւնը
իսնգրեց , յայտարարելով
թէ իր կառավարութե
-
նէն Հրաման ստացահ
է Վաբչաւա
վերագաոնա
-
լու,
բայց
չուգեր
երթալ
: «Պ աաա
ս քսանեց ի
թէ
չեմ
ուզեր վերագաոնալ
• ուստի
կր խնգրեմ
ֆր -
րանսական
կա ււա վար ութենէն
ապաստան
չնոբՀել
ինհի» : կառավարութիւնբ
անմիշապէս
Հաւանու
թիւն
յա յտնեց
:
•^Վերշին
տեղեկութեանց
Համաձայն,
Հետա–
պնգումներր
կր չաբունակուին
: Պիաի
արտաք
-
(ԼոնրերոՆ շարսՆնա1ւոէթիւՏր կարդաւ Դ– Ւ^^
:—
.է
շուրերէն
պիտի
օզտռւին»
:
Հարցապնղոէմին
Հեզինակբ
չեչտեց
որ
Արս՚ք–
սի 1Րէ՚"^Ի
Հողերր Եգիպաոսի
Հողերուն
չափ
բեր–
րի են իայց
շոլրի
չգո քութեան պատճառաւ
, բագ–
ձալի արգիւնքր
չեն տար
:
Նո յնսլէս
յայանեց
թէ Աովիէթներբ
երբեմն
Համբարտակր
կր մաքրենք»
ըսելով,
կը
բանան
թումբերր
եւ Իյաիբի
(իգաիր)
գաչաը
ողողելով
րերքբ
կբ վէճացնեն
:
.
Fonds A.R.A.M
