Տ.
0. տ. 376.286
ւ)ս–6շէ6Աք
–քքօբո6է&ւք6
1 տ€ո. ատտ^I^^^
՚Լհցամս 800 ֆր • , Տար– 1600, արտ– 2500 ֆր •
Գին 7 ֆր– Շ.0.Բ.1"&ոտ 1678-63
է61. 606. 15-70
1950
Ուրբար– 19 ՄԱ8ԻՍ
26րդ ՏԱՐԻ - 26^
ք4օ. 6156–՚Սոր շրջան թխ֊ 1567;
Խմբագիր՝
Շ– ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
ԱԵՐ ԽՕՍ-ք^Ը
Մ. ՚ԲԷՄԱԼԻ
ԺԱՌԱՆԳՈհԹԻԻՆԸ
Համաձայն
վերքնական
աեղեկագրին
, թուր ~
քէոյ երեսփ. ընարոլթեաԿւց
մէք Գեմոկրաա
կու֊ -
ււակցոլթիւնր
շաՀած է
434
աթոռ,
երբեմնի
ամե֊
նազօր
Հ՚՚՚լքր՝
52
, է"^ թունգ աղգա յնական ե ւ
կրօնամոլ
«ՄիլլէթՖր՝
միայն մէկ աթոռ :
Կր նշանակէ թէ ընգգիմագիր
կուսակւյութեան
յագթանակր շատ աւելի
քախքախիչ
եղած է ,
կ՝ենթսւգրուէր
:
Մէկ խօսքով,
գիրքերր
շբ քուած ենԱղգ՛ Ժո֊
գովին
մէք։
. Երէկ՝ Մ– Բէմալի
հիմնած
կաղմակերպու -
թի^նր,
<ձՀալք»ն էր որ կ՝իչխէր
տիրաբար :
Այսու–
Հեաեւ այգ Հոսանքէն
բամնուած
թեւ մր,
Գեմոկ–
րատր
սլիտի վարէ
թուրքիո
յ ճակաաագիբր
, նա -
խագաՀ
ութ եամբ կամ վարչապետու
թեան
ճէլալ
Պայարի •
Մ օտաւորապէս
այսպիսի
կացութեան
մր առ
քեւ կր ղտնուէր
նախկին
Օսմ.
կա յս բութ
ի՛նր,
1912/»1՚,
երբ իթթիՀատր
կր խորտակուէր
Պալքան
եան պատե բաղմ ին Հետեւանքով
,
իշխան
ութ
իւնբ
ձգելով
ծերունի մեծ - եպարքոսի
ժ ր , ՝Բեամ
իլ
փաշայի
։
կացութիւնր
այնքան
փոխուած էրոր, իթ -
թ իՀատակսննե
բ ր , մանաւանգ
սպանեբր աք Ու
ձախ կ*ապաս տան է ին , ձե բ բակա
լո ւթենէ
խուսա -
փելու Համտր :
Երկար
չտեւեց այս միքանկետլ
չրքանբ :
Գաւաղիր
ԻթթիՀատր
ի վերքոյ
յաքողեցաւ
վե րաՀ աս տատել
իր բռնատ
ի բութ
իւն ր , գրոՀ տա
լով գէպի Պապբ
Ալի , սպաննելով
պատեբաղմ ա -
կան նախարարր՝
Նաղրմ փաչա եւ ուրիշներ :
Մնացեալբ
երէկուան
պատմութիւն
է ;
Այսպիսի
գէպքեր
միշտ ալ կրնան
պատաՀի/
թուբքիո
ք մէք,
կուսակցական
քինաիսնղբու -
թեամբ
:
Ի թ թ ի Հ ատ ին
ձե ոնա սո ւննե րր
մ եծամ ասնու -
թիւն կրկաղմ են Հա լքի թէ ՚իեմ ոկրատի
շարքե -
բուն
մէք : Շատ աւելի
ղօրաւոր է անոբ
աղգեցոլ–
թիւնբ
ղինուորական
տարրին
վբա
յ , ոբ
մ իչա
վճռական գեբ կբ կատարէ
, ներքին
խ լբտումնե -
բու ատեն :
Անցնելով
օրուան
գէսչքին
, ի՞նչ կր
իւոստանայ
՚իեմոկրատր
, իրբեւ
նորութիւն
, այսքան
քախքա—
խիչ
յաղթանակէ
մբ
վերք։
Ուչաղբաւ է որ ճէլալ
Պայաբ
վերքին
պաՀուն .
միա
յն
Հ րատաբակեց
իր յա յտարա
բութիւնր
,
մինչ
լնտրական
մ խո ր ր կր չաբունակոլէր
յարաճուն
սասակոլթեամբ
:
Եւրոպական
իմաստով
ծրագիր - ուղեգիծ
մբ
ւէր
* " յ Գ յա յտարարութիւնբ,
այլ
կրկնութիւնր՝
խօսուած
ճառերուն : ԸնգՀ անուր
խօսքեբ •
— « Մենք հրապարակ կ՚իջնենք գործնական եւ
իրագործեփ առաջադրութիւներով : Մեր երկիրր
դարերով ետ մնաց • - - Ս|սալ է անհաշիւ
խոս -
տումներով օրօրել ժողովուրդը••• Հալքի ծրագի
րր լեցուն է այսպիսի խոստոււքներով, որոնք ան–յ
բովանդակ են եւ տարաամ »:
Տաղթական
կուսակցութեան
վարիչր
ոկիղբէն
ի վեր մասնաւորապէս
կր ծանրանայ
տնտեսական,
տաղնապին
վրու յ , որ սնանկութեան
գուռ
ր Հաս
—ւ
ցուցած է երկիրբ : Ալս քա քտա բարո ւթե ան ժէք ալ •
կր չեշտէբ
• « Մեր տնտեսական
մակարգակբ.
ինկած է իր բնականոն
սաՀմ անէն ալ վար :
1950
աւելի գէշ է քան
1946
/1 » :
Ի՞նչ կ՝առաքարկէ
, իբրեւ
դարման այս ողբա
լի կացութե
ան , որ կր շարունակուի
տարիներէ
ի վեր :
— « Ջնջել սյետական
առանձնաշնորհներու
դբութիւնր : Հալքը միշտ կիրարկած է միջամսւող ,
դրաւքատիրական , ^քենաշնորհեալ եւ
դիւանային
քաղաքականութիւն ւքր մեր անտեսութեան ւ|րայ ,
գայն պահելով ամենածանբ ճնշումի տակ : Զարկ
չէ տուած անհատական նախաձեռնութեան եւ այս
ճնշումին հետեւանքու| սահմանափակ մնացած են
գիւղատնտեսութիւնը եւ հողագործութիւնր » :
Ու բեմն
, իրենք պիտի
քաքալեբեն
անՀատա -
կան
ձեռներէցոլթիւնբ
: Պիտի քանան
ելեւմուտքր
նե րգա
շնա կե լ եբկրին տնտեսական
կարո
ղութեան
Հետ։
«Ո՚ժ
պիտի տանք գիւղական
ղանղուածին
,
որ բ1։ակշոլթեան
80
առ Հարիւբբ կբ կաղԺԷ Ֆ :
Արտաքին
քաղաքականութեան
ել աղղ • պաշտ
պանու թեան տեսակէտով,
Հոչ մէկ
աաբակարծոլ–
թիւն
Հալքի Հետ», կ՝բոէ
յայտարաբութիւնր։
Շ՛
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ԵՐԲ ԱՋ- 2ԱԽԶԵՆԲ
ՆԱՅԻՐ
ԹէՀրանի « Ալիք
»Հ»
գառնօրէն կբ գանգատի
թէ ծերակո
յտի
անգամներէն
Թագա
յոն <Տ^աբել է
մի շարք անթո յլատրելփ եւ անՀ իմն
արտայայաու–
թիւններ՝
իրանաՀայերի
մասին»։
(30
Ապրիլ) •
Այոպէ"
, ծեր ակո ւտա կանր պարղելով
Շ աՀ բ ի–
վարեան
ապստամբութեան
ծալքերբ,
փորձեր է
ծանբ
մեղքեր
րարգել
Հայերու
ւԼբայ։
ԱՀաւաս
իկ իր յա յտա րաբո ւթեան ա յգ
մասբ
որ խորապէս
յուղած է իբանաՀայ
գաղութբ :
<Տ֊ Ղ՚ժրախտարար
այն օրերին
, սաՀմաննե -
րում պատեբաղմ
ոգ ել ղոՀարե բութ
իւն
ցուցա -
գրող
ժ եր
ղԼն ուո րնե բին
կա բգագրո
ւեց գագարե -
ցնել պատերաղմբ,
իսկ ԹէՀրանում
գտնուոգ
ղին
ուոբական
պետե բին ոչ մ ի կարգագբութիւն
չտբ–
*"–եց : Այն օրերին
քառասուն
Հաղար
ղփնո լո րնե ր ի
ղգեստներր
Հանեցին եւ Հին ու
պատառոտուած
Հագուստներով
թափեց
ին քագաք :
« Որոշ թուով խռովարար Հայեր
ու Ասորի
ներ եւս այգ նոյն
օրերին պատրասաուեց
ին կո -
գոպուտ եւ մինչեւ իսկ սպանութիւննեբ
կատա -
բելու
է
« Բացի գրանից
, կողոպաուեց
որոչ
քանակու
թեամ բ ռաղմ ամ թերք եւ Հաբիւբաւո
բ խա
յտառա–
կութիւններ
սարքուեցին
,
իսկ եթէ խռովարար եւ
սոված Հայերի կողմից սկսուէր ապստամբութիւ
նը յ
անկասկած
կացութիւնր շատ վտանգաւոր պի
տի գաոնար եւ երկիրբ
պիտի
ղնար գէպի
փէ*"֊ ՜
ղում » ;
Մ եր պա շտօնակից
բ կրխոստանա
յ անգբա -
գաոնալ,
թնգիրր
լուսաբանելու
եւ թիւր
իմ ա ցու
թիւնր
Հարթելու
Համաբ :
Ղ՛ժ բախտա բաբ
առաքին
անգտմ չէ ոբ ասու
ան միտք եւ արիւն կբ պղտորեն,
խաւնուելով
ղա
նաղան
մարղանքներու։
Ոչ ալ միայն Պարսկաս -
տանի
մէք
%
•՚֊Հէ
,Հ •՝ :
Որ եւ է իբական
արժէք
չունին այգ
ելոյթնեբր։
Բայց կբ շաՀագո
բծուին
տեղփ - անտեղի :
Երբ
թնգիրր
ներքին
ապաՀոփութեան
եւ բա–
բեկաբգոլթեան
կբ վերաբերի
, ոչ ժէկ
պետութիւն
կբ Հանգուրժէ
օգա
յին
մ իքամ տութեան
ւ
Ակսելով
«աշխարՀի
ամ էնէն ժոգռվրգավա
բ երկրէն» :
Մ ասնաւորապէս
արեւելեան
ե բկի
րնե րո ւն
մ էք , տարրական
Լւմ աստութիւնր
կբ
պաՀանքէ
ձայն
չբռնել
ամէն
թմբուկի :
ՎԱՀԷ
«ՅԱՌԱՋ»Ի
ՎԱՎՈԻԱՆ
ԹԻԻԸ
ՆՈԻԻՐՈԻԱԾ
է ԿԱՊՈՅՏ
ԽԱԶԻ
ԲԱՌԱԱՆԱՄ
ԵԱԿԻՆ
որ հանդիսաւորապէս կր տօնուի շաբաթ ի–
րիկուն ժամը 8ին, Սորպոնի Ամփիթատրոնին մէջ
•
« ՀԱՅ - ԲՈՅԺ »/• ՄԱՅԻԱԻ
ԹԻԻՆ ԱԼ ,
40
հՋ ԵԻՊԱՏԿԵՐԱԶԱՐԳ
. ԱՄԲՈՎՋՈՎ.ԻՆ
8ԱՏԿԱ8-
ՈԻԱԾ է
ԲԱՌԱԱՆԱՄԵԱԿԻՆ
Լոյս կը տեսնէ վաղը, շաբաթ :
ԹՈԻՐԲԻՈՑ
երեսփ. լնտրութեանց
վեբքնա -
կան
արգիւնքր
•
՛հեմ ոկրատ
կուսակցոլթԼււնր
շաՀած է
434
աթոռ,
Հալքր՝
52,
«Միլլէթ>՝>ր մէկ,
Համագումար
487։
Կր նշանակէ թէ
լնգգիմագիր
ճակատր չատ աւելի ակար է քան նախորգ Աղգ •
ժողովին
մէք, ուր
63
աթոռ
ունէր։
Այսպէս Գե–
մոկրատնե
բ ր շաՀած
են
85
առ Հաբիլր : իրենց նա–
ԼսագաՀբ , ճէլտլ
Պայար,
ծնած է
1885/5»,
Պրու–
սա է Աքբաղուկն էր Աթաթիւրքի
Վարած է ղա -
նաղան
նախաբարու
թիւններ : Վ աբ չապետ էր
\937ին։
\քագումով
գիւղացի է ել քաք տնտեսա -
գէտ :
ՌՈԻՄԱՆԻԱՆ
տլ պաՀանքեց
կրճատել
Պուքրէ
շի ամերիկեան
գեսպանատան
պաշտօնէ
ութիւնբ ,
տասնի
Լ՛քնելով
թիւր
, իրրեւ
Հետեւանք
. -
Հանղներու
թշնամական
գիրքին ել կարղ
մբ ամե
րի կաց
Լւ քաղաքագէտներու
լրտեսական
գործու -
նէռթեան
»: Ծանուցագիրբ
կ՝բսէ թէ մինչ
1936
31 ին Պուքրէշի
ամերԼւկեան
գեսպանատան
պաշ
տօնեաներու
թիւն էր վեց , մէքն
րլլալով
ղինուո
բական
կցո բգբ
, պատերազմէն
վերք
բարձրացած
էբՏեի
։
Մ– ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈԻ
պատերազմական
նախա -
րաբր ճափոն
պիտի
երթայ ,Հաշտութեան
կբն -
քումր
փութացնելու
Համար։
Կ^բսուի թէ
պիտի
արտօնեն ճավանական
բանակ
մր կազմել :
ՄոսկոաԱ խէսԱ
Խզսքք
խա1ւոդսւփԱ
ււպսէՏէսկԱևէ
կը պա1ԽԱչհ
ՖէաԱսսդհԱ
ՀԱՅԵՐՈՒ
ԱՆՈՒՆՆ ԱԼ ԿԸ
6ԻՇՈԻԻ,
ԱՅԱ
ԿՆՃՌՈՏ
ՀԱՐՑԻՆ
ԱՌԹԻԻ
Խ • Մ Լ՛ութեան
արտաքին
նախարարի
փոԼսա -
նորգր, Պ՛ Ալեքսանգր
Պոկոմո
լով
ՀՓտրիղի
նախ
կին գեսսլանր)
Մայիս
\1ին Մոսկուայի
ֆրանսա
կան գեսպանին
յանձնեց
ծտնուցագիր
մբ,
որով
կբ մեղագրէ
ֆրանսական
կառավարութիւնբ
թէ
ՀՀապօբէն
աբարքներով
կ՝ լնգգիմ
անա
յ Ֆրանսա
յի
կամ
Գերմանիոյ
եւ Ա ւստբիոյ
ֆրանսական
շբքան–
ներ ուն
մէք գտնուած
Լսո բ Հ րգա
յին քաղա քա ց ին ե–
բու
Հայրենագարձին
» :
Մոսկուա
1949
Նոյեմբեր
2ճին ալ
յուչագիր
մ բ ո լյլղած էր , որուն պատաս խանե ց
ֆրանսական
կառավարութիւնբ
: ՛Ծանուցագիբր
անբաւական
գտնելով
տրուած պատասխանր,
կ՝բսէ թէ տակա
ւին մօտ քսան
Հաղար
խորՀրգային
քաղաքացիներ
կան Ֆրանսայի
մէք, ենթակայ՝
Հայրենագարձի ,
մինչգեռ Խ՛ Մ իութեան
մէք գտնուած
րոլոր ֆր-
րանսական
Հպատակներր
վեբազարձած
են :
«Հձ -
տեւարաբ Խ– Միութիւնր
անՀրաժեշտ կբ գտնէ
վե րաՀաս՛տատե
լ
Հա յբենագաբձի
յանձնա խո ւժ
բր
Փարիզփ
Ժէք » :
Այս
յանձնախում
բր լուծուեցաւ
1947
Գեկտ՛
9/5՛ ,
եւ անոր
12
անգամներբ
երկրէն
գուբս
Հան
ուեցան
, Լւրրեւ խռո վա րա րնե ր %
\ք անո լց ագիբ ր զանազան
պարագաներ
՚յիշե -
լով, կ^րսէ թէ ճֆբանստկան
ի շխանո ւթԼււններր կր
ղբկեն
խորՀրգային
քազաքացինեբբ
Հայրենիք վե
րագառնալու
Հնարաւո
րութենէն»
:
Ուստի կր
սպասէ որ ազգու
մ իքոցներ
ձեռք առնեն
, Նո յեմ -
բեր
28ի յուշազրով
առա քարկուած
Լսնզ իրնե
րու
մասին :
Ֆրանսական
կառավաբութիւնր
իր պատաս -
խանին
մէք կ^րսէր թէ
անՀրաժեշտ
ժ իքոցնե
րր
ստեղծած է, խորՀրղային
քաղաքացիներու
վերա–
գարձին
Համաբ ; Մ ոսկուա
յի ծանուցագիբր
Հե -
տեւեա
լ ամբաստանո
ւթիւննե
ր բ կ^լնէ •
1.
Շտտ մբ խոբՀրգային
տարազԼւրնեբու
արր—
ուած վաւե բագիբներ
ր ղանոնք տաբբեր
ե րկիրնե -
բու Հպատաէ^եր կր ցուցնեն
, Հակաոակ
իրենց
կամքին ;
2.
Շատ
մ բ ա յգուԼ՚ս է քազաքաց
ինե ր
որոնք
արեւմ տեան
Գերմ անիա
յէն եւ ուրի շ վա
յբերէ
Ֆբանսա
Հասած ենՀայրենագարձի
Համաբ, ար -
սինոլթիւն
չեն ստացած
իրենց
Հայրենիքր վե -
^ք^գաոնալու
X
3.
կեգրոնա
ցմ ան կա յանի
մ ր մ էք
Ֆր՚ոնսացի–
նեբր փո րձած ենզինուո րագրել
խորՀրգային քա -
զաքաց Լներբ
, գո րծածե
լու
Համ աբ
ՀնգկաչինԼւ
մէք, Օաար Լեգէոնի
մ Լւքոցաւ :
4.
Ֆրանսա
ցիներր
«ղսպո ղական
մ Լ։քոցնե ր կր
գործածեն եւ կրՀալածեն»
կեգբոնտցման
կա
յաններու
այն խոբՀրգային
քազաքացԼնեբր
որոնք
Կ՝ոլզեն
իրենց
Հայրենիքր
վերագառնալ,
եւ
թոյլ
չեն տար ռբ Լսո բՀ րղա
յին
նե րկա յացոլցի
^ւե ր ր Լսօ–
սին անոնց Հետ ՝,
5.
Ֆրանսա
ցիներր կր ցրուեն
Գե րմ անիո
յ ել
Աւստրիո
յ զաղթակա
յաննե ր ր եւ մէկ ճամ
բաբէն
միւսբ կրփոխաղբեն
, Հակառակ
Խ •
Մ
իութեան
Հետ
կնքուած
պայմանագրին
:
6.
Ֆրանսական
Լւշխանութիւննե
ր ր « Լսմ
բովին
կր
զինո լո բ ագրեն
Լսո ր Հ րգա
յ ին տարաղ
Լ՚րներբ ,
մ ասնաւոր
ղօրամ ասե
ր կազմ ելու
Համ ար» Ֆէ լտ -
րիրխի մկք (Աւստրիա)
եւ այլուր։
ԱԼնչել ան -
ղ ամ կր ղԼնեն եւ զինուռրական
մարղանրներ կա
տարել
կուտան :
1. Ֆր՚սնսացիներբ
թ ո յ լ կուտան որ «.Խ • Մ Լ՛ -
ութեան
թնամի
կաւլմ ակե բոլո
լ թ իլննե ր» ,
ԼնչպՀս
Ուկրա յնական
Ըն կե բ ա կց ո ւթ ի ւն ր եւ
Անգրեյեւի
ԳօրշԼ՛
Մ Լ՛ութԼււնր
զործեն
Գերմ անիո
ք Լսո րՀ բզ ա–
յին
տարազԼւբներուն
( Օք )
մէք :
«ՄՈԱԿՈԻԱ
ՋԻ ՀԵՏԱԲՐ-ԲՐՈՒԻՐ
ՀԱՅԵՐՈՎ»
Մոսկուայի
ծանուցագրին
Հբատարակութե
-
նէն անմ Լւքապէս
վերքր , Ֆրանսա
յի արտաքԼն նա–
Լսարաբութեան
մէկ Կւերկա յացուց
ի չր եւ տեզական
թերթերբ
խոր զարմանք
լայտնեցին։
Այ"
առթիւ,
մ ասնաւորապէս
գիտել
կուտա
յին թէ* Խ • Մ Լաւ -
թիւնր
ամիսներ
առաք Լսնգբած էբ
Համ աԼսմբե լ
ՌուսաՀայեբր
, թէ ֆրանսական
կառավարութիւնբ
իսկապէս
ձեռնարկեց այգ գործին եւ
արգիւնքր
Հաղո րղեց
Լսո րՀ րգա
յին զեսպանատան
, բտյց այս
փե րքինր բնթացք
չտուաւ : Արտաքին
նաԼսաբաբոլ–
թեան
նե րկա յացուցիչր
կ՝րսէր՛՜–՜ «
ԽորՀրգային
կառավարու
թիւնբ
ե բբեք չպատասխանե
ց , երբ կբ
յիչեցնէԼւք թէ Համախմբուած
քանի մբ
Հազաբ
Հայերբ պատրաստ
են վերագաոնա
լու եւ շոգենա
ւի կբ սպասեն
ամԼւսներէ ի վեր»։
Ն՚սխ՚ո րա րութեան
նե րկա լաց ո լց Լ։չ բ վիճելի կբ
գտնէ նաեւ խորՀրգա
յին քազաքաց
ինե բու
թիւր ,
քսան
Հազար,
գիտել տալով թէ Խ– Մ իւ" թ իւեր
կբ՛
յամառի
Հպատակներ
նկատել
Պալթեան
երկիրնե
րուն այն քաղաքացիներր
որոնք փախած
էին, երբ
(Լուրերու շարունակութիւնը կարդալ Դ՛ է^)
Fonds A.R.A.M
