Րարենշան
երեւ–ոյթ
մը,
ՏարինԼրու.
խսւրիւափումներէն
վերք
է
՚ ^ ^ Ր
Հայր.
Մ իութիւններր
հԼւողՀեաէ կր
վԼրագւոռնան
իրենց
կոչումին :
Վասւդո
լրա կան ցիներ
էն վերք, որոնք անչեղ
կը
չարունակեն
իրենց
ուղղոլթիւնր,
Տարօն - Աալ -
նոձորի
Հայր.
Միութեան
Մարսէյլի
մասնաճիւղր
եւս
նա խանձա իանղրո ւթե ամ ր լծուած է
աչխա ֊
աանքի։
Այսսլէս,
իր երեք
անմահներու
Ա^Է՚֊Ր
Աերոբի,
Հրայրի
ել Գէորղ
Զավոլչի
նաՀատակու–
^
թեան
50ամեակին
աոթիւ,
կաղմակերպած
էր ցե– ^
ր ե կ ՚ ՚ յ թ մր որ տեղի
ունեցաւ
Ա՛այիս
7/՛*՛,
կիր՚"կի
կէսօրէ
վերք մամը
Յին, Աալոն
Լօնշանի
մէք։
Օր
ուան նախտգաՀը
, ^ . ՝Բերովբէ
կարապետեան
,
րացուած
յայտարարելով
Հանդէսը,
րեմ Հրաւի
7»՛
րեց
Հ.
Ց– Գ– Աէնթ
Աննի Նոր Սերունդի
երգչա
17
խումբր, որ ղեկավարութեամ
ր *Կ •
Համրարձում–
եանի,
երղեց
<ձՄարսէ յե է ղ»ր եւ ^Հքաղկիր
աղատ
իմ
Հայրենիք»ը
: Ցոտնկայս
յարղանքի
Հրաւի -
րելով
մողովոլրդր,
նաէսաւլաՀր
պարզեց
Հան
գէսին
խորՀուրդր։
կարգ մր պատմական
զրուագ–
ներէ վերք՝
ըսաւ. «Աերոբ
Աղբիւր,
Տարօնի
այ,՚ւ
Հսկան , Հակառակ
Հարուստ
լնտանիքի
մը մէկ
զա
ւակն
ըԱալուն
, արՀամարՀեց
ամէն
ինչ եւ նուիր–
ուեցաւ
իր մողովուրդին
ինքնքապաշւոպանու
- \
թեան
նուիրական
գործին : Պարզեց
յեզավախռւ
թեան
գրօչր,
«մաՀ կամ ազատութիւն»
: Եւ Աե -
րռբ
Աղրի՚֊րի «Ավ որ քաք է ի՞նչ կր սպասէ»
կոչին
պատաս խանե ցին
Շապին
Ղ-արաՀ իսա
րէն
Անզրա -
նիկ,
Բաբերգէն
ԱեպոլՀ, Ա եբասաիայէն
Աս՚֊րաա
,
եւ ուրի^եր : Հրայր մեծ մ արղա րէն , որ աշխա -
տեցաւ այդ դրօշին տակ
միացնել
րոլոր
ուժերը ,
կուիլ թէ երկու
ե րամշտո
ւթ իւններ
ը
երականրն
մէք
այդքան
որոշ կերպով
իրարմէ
չեն րաժնուի՜ր
X
թրքական
ւււ–զո1–ն
\ւա1\օւներուն քով կան
շարքի1»յ&–
ՐՐ
քառակուսի
յօրինուածքով
եւ պարղ
1ւ
|ւթ՜Ա՚հ–
րով
, իսկ արեւմ տեան ա րուեստին
մ էք • • մ
ինչեւ
ձեւապաշտ
ել գասական
Պախի մօտ
կը
գտնուին
^^^^էճճ^ներ կամ նման մասեր՝
զանդուածային
, եր–
կար
բշոօձշներով
:
Րա
յց
մ ատնանշուած
յատկանիշր
կր մնա
յ ՛գլ–
իսալոր
բնոյթր
արեւելականութեան,
մը՝
րմրռ -
նուած
իբր մտա
յնու թիւն
մը, րլլալու
կերպ
մր ,
ուր ձգտում
ը կը թուլնա
յ եւ կը վերածուի
տարա
ծութեան
, ուր քանակութիւնը
, աժան
ճոխութէւ–
նր կը ճղեի
լեցնել պակաս
ր
նե րղա էակութեան
,
ուր
ժամ տնակը կըթ աւա
լի
նե րքին
տեւողութեան
ախտաբանական
կամ առ առաւե
^
Հոգեբանական
ղնացքովր :
Րնչ որ ալ րլլա
յ ծագմ ան Հարցերու
տրուած
պատասխանր,
կոմիտասեան
երգերր կ^ապացու
—
ցանեն թէ մեր արուեստին
արմատներուն
մէք
ու
նինք ոգի մը, նման
այն ոգիին, որօր մը Հրաշա—
լի փալլով
մր ճառագայթեց
Միքերկրականի
ափե
րէն , նման
աքն ոգիին որ նե րդա ^ակո
ւթիւհ
ր կր
նախլ^ւտրէ
մեծութենէն
եւ կեղծ
Հարստութենէն
,
որ Համագրութիւնը
կր կերտէ
լոյսոփ
, քննագա -
տական
վերլուծութեան
Հետ գուգլնթաց
, եւ որ
Հոգեկան
տեւողութիւնը
կր կերպաւորէ
ստեղծող
կամ
քին վաւերական
գո րծո էնէ ութե տմ բր :
ԱՐՄԵՆԱԿ
ՓԱՓԱԶԵԱՆ
Գէորգ
Զավոլշ, այգ անխոնք աչխատաւո
րր,
խօս
քը
զոր9ի
վերածեց։
Զկտն
անոնք,
բայց
վստաՀ
եժ որիրենց
Հոգիները կը սաւառնին
Հայրենիքէն
մինշեւ
Ավւիւռք
որոնելու
իրենց
աղղակիցներր,
եւ
իրենց
աչքերը
յառած
նոր սե րունգին
, կր սպասեն
որ անոնք դառնան
իրենց արժանաւոր
ժառան -
գորգները,
իսկական
Տարօնցիներ
: ՄերՀայրե -
նիքր,
Հաշմանդամ
է, եր գլ"՚–թէն
բաժնուած
են
մ ասնիկներր
, Վասպուրական
, Տարօն : Երբ իրտ–
գործուի
ամբողքացում՛ր
մեր անմաՀներոլ
Հոգի -
ներր այն ատեն է որ պիտի Հանգստանան
:
Աւուր պատշաճի մէկ քանի
երդերէն
վերք, Պ՛
ձ,ամբա րձո
ւմ ե ան ե րղեց
«Գարձեալ
վւա յլեց»ր
•
Փոքրիկն
Տարօն
Պօ զոսեան արտասանեց « Աս Հայ
տզայ
մ լն եմ» կտորր,
անթերի
առոգանութեամ
բ :
Երկու
աբտասանութիւննե
ր րրաւ
լնկեր
Մութաֆ–
եան :
Հայ
կամաւորներու
եւ Մարտիկներու
Միու -
թեան
կողմէ կրակոտ
ււաո. մր խօսեցաւ Պ՛ Ցով —
Հաննէս
Հացագո րծեան
, րա ցական չե լո վ
«Ւյ ր -
րիմ եաննե ր , քիաֆֆիներ
իրենց
զ րականու
թեամբ
ել
ուրի ներ
իրենց
քարոզչո
ւթեամբ պատ րա ստե–
ցին Ա ե րո րնե
ր , Հրա յրն եր ե ւ Գէ որգ Զավուշներ
,
որոնք նաՀաաակուեցան
այս ժոզովուրգի
ազատա
գրութեան
արիւնոտ
ճանասլարՀին
: Պիտի
ղայ օր
մ ր որ Հաւաքե
լով
անոնց
ոսկորները
, պիտի տա
նինք
Անտոք եւ Աասուն,
ըսելու
Համար •
՛Րնա–
ցէք
անխռով։
Ա • Գ . Հնչակեաններու
կողմէ խօսեցաւ
լնկեր
Արամ : « Հայ լեռնե
բու Հոտաւէտ
ծազիկնե
րէն
իոկ
ղրկուած էր Հայ շինականր։
Փառք
յեղափոխու
—
թեան
, որ եկաւ
մեր "իր
ասուհ
ազքի կ ներ ո ւն
կուրծքր
զարգարելոլ
վարդ
— մեխակ ,
շուշաննե–
րռվ» : Այս
առթիլ
յիշեց կարգ մր մոռցուած
խո -
նարՀ
Հերոսնեբու
դերը
Հտյ
յեղափոխութեան
մէքէ «ՕրՀնեալ
րլլաք
որ
չէք
մռււցած
ձեր
Հերոս—
ները , եւ ամ է ն տարի տօնե ցէք ա յս օրր իպար -
ծանս
մեր նորաՀաս
սերունգին
»:
կարգաց
ուե ցաւ
ուղերձ
մը
Վասպուրականի
Հայր
. Մ իութեան
կողմէ , իմաստալից
րովանգա–
կութեամբ
մր որ ծավւաՀարուեցալ
քերմաոլէս :
^պարտութ
եամ
ր եւ մ եծ
յուգռւմ
ուէ ա րտասանեց
Պ • Յէրանքեան
, Վարանգեանի
«Հայ
Հերոսներր»
:
Ցանուն
Հ. Ց՛ Գ՛ Մ"՚Ր"էյլի
^Ր^՛ կոմիտէի ,
բռվանգակալից
ճառ մր խօսեցաւ
րնկ. Ա՛
՚Րէօսէ–
եան։
«Հերոսներր
իրենց
ողքութեան
կ^առաքնոր -
ղ են մ արտական
ուժե րը
, իրենց
մեռնելէն
վերք կր
խսնդտվառեն
ամ էնքր : Րոլոր մեծ ու պզտիկ
աղ—
ղերր
իրենց
նոր սերունգր
իւանգավառելու
Հա —
մար կր պանծացնեն
իրենց անցեալր
, շեշտելով
ի–
րենց
ցեղային
առաւե
լո ւթ իւննե ր՛ր : Ամէնէն
աւելի
մենք պէտք
ունինք այգ րոլորին,
վւրկելու
Համար
մեր
նոր սերունգր
ճերմտկ
քարգէն» : ՝Րանի մր եր
գեր ՛Օր՛ Տէր Արսէնեանէ :
կարգը եկած
է ր օրուան
գլխաւո
ր բանախօ -
սին
, Հայր
Տէ րմո յեանի
, Հրաւիրուած
Վիէն
էն :
Պանծացնելէ
վերք Աերոբներոլ
ու
Հրայրներռւ,
Գէորգ
Զավուշներու
եւ աււ Հասարակ
բ"լ՛՛ր
անձ -
նաղոՀ
մ եր
յե՛լ ա փ ո խա կաննե ր ո ւ
քաք ագո րծո
լ -
թիւններր
, թելագրեց
մ իանալ
: «՛Րիչ առաք
խօսող
ղանաղան
կազմ ակե րսլութեանց
անզամներուն
նեբ–
կայութիւնը
փւաոտ մլ^ւ է որ կարելի է միանալ
որ
եւ է նուիրական
տօնի
աոթիւ։
Միացէք,
Հայեր,
գատ
ունինք, պաՀանք ք ունինք։
Գնուած
Հող չէ որ
կը պաՀանքենք
, այլ մեր պապենական
ստացուած
քը։ ՄերՀերոսները
մեռան
մեղի
Համար ։ թող
չըսեն թէ մենք խաղաղ
կ՛՚ապրէինք,
եթէ չրԱար
յեղափոխութիւնը
: իռնա կա լո ւ թ իւննե ր ր կը ստի–
պեն
ընգվղում : Այսօր եթէ ունինք
Հայրենիք
մը,
կը պարտինք
յե զավա խո ւթեան : Եւ ես թ ո յ լ
չեմ
տար
ոեւէ
Հայու որրսէ ինք Հայաստանի
Հետ է,
ես Հայաստանի
գէմ : Բոլորս
Հայ ենք եւ կ՝ապ -
րինք
Հայրենիքին
Համար » :
Ւր իմաստուն
խօսքերով
յարգելի
բանախօսր
մատնանշեց
շատ մր ճ շմ ա րտո
ւթ իւննե բ
որւնք
թղթակցութեան
մր սաՀմաններէն
գուբս կբ մնան :
Առանց ատոր ալ շատ երկարեցի
, չարաչար
գոր
ծածելով
բնկեր
խմբազրին
անսաՀմ ան
Համբերու–
թ ի ՚ - ն ր ։ Ընկեր Ա . Պօղոսեան
երղեց Աերոբ
Աղրիլ
րին նուիրուած երգ մր, րնկեր Բէնտէրեան
արտա
սանեց
ձօն մ ր նուիրուած
Հերոսներուն
:
Ե րգեց
«Արմ ենիա»
երգչախում
բի անգամներէն
Պ • Ատե*.
փանեան
լնկերակցութեամր
իր տի1^ոք (գաշնակ)
,
«Հայաստան»ր
ել «կռունկ»բ : Վերքին
բանախօսն
էբ Պ* Գասպար
Շէխիկեան
ոբ իր կարգին պատ -
մական ակնարկ
մը նետելուի
Տարօնի
անցեալին
եւ
անոբ
Հերոսներու
զոՀաբե բութեանց
վրտ
յ , եր
կա բօ բ էն. բացատրեց
Հա յրենակցականնե
բու
զերր
եւ թելազեց
նոր սերունգին
չմ ոռնա
լ իրենց պապե
րուն յիչատակը
: Հանգէսր
փակուեցաւ
Պ • Հ՚ս՛^ -
բարձում
եանի «կանչէ
կռունկ»ոփ։
ՑՈՎՀ–
ՏԷՕ՝ԲՄԷՃԵԱՆ
ՄԱՐՏԱԿԱՆ
ՆԱԽԱՊԱՏ
ՐԱԱ
ՏՈՒԹԻՒՆ
ԽՈՐՀՐԳԱՑՒՆ
ԳՊՐՈՑՆԵՐՈՒՆ
ՄԷՋ
Մոսկուայի
քիատիոն կր Հաղորգէ
(9
Մայիս)՛
Այս ապրի
լէն սկսեալ Խ • Մ իութեան
\
6
Հանրա–
պետո ւթիւնն
եբուն
մ էք զանազան
զաս աւանգու -
թիւննե
ր , ինչպէս՝
օտար
լե՚լոէնե
բու ,
Համաշխաբ–
Հային
պատմութեան
, օաար
ազգերու
ղրականու–
թեան
ել արուեստի
պատմութեան
ղասեբր «կա -
րելի նուազագոյն»
աստիճանին
իքած
են :
Աոյն
յայտարարութիւնն
րբաւ Խ– Միութեան
բարձրա
գո
յն վա
րժ ա բ անն ե ր ո
Լ
վերատեսուչ
Աէրկէյ Վա -
ս ի լիէ՚-ի
չ Բաֆ թանով
, Հետեւեալ
բացաարու
-
թեամբ.
կեգր. կոմիտէին
որոշման նպատակն է
ւէեբցնել
«որոշ գիտական
ճիւղեբ , որոնք
վնասա–
կար ենյառա քգիմ ական
խոբՀ րդա
յին գաստ իա -
րակութեան
Համար եւ ստեղծուած
են
գրամատի–
րական
աղղեցութեան
տակ» :
Բաֆթանով
Հազորգեց
նաեւ որ
1950
^5՛
սկս
եալ Հասո ւնո ւթեան
՚էկա
յական
( ռուսերէն՝
աաէււ–
տաա սրէլոստի (Պաքալորէա)
ստանալու
Համար,
որ նախապա
յմ ան է Խ - Մ իութեան ել արբանեակ
երկիրներու
Համ ա լսա րաննե բ ր
մտնելու,
սլէտք
ոլիտի
չրւլա
յ օտար
լեզուներու
, Համ աշխարՀա
յին
պատմութեան
եւ արտասաՀմանի
մշակոյթի
սլատ—
մութեան
քննութիւննեբ
տալ։
Ասոր վախարէն
«րնգառաք
երթալով
աշակերտներու
եւ
ծնողներու
ւիավւաքին»
պիտի պաՀան քուի
որ , Համ ալսա -
բան
մ տնել
ուզոզբ
, դպրոցական
մ
ար՚լական-նա–
խաղինուո րակտն
ճիւզբ
յաքոզութեամ
ր
՚էերք՚ս -
ցուցած եւ առնուաւ^
«Աշիւատանքի
եւ Պաշտ սլա
նութեան
պատբաստ»ի
( 0 X 0 ) / ՛
նչանր ստացած
բլ–
Լ՛՛՛յ •
Խ • Մ իութեան
բո լոր
կողմ երէն կբ Հազո
բզ են
թ է «րո
լ շե
լի
կեան
իս սառ ւթեամ բ» կր ւլո րծա գբո
լին
այս
պաՀան^եբր։
Ֆրանսերէնի
, անւլլիերէնի եւ
՚լերմանեբէնի
գասերբ
դադրեցոլցած
են եւ
ուսու–
ցիներր
«աւելի
Օզտակաբ»
աշխատանքի
նուիր -
ուած :
Տ •
«ՅԱՌԱՋԷԻ
ԹԵՐԹՕՆԸ
(82)
ՄեԼԻքՓ ԱլտԻ՚ւԸ
ԺԲ–
-
ինձ օնբաշի
ԱՀմէտ
կ՝ասեն ...
Մի - մի անգամ
րարեՀո՚լի
Թ՚՚ւրքր
մեկնում
էր իբ ձեռքր
ղէպի
Հիւսիս , իւազացնռւմ էր մատ–
ներր,
Հասկացնելով
թէ շաւո Հեռու տեղ է իր
ցոյց տուած
ր եւ աւե լացնում էբ .
Այնտեղ է • • • նրան չես տեսնի :
Նաղլուն չէբ Հ՚սւատում եւ յռ ւսա Հատ
ութի
ւ–
նից կ՚սազած՝
բարձրացնում
էր իր բռունցքր
, ա–
սում էր սպառնա
լով
ԱՀմ էտին •
Ես քո Հոգին կր Հանեմ
. . .
Տասնապետր
աւելի մեծ ախորժակով
էր ծի —
ծ՚սղում
, աւելի
լա յն է ր բաց անում
իբ րերանր
,
այնսլէս որ սլսսլզում
էին նրա բոլոր
ձիլնավ՚այլ
ա տ ա մներբ
։
Այս տե սա րանր
ճ չգո ւթեամբ
կրկնուեց
եւ
այմմ , երբ Փերին ու Նաղլուն
Հաս՚սն
տղբիլրին :
ԱՀմէտր, որ նստած էր քարի
վբայ,
կանչեց
նբ–
րան
։ Տ՚սոնասլեէոր
այժմ
մենակ
չէր , նբա կողքին
կանւլնտհ էր ՛Բէօսա
Մուխտ՚սրր
:
-—• Արի , ՚"ՐԻ
1
ասաց ԱՀմէտր՝
նո յն եր քանիկ
մպիտր
րերանին
, չե՞ս
ուղում քո մօր մօտ ղնալ
՝•
Աղքիկր կանգ առաւ, իսկ տաւնապետր,
ղոյց
տալով
իր լնկե
րին
, աւելացրեց
.
Աա է տարել քո մօրր, սա քեզ է լ կբ տանէ.
Եւ էլի ծիծաղեց : Այգ ծիծագր
սաստիկ խա
բում էր Նազլուին , թ ո յ լ Հաա լով
Հասկանալ թէ
որն է կատակբ
, որն է ի ր ո ղո ւթ ի ւն ր : Այս
ան՚լամ
նրա մէք կասկած
չմնաց , որ ԱՀմէտր կատակ
է
անում : Անկարելի էր, որնբամօտ կանղնած
" ՛ յ –
լտնգակ
մարգր
լինէր
իր մօր տանո՚լր
։
ԵԼ
նա շարունակեց
իբ ՃանապաբՀր
,
ուշա
դրութիւն
չդարձնելով
՛Բէօսա
Մ ոլխտարի
՛իր՛ս յ ,
որ
նոյնպէս
չաբժանացրեց
նրան
իր
ոլշազրու -
թեանր :
I
Բայց այգպէս չէրՆաղլուն
մի շաբաթից
յե -
աո
յ , ՚էերաղարձի
ժամ անակ
։
Նա եւ Փերին շբքապատուած
էին մի տարօբի -
նակ,
մի սարսափելի
բաղմութեամր։
Եւ այժժ նտ
Հասկանում
էր տասնապետ
ԱՀմէտի
խօսքերբ ,
գիտէր որ գրանց
մէք կատակ շատ քիչ կար , Հաս
կանում էր մ անաւանղ թէ ինչ է եղել
տասնապե
տի այլանդակ
ր1ւկեբր։ Եթէ երկուսր,
ԱՀմէտր եւ
այն չորացած
գեւր,
այժժ
է լ նստած
լինէին աղ-
բիւրի
մօտ,
Նաղլուն
ուրիշ կերսլ կբ իւօսէր։
Բայց
ոչ ոք չէբ երեւում
այգտեղ, ոչ ոքին նա բանչա–
սաց եւ ուզիզ գնաց գէպի
աղբանոցի
ձորր։ Այդ
օրր
Հինաւուրց
տունր
օթեւան
տոլեղ շատ
ղ բժ -
րա խաներ
ի :
Գա անանային
մռայլ
որերից
մէկն
էբ։ Ա՛ւա–
ւօտեանից
երկինքբ պատած էր գորշ ամպերոփ ,
սա բերի
վրա
յ ձգուե
լ էր մ շուշի
մ ի անՀ ուն ծով :
Մ աո աիսլապատ
, անլո յս
օրուայ
խոնալոլ
թիւնր
նստել էր ամէն
ւոեւյ , իսկ ցույւտ
քամին
թէեւ շատ
մեղմ
էր , բայց
սառցրել էր այգ
խոնալոլթիւնբ
եւ վւա յտացնոլմ
է բ մ արղու
քիթ ու պռունգր :
Զնա
յած ա յգպիսի
եղանակին
, Աւ ետա րանո
ցր
մի առանձին
կենդանութիւն
էբ ստացել։ Նա ւլուրս
էր թափուել
եւ տեղաւորուել
էր կտուրների
վրայ,
ցանկապատե
ր ի ետեւում
: Շրքակայ
զիլղեբից
դ՛ս–
լիս էին , խտանում
էին մանաւանգ
բէկի տան մօտ
,
իսկ
Մ ե լիքի
խում բ - խում բ դիւղաց
ինե ր բ , գր -
րանց
քշում
բերում
էին Ա իւլէ յմ ան Բէկի
ձիաւո բ–
նեբր։ Տան Հիւսիսային
կողմում
բաբձր
թումբի
լան քերր սեւացել
է ին
մ արգկանց
բաղմ
ութիւնից
Ամէնքբ
սպասում
էին. ամէնքի
տչքերբ
ուղ—
զուած
էին զէպի
Բէկի տան մօտ եզած
լայնար -
ձակ
Հ բապարակր
, որի մէքտեղում
տն կուած
է րժ ի
բաբձր
, սրածայր եւ Հաստ
ձո՚լ :
Մ տբգակեբ
բաբ բա բո սութեան
այն ժամանակ—
ներում
երե խան
էլ գիտէր
, որ շուտով
Հրապարա
կի մէք մի մ արդ կր Հանուիցիցի
՛Լրա յ ։Գա
ամենա–
զարՀոլրելին
էր սպանութեան
բոլոր
եղանակնե -
բի մէք, որմարգր
Հնարել է մարգու
Համար , եւ
շատ
յաճաԼս
չէր գործագրւում
։
Ամէնքբ
Հասկանում
է Լն , պատմուողը
մի շատ
նշանաւոր
ոճբագործ
պիտի
լինէր
Ասում
ԷԼն ոբ Բէկին,
վերքապէս
,
յաքողուել
է ր ձեռք
՚լցե
լ
Մ անաս ի
մ արգկանց
Լւց մէկին
եւ
այժմ նրա վրայ պիտի թափէր
իր ամբողք կատա–
զութիւնը
: Նտ Հաւաքե լ էր այսքան
րաղմ ութիւն
,
որ
ցոյց տայ թէ ինչպէս
ինքբ գԼ՚տէ
պատժել։
ՄԼ՚նչել
անղամ
Հբ՚սլէրնեբ
էր ուղարկել
Մելիք -
Աւանին
, մ Լւ քանի
թուրք ու քԼււրտ բէկերի
: Մ Լ՛ -
այն
Ո՛ա յ
Մ ելիքն էր ՚սնտես
՛սրել
իրան
Հասուծ
Հրաւէրր :
Fonds A.R.A.M
