Հ
6
Ա Ռ
Ա
Ջ »
ւմնե րու. եւ
կեանքին
ա րս՛ա
սո
լէո
ր փո րձա
ռու
թեանց եւ
ապրու՚քնե
րու
այգ
անշէք
բոցը տեղ չունի
՝Ա • I)արաֆե՚սնի
ղղա–
ցողութեանւյ
մէք; Առեղհ֊ուած
մըն ալ այս, փո -
թսբկալփղ
Հոգիի աէր ել աղնիւ սրաով
բաբաիւոլն
րանա սաե
ղհ՜ ի
մ ր Համար %
Բտրերախաաբար
, րանասաեղՆոլթեան
մէք
նախ,
ստիսլողարար
մենք կր փնտռենք
զղաղում ֊
ներր եւ ղաղափարներր
զուգակշռող
Հողեկան
խո
րութիւն եւ իմաղական
կենսունակութիւն
,
որոնք
րխած– րլլան
բանաստեզհ֊ին
խոՀասէբ
Հայեցուաձ–
քէն
: Ն՛
Աարաֆեան
կնքած֊ է իր բոլոր
գործ֊երը,
առանց
բացառութեան
, ա յս
խոՀասէր
Հայեց–
ուած-քի
գրոչմոփ–.
Այս է գազանագըոչմր
(քւ1ւ§1&Ո6)
արգէն ,
բարձր տազանգոփ ել արուեստով,
բանասաեգհ՜
ճակաանե
բուն ;
Գեզեցկոլթեան
ուզղուած՝
Հետեւեալ
քանի
մր
տողերր
որոնցմով
կը վեր քանայ
ՀրահաԼ
երկա–
րա շուն չ քերթոլահ՜ր
, կուտան
իր բանաս աեղծ՛
ու
թեան ու արուեստին
րմբոնումն
ու
խորութիւնր
ուես կ րնարեմ
զանոնք
իբրեւ
գեզեցիկ
վերքաբան
մր,
իր գորհ՜երուն
նոլիրուահ՜
այս քանի
մր ան -
կ ե զհ՜
ս իւնակնե
բո ւն .
Ուցեցի միշտ որ դոնն ցաս, ցեղեցկութիւն՛ ու -
զ ե զ է ս
Ծընռւնդ առած , հըսկեցի, եւ յուսացի ես նըման
Անոր որ հողն աւետեց ծովերէն վերջ անսահման .
Գաս եւ ինծի բերկրութիւն, անդորրութիւն մր
բաշխես :
Գաս մահինիս քով՛ անձայն, քայլովն այցի մր
վըսեմ,
Զիս հաւատքով, բարութեամր , դեղեցկութեամբ
ոռոգես:
Ըզգամ թ է չհմ իյաբսւած ես նայսբնտրելով քեց
կեանքէս,
իերես շնորհներս իմ որոնց տարիներով կր սպա^
սեմ :
իայց եթէ դուն, սրրութիւն իրագործման , իՕծի՛
իմ
Գոհացուլքիս հետ պիտի տաս ամլացում մր եւ ես .
*1,ըման անոր ոբ հասաւ, պիտի ընդմիշտ ցրկր՚-իւ՛՛
Քենէ, ինէ, ըլլալու ք աղցրութենէս, ծարաւէս.
ք՚փւրեղացած,ի)աղաղած՝պիտի փակեմ ապագաս.
Լաւ է որ միշտ ուշանաս, ըսպասեմ, գիս խը -
ռովես 1
Չըգա՚ս, քաՔի որ իմ մէջս այդպէս է լոկ որ միշէ»«
կաս
• • • ։ յ
ԶԱՐԵՀ
ԳԱԶԱԶԵԱՆ )
6ՈՐԳԱՆԱՆՐ
արտաքին
նախաբաբր
սպառ -
նաց Հեռանալ
Արաբական
Ղ՛ա^ակցութենէն
, եթէ
մ ե րմեն
լնգո
՛նիլ
Պազեստինի
արաբական
մ ասին
կցումր։
Րբաք եւ Աուրիա
միքամտտհ՜
են , ^արը
խափանելու
Համ աբ է
ԱՄԵՐԻԿԵԱՆ
ԶԻՆԱՄԹԵՐ-ՐԷՆ
1500
հրասայ -
լեր պիտի
յանձնուին
Ֆրանսայի։
Լա
ֆալլիսի
ԼԼա
քիքչէլ)
նաւյսՀ անգոտի
րանուո
րնե
րէն
անոնք
ոբ մերմահ՜
էին պարպել կամ բեռցնել
զինաբարձ
նաւերբ
, պիտի
կորսնցնեն
իբենց
աշփսատանքի
տոմսերր
% Ուրիշներ
պիտի
փա
րձո
լին , պա
յմ ա -
նալ որ յանձն
առնեն կատարել
իրենց
պարաակա–
նութիւնր
I
Կապպտ
Իաչի
40ԱՄԵԱԿԸ ՄԱՐՍԷՅԼԻ ՄԷՋ
ՄԱՐԱԷՑԼ
,
9
Մայիս
. - Հակտռակ
փերքին
պաՀուն
սարքուած–
տմարգի
խաչաձեւումի
մր,
կապոյտ
ի/աչի քառասնամեակի
տօնակատարու
-
թիւնր
պսակուեցաւ
աննախլնթաց
յաքոզու
-
թեամբ
:
Ս այիս
(յի չաբաթ
իբիկունբ
Ալամպրայի
րն
գաբձակ
ս րաՀնե
բր կբ տքա
յին Հոծ բազմ
ութեան
մը
չունչին
տակ։
Մարսէյլի
չրքանի կապոյտ
Ի)ա–
չի անգամ
ոլՀ
ինե րբ ամէն
մ իք"ց
ձեռք առած
է ին
գո
Հ ձգե լու
նե բկա
յ
Հ ա ս ա րա կո ւթ
իւն
ը :
Հանգէսր
բացուեցաւ
կ. ք\)աչի քայլեբղոփ
զոր
ե րգե ց ին
Պօմոնի Ա անուՀ իներր
։ Օրուան
նախա -
ղաՀր
յ
Տիկին Բիսլր ի թճեան
, խօսե ցաւ կարճ եւ
աղզոլ ճառ մր, թուելով
այն րոլոր աշխատանք
—
ներր
զոր տարած է այս կաւլմ ակե ր պո ւթ
իւե ր իր
քառասնամ
եա
յ
շր
քանին
։ «.Պատմ ոլթիւհր
պիտի
չլնեմ
, պատմութիւնր
գրուած է ոսկեաառ
էքե -
բով.
Բ՛՛ե՛՛ր աառտսլոզ
Հայ
Արտերու
մ է ք ։
Պատ —
մ ութ
իւն
մ ր որ սլատ
ի ւ
կր բե րէ Հա յ
կնոք
: Հա յ կի—
նր մարմնացումն
է սիրոյ
եւ
գթութեան
X
Այ"
կաւլմ ակե ր պո
լ
թեան
վարի^երր
աւ^ուական
տի —
կիններ
չեն, այլ բոլորն ալ խոնարՀ
գասակարգի
ՀայուՀինեբ,
որոնք
նուիրուած
են արցունք
մր ա—
ւելի
սբբելոլ,
վշտաՀար
սիրտ
մր սփոփելու։
Այ"
քառասնամ եակր
ում կուտա
յ մ եզ
աւե
լի
ղօտես^–
գուելու
եւ աւելի եռանգոփ
չա ր ո ւնա կե լո
լ
մ եբ
գործր
, Հայ մոգոփուրգի
վւրկութեան
գործր » ;
Պօմ ոնի
սանուՀ ինե րէն ՎարգոլՀ
ի կարապետ -
եան
արտասանեց
Համասաեզի
«Մայր
իմ
անուչ»բ
ոբ աբմանացաւ
խանգավառ
ծափերու :
ինչպէս
մ իչտ , տ յս անգամ եւս Աէնթ
Աննի
Հ՛ Տ՝ Գ՛ Նոր Սերունգի
երգչախումրր
զեկափա -
րութեամբ
Պ՛ Համ բարձումեանի
, երգեց
քանի
մբ
ազգա
յին եւ գեղքկական
երղեր , իսանղափառե
լոփ
նեբկաներր •
Պօմոնի
ԱանուՀիներոլ
կողմէ
ներկայացուե
—
ցաւ պաակե բ մ ր, «Մ ա յրենի
լեզուն»
, Հեզինա
կու
թիւն
Տիկին
9՛ •
Փափազեանի
, արժանանալով
քերմ
գնաՀատութեան
։ Այս առթիւ
ելարմէ
աբձանա -
գրել
քանի
մ
ր
անուններ
,—- Ատսմ
իկ Վազարեան ,
՛Լ . կարասլետեան
, Վերոնիկ
9
՚արաքէՀեան
, Աով–
նանեան
, Իչխանեան եւ ուբիչներ
ւ Շատ
յաքոզ էր
^փոքրիկն
էմմա
Ղ՚արաքէՀեան
իր մենապաբոփ
։
–ք. .
Աեաոյ
բեմ եելալ երիտասարգ
քութակաՀա
—՚
՝ Բ1Լ
՚ ^ *
Լեւոն
՚Լեւոնգեան
, նո ւա գե
լո վ
«էք
իրանի
ծառր»
,«*Լայթարման»եւ
մոգովուրգի
պաՀանքքին
վբա
յ «կռունկ»
, լձւկե րակցութեամբ
Օր •
Ժիւլիէնի
(գաչնակ)
, ՖբանսուՀ
ի մբ գբ
անրաման
մէկ
մասնիկն է գարձած
Հայ^ բեմերու։
Տիկին
^Մ •
իյանճեան
կարգաց՜
Շրք • վարչութեան
ոլզերձր որ
արժանացաւ
բուոն
ծափաՀաբութեան
։
,քցօսքր րնկ՛ Տիգրան
թագոյեանինն
է– « Յա
նուն
Հ.
3՛
Գա էակցութեան
Մարսէյլի
Շրք.– կո
միտէի
ողքո
յնի խօսք
ունիմ կոմիտէ
ի եւ
Մ " ՚ բ " ^ յ լ ի
բոլոր
մարմիններու
կողմէ,
մեր
ք՛՛յր
կաղմակեր–
պութեան։
Ես եբկարօբէն
պիտի չծանրանամ
այս
կազմ ա կե ր սլո
ւթե ան
տ չխատանքնե
րո ւն
փրայ ,
քանի որ յարգելի
բանախօս
մբ իր
րազմակոզմանի
Հմտութեամբ
պիաի բաւաբարէ
ձեզ լիուլի– Կա -
պոյա
քց՚սչբ
(Հ ՛
0՛
Մ •) ԲԱ՛"
լով
ծաւալուն
կազ
մակերպութիւն
մր,
բոլոր
երկիրներու
մէք
ծանօթ
է իր ղոբծունէութեամր
, օգտակար
գառնալ րո–
լորին անխաիր
։ Ի բ մարգաս իրական
գոբծին
մ իա–
ցուցած է ՀայապաՀպանման
մեծ ա չխատանքր.
Հայերէնի
իր ղաս րնթացքնե
րով։ Օտար Կ– Ի/ա -
Լե րր
ունին
իրենց
մ ասնա յաաուկ
գո րծե բ ր : Իսկ
մեր
պայմաններր
կր սաիպեն
Հասնիլ
ամէն ճակա
տի։
Բանի
կ. քցաչը
մնայ Հաւատարիմ
իբ
կոչու
մին,
Գաչնակցութիւնը
զօրավիգ
պիտի
րլլայ ա -
նոր » :
Օրուան
երգչոլՀին
, Տիկին
Աիւզան
Աիմոնէ
Բիպրիթ^եան
, որուն
անՀամ բեր կր
սպասուէր
,
րնկերակցութեամբ
Օր– ճեմա
Աչբաֆեանի
(գաչ–
նաել) , երգեց «Հայաստանր»
եւ երկու
մողովրգա
կան
երղեբ
։ Եբկրորգ
անգամ բեմ գալով
երգեց
Աայեաթ
Նովայի
Հանրածանօթ
երգերէն
,
բուոն
ծափերու
մէք :
Օրուան
գլխաւոր
բանախօսն էր Տիկին
Տիրու–
Հի Մ իսաքեան
, յաակապէս
Հրաւիրուած
Փարիզ -
զէն :
3 Ա
՛րղ ելի րնկեբուՀ
ին ե րկա րօրէն անգրա -
գառնալէ
փերք կապոյտ
քՕ տ չի
գոբծունէութեան
այս
չրքանին
մէք, յայտարարեց
.
ԱՀա
քառասնամեայ
տօնակատա
րո
ւթիւն
մ ր , Ա փիւռքի
ամ են աբե գնա
լոր եւ ամ էնէն
մոզո
փրգական
կազմակերպութեան
: Բառասուն
տար
ուան անխոնք եւ յարատեւ
աչխատանք
մր որ
յար–
՛լանք կր ներշնչէ
բոլորին։
Ամիսներէ ե վեր
մենք
կր լսենք
ձայներ
աչխարՀի
ամէն
բոլոր
կոզմերէն,
այս
աօնակատարութեան
առթիւ։
Այսօբ
Հոս
Հոծ
րազմութեամբ
, երկու չարաթ
փերքր
^ ՚ "
Բ Է Ղ ՝
Աոբպօնի
մէք , անչուշա
նոյն Հոծ բազմ ութեամ
բ ,
մենք եւս մեր յարգանքի
տուրքր
կուտանք։
Պէտք
է եա երթալ
Հաշիւ
մր տալու թէ ի^նչ է րբած
այս
կազմ ակե րպութիւնր
: կ՝րսեն ,
յիչատակներով
ասլրոգ
մողովուրգնեբր
ներկայ
չունին։
Ախալ–
մեզմէ
աւելի մեծ պեաութիւններ
յաճախ
իրենց
անցեալով է որ կր խանգավառեն
իրենց
նոր սե -
րունղր։
Յունաստան
իր Հելլէնական
քաղաքակր -
թութեամ
բ ,է՚տա լիա
իր Հռովմէական
մ չակո յթով
։
Հայ
մողովոլրղի
անցեալին
գրուագներր,
գմբախ–
տարւղբ
միշտ միսիթարական
չեն,
ինչպէս
մօտիկ
անցեալի
Մ եծ Եզեռնբ
։ կոաորակոլած
ներս
մ
տաք
ղանագան
տեղեր եւ ձեր
ձե ոնե րե ցո ւթեամ
բ տեղ
մր Հասաք։
Բայց պէտք էր ձեզ արթուն
պաՀել
իբ
րեւ
Հայ , այդ եւս կատարուեցաւ
չնորՀիւ
Հ •
3 •
Գա էակցութեան
, իրեն ենթակա
յ զանազան կագ–
մ ակե րպութիւննե
րով
։ Մ եր Ա իութիւնր
ծնաւ Ա -
մ ե րիկա
յի
մ էք ,
նախաձեռնութեամ
բ
Ակնոլ––
նիփ.եւ^.յետռյ աա րածէւ ւե ցաւ
ամէն
անկիւն
։ Գխւ՜՝^"
րին չէ եզած՜ աչխատանքր
մեր քո լրերուն
Համտր
,
երբ գիտէք թէ ի՛՛նչ
րսել է Հայութեան
մէք դո բ–
ծել։
Ունի
12000
անգամուՀ
իներ։
Ունեցեր
ենք
կանացի
ուրիչ կազմակե
րպո
ւթ իւննե ր , բայց
երրեք
ա յս
ձեւի
կազմ ակերպութիւն
որ խանդավառէ բո–
լորր » :
Տիկին
Մ իսաքեան
յիչեց
նիւթական
օման -
ղ ակութիւններբ
, առանձին
թիլերով
,֊
Հայրենիքի
թէ Ա փիւռքի
մ էք , ոբոնց
գում արր կբ Հասնի
575
Հսքղար տոլարի
, այսինքն
225
միլիոն
ֆրանքի
«Մեզի
կ՝րսեն թէ ապագայ
չունինք,
կ՝բսեն թէ խ–
րենք կրթնած
են Հայաստանի
: Ախալ,
մենք է ոբ
կրթնած
ենք Հայասաանին
, Հայ
ժողոփուրդին
,
ձեզի։
Ուրեմն
կեցցէ
Հայ մոզոփուրղր
եւ
կեցցէ
Հայ կ .
Իքաչբ։»
ճառր
կ^րնգմիքուէբ
երկարատեւ
ծափերով :
Ա՛րտասանեց
Օր– Կօչկարեան Աէն Լուէն
«կարօտ
«ՅԱՈ–ԱՋ»Ի
ԹԵՐԹ՛ՕՆԸ
(80)
ԺԱ–
Մեռնիմ նրա մեծութեան...
Բայց
գիտե՛լս ,
Գայիանէ
, նա է լ գէպի
մեր կոզմերն է գալիս, նա
է լ ուխտաւոր է :
ինչպէ՛՛ս...
Երանի
քեզ, ՄեՀբի, որ գիտես
թէ ինձ պէս է ։
Ես չգիտեմ, ես այգ չեմ
ղղում։
Մի՞թէ նա է լ
չի
՚լ՚լում որ ես գնում եմ ու նայում
։ Նայում
եմ
Հեռուից : ի՛՛նչպէս
են քո աչքերր,
ԱեՀբի : Նա ինձ
այնքան
բաբձր
, այնքան մեծ է երեւում
: Որքան
Հեռու է նա մեղանից,
Հասաբակ
մաբդկանցից
: Եւ
կարելի՞ է նբան
Հասնել
։ Ոէ , ինչո՞ւ
Հասնե
լ , նա
լալ է այգպէս
, այգքան
բարձբ
, այգքան
անՀա -
սանելի
Եթէ
Հնաբաւոր
լինէր
նբան
Հալասա
րուե
լ ^
ա յն ժամ անակ
կարելփ կր լին է բ կատարե
լ եւ մ իՀ
մեծագո րծոէ թիւն
, այս
ինքն
իմանալ թէ ինչ պիտի
անե
լ ա յս ե րկաթէ
սնտուկի
գոնեբից
դէնր
։ Ես
ինքս , մենակ
, լոկ նրա թոլած
երազնեբի
աքակ -
ցութեամբ
, գնացի
մինչեւ այգ
դռներբ
,
աւե
լ
չկաբոզացայ
, որոփՀետեւ ի նչեմ ես նրաՀետ Հա–
մեմատած։
Այժմ կանգնած
եմ այգ. գռների մօտ,
գիտեմ որ փախկոտնեբ
են էապբում
այստեզ
, գի
աեմ որ Հազարաւոր
քոյրեր
տանքւում
, խորովու
մ
են եւ կանչում են իրենց
մի քրոքր, որ կանգնած
է ամրոցի
գռների
մէք ել չէ իմ անում թէ ինչ անէ :
Ե" սպասում
եմ նրան , կանչում
եմ : Թող
՛լայ , թ՛՛զ
չաասլէ , բոնէ
իմ ձեռքից եւ դուբժ՝
Հանէ տան -
քուոզ
աչխարՀի
մէք
...
0
, ե"րր կր գ֊այ
. . .
Գարձեալ
նոյն խօսքերր... Նա չէ մոռանում
,
նա դուրս
՛լալ է ուզում եւ որքան
աաում է այս
ամ բոց ր : Բա
յց ա յս անգամ
սարսավւե
լի չեն նրա
խօսքե
րր
։ Նա մենակ չէ , նա աոանց
իր
նշանածի
քայլ
չի փոիսի : Եւ փ՛առք Ատո
ւծո
յ . . . Գուցէ
Աննա
խաթունր
քիչ Հակաոակուի
, ասելոփ թէ իր գրած
պայմանր չէ կաաարուած
։ Րայց
ինչ կարելի
է
անել երբ ազքիկբ
այլեւս չէ ուգում
մնալ։
ՄեՀրին
Համարձակ,
անկեղծ
սրտով
ՀալատԱ
՚ցնում
էր
Գայիանէին
, ոբ նա կաբոզ է ապաՀով
լինել
թէ
իր բագձանքր կր կատա բուի ;
Նա կր գայ, անպատճառ կր գայ,
ասում
է ր նա :
Բտյց
ե՛՛րբ. • . արդեօք նա չտտ
չի՞ ուչա —
նայ : Խեղճ , անբախտ
Մարգաբիտ : Յիչո՞ւմ
ես
նբա
՚Լիճակի
ժամանակ.
Համեստ,
ծանրաբարոյ
,
լնկերասէր
եւ ամօթխած
, Տէր Աստուած
, նա ա–
մ՚սչում էր ամէն
մի ե րե խա
յից
. . . Այմմ գաղան
—
ներբ խլեցին, աարան
նրան,
ո՞ւր... իսկ
մայրիկր
ասում է թէ ոչինչ
չկայ։
Միթէ՞
այղքան
չնչին է
Մս՚րղարիտր։
ԵԼ
ի՚^նչ լաւ րաիստ էր
գոլչակել՚Լի—
ճակր նրա Համ աբ : եթէ իմ անա
յիբ , ՄեՀբի : Այսօբ
ամէն
ինչ սուա
է..՛ նա ոչինչ է, Հա՞,
ԱեՀրի
/՛Հ՛
ինչո՞ւ է ոչինչ, նա է լ Ասածու
Հոգին է ։
Հապա
ինչո՞ւ
մէկբ նբա Համաբ լաց չէ լի
նում , ինչո՞
լ
մ ի Հատ ափսոսանք
, մ ի կտոր ցա -
ւակցութիւն
չկայ ...
Ագքիկր
լ"–եց , իոկ մնացածբ
չարունակեց
ին
նրա արտասունքնեբբ
, որոնք գոգը
գլորուեցին
:
Մ ի թուլութիւն
գրկեց
նբան , կանաց
ի
բեոլթիէնւր
՜գերակչռեց
եւ նա լնկաւ
ՄեՀբիի
ուսին :
Այմմ գայեակր
գիտէր^ թէ ինչոփ
կարելի
է
նրան սիրա տալ, մխիթարել,
նա չարունակ խօ -
սում էր Զալալիղալու
մասին։
Ոչինչ
դմուարու -
թիւն
չկայ այգ բանի
մէք : ինքր
Ջա լա լը պատ
րաստ է այստեզ
լինել
թէկուգ
ամէն
մամ ,
ամէն
րոպէ : Մ իա յն
իմ աց տալ նրան , բաւական է , եթէ
Ա^նա
խաթունը
նո յնիսկ
մ ի երեխա
յ
ուղարկէ ,
միւս
օրբ նա այստեզ
կը լինի ։
Յանկարծ
Գայիանէն
բարձրացրեց
իր ւլլու -
խը , մի Հայեացքոփ
չափւեց պառաւի
բաբի
գէմքը
,
կարծես
փորձում
, փերլուծում
էբ նբան ։
յ ֊
ԳՈԼ
ինձ սիրում ես, ԱեՀբի,
չէ"
. <^
՛ւ՛
՜։
եռ ն՛
Անել
֊ – Նո՞.
ւսեմ
Բաւական է այդքանր։
Ուդո^ւմ ես ինձ Հետ
Մ ինչեւ
գերեղմանս
յ
-— Շատ
լաւ։
ինձ Համար
մի բան արա, իմ
ՄեՀբի, եւ կր լինես
իմ մայրբ,
իմ քոյբր։
Գու
ինքդ
իմաց տուր
Ջալալին որ գայ։
իմաց
տուր
"՛յնպէս, որ ոչ ոք չՀասկանա
յ : Ամէն
ինչ իմ մ օ–
րից
ծածուկ
պիտի
լինի, նա ոչինչ, ոչ մի բտն չը
պիտի
իմ ան՛ս յ , լսո ւմ ես :
ՄեՀրին
գլխի
չաբմմամբ
պատ՚սսիսանեց
որ
լսում է :
Fonds A.R.A.M
