17.
1Հս6 ՕԶաՔտատ ֊
(13)
Վհցամո - 800 ֆՐ ՚ » Տար • 1600 , արտ • 2500 ֆբ •
1«Լն06. 15-70 ԳիՏ 7 ֆր–
1678-63
1950 Կիրակի 14 ՄԱՅԻՍ
ՕսոՅոշհ© 14 ւ ա
26րդ ՏԱՐԻ - ֊ 26* ձւ ա « Իյօ.6152–՚0որ շրջան թիւ. 1563
Խմբագիր՝
5.
ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
ՄՍՐ ԽՕՍ֊ք^Ը
ԶԻՆՈՒՈՐԵԱԼ
ՄՇԱԿՈՅԹԻ
ու
Անքրւգեէո մր կր բաժնէ ժեզ, սերունգի
եւ., գա–
նանքի աեսակէաովւ
Շ "՛ւո մր աղի - լեղի,
աաք
սլաղ րանաւէէճեր
ալ փոխանակուած
են , աարի
ներու
լնթացքին
:
ԵԼ
սակայն
, ոչ մէկ փարանոլմ
, երբ
յ՚"ր -
գանքի
մեր րաժինր
կր բերենք Արչակ
Զօպանեանի
գրական
գործունէութեան
()5ամեայ
յոբելեանին
աոթիւ.
Որ կր աօնուի
այսօր
Հ
Երրորգ
յոբելեանն
է այս։
Առաքինր
կաաար–
ուեցաւ
\925ին։
Երկրորգր՝
1938
Աայիս
\4ին ,
ինչպէս
այսօր :
Լրաաարակուած
կ"չբ կ՝րսկ թէ
յ " ՚ Ր Գ ՚ " ^ ք է
այս
նոբ ցոյցին
գլխաւո
բ նպաաակն
է՛,
ապաՀովել
յո բե լե ա ր ին ձեռաղ իր կամ սպառ ած
գործե
բուն
Հրաաա րակութ
իւնր
%
Ան շուչա
աւե լի գործնական
մ իքոցներ
չէ
ին
պակսեր , այգ նպաաակին
իրականացման
Համաբ :
Ո՞ ր օրուան
Համ աբ են Բարեգործականի
Մ
ելքոն–
եան
ֆոնար
, Ամ երիկա
յի կրթական
ֆոնաբ
, ծ -
գիպտոսի
Աղգ֊
Հիմնագբամր
եւն՛։
Բա յց ձփիճինք : Տօնակաաա բութ
իւն ր
սկսած
է արգէն
ել պիաի շարունակուի
ամէն աեղ, Հա -
մ աՀա
յն կանխորո
շ ծրաղրի
մր :
Կ՛ուղէ ինք որ բարո յական
եւ նիւթական
ար -
ղիւնքն
ալ Համապաաաս
խանէ ր կարգագիր
Աանձ—
նախումբին
ա 1^ կա լո ւթ ե ան ց , գաոնալոփ
իրական
սփոփանք
մ ր՝ ալեփառ
վաստակաւորին
Համ ար ։
Այլապէս
, այս Հանղիսաւոր
ցոյցն
ալ
պի -
տի ղառնար
սնամ է ք արարողութիւն
մր ։
^էչԳ
այն
պաՀուն
եբր տարիքի
բեռբ ել ուրիշ Հոգեր
կբ
ճնշեն իբ վրայ : Երբ ճարպիկ
«երախտաւորեալ
-
ներ»
իրենց
վեբքալո
յսբ կ՝ եբգեն
արշալո
յսի
ժ ր ՚
երանալէա
վայելքնեբով
, գեղածիծաղ
ափերու.)
վրայ
...
Զօպանեանի
գրական
— գեղա րուե ստա
կան
եր–
կարամեայ
ղո րծո
ւնէ ութե
ան մէք, ինչ ոբ
ամէնէն
աւելի
յաբգանքի
կբ
Հ բաւի
բ է մեղ , իր անսաՀմ
ան
խանղավառոլթիւնն
է՝
Հա յկական
Մ շակո
յթին
Հանգէպ
։
Խանգա վառո ւթիւն
եւ Հաւատք
։ Տքնաքան
եւ
յարատեւ
աշխատանք
: Պրպաոլմ
գեղնտծ
, փոշո -
տած
թուղթերու
վյւայ,
թաքուն
ղանձեր
,
ղոՀաբ–
ներ
գտնելու
եւ մ շակե լու
Համ ար :
Նո յնքան խանգավառ
նախանձախնդրութիւն՝
օտարին
ծանօթացնելու
Համար
մեր մտաւոր
Հա -
րստութիւններր
։
Այս
գետնին
վյրա յ , ամ րողք
մ ատենագա
բան
մր
կ՚արժեն
իբ ֆրանսերէն
թա
րդմ տնո ւթիւննե
բ բ :
Ժողովրդական
բանաՀիլսոլթենէն
մինչեւ
ժաժա -
նակակից
գրական
ստեղծագո
բծութ
իւննե
բ ր ։ Մ
ի–
այն « Վարդենիք
՝»ր (երեք
Հ ատոր
, ֆրանսերէն)
,
ոբ սպառած
է, կրնար փառապսակ
մբ
կաղմել,
Հակառակ
պարբեբաբար
մ ա տնան շո լած
թերու
-
թեանց ։
Մ ինչ իր տաղանգաւոր
վարպետներն
ու տա
-
րեկիցներր
կէ ո ճամբան
մնացին
, կամ
նախլնտրե—
ցին
ճամբայ
փոիսել, փնտռելով
աւելի
շաՀա —
բեր
ասպարէղներ
, Ջօպանեան
մնաց
Հաւատտւոր
եւ անձնուէր
ղինուորեալր
ղեղեցիկ
Ղ՚պրութեանց
։
Եթէ , տարիներու
լնթացքին
, դեղնեցան
իր
գրական
ստեղծագո
րծո
ւթիւններր
եւ
երրեմնի
պայծառ
ու ճաշակաւոր
լեղուն
, անշուշտ
մէկ
պատճառն
ալ այն է որ Ջօպանեան
չափաղանց
Լայն
բացաւ
իր թեւերբ
:
իր Հիմնական
մեղքր,
ճախրել
ամէն
ուղղու
թեամր։
Գրականէն
քաղաքականբ։
Գեղաբուես
—
տականէն
կռւսակցականր
: Գրականէն
, տեւա
-
կանՀն բացասականր,
ժաժանակալորր
:
իբրեւ գրական
գէմք, ապտՀովաբաբ
աւելի
խոր
Հետքեր
ձգած
պիտի
րլլար իր ճամբուն
վրայ,
եթէ
կարենար
սանձել
իր տաբապա
յմ ան եռանգր
յ
Ա յգ
մ եգքին
Հետեւանքով
չէ բ ոբ տուժեց
իր
քննական
մ իտքն ալ , գիտական
վերլուծում ի
եւ
խորութեան
տեսակէտէն
:
թերեւս
անճաՀ
թուին
այս
խորՀրղածութիւն–
ներբ, տօնական
օրուան
մր առթիլ
;
կր կարհ ենք թէ այս գիտոգութիւններն
անգամ
Համազօր
են ղնաՀատտնքի
: Կեղծիքր
եւ
չռայլա–
բանութիւնր
չեն ոբ պիտի
բարձրացնեն
իր վարկն
ու վաստակր
:
Ողքոյն
մ չակոյթի
Հաւտտարիմ
եւ բաղմար
-
գիլն
ղքնուռրետլին
, ոբ իբ ետին կր ձգէ
թանկա–
սին
մաոանգութիւն
մր
6.
Օչօւկէսևի
ձեւՀագխԱևէ՚ը
€ Ցուսաբեբ
»ի խմրագիրը, ր. Թ ՛ , որ վ1քր–
ջերս տեսակցութիւն մը ուՍեցած էր Երուսաղէմի
պատր. սւեղապահ Եղիշէ վըդ • Տէրտէրեանի եետ
(րանաստեղծ Եղիվարդյ , կը պատմէ
... Լսած էի
I
որ
Եղիաղար
Մուրատեանի
«Հոմանիշնե
բու
բառարան»ին
ձեռագիրնեբր
ի
պաՀ կբ մնան
վանքին
մէք։
Առիթէն
օգտուելով
կր խնգրեմ
Եղվ՚շէ
վյ՚գէն
, որ ճշդէ այս կէտբ եւ
տե ղե կո
լ
թ իւննե ր տա
յ գործի
ծաւալին
եւ
արժէ
քին
ժ ասին ։
4։
Հոմ
ան իքերու
բառարան»բ
, կ՝րսէ Տեղա
-
պաՀ վարղապետր
,
խնամ ով պաՀուած
է վան
քի գանձատան
մէք։
Առիթ չեմ ունեցած
աչքէ
ան–
ցրնելու
այս գործր,
որ անշուշտ
արժէքաւոր
պէտք
է եղած
րլլայ , նկատի
ունենալով
Հեղինակին
բաղմ ակողմ
անի
Հմ տութիւնր
: Համ
րե րատար
աչ–
խտտանքով
եւ երկաբ
ու մանրախոյղ
պրպտոլմ
-
ներով
գլուխ
Հանուած
ա յս ղործր
կ՛արժէ
,
որ
Հրատարակուի
օր մ ր
Տ
I
•••
Կր մնայ
վերքին
եւ ոչ նուաղ
կարեւոր
թնդիրբ,
Օշականի
ձեռագիրներուն
ճակատա
-
գիրր ։
Կր յիչեմ
Հիմա, որ ալեւոր գբագէտր,
իբ ող -^
քութեան
, գառնութեամր
կ՝րսէր , թէ անոնք դա -
տապարտուած
են այրուելու
։ Իսկ ես Հարկ
կր
ղզամ
աւելցնելու
, թէ ղանոնք պէտք է փրկել
այ
րուելու
իրենց գաժան
ճակատագբէն
։
Եղիշէ վրգ
՚ Համ աձա
յն է ինծի ա յս
կէտին
մ էք
, մ անաւանգ
ա յս կէտին
մէք : Ալեւոր
գբագէ
տր եթէ իմ բարեկամս
է , իբ ալ ուսուցիչն
է :
Երկուքս
ալ չենք ուրանար
եւ
չենք
անտեսեր
պարտականութիւններբ
։
Հ
իմ թղճի պարտքս
է ,
կ՚աւելցնէ
թիւ ՛Հէն
թիլ
մէկի բարձրացած
«մեծ մաբդր»,
իմ
խղճի
պարտքս
է Հրատարակել
կամ Հրատարակել
տալ
գոնէ ^Համապատկեր»ի
չտրքբ
։ Առաքին
Հատորր
արգէն
լոյս տեսաւ իր ողքութեան,
երկրոբգ
Հա ~
տորր տպագրութեան
յանձնուած
է , եւ
յո յս ու
նիմ
, որ այս տարուան
լնթացքին
պիտի կարե -
նանք Հրւսպարակ
Հանել » ;
Այս
Հաւաստումր
կ՚ոլրախացնէ
ղիս : Տեղա
-
պաՀ Վարդապետին
խոստում բ իբրեւ
մուրՀակ
կ՛ աբձանադրեմ
նո թա տետրիս
մ էք
,
որպէսղի
չմոռցուի
: Ապա
կբ Հաբցնեմ
կրկին •
Ի՞նչ
եղան Օչտկանի
միւս
ձեռաղ իրներր
:
Բոլորն
ալ ցուցակագրուած
ել
պաՀուած
են խնամով։
Վախ
չկայ,
որ կորսուին
,
կրնաք
վստաՀ
րլլալ :
^. V տ ^ I Լ շ ^ տ օ ւ ^ շ ա ս
ԿաԽԱՏԱԿՑԻ
ւ^աաԻ
քիումանացի
Հռչակաւոր
գբագէտր
,
որու
« \^տ§է–ՇւոզԱ16ա6 ^ՇԱքՇ »
վէպի
մասին
րնգարձակ
ուսո ւմնասի բութ
իւն
մ ր
Հ րատա բակեր
էինք վեր -
քերս
, տեսած
րլլալով
ղայն,
յօդուած
մբ
ՂՐ^եր
է, չնոբՀակ-յլութեան
նամակի
մբ Հետ :
Պիտի Հրատարակենք
շաբթուան
լնթացքին
Այս
աոթիւ
րսենք որ իր գիրքր
Հայերէնի
թարգմանուած
է Վաղղէն
Վանանդեանի
կողմէ եւ
իբրեւ
թերթօն
պիտի
Հ րա տարակուի
«Հա
յրենիք»ի
մէք
:
ՎԵՆԵՏԻԿԻ
ԱԲԲԱՀԱ6ՐԸ
ԵԳԻՊՏՈԱԻ
ՄԷՋ
Վենետիկի
Մ խիթարեան
Ա իաբանութեան
աբ–
բաՀայրբ
, ԱւլոլՀոճեան
վա րդապետ
,
Եգիպտոս
գացած
է , նա խագաՀ ե լու
Համ ար
Մ խիթար
աբ -
բա յի
մ աՀուան
2,00ամեակի
Հ անդի
սո ւթեան
ղ : Պ ի–
աի
այցելէ
նաեւ
Լիրանան
եւ
Հալէպ
ՏՈԻՐԲԵՐՈԻ
Բ– մասնավճարի
պայմանաժա
-
մբ կր մնայ անփոփոխ
15
Մայիս
Համաձայն
նոր
յայտարարութեան
մբ։ Ուշ մնացողներր
10
առ
Հարիւր
աւելի պիտի
վճարեն
ՋՈԻՐԻ ԽՈՎՈՎԱԿ
մր պայթած
րԱտլով,
24
աունեբ
ողողուեցան
Փարիղի
կարեւոր
մէկ թա -
ղամասին՝
Միւ֊էթի
մէք։
Այսպիսի
գէպք չէր
պա
տաՀած
1910
(1՛
ի վեր։
Հարկ
եղաւ պարպել
շատ
մր տուներ
:
ԸՄԲՈՍՏՈԻԹԻԻՆ
ԾԱԳԱԾ
է
Բոնսթանցայի
նաւաՀանգստին
մէք. Համաձայն
Լողան
Հասած
լուրերու
։ ԲաղաքապաՀ
ղօրքր
օղնութեան
Հաս
նելով
, կրակ բացած
է բանուորներուն
վրայ
ԳեէՍաԱակաԱ
խնդիդ
օոսկադի,
վրայ
ՆՈՐ ԿՈԶ ՄԸ Խ– ՄԻՈԻԹԵԱՆ—
ԵՐԵԲ ԳԱՇՆԱ
-
ԿԻՑՆԵՐԸ
ՊԻՏԻ
ՄՆԱՆ
ՊԵՐԼԻՆ–
ԿԸ ՐՈՎՈ -
ԲԵՆ
ԳԵՐՄԱՆ
ԳԵՐԻՆԵՐՈԻ
ՀԱՐՑԻՆ
ԱՌԹԻԻ • -
ՖՐԱՆԲԵԻԳԵՐՄԱՆ
ՃԱՐՏԱՐԱԳՈՐԾՈԻԹԱՆՑ
ՄԻԱՑՄԱՆ
ԽՆԳԻՐԸ
Արեւմտեան
եբեք
պետութեանց
արտաքին
նախարարներբ
իրենց
խոբՀրգաժողովփն
երկրոբգ
օրր
աժբողքովփն
յատկացուցած
էին Գեբժանիոյ
Հ
Ժողովէն
վերք, երկու
ղեկոյցներ
Հրատարակուե
-
ն
որոնօ
Ո Ո Ո >
ռա"">.^.""
աք՛ն
Կ
ա ա ա
ոո
ւ ա(
3 աս
ո ո՜նք
որոշ գաղափար
կոլ
խորՀրղակցոլթեանց
ժասին :
Առաքինր
կր վերաբերի
Պեբլինի
կացութեան
եւ անգաժ մբ եւս կբ յայտարարէ
թէ
արեւմտեան
Գաչնակիցներբ
վճռած
են պաՀպանել
իրենց
իբա–
ւունքնե
ր բ Գե րմ անիո
յ նա խկին
մ ա
յրաքաղաքին
Ժէք։
6ա
յտա բա բութ իւն բ բացորոշապէս
կր Հաս —
կրցնէ թէ երեքն
ալ ծանրակշիռ
ձեռնարկ
ժր պի
տի նկատեն
, եթէ որեւէ
փորձ կատարուի
, ուղ—
գակի կամ անոլգղակի
, վփւճելփ դարձնելու
Համաբ
Պե րլինի
արեւմ տեան
շբքանին
գրաւում ր , Հողե
-
գա լուստի
առթիւ
ծրագրուած
բո լշեւիկեան
ցոյ -
ցին
առթիլ
ւ
^ Րհ.Ր"
ՐԳ
զեկո յցր
, որ Հրատարակուած
է քիչ
անգին,
լուսաբանութիւններ
կբ պաՀանքէ
Խ՛ Մի
ութեան
մ էք մնացած
բաղմ աթիւ
գե րմ ան գե ր ինե–
բու
մասին
I
Հրատա րակուած
տեղեկութեանց
Համ աձա
յն ,
երեք
նա խարտ
բնե
ր ր երկարօրէն
քննած
են
նաեւ
արեւմտեան
Գերմանիոյ
գրաւման
խնգիրր
Ի
վեր քո յ Համ աձա յնած
են որ գրաւմ
ան
կարգու
-
սա բքբ
պաՀ պանո
լի
, բա յց որոշ
մ եղմ ացումնե
ր
կատարուին
։ կ՚բսռւի
թէ մասնաւորապէս
Պ՛ է–
լիսէ^
լնգգիմ ացած
է պատերաղմ ական
վիճակր
վերքացած
Համ արե լու որեւէ առաքաբկի
:
Ուրեմն
Հսկողութեան
կարդ մր սլայմաններ
պիտի
թեթեւ–
ցնեն , մ ինչեւ
ո բ լրանա
յ գրաւմ
ան
կան
ոնա
գրին
18
ամ սուան
պա յմ անաժամ ր , (յառաքիկա յ Հոկ -
տեմբերին՝)
։
Այս
առթիլ
գիտել
կուտան
թէ
Գերմ
աններր
իրենք ալ չեն ոււլեր որ ղինուորական
գրաւում
ր
գագրի , վասնղի
բանակ
չունենալով
,
արեւմտ
-
եան
սլետութեանց
գոբքր
իրենց
միակ ապաւէնն
է
արեւելեան
Գերմանիտյէն
կատարուելիք
որեւէ
բռնութեան
գէմ ։
Ժողովր
քննեց
նաեւ
Շումանի
ծրագիրբ։
Այս
ֆսռթիւ
կր Հաստատուի
թէ անոր
բուն
Հեղինակբ
, Ֆրանսա
յի քառամ եա
յ ծրագրին
վերատեսուչն
է ,
Պ • Մոնէ
։ Ֆրանսայի
արտաքին
նախարարբ
կարգ մր լուսաբանութիւններ
Հաղորդեց
: Մ • Նա
Հանգներու
ել Անգլիո
յ
նե րկա յացուց ի^երր
քերմ
Հաւանութիւն
յայտնեցին
, րայց
երկուքն
ալ
որեւէ
յանձնառութիւն
չեն ստանձնած
, սպասելով
/րա - ^
ցուցիչ
տեղեկութեանց
:
յ
Երէկ , շաբաթ
, երեք
նախարարներր
պիտի
|
քննէին
Հետեւեալ
խնղիրներբ
,
1.
Զօրացնել
Ատ– Հ
լանաեանի
գա շինքր :
2,
Հա րալ—ա րե ւե լեան Ա —Տ
սիոյ
կացութիւնր։
3.—
Աւելցնել
Ե՚֊րոպայի
սաՀ
մանուած
տնտեսական
տքակցութիւնբ
։
Ատլանտեանի
դաշինքին
քննութեան
առթիւ
,
Լոնտոն
Հ բաւի րուեցաւ
Ֆբանսա
յի
՛զգ–
պ"՚չ
ա է ա —
սլանութեան
նախարարր,
Պ՛ Փլեվէն
։ Լոնտոն
կբ
գտնուին
նաեւ արեւմտեան
Գերմանիոյ
երեք դա է–
նակից
մարղպաններբ
եւ շատ
մբ
ղինուոբական
մ ասնագէտներ
: Հրաւիրուած
են նաեւ
Հո լանտա–
յի , Պելժիոյ
եւ Լիւքսէնսլուրկի
ներկայացուցիչ
-
նե րբ ։
Ուրբաթ
օրուան
նիստին
մէք, երեք
նախա
-
րարներբ
շօշափեցին
նաեւ Աւստրիոյ
•հաշտութեան
խնգիրր
եւ որոշեցին
լայնօրէն
քննել
զայն,
աքս
շաբթու
:
Գերման
գերիներու
մասին Հրատարակ
—
ուած
ղեկո յցր
կ՛՝ րսէ
թէ «երեք
նախարարներբ
զարմ անքով
եւ խոր
մ տաՀոգութետմր
արձանա
-
գրեցին
Խ– Միութեան
Ատյիս
4
թուակիր
յայտա–
բարութիւնբ
, որ կր յայանէր
թէ վերքացած
է
գե րմ ան
գերինե
րու
Հա յրենագա
րձր» :
Աիչելէ
վերք երեք արեւմտեան
պետութեանց
բաղմ իցս
կատարուած
փոբձերր՝
Ր" է" Ր ղեբման
ղերիներբ
աբձակել
տալու
Հտմար
մինչեւ
1948
Գեկտ՛
31 ,
զեկո յցբ
կր շարունակէ
.
^Խ •
Մ
իութեան
յա յտա րար
ութ
իւնր
յա յտնապէս
կր Հակասէ
սա
իրողութեան
որ խիստ
բազմ աթիւ
գերմ
ան
րնտա
նիքներ
իրենց
գերի աղզ ականներուն
վերադարձին
կբ սպասեն
: Ասկէ ղատ
, երեք նախարարներբ
Հա
կասական
կբ ղտնեն
խոՀբգային
կառավարութեան
կողմէ ղանազան
առիթներով
Հաղո րգուած
ցանցաո
տե ղեկո ւթիւններր՝
գերմ
ան
ռաղմ ագեբիներոլ
եւ
քաղա քական
աքսորականներու
թիլի
,
բնակու
-
թեան
վայրի
եւ ճակատագրի
մասին։
Այս
կացու
թիւնր
կր
մ ատնէ ծանրակշիռ
տնտեսում
մ արզ
-
կային
իրաւունքներու
: կը թուի
թէ
սոսկական
ղէպք մր չէ այս, քանի որ խորՀրգային
կառավա
րութիւնբ
չէ վերագարձուցած
նաեւ
Գերմ անիո ք
կողմ է գրաւուած
երկիրներու
բազմ աթիւ
քազա -
քացիներր
, որոնք
՛յ ե ր ի բռնուեցան
պատերազմի
(Լուրերու շարունակութիւնը կարւէալ Գ– էչ)
Fonds A.R.A.M
