ռ, 0. տ. 378.2Տ<
0Մ60է61Մ–Րքօբո6է&Մ6 : ՏՇՈ. աՏՏ^1(եա
17. քՀս6 Օ&աշտաէ - Բ^աՏ (13)
Վեցամս– 800 ֆր • , Տար– 1600, արտ– 2500 ֆբ–
161. €06. 15-70
ԳիՏ 7 ֆր •
Շ.Շ.ք.ԲՅՈՏ
1678-63
Տտա6(Ա 13 IVIՃI
26րդ ՏԱՐԻ ֊ 26*
*աւ66
Ւյօ.6151–՚Նոր շրջան թիւ 1562
ՄԵՐ ԽՕՍ֊ք^Ը
1950 Շարաթ 13 ՄԱՅԻՍ
Խմբագիր՝
Շ.
ՄԻՍԱ՝ԲԵԱՆ
19
ա
ԱՊՐԻԼ 7 - 8ՈԻԼԻՍ
1
8
՛Բա՛նի էլ^երկարաձգուին
սչաՆգխտութեան
աա–
րէներր
, ա յնքան կր տկարանա
յ մ արդոց
յի
չոգու–
թիւՆր,
երէկուան
անցուգարձի
մասին։
ՅիԼոգութեան
Հետ , շատե րուն
սլա յծ՜առա -
տեսութիւնն
ալ կր սլղտորի
ւ
Եւ գէգ
մ ր անճոոնի
վէճեր կր ծ՛ագին : կամ
կր սարքուին
արՀեստականօրէն
։
Այսպէս է որ, ամէնէն
անվիճելի եւ անվիճա–
րանելի, պատմական եւ նուիրական
գէպքերն
ան–
գամ
կլչ գաոնան
կռուախնձոր ; կամ րերնի ծամոց %
Ուրիչ
ի՞նչպէս
բացատրել,
օրինակ, Վաս -
պուրականի
Հերոսամարտին
անտեսումբ՝
Փարի–
գչ՛ մէշ, \945էն ի վեր,
ի՞նչպէս
կ՚արգարանան
սա տարէց , Հասուն ,
Հ^որՀքռվ
մարգիկր%,
երբ քոշ - աղայի
մբ Հոգե–
Հանգստին
կամ Հարսնիքին
Լ՚"փ անգամ աբ–՛
մէք չեն տար իրենց
Հտ յրենիքին
ազատագբական
խոյանքին : Հոգ չէ թէ կ արճ տեւած
ՐԱտյ • >
Ի՞նչպէս
կ՚արգարանան
եթէ ռչ պատմու -
թեան,
գոնէ
Մարսէյլի,
Տէսինի , Վիէնի եւ ու–
րիչ գտղռ ւթներու
իրենց Հարազատ
Հա
յրենակից–
ներուն
առշեւ ;
Գիտենք որ անօգուտ
են տյս
Հաբցումներր
,
երբ կանխակալ
կարծիքներբ
տուն - տեղ են եզած
Վասպուրականի
փար իզա պատիւ
շոշերու
սրտին
ու մտքին
մէք :
Ոչինչ ; Մենք տարրական
պարտականութիւն
մր կբ կատարենք,
զգաստութեան
,
լրշութեան
Հրաւիրելով
այս աններելփ
գասալքութեան
պա - ,
տասխանատուներր
:
\
ինչ որ Վասպուրականի
ՀեբուՀամաբտ կր կո– ՚
չենք, եթէ նոյնիսկ
տեղական
Հանգամանք
ունե
- I
նաբ , պիտի վառէր
Վանեցինեբու
Հոգին :
1
Իրականին
մէշ, չատ աւելի խոր է եւ մեծ^^
1915
Ա՛գրիէ
7/
մոզովրգական
ապստամ րութեան ՚
իմաստր։
Հոյակապ էշմ ր՝ մեբ
ազատագրական
պայքարին
մէք
է
Երեւակայեցէք
ամբողշ
նաՀանգի
մբ մոզո -
վուրղր
ոտքի կանգնած
մէկ մարգու պէս , յա-
նուն ինքնապաշտպանութեան
եւ ազատութեան
:
Առանց գաւանանքի
, գասակաբգի
, տարիքի կամ
սեռի
տարբերութեան
ԵԼ
ի^նչ նախնական
զէնքերով :
Ա պառտզէն
բանակ
մ բ կանզնած
է ր
իրենց
գիմացր,
սանձակոտոր
խումանի
մր Հետ։
Արիւ -
նածարաւ
ծբագիրներու
Հետ , թչնամին
տմարգի
գաւեր ալ կբ լարէր,
«բա րեկամ արա ր»
ծոլզակբ
ձգելով պատասխանատու
գէմքեր ;
Օրուան
Հրէչր,
կուսակալ
ճէվաէթ
խռովեալ
շրշան մր
կ՚ուղարկէր
ոզբացեալ
իշխանը
,
իբբեւ
Հաշտարար
, գիշեբանց
մորթել
տալու
Համար
իր
երեք Հեաեւոգներռւն
Հ&տ
(1915
Ապիլ
5) :
Տետոյ,
միշտ
նոյն
օձային
գալարումներով,
իր մօտ կբ Հրտւիրէր
Վռամեանբ
, որ
արիաբար
կր պատասխանէր
Հրալ էզւին , այն
վստաՀութեամր
թէ պիտի
կրնայ
չաբր խափանել,
իբբեւ
անգամ
Օսմ - իյորՀրզաբանի
:
Գնաց ու չեկաւ : ինչպէ ս Հազարաւոր
տռաշ–
նորգներ
իրեն պէս :
Տաշորգ
ականաւոր
զոՀր պիտի
ղառնար Ա -
բամբ, որկրցաւ
խուսափիլ, ի վերշոյ
ապստամ
բութեան
ազզանչանր
տալու
Համար,
Ապրիլ
7
ին ։
ԱյնուՀետեւ
օբՀասական
կռիւ ,
արամտգրելի
բոլոբ
միշոցներով։
Մինչեւ
Մտյիս
3,
«յաւլթական
օրր եւ թրքական
կատաղութեան
վերշին
օբր » :
Ամրողշ
երեք օր ՀրգեՀ եւ կոզոպուտ
: Տետոյ
կամաւոբներու
մուտքր
Ատյիս
^ի առտուն։
Ե՛–
վերշապէս
անգրանիկ
իչխանութեան
Հաստատու -
մբ Մտյիս
%ի Հրամանագբով,
նաՀանգապետոլ
-
թեամր
Արամի :
Հազիւ
չնչել սկսած էր նորտզատ
,
Հայազատ
Վտսպուրտկանբ,
երբ երեւան
կ՚՚եԱէր
այլապէս
Հրէչային
ղաւ մր,
բոնագա՛զթ
: Այս
տնզամ՝
ռուսական
Հ բամ անատւս բութեան
Հրամանով :
(1915
Տուլիս
18) :
Խ՚ոչր կր ԼՐ՚"Ց՚^ԷՐ
ՄաՀիկին
պակասր,
արիլ–
նաղանղ
՜ղինա կցո ւթեամր ...
Ցարակտն
կառավա
բութեան
առաշին
գաւր
չէր այս, Հաչածական
մոզովուրգի
մր ղէմ : Բայց
կր զերաղանցէր
նախորգներր
, իր դիւային
ծած–
կամտու թեամ բ :
Նոր վիՀ մր բացուած էր մեբ աղտտագրու -
թեան
ճամբուն
վրայ
՚ ՛ ՛
Շ •
Ա Ր Ա Մ
Գլիաւռր կազմակերպիչը Վասպուրականի
հերոսամարտին որուն 35րդ տարեդարձր կր աօն
ուի վաղը, կիրակի, Մարսէյլի մ է ջ ։ (Տես Ր– եւ
Գ– էջ երկու յօդուածներ եւ ուրիշ նկարներ) :
ԵՐԵՒԱՆՆ
կ
ԻՕՍՈԻՄ
Եք ԵՒԱՆԻ
քիմիական - գեզագո րծական
գո ր–
ծւսբանբ,
այս
տարի
պիտի կառուցանէ
երկու
նոր
ճիւգեբ : Շ ինա բարո ւթե ա՛խ Համ ար
յատկացուած
է
800
Հազար
րուբլի : ՆորաՀաստատ
բամիններր
պիտի արաագրեն
քանի մբ անՀ րամե շտ գեղեր :
ՏԵՎԱԿԱՆ
արգի ւնա բեր ութ եան նախարա
բու
թիւնր կոչ մ ը ուղղեց
ռեսպոլրլիկա
յի բանուոր -
ներուն
, արգիւնարե
րութեան
ա ր տագր ո
ւթիւնր
բարձրացնելու
Համար։
Առաշին
արձագանզոգր
եղաւ
կ իրռվտկանի
քիմ իական
«կոմ րինատ»ր :
ԱԽՈՒՐԵԱՆՒ
շրշանի
կոլիռղնեբր
, գաչտա -
պաշտպան տնտառա
շե րտե բու
տնկմ ան
դործ
ին
մէշ կանղնած
են առաշաւոբներու
շարքբ : Աւար -
տելով
1 30
Հեկտաբ անտառա
շե րտե րո ւ .տնկում ր
է
ՊԵՏԱԿԱՆ
ՀԱՄԱԼԱԱՐԱՆԻ
գիտական
րնկե -
րութիւնբ
պատրաստուած
.^է գումարել
իր\՚2–րգ
գի~
տական
սեսիան
(նստաշրշան՝)
որուն
պիտի
մ աս -
նակց ին քսան
Համ ալս արաննե բու
ներկա յացու -
ցիչներբ
, եզբա յրական
^ռեսպուբլիկաներից՝»
:
ՏհյՐՈԻՆՒ
ՊատաՀաբար
կ՝ իմանանք
թէ
Մայիս
Տին Մարսէյլի
մէշ մեռած է Պ՛
Գարեգին
թուրիկեան
,
72
տարեկան : Հանգուցեալր
, երկար
ատեն
՛իա նակցական
, Ա • մ եծ պատերազմ
ին ա -
տեն եղած է կամաւոր , միեւնոյն
ատեն
ուսում -
նտսիրելով
արեւելեան
նաՀ անղնե րբ : Ունի
շո*բք
մը ձեռագիբնեբ
, որոնցմէ
Հբատարակուեցալ
մի -
ա յն
ՀԵ
փրա տեան
Հա յաստանր» : Մեր ց աւա
կւլ ու–
թիւններբ
իր պաբազաներուն
:
ՄՈԱԿՈԻԱ
Հ
ասաւ, Եշ՛ օր,
Աղղամռզովին
րնզՀ . քարտուզաբր,
Պ– Թրիկվր
Լի։
Գիմաւռբե–
լու Համ ար օզակա
յան գացած էր արտա քին նա -
խարարին
օզնականր, Պ– Կրոմիքօ : Ոբոշած է որ
եւ է յայտարարութիւն
չլնել
մամուլին
,
մինչեւ
երկու երեք օր Հ
ԶԵհյՈԱԼՈՎԱԲԻՈՏ
ամերիկեան
գեսպանա -
տան
պաշտօնէ ութ իւնր կրճատուեցաւ
2/3
Համ ե -
մ ատութեամ
բ , Համ աձա
յն գրուած
պաՀանշին ։
Զե խական կառավա
բութ
իւն ր առաշին
ծանոլցա -
ղրով
պա
յմ անամամ
տուած էր մ ինչեւ
ապրիլ
28 ,
յեաոյ
երկարեց
: Գեսպանատան
մէշ պիտի
մնան
միայն
քսան
Հողի։
Կ՝րսոլի թէ Անղլիա եւ Ֆրան
սա եւս կրճատումներ
պիտի կատարեն
,
միեւնոյն
պատճառներով
:
ՄՈՏ
ՀԱՐԻՒՐ
ԳԵՐՄԱՆ
րանտարկեալներ
կա
մաւոր ծոմ կր պաՀեն
Ատյիս
%էն ի վեր,
Ֆոէնի
բանտին
մէշ, իբրեւ
բողոքի
ցոյց : Մէկր
ղօբ–
0–
պէբկն է :
ԵէհքԱհւրո՚ւ ժողովը
ԼոՐւտոնի Վկ
Կ՝ՈՒԶԵՆ
ԶՕՐԱՑՆԵԼ
ԱՐԵՒՄՈԻՏ-ԲԻ
ՊԱՇՏՊԱՆՈԻթԻՒՆԸ
Լոնտոնէն կը Հեռագրեն
Երեք
արտաքին
նախարարները
իրենց
առաշին
մոզովփն իսկ շեշ
տեցին թէ անՀբամե շտ է որ արեւմտեան
պետու
—
թիւններբ
կրկնապատկեն
իրենց
գործակցութիւ
-
նը, մասնաւորապէս
զօրացնելու
Համար
Հաւաքա
կան պաշտպանութիւնը
։
Ժոզովը
տեւեց
կուկէս
մամ : Տետոյ
զեկոյց
մը Հրատարակուեցաւ
, որ կ՝րսէ •
Երեք նախա -
րարներբ
քննեցին
երկու տարուան
ընթացքին
կա–
տարուած
յառաշգիմ
ո ւթ իւնր
տնտեսական
ճա -
կատի վբայ,
ինչպէս
ել Հաւաքական
պաշտպանու
թեան
Համար :
Զեկոյցին
Համաձայն
, երեք
նախարարներր
անՀրաժեշտ
կբ գտնեն
զօրացնել
արեւմտեան Եւ
րոպա
յի ո չ մ իա յն ղփնուո րական
պաշտպանութիւ
նը,
այլեւ տնտեսական
Հիմերր,
ի խնգիբ խազա -
ղութեան
յ
իրազեկնեբ
կ՛ րսեն թէ ա յս առթիւ
անշուշտ
պիտի
քննեն
նաեւ
Շում անի ծբագիրը
(ձուլում
Ֆրանսայի
եւ Գերմանիոյ
պողպատի եւ Հանքա -
ծուխի
ճա րտաբագո
րծութեանց)
, որ լայնօրէն կբ
զբաղեցնէ
քազաքական
շրշանա1լնե բ ր :
Անգլիոյ վարչտպետր,
Պ՛ հթլի
1
Եշ– օր մաս
նաւոր
խո րՀ րգակցութեան
մ ը Հ րաւիբեց
իր նա -
խա րարնե բբ , խո բՀ բգակց ե լու Հտմ տբ այս ծրա -
գրի մասին։
Մ իեւնո
յն ատեն յայտարարեց
երեսփ •
ժոզովին
մ էշ թէ կա ռա վա ր ո ւթ ի ւն ը Համ ակրու -
թեամ ր պիտի
քննէ ծրագիբր
, ոբ կը ձգտի գագ
րեցնել
ֆրանքեւգե
րման դարաւոր
թշնամ
ութիւ -
նր : Բա յց գիտե
լ տուաւ թէ ծրագրին
ամ
բոզշու–
թիւնր
մասնաւոր
բնութեան
կը կարօտի :
կարգ
մ ը թերթերու
տեղեկութեանց
Համ ա -
ձայն , Երեքնեբու
ժոզովր
երէկ պիտի
քննէր
կնճ
ռոտ
խնգիր
մը՛
Պէ՛՛տք է Գերմանիան ալ լն -
գուն
իլ Ատլանտեանի
զաշինքին
մէք։
Ֆրանսական
կառավաբութիւնր
կր սպասէ որ Անգլփտն իր
վերշնական
կարծիքբ
յա յտնէ
Շում անի
ծբագրի
մասին։
Աւելոբգ է բսել թէ շատ բան կախում
ու
նի անոբ
րռնելիք
գիր քէն ։
« ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ
ՊԱՏՐԱԱՏՈԻԹԻՒՆ
»
Ֆրանսա
յի
Համ ա յնավար
կուսակցութեան
Բաղաքական
Բիլբօն
եբէկ
զեկոյց
մբ Հրատարա -
կեց, որով կը յայտարարէ
թէ Շումանի
ծրագիրր
« կը ծանրացնէ պատե րազմ ի վտանգնե
բ ր , Հետե
ւաբար
անՀ րամեշտ է սաստկացնել
խաղաղութեան
պայքարր»։
Իր յայտարարութեան
Համաձայն ,
ա յգ ծրագիրբ
«ուզզակի
նե բ ^ չո ւած է
ամերիկա
ցի աչխարՀակալներուն
կողմէ , իբբեւ դտլաճա -
նութիւն
ֆրանսական
շաՀերուն գէմ եւ
իբբեւ
պատերազմի
ծրագիր
մր։ Առաշարկելով
ձուլել
ղերմանական
ել ֆրանսական
պողպատի եւ Հան -
քածուխի
ճարտաբագո
րծո ւթիւննե
րը , Ատլնաու -
ըրի ծափերուն
մէշ, ֆրանսական
կառավարու
-
թիւնբ
կ՛՛ուղէ տրեւմտեան
Գերմանիո
յ տիրապե -
տութեան
տտկ
գնել Ֆրանսան»
։
Ուրիչ
մեղագբանքներէ
վերշ, Բաղաք.
Բիլ–
րօն կ՛ուզէ
Համոզել թէ՝ «ինչպէս
Հիթլէրի մա -
մանակ, ատելով
քՏ • Միութիւնր,
Ֆրանսայի
վա
րիչները կր գառնան
մեղսակիցներր
Գերմանիոյ
վերաղինման»
, թէ «րնկերվարական
վարիչներն աք
ուժ կուտան
օրուան
դաՀլիճին
Հակաֆ
րանսական
քազա քական
ու թեան
,
մեծապէս
ծանրացնելով
պատերազմ
ի վտանղնե ր ր» եւն • :
«ՆՈՐԷՆ
ՊԻՏԻ ԳՈՐԾԱԾԵՄ,
ԵԹԷ ՊԷՏԲ
ԸԼԼԱ6»
ՆախաղաՀ
Թրում
րն շարունակելով
իր քաբոզ–
չական
պտո յար, Եչ– օր
խօսեցաւ
Հիւլէական
ռումբի
մասին։
Այս տռթիւ
րացատբեց թէ աոա–
շփն անգտմ այդ ղէնքր գործածելով
ճափոնի գէմ ,
այլեւս պէտք
չունեցան
զինուոր
ցամաք
Հանելու՜
եւ Հարիւր
Հազարաւոր
կեանքեր
փրկուեցան : «Ես
այն
Համոզման
եկած
էի թէ մեր երիտասարգնե
-
րուն եւ ճափոնցի
զինուորներու
կեանքին
փրկու -
թեան
լտւագոյն
միշոցն է արձակել
այղ ռում բե
րր, գագրեցնելու
Համար
պատեբազմր։
Եւ արձա
կել տուի։
Նորէն
պիտի
բնեմ , եթէ պէտք
րլլայ»։
՝^ ՆախագաՀր
ստիպողական
կոչեր
ու.գզեց
երեսփ
. ժողովի
կուսակցապետներռւն
, ո
րպէսզի
փութացնեն
արտասաՀմ
անի
օգնութեան
վարկե -
բուն
քո ւէա րկո ւթիւնր,
«ինչ որ պիտի
զօրացնէ
Պ– էչիսրնի
գիրքր
Լոնտոնի
ժոզովին
մէշ եւ աչ
խարՀի
վստաՀոլթիւնր
Մ • ՆաՀանգներուն
վրայ» :
ՆախագաՀր
միեւնոյն
ատեն կր պաՀանշէ
45
միլիոն
տոլար
քուէարկել,
օգնելու
Համար
յե -
տամնաց
երկիրներու
։ Երեսփ
. ժոզովբ եւ ծերա–
կոյտբ
այս
միշոցին կբ քննեն
Եւրոպայի
սաՀ -
մանուած
վարկերուն
խնգիրր
։
Մինչեւ
Հիմա գաղտնի
պաՀուած
խնղիր
մբ եւս կր յուղուի
այս միշոցին։
Հրատարակուած
տեղեկութեանց
Համաձայն
,
Մ •
ՆաՀանղներր
տրամագիր
են Հիւլէական
ռումբեր
յանձնելու
Ատ
լանտեանի
ղինտկիցներուն
, մանաւանգ
Անգլիոյ
եւ
Ֆրանսա
քի, մասնաւոր
կայաններ Հտստատե
լով
Մ • ՆաՀանգներու
արտաքին
նախաբարու -
թեան
նեբկա յացուցիչր
յայտարարեց
թէ
130
մի -
(Լուրերու շարունակութիւնը կարդալ Դ– է | )
Fonds A.R.A.M
