^ ^ ^ Ց § 3
–^""՚^—ւ
•VIII
Ա 0 ճ ո ո , 6 ի
թա^քհ^
դ Պ պ ո ւ թ
Սիրելի
« Տ
դիմաց
ի օրկանին
՚
մէշ^
պաաաէաքէար
եւ դդուանքով
կարդացի
Հ– Մ՝ Ը.
Մ ՛ի իսիի
մասնաճիւղին
պարահանդէսին
յերիլ^
րաձ-ռյ
նկարադրութիւնր
:
Այդ
Հանդէսին
րնթացքին
պաաաՀահ
ադեղ
դէպքերն ալ իրրեւ
ղէնք կր դորհահուին
, Գաշ -
նակցութեան
եւ ուղեկից
կաղմակերպութեանց
դէմ :
Ի՞նչ է իսկական
եղելութիւնր
I
Յաււաջ^,
որ ապահ էր այս
պարաՀանդէսին
ազդր, ապաՀովարար
չէր դիաեր թէ Իոիի
մէչ,
ԺԱՖ եւ Հ. Մ– Ը– Մ– Հոմանիչ
բառեբ
են ։ Ես ալ
չէի
դիաեր եւ ազդր կարդալով
դաղի
րնկերոշ
մր
Հեա :
Զափազանց խոր եղաւ
Հիասթափութիւնս
•
Հանդէսր
ոչինչ
ունէր
Հայկական
, աւեվ, շաա
կր յիչեցնէր
Պասթիյի , Փիկալի
հանօթ
կիրակ -
նօբեայ
պարասրա
Հներուն
մթնոլորար
։ Ոչ մէկ
Հա յկական
դեղարուեսաական
րամին
, մ իայն
եր–
դիչ
խափշիկի
մր ցուցադրութիւնր։
Հանդիսա ֊
կաններր
, Հայ, ֆրանսացի
, իտալացի
, եւ ՜ ալ -
մերիացի
, կր կազմէին
աղմկալի եւ
խաոնաշփոթ
րարելոն
մր. Ուրկէ
Հայերէնր
սարսափաՀար փա
խուստ
տուահ֊
է ր : Կէս դիչերէն
վերշ,
անչուշա
միջավայրին
ազդեցութեան
տակ, դռեՀիկ
տեսա
րաններ
պարղուեցան
այս եւ ալն անկիւնը 1
Իյեզճեըր իզուր կր փորձեն
իբրեւ
բարոյա -
կան
մեհ յաղթանակ
մը ներկայացնել
Հանդէսր ,
որ պատիլ
չի բերեր
Հ ասա
րա կո ւթե ան ;
Զեմ
մեղադրեր
թաղին
Հ. Մ • Ը– Մ ի աղաքր
,
Անոնք փոբձահ՝
էին կլորիկ
Հասոյթ
մր ապաՀո–
վել
իրենց
կազմ ակե բսլութեան
Համ ար ,
Հրաւիրե
լով անխտիր
օտարր եւ Հայր,
որոմր եւ ցոր
ենր։
Ի Հարկէ
IIIյս գո յնղգո
յն բազմ ութեան
մ է^
պիտի
զ անուէ
ին ամ էն տեսակ
մ արդիկ
, ստաՀակ–
ներ, «ափաշ^ներ
, Հարբահներ : Աէկր
բռնի
ագչիկ
կը Հրաւիրէ
, միւսր կր գինովնայ
, տաքցան՜ գր -
լուխներ
կռիւ կրփնտռեն
եւ աՀաւասիկ
անՀատա
կան
րնդՀարում
մ բ բնզ,Հանուր
բախում
ի կր վե -
րտՆուհ <, երբ. կազմ ակե րպի չներն իսկ մէչբ
կ^ի
յ–
նան : Աասաեկ
կաաազութեան
մէ^ , չիչեբ , աթոռ–
ներ
, սեղաններ
ղ.որհահուեցան
իբրեւ լախա : Այս
ամ էնր
վերչ գաաւ
ոստիկաններուն
մ իշսւմ տոլ. -
թեամ բ I
՜Բաբերն
անգամ
կ^ազազակեն
, երբկր փոր -
ձեն
այս
ամօթալի
ել անպաաուաբեր
երեւո
լթին
պատաս խանատո
Լութ իւնր վերադբե
լ ՚Աոր Ա երուն–
դին
անգամնե
րո լ ել իբրեւ թէ
Գա
Աակցական
իւառնակիչներոլ
:
ԱրաՀին
մէչ
Հազիւ
քանի
մր \,որ
Աերունգի
բնկերներ
կային ,
Հ անգա րաօ
րէն
նստահ՜ ի–
րենց ազզ.ականնե բուն
մ օտ : Ա քդ գիչերոլան
կբռ–
փամարտիկներր
ոչ մօտէն
, ոչ
Հեռուէն
կապ
ունէին
մ եր կազմ ակե րսլոլթեանց
կամ մեր
աղող
Հետ , • իրենց
Հանդէսներուն
քաաուկ
կասկահելի
սովորական
տիպարներ
էին
տ
Այս
դէոլքր
կ՚երեւի
Հում
նիւթի է վերահ -
ուահ
ի խնդիր
նոր սուաերու եւնոբ
դրգռոլ -
թեանց :
&ւ
յետոյ,
պէաք չէ մոռնալ թէ իբենց
խմ
բակէն
իսկ մարդիկ,
Հարբահ եւ փրփուր իբե -
ՏՈԻՆԱՍՏԱՆէՆ
ԱՐԺԱՆԹԻՆ
դացահ
Հայրե -
նակից
մր կր գրէ «Ազատ
Օր»ի
Պուէնոս
Այրէ՜
սի
մէչ կան
30
Հազար
Հայեր : Ունին
երկու
եկե
ղեցիներ։
Մայր
Եկեղեցին կր գտնուի
քազաքին
կեդրոնր
, որուն
չուրչ
կը բնակին
բաւա կան
թի -
ւով
Հայեր։
Ֆլօրէնսի
չրչանր
ունի
Հայկական
փոքբիկ
մատուռ
մբ եւ նախակրթարան
մբ։
Այս
չրչանի
Հա յութիւնր կր բաղկանա
յ
180
րնաանի -
քէ,
բռլորն ալ Կիլիկեցի,
Աաբաչէն
,
Այնթապէն
ու
ուրիչ
վայրերէ :
Հ. 6 • Գաչնակցութիւնը
ունի
Արմենիա
եւ
հյրիմեան
որաՀներբ
է Հոկտեմբեր
29ին
տօնուեցաւ
« Հ– 6– Գ– Օր»բ «Արմենիա»
սրաՀին
մէչ մեհ
բազմութեան
մբ ներկա
լու թեան։
Հ. Մ֊ Ը– Մը
ունի
մեհ գաչտ
մր, հառեբով
չբչապատուահ՜
Տ
Տունաստանի
կուսակցական
րնկե րներ ր ո րո
շահ
են
սգաՀ անգէս
մ բ կատա րե լ
1944
Գեկաեմբերին
Ա -
թէնքի
մէչ խմդմօբէն
սպաննուտհ
ՄիՀբան Փա
փաղեանի
, Տ իկին
Ար շա լո քսի , Աերղո քի եւ բա -
նաստեզհ
Մ • Մտնուկեանի
քիշատակին
: Այս առ–
թի՛– «Արմենիա»
բացառիկ
թիւ մբ պիաի
Հրատա–
բակէ :
ՏԽՐՈԻՆԻ
Կուէլֆի
(՚Բանատա)
մէչ մե -
ռահ է րնկեր
Պօղոս Թորիկեան
\ ՚Բզիի Օսնակ
զի*–՜
զէն էր, հնահ^
1Տ88/<Տ«։
կանախէն
մաահ էր Գաշ
նակցութեան
շարքերր։
Համաձա
յն իր փափաքին
,
իր
մ աՀոէ ան առթիւ
եղահ
նուէ րնե
բու
Հասո քթը
218
տոլարէն
1()8
տոլաբր
ղրկուահ– է
Պէյրութի
ճեմարանին
,
50
ալ ՚Բղիի Օսնակ
գ ի ՚ ֊ ղ ի Վերաշի
-;
նաց
Մ իութեան ;
ԳԱՀԻՐԷԻ
ՊԵՏԱԿԱՆ
Ո-ԱՏԻՕ կայանր
Գեկտ–
20ին ձայնասփիւռեց
Ալեքսանեան
եբգչախումբի^
կողմ է սլատրաստուահ
երգաՀ անգէս
մբ : Տա յտա–
դիրր րագկաղահ– էբ Աբուանձտեանցի
, կոմիտասի
^
Ալթռնհանի
Հեզ ինակութ
իւննե
րէն :
ՏԱՀԱՆԳԱԻՈՐ
ԵՐԳԶՈՒՀԻ՝ Զէ
տտա
(/ աք -
լոսեանի
մասին
մեհ գովեստաի կր խօսին իտա -
լական
թերթերր,
իբրեւ
Միլ՚սնոյի
օվւերային
աստզր, որ չատ յաքոգ
կե րպով
կատա բահ
է
Մարցրիաի
դեբր
(Յէ՚սուստ) : Բնիկ
Պոլսեցի
է,
Զարթիկ
Մրսրրլեան
,
զաւակր
Գատբզ.իւդի
յարոնի
երամշտաղէտ
ԱՀարոն
Մրսրրլեանի
։ Ա -
չակերաահ
է Գատրզ
իւղի
սւղչկանց
Փալադաչեան
վարմա բան ր :
Ամուսնացահ
է իտա
լաց ի երգա -
բան , սկսան
դրոՀ աալ չի չերով
,
բազմ
ութեան
վրայ : Խաււնակիչ
կը վւնտռէին
ամէն
աեղ : Այ"
առթիւ
պիւֆէ
ին
չիչերը
իրրեւ
դէնք
դո
րհահուե–
ցան :
Իրենց
կողմէ
աղեղ
արաբքներ
չպակսեցան
ինչպէս ականատես
եղալ
անձամբ։
ԳռեՀիկ աի -
պար
մր որսպառնալիքով
պարի
Հրաւիրեց ԿԻ^
մր,
ամէնէն չատ կր ՀայՀոյէբ
Նոբ Սերունդին
։
Ալս բոլոր
դէպքերուն
պատասխսւնատուներր
բուն
իսկ կաղմ ակե ր սլի Աե
րէն
էին, իրե^ւց
անփոր–
ձութեամբ եւ ապիկարութեամբ
, անկիրթ եւ չղա–
գբդռիչ
շարմուձեւեբով
:
Գանելով
Հեռացալ
պաբաՀանդէսէն
,
ինչպէս
չատեբ
ինհի պէս : Իրենց
չաՀն ալ կր
պաՀանչէր
լուռ
անցնիլ, փոխանակ
նորէն
թունաւորեւոլ
մ թ–
նոլոբտր :
ԵԳՈՒԱՐԳ
ՄԱՎԵԱՆ
1 8 Ա Ռ Ո Զ կը
6 ո ւ ի ք ե Ա
Վիէնէն Պ– կ– Աւետիսեան
վեցամսեայ
ՑԱ ՜
ՌԱՋ կ րնոլիրէ
իր եզբօր՝ ՊԱ–
Աւեաիսեանի,
Պէյրութ :
Հան
Մ անհեալի
Մ աքլոսէ
այի Հետ, հանօթ իր
բազմաթիւ
Հ եղինակո
ւթիւններով
:
ՕՐ–
ՎԱՆՈԻՀԻ
ԳԱԱՊԱՐԵԱՆ
աոաւելադոյն
նիչով
չրչանաւարէո
եղաւ
՚Բոլպայի
առելտրա -
կան
քոլէճէն :
Հավանայի
Հայ գագութր
նախա -
պէս կր րաղկանար
1500
Հոգիէ։
Ներկայիս
մնա–
ցահ
են Հարիլր
Հոգի։
Պայմաններու
բերումով ,
իրարմէ
Հեռու
կ՚ապրին
ցրուահ
Հավանայի ար -
ուաբձաններուն
մէ9։
ՏԽՐՈԻՆԻ
Վ^աղեմի
Գ ա Աակցական
ռազ -
միկ
Խաչիկ Տէր ՅովՀաննէսեան
մեռահ– է Գո
լըմ–
՚՚/Ը"Ի
(Ամերիկա)
մէչ։
^նահ էր
Վասպուրականի
կարկառ
գաւառի
Թագու
գի՚-ղը
• Զինք կր կոչէին
« Նուռ
Խեչօ» կամ Մոկացի
Խէչօ»։
Իր յեզափո -
խական
դորհունէութեան
Համար
աքսորուահ
էր
Սիսլերիա : Օգաուելով
Տարին
լԱգՀ
՚ ներումէն կր
վերադառնա
յ կովկաս : կ ր
մ ասնակցի
Հաք — թա–
թարական
կռիւներուն
եւ կր վիբաւո
րո
լի
։ի ր մաՀ
ուան
դոյմր
լսելով
Գրօն
Հեռադբահ
է •
«Կ^ոզ–
րամ
մաՀր, մեր քաչաբի
կռուող
Աոկացի
Խեչոյին
,
որ չատ
մ ր արիւնալի
կռիւներու
մ ասնակցեցալ
,
՛հայրենիքին
Համար » :
ՆԱՄԱԿՆԵՐ
«8ԱՌԱՋ»Ի
ԿԱՎԱՆԳԶԷ-Բ
« Արամ , Հայերէն
ալ սորվէ
։ Հայերէն
գրել
եւ կարդալ ալ պէաք է գիտնաս » ;
ինքն ալ Համաձայն
էր , թէեւ
հանրաբեռ -
նուահ
տեգական
ուսումնարանի
դասերով :
կագանղին
օրը, երբ նուէրներ կր բամնուէին
,
ինքն ալ սլաՀաբան
մբ Հրամցոլց
, գոՀ ու ինքնա–
բաւ :
Իր
նոլէրն էր այդ, իբ վաստակը,
ատենէ
մը
ի վեր դազտնօրէն
կատա բահ աշէսատանքին ար -
դիէ-նքր :
Պարունակութի^
լնր
ա յ դ Համ եստ
ոլաՀաբա
—
նին :
Արամ
ին գրահ՜ առաչին
Հա /եբէն
նամակն
էր :
Գբամ ով
գնոլահ
որեւէ բան կրնա՞ ր աւելի ու-
րախաղնել
Հայ
հնողք
մը :
Մ անուկներ
, օրինակ
առէք
ձեր տարեկից
Ա—
րամէն ։
Մ–
ԿԻՆԸ–
Ի՞նչե
դաւ,
ինչու
դլուխդ
կապեր
ես :
ԱՄՈՒՍԻՆԸ
Մայթէն
անցահ
ատենս տա
նիքէն
կղմ ինտր
մ բ ինկաւ
դլխուս :
ԿԻՆԸ
Միշտ
նոյն անխոՀեմ
մարգն
ես : Չէ
ի՛՛՝ր կրնար
միւս
մայթէն
քալել • • • ;
ԵԱՏ
ՆԻՀԱՐԸ
—
Եա եթէ քու
գիրութիւնդ
ունենա
/// , ինքզինքս կը կախէի :
ատ
ԳԷՐԸ
Ես եթէ քու նիՀարութիլնդ
ու–
նենայի
, ինքզինքս
չուանի աեղ կը զորհահէի
• • . :
«ՑԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(29)
(ԻՐ ԲԵՐՆՈՎ
ՊԱՏՄՈՒԱԾ)
Մեր բարձր
դիրքէն կբ տեսնէինք
կովտուն ,
Խանձ ար , կավռա
յ , Խօճասար
, կամ
իս , Բրաբերգ
^
Եարասար
գիւգե
րր , բո լորն ալ աւերակ
դարձեր
էին
• սիրտս
չղ իմացաւ
, նստայ
Հլացի
.
աղաքր ե–
կան
մ օաս
ղիս
մ խիթա րե լու , բա
յց չէ ին
կար
Ա՛լ
-
մեր
հնահ , մեհցահ
տեզերր
մեղի
փուչ
էին գար–,
ձեր՛
մեր չտեմարաններր
թԱամին
կողոպտեր
էբ,
ել
մ ենք
սնունդ
չունենա Աուս ումասպառ
եղահ
էինք , ա չքե րնիս չարունակ
դաչաոերոլ
՛ք րա յ
էբ |
անտէր
«մալ»
մր մնայ
բերենք
մեղի
Համար պա–֊
շար պատրաստենք ;
Երեկո
յ եղաւ , ամէն ոք գնաց
իր
տունըէ
մարգ,
եղ, ոչիւար
մաան
իրենց
խրճիթներր
ոլ
վւարախնե
բր - տեսա
յ , որ անտէր
, մ ինակ
մենք
էինք։
Տղաքն կր չարունակէ
ին
ինհի
խօսիլ
՛՛՛
մխիթարել
,բայց ես իմ մաահումնեբէս
տար ֊
ուահ–՝ կր նայէի
մեր աւերակ
գիւզերուն եւ կ՝ար–
տասուէի
:
Ազանձի պաչարբ
չալակահ , ումասպառ վէ -
ճակի
մէչ չարունակեցինք
մեր ճամբան :
Մայիս
29էն ի վեր առանց ագի Հաց եւ միս
ուտելով, վատառոալ2^ գարձեբ
էինք։
կռիւնք-րէն
աւելի
մեր մեհ
մ տաՀոգո
ւթիւն ր Հացն
էր– փամ–
փուշաի ալ պէաք
չունէ
ինք , քանի որ
գրաւահ
Հրացաններու
իսկ պէաք
չունէինք
ել անոնք
կու–
տայինք
ասգին - անգին
մեր Հանդիպահ
Հայ փա–
իւս տա1լանն երուն :
Հասանք
0րնավուտ
թուրք
գիւգին
՚էերեւը
•
դիբքերնիս չատ անյարմար էր եւ մենք
ձէինք
չաբմուիր
զգուչութեան
Համ ար
եէ. ա յ դ պատճա
ռաւ
մինչեւ
իրիկուն
հ^արաւ մնացինք.
իրիկունը
ճամբայ
ելանք եւլուսաբացին։
Հասանք
ղոլաներու
(թուրք
ցեղ մր) վերեւի
անտառբ
: Այնքան
սովահ
էինք,
որ հառեբուն
՚իյ՚այ
վայրի
տանձ
ելայԱ
կը
վնտռէինք
, ան ալ չկաբ • հառերն ալ ամ ուչ
էին
ա յղ տարին
•• ա յնքան ակարացահ
է ինք , որ կբ
զղալի՝ բանմր եթէ սլատաՀէր
, չպիտի
կբնայինք
դիմադրել : Մուբաաեանր
, Փանոսեանր
ել Վար -
դանր գրկեց
ինք
թուրք
Հովիւնե
բու
մօտ
դրամ
ով
ոչխար
դնելու
Համար,
դմկամակութեամբ
երկու
դառ
հ-ախեբ
էին։
Երկու
մամուայ
մէչ
զո յգ մր
զառը կեբանք–
երրեք
աւելի
Համով բան
էէինք
կերահ–
ամէնէն
ումասպառր
ես էի, եւ
տղաքը
լալ
կտոբներր
ինձ կուտա
յին։
կեբանք,
յագեցանք
, բայց
չուրի պակասէ
կը
նեղուէինք
, որովՀեաել
նոյնիսկ
լուացուելու
չուր
գմուարաւ կր գանէինք
յ
Երկու
օր մնացինք այդտեգ,
երրորգ օբր
ճամբայ
ելանք,
կ՛՚երթայինք
, մենք ալ չէինք գի
տեր՝
ուր, միաԱ
գիտէինք, որ գէպի
արեւելք
կԳրթայինք։
Երբ Ջ ՚ ՚ ՚ ն ա խ չ ի
լերան
վերեւ
ամ ենա–
բարձր գագաթը
Հասանք,
մնացինք
գիչերր, սպա
սեցինք,
որ լուսանա
յ դիտելու
Համար,
որովՀե -
աեւ
յոյս
ունէի թէ պիտի
ճանԱայի
ճամբան ,
եթէ
Հասլէչի
լեռնե բուն
դիմաց
ը ՐԱայինք։
Լոյսը
բացուելէն
իսկ առաչ չտապով առի
Հեռադիտակը
^՚՜ կբ. ոպասէի
, որ մութր փարատի
, երբ այգուն
լոյսր բացուեցաւ
, տեսայ, որ սխալ
չէինք
եկահ •
երեւաց
կաբինի
ճամբուն
վբայ
՚Բէօչէիւրտ
գիւ -
ԳԸ, որաւերակ
գարձահ– էբ եւ ուրկէ թապուր
մը
՚լինոլոր
կ ՚ ե լ լ է ր ։ Մէկ ալ տեսանք, որ Հօճա
մը ձի
Հեհահ
մինակ
կ ուգար
արեւելքէն
դէպի
արեւ -
մոլտք.
մեր աչ կողքէն
պիաի
անցնէր : Մեր
րն -
կերնեբէն
մէկը,
Գարաօզլանը,
ճիչգ
թուրքի կը
նմանէր
. զրկեցինք
զինքր , որ գիմաւորէ
Հօճան
յ
Գարաօգլանր
գնաց , ձիուն
սանձր
բռնեց ել իբբ
իսլամ
Հաց
ուղեց
. այդ միչոցին
Արութչանը
Հա–
սալ ել գաւաղանով
զարնելով
գլխուն
, ձիէն
դլ–
աոբցոլց : ^ոչիին
մէչ
ինկահ
Հօճան
գթութիւն
կր Հայցէր,
բայց
մեր Արտերը
կարհրացահ
է ին
՚
տզաքր
ղայն
ձորին
մէչ տարին
սպաննեցին : Մենք
ալ գացինք
Հիւսիսային
կողմը դէպի անտառը, ոբ
խիա
ել դեգեց
իկ հառեբով
կաղմ ուահ
էբ : Երեք օր
մնացինք
անտառին
մէչ՛ Հաց չունէինք։
Նչան
Փանոսեանր եւ Արմենակր
զրկեցինք
Զ՛ - ՚
յոյն
դիւգր. ղրկեցինք
նաեւ
ուրիչ
չորս
Հոգիներ
ցահը
երելցոզ
չրաղացր
դրամով
ալիւր կամ Հաց առ -
նելու
Համար։
Ասոնք
1լ երթան
չրադացքր.
կը
տեսնեն, որ Տոյներ
են , իրենք թրքախօս
յոյն կր
ձե
՚-անան եւ լաւ
րնգունելութիւն
կր գտնեն։
Նոյն
միջոցին վեց Թուրք կ բմտնեն
ներս,
թրքական
ձեւով կր րարեւեն եւ կբ Հարցնեն
, թէ ի՞նչ
ազդէ
են : Մերիններր կբ պատասխանեն
թէ Թուրք
են-
այն աաեն
Տոյները
կը չուաըին
, բայց
կը
հահկեն
քիչ առաչուան
խօսակցոլթիւնը։
ԶԱՊԷԼ
ԵՍԱՑԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
