^ ^ ^ ^ ^
շՕրդ ՏԱՐԻ ֊ 26^ ձ ւ ւ ւ «
6135–՚Սոր շրջան թիւ 1546
ւ ա ւ ճ 1 € »
է^^՝\^^<^
1)ւք6€է6ա–Րքօւ)Ո6է&յո : ՏՇ». Ո[IՏՏ^V^^ա1
17. 1<ս6 0^6տա6 ֊ ք ^ Տ (13)
Վհյտմս– 800 ֆր– ; Տար– 1600 > տրա– 2500 ֆԲ ՚
ւ^ՇՕ Տ. 15-70
Գին 7 ֆր– Շ.Շ.Բ.ԲՅհտ 1678-63
5
^
195է~Կիրակ1^23 ԱՊՐԻԼ
ՄԷՐ ԽՕՍ՝յ^Ը
ԿքԼ թուի թէ գ ե ռ երէկ էր :
Իյումբ -
թռւմր,
՛լ՛՛՛ց էն ու չեկսւն : կարաւան - կարաւան
քշուեցան
, ^
ու չեկան • . .
\
Ո՞վ կրցաւ
սերաել
անոնց
վերքին
նայուած -
ՔՐ
:
հյորասուգոլիլ
անոնց ոլժասւգառ
աչքերուն \
՚ ^ է ք , կարգալոլ
Համար,
անՀուն
տառապանքին^
Հետ
անսասան
Հաւատքր
;
ԱպաՀովաբար
թշնամին
ալ, երր արիւն
կր
չակՀր
անասնօրէն
, սարսափեցաւ.
անոնց
՚Լերքէ^
ակնարկէն:
ԵԼ
անշուշտ
աւելի կատգեցալ
, իր
մաՀավճիռր
աեսնե
լով
Հարիւր
Հաղա րաւոր
ղո Հերու
շեշտակի
նայուածքին,
անոնց
վերքին
կայծերուն
մէք։
ԱՀա
առաքին
կււրաւանր
Պոլսէն։
Ա՝եծ
մասով
մ տաւո րականնե
ր , կ սն ա լա
ւո ր ո ւած՝
գի
շե րանց :
ւՀամ աձա
յն
մ ասնա
լլ
՛ր ցանկի մր որ կր Հաղոր -
գոլէ
ր կնքուած
պաՀ արաննե րով :
Ներկա
յա ցուցիչէ ւեր՝ րոլոր
աս պարէ ղնե
րէն :
Ականաւոր
գէմ
քեր
,–– կուսակցական
, ազգա
յին ,
մինչեւ
անզամ պետ-սկան : Ա օտա կայ պաՀակա -
նոցր,
յետոյ
կեգր. ւ՛անտ, ապա
շոգենաւ եւ գէպ
ի Անատօլու
փոխագաւած
, խառն ի խուռն
ճակատագրի
եղբայրներ
են , այլեւս,
բոլորն
ալ։
ծանօթն ու անհանօթբ։
Ոանաստեգծն
ու ա -
ռեւտբականր
; թունգ
կուսակցականն
ու
րարի
քրիստոնեան
; Երիաասարղն
ու տաբէցր :
Առանց
գաւանանքի
խաբուիէեան
ւ
Ե՛լ
անոնք որ ղլուխ
գլխ*ի կր աքնէին
յանուն
մոզովուրղի
բարօրութեան
: Ե՛ւ անոնք որ ճակատ
յարգաբած
է ին վախագաբձ
արաբ , նո յն ա յգ
գոբ–
ծունէռւթեան
ճամբուն
վբտյ
։
Ն"յն
«տեզական
գործռզութիւններբ»
,
ամրոզք
թուրքիոյ
տարածութեան
վբայ։
«Զգ՚՚՚-շական
մ ի–
քռցներ»,
յանուն
ապաՀովութեան»։
^՚Բանի մւ
Հարցումներ
, ուրիշ
ոչինչ
> է
Նախ
փոքր , յետո
յ ստուարաթիւ
խումբերով
դէպի
աբդելտրան
բոլոր
անոնք որ կրնային գեր
մր կատարել
որեւէ
քազաքի
, աւանի,
գէ՚-՚լի կամ
Հիւղակի
մէք։
Ապա
կարալաննեբր
, Հաբիւրներով
եւ Հա -
զարներով : Ա՛իչտ խառն ի խուռն : Գիւղերէն
, գաշ
տե րէն
գէպի
քազաք կամ ուզզակի
գէպի
սպան -
գանոց
1
Եւ քազաքներ
էն ալ
դէպի
անծանօթ
ճամրաներ
է
« Բանի
մր օրուան
Համաբ
է ։ Տուն - տեղ
Կգոլեցէք : Բանա լինե բ ր կառավա
րութեան
կր
յանձնէք
, վերագաբձին
կբ ստանաք
. • •» :
ԱՀա կարաւան
մր քաղաքէն մէկ - երկու
մամ
անգին , րաց գաշտի
մ բ վյւտ յ , ձորի
մ բ
մ էք կամ
գետի
մր ափբ։ Այր եւ կին անքատ ո ւած :
Այրերբ
իրարու կապուած
երկու - երկու կամ չորս
չորս
Կ իներր եւ ազքիւրւե
րր
աւարի
տրուած
է
Ակսած է դիւային
խբախճանքր՝
արիւնածա
-
բաւ ախո րմակնե րոփ : Բնա
քն քում ի ամէնէն
գտզա–
նային , անե րեւակա
յե լի
մ իքոցնեբով
:
Եթէ կարե լի։ րւյար կաբգալ
ու
արձանագրել
Հարիւր
Հազա րաւո
բ աչքե րու
վերքխն
նա յուածքր
,
արեան
ճապազիքնե
բու
մէք, դուք անոնց խորր պի
տի գտնէիք
միայն մկկ խորՀուբգ
, իբբեւ
յաւիտե
նական պատռամ
•
՚,զօր
Կ
թշնամին
իր գերեղմ անր կր փորէ
տտտղութեամբ
...
Ե լ պիտի
յԻ։էի
թ
մ աբղա բէա կան
պատգամր
հ րիմեան
Հայբիկի •
— Այլ մխիթալես ՛ց, 1դյիթարհա՚ց ^ Մա՛յր Հա
յասաան, ցի դու սո (որած հս ցաւեր ու վիշաեր
կրել, հազար ան յա ք մաեարեր երկունքներ զքեզ
րւքրռնեցիՕ եւ դու I անդուրժելսվ անցուցիր եր -
կունքներդ եւ ուլջ ւաացիբ։ Հազար բիւր ազէա–
ներ տեսար, միշտ ւրդէքներդ զրկէդ վաբատե -
ցան, բայց դու երբեք չվ՚ւատեցաբ, զի ոգիդ պոզ
պատի նման պինէ^1ւ աննկուն է ։ Հացար անզամ
զեյւեզմանին դուռը ւասաբ, թշնամիներդ տեսան՝
ծափ զարկին, թ է ւ1ւս՜2; մեռաւ Մայր Հայաս -
տան, եւ դու անդրէն Ղազարոսի նման վերածնար
զերեզմանէն >:
Հայաքինք
Աարսափնեբէն
քանի՞ տարի
վերքն
էր Որ մասամբ կր մխիթարուէր
Հա յաստան
, ան
կախու թեան
կորիզ մբ կազմելով
սաՀմանէն ան -
դին
I
ԱպաՀովելով
ափ մբ Հոզ, որուն
աճմ ան Հե
ռանկարն իսկ կատարեալ
մգձաւանք
մր
գարձած
է ճբսղթական»
ԱլլաՀին
Համար։
Շ–
Խմբագիր՝
Շ–
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ԱՊՐԻԼԵԱՆ
ԱԱՐԱՈԻՌՆԵՐ
Ոչ գարնանային
են անոնք , ոչ ալ կրնան աղ–
գուիլ
արելէն ու ծալլփկէն
, եբկիՆքիՆ
կապոյաէն
կամ
թռչուններու
գայլայլէն
յ
Երեւ^ւնեւՀինգ
տարբ առաք, այգ բոլորբ կր
խօսէին
մեր չաբքաշ
գիւղացիին
սրտին, երբ բաՀն
ու
րրիչր չալկած–՝
կ՚երթար
ղա չտ , իր
քրտինքր
խտռեելոլ
գոմ չու
կին
քրտինքին
, ոռոգելով
պա -
պենական
Հոզր, որ գաբերով
կաթ ու մեղյբ է բե–
բեր իր օրՀնուած
սեղանին
յ
Այսօբ, երբ կր յիչէ այգ բոլոբր,
թուական
մբ կր ցցս՚-ի
արցունքէն
պղտորած
աչքերուն
առ
քեւ,
1»ւ5։
Ու կ^ամպոտի
երկինքն ալ, կր լռեն
թռչուն -
ներր, կր խամ
րին ծառերու
ծաղի1լնեբր
:
*ք՚իլ —
գացին կր տեսնէ իր երեւակա
յութեան
աչքերով ,
եւ կ՚ապրի
երբեք
չմոռցուելիք
այն սեւ օրերր, երբ
զատեցբե իբ Հայրն ու պապր իբ մօրմէն,
իր եղ —
բա յրնե
րէն ու քո
յբե
րէն
,
իրեՆց
բուխերիկէն
, ու.
վաստակէն
լ
« Տ ա բ ի՛՛ն՛ձ • • •
ինքր, առտու մբ երբ աչքերր
բացաւ,
մինակ
էր , միս մինակ.
Հսկայ
ամայութեան
մբ մէք ւ
՚իաման
գէմք
մբ ծռած էբ իր վչւայ որ զինքր խա
րազանով կր քչէբ օտաբ երգիք
մր,
ծառայելու.
Հօրր քարղարարին
, մօրր
առեւանգիչին
ու քրոքր
գաՀիճին
I
ԵրեսունեւՀինգ
տտբին
չա՛՛տ է ոբ չղգայ այ
սօբ ալ իր մանուկ
սրտին խոշտանգում
ր, իբ աբ–
ցոլնքր
, ու մ ոռնա՛՛ յ
... Ա ոռնա՛՛ յ մանաւանգ
ա յն
անո ւեր ռր պատմութեան
մէք արձանագրուած
է
իբրեւ
ոճրագոբծնեբու
ամէնէն գասականր
ու գա–
մանր է
Անոնք կրնան
իրենց պատմութեան
գիբքեբուն
մէք
զոՀր
«շվւոթել»
գաՀիճին
Հետ։
Նոյնիսկ կր -
նան
իրենց
«շնորՀնե րով» , «վա
թան
աս՛ շնե ր» Հր՜
բտպուբել,
ծախու
Հանելով
բնութեան^յզաբգեւ
-
նեբր , կապո
յար
խառնելով
կանաչին
է
ծ*.
սակայն, չեն կրնար
քնքել
իրենց ճակա -
տէն,
Հայուն
ձեռքով
գրոշմուած
սեւ խտրտնր
է
ԵԼ
երբ աշխարՀ
ի չորս ծագե բուն
ցրուած
Մնացորգացբ
ծունկի գա յ այսօր իր մ եռե
լնե
բուն
յիչատակին
առքեւ , այղ մ եռե
լնե բուն
ոսկո
րներր
տնգամ
մ լն ալ պիտի
շարմեն
Հոզր , պիտի
վախեն
գետերու
րնթացքր
, աւեր ու մաՀ սփռելով :
ԱՕԱԻ
Ագգիէւ
վիճակը
ԽՄԲ՛
— Թէոդիկի Տարեցոյցին մէջ հրատա -
րակուած (1916) այս փոքրիկ տոմսով. Մեծ ՚1(ա–
հատակր, Կոմիտաս վարդապետ կարծես թ է կ ՚ ո ղ
բայ մեր օրելաւ ազդային կեանքը,
Խորենացիին
դրիչով -
Հօտն
անՀովիլ
, մ ոլոր ու չփոթ,
անե րեւո
յթ
եւ անզուսպ
ալի^^եր
յախուռն
կր յուզեն ի խռրս
մեր
Հալածական
եւ ողբալի
կենաց ծովու՛.
Անմիտ
ո րսո րգնե
բ
րո
լո րած
մ իամ իտ
ձկներ
ցանցած
:
Մ թնո
լո րտր
թո
յն կբ տեզա
յ , րումի
չ ում չկա
յ :
Աւե րած , սարսափ ու սանձարձակ
կեղեքում
մ
էկ
կողմէն
, անտա
րրե բութ
իւն , օտարամոլութիւն
ու
ցեխոտ
սրաեր
միւս
կողմէն։
Փառասիրութիւն
,
փութկոտոլթիլն
մէկ եբեսէն
, ապիկարութիւն
,
տգիտութիւն
միւս եբեսէն
է իւրաքտնչիւր
ռք իր
պաշտօնն գգեցած
է իբբ Հանդերձ
, յոր մերկոլ -
թիլն
մ տաց ծածկի ի մ իամ իտ ա չաց
։ Մեր ս ար —
ւք ինր նեխած է , մեր Հոգին ապականած
, մեր
կեանքր գիակնացտծ
: Ո ՞ ՚ ֊ բ է մեր խոՀական
Խո -
րենացին
, թող ելլէ արիւնաքամ
Հողի տակէն եւ
ողբայ մերխակերոլ
սիրտն ու Հոգին,
միտքն ու
գոբծբ։
Մեր նախնիք
իրենց
պաշտօնին
փարած
էին
անձնաՀեզձո
ւթեամ
ր , իսկ մենք կբ յափշտա
կենք,գործն
լնչաքաղցութեամր
։
Աիրտս փլած է
ԿՈՄԻՏԱԱ
ՎԱՐԳԱՊԵՏ
ԿԱՌԱԽՈԻՄԲ
ՄԸ յարձակումի
ենթարկուե
.
ցաւ Փարիզի
Վոմիռառ
կայարանին
մէք, երբ ղին–
ոլորական
կառքեր կր փոխագրէր
։ Յարձակող
-
ներբ երկու
կառքեր
փ՛որ նետած
, եօթր
կառքե
րու ալ վնասներ պատճառած
էին , իբրեւ
բողոք
Հնդկաչինի
պատերազմին
դէմ ։
Մոսկուա կը վկքժհ
ԱմեքիկեսւԱ
ծաԱոՆքքագիդ
ԿԸ ԿՐԿՆԷ ԻՐ
ՄԵՎԱԳՐԱՆԲՆԵՐՕ
Մ՛ ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈԻՆ
ԳԷՄ
Հեռադիրներբ
երկու
ծանրակշիռ
լուրեր Հա ֊
Հորդեցին
երէկ , աւելի
պղաորելով
մ
իքաղգային
՚լացութիւնր
:
կարգով
կ՝ամփոփենք
երկու
լուրերր
–
Խ–
Մ իութիւնբ
վճռապէս
մերմեց
Մ • Նա -
Հանգնեբուն
Ա՚գբիլ
17
թուակիր
ծանուցագիբր,
ոբ պատիմ եւ Հատուցում
կբ պտՀանքէր
տմեբիկ–
եան « Փբայվէթիբ»
օդանաւին
խորտակման
Հա -
ս ար : Մոսկ ուա
կրկնե
լով նախորգ
ամրաստանու–
թիւններբ,
կ՝ագգարաբէ
թէ Հրամայած
են առանց
ա յլեւայլի
զարնել
որեւէ օտաբ օդանաւ որ կբ
թռչի
խորՀրզային
երկրի
վբայ ։
\քանռւցագիրր
, ոբ անթելով ալ
Հաղոբգուե–
ցաւ, պատմելով
ապրիլ
8/
անցուգարձր
,կբ
Հերքէ
քս յն աոա
րկո ւթիւնր թէ ամ ե րիկեան
օդանաւր
ղինուած չէր, ոչ ալ խոբՀրգային
սաՀմտնագլու
-
^սէն անցած : կ՝րսէ թէ ամերիկ
՚ օգանաւր
֊ 6 . 2 9
Թռչուն
քառանիւ
ամրոց մր կր գտնուէր
խոր
Հրգային
սաՀմանէն
21՛
քիլոմեթր
ներս, թէ
զին–
–յւած էր եւ կրակ բացաւ
խորՀբգային
օգանաւե–
է ուն
վ բա
յ որոն ք , Համ աձա
յն սովորական
կանոն–
՜ւերու , Հրաւիրած
էին զայն
իրենց
Հետեւիլ
եւ
հքնել ամէնէն մօտ օգակա
յանր։
«Որեւէ
երկիր
պիտի պաշտպա1՚էէր իր Հոգային
ամրոզքոլթիւնր,
ինչպէս
բրաւ Խ– Միութիւնր։
Եթէ ամերիկեան
Օ–
գսւնալ.ր , որ կր փնտռուէր
տասր օրէ ի վեր , ի -
րապէս կորսուած
է , ամբողք
պատասխանատուու–
քմ^իւնր կ՛՝ի յնա յ ա յն պաբոններ
ուն
Հ / " "
յ
որոնք
ստիպեցին
ամ ել իկեան
օգանաւր
խորՀրգա
յին եր–
կիրր
մ տնել ել լուսանկարել
պաշտպանութեան
յատուկ
Հաստատութիլններր
, բռնաբարելով
մ ի–
քաղգա
յին
օրէնքր եւ սովետական
սաՀմ անա
գլու–
խր » :
Այսպէս
Մոոկուայի
ծանուցագիբր
մերմելով
ամ էն պատտս խանատուո
ւթիւն
, «անՀ իմն եւ ան–
Հեթեթ» կբ նկատէ
Հատուցումի
որեւէ պաՀանք եւ
կբ կրկնէ իր բողոքբ
«խորՀրդային
սաՀմանադլու–
խի կոպիտ
րռնտրտրման
դէմ >;
Պ– Վ^իչինսկի
անձամբ
Մոսկ ուա յի ամերիկ
— |
եան դեսպանին
քանձնեց եր պատասխանր
, ինչպէս
րրած էր նախորգր
(11
Ապրիլ)։
ինչպէս
կ՝ե րեւա
յ , երկու
կառավարութիւն
-
ներր օդանաւի
տեսակի
մասին ալ Համաձայն
չեն։
Ամք-րիկեան
ծանուցագրին
Համաձայն,
Կ՛՛Ր ՜
սու ՚սծ օգանաւր
, <1.Փրայվէթիր»
, անդէն էր եւ
մե
)իէ
^՚ծ՝
Վիսսքատրնէն
։
Մ ինչգեռ
Մ
ոսկուայի
ծանուցագիբր
կր խօսի
«թռչուն
տմրոցի՚ֆ
մա -
սին
որոնք առ Հտսաբակ
սպառազինուած
կ^ՐԱան
է
Բոլշեւիկեան
աղրիւրէ
Հաղորդուած
լուրի
մր
Համաձայն
, ւսմերեեեան
ռմբաձիգ
օգանաւր մեկ -
նտծ էր ... Մտրոքէն
է
«ԽԶԵՑԷԲ
ՑԱՐԱԲԵՐՈԻԹԻԻՆՆԵՐԸ
»
Մ ոսկուա քե պատասիւանր
եւ ուրի^
դէ"քՔ
^1՛
՝ւստ ծտնր տպալ ոբութեւն
գործեց
են Մ •
ՆաՀանգ–
ներուն
մէք։
Երե
-էփ.
մոզովին
ուրբաթ
օրուան
նիստին
մէք , ռամ կտվտր
երեսփոխան
մ ր
պաՀան–
քե ց իպե
լ դ ի ւան ադ իտա կան
յարաբերութիւններր
Խ– Միութեան
Հետ։ ԱՀա իր խօսքերբ •
« ինծի կր թուի թէ մտմանակր
եկած է որ
կա՛մ ետ կանչենք մեր գեսպանր
, երկաբ
խոբՀբ–
գակցութեան
մր Համար ել կամ բո
քո րոփ ին
խղենք
մեր
գիւանագիտական
յարաբեբու
թիւններր
Խ •
Մ իութեան
Հետ ։ Նախատական
է Ո՚ուսիո
յ գիր "՞^
Մոսկուա կր պաէւաքղհ
պաէպկ
ԹէխսթհէԼ
Կ՝ԸԱԷ թէ ԱՆԳԼԻԱ, ՖՐԱՆԱԱ ԵԻ Մ • ՆԱՀԱՆԳ -
ՆԵՐԸ ԲՌՆԱԲԱՐԱԾ
ԵՆ
ԻՏԱԼԻՐ8
ՀԱՇՏՈԻԹԵԱՆ
ԳԱԾՆԱԳԻՐԸ
ԱՀաւասիկ
երկրոբւէ
ծանրակշիռ
լուրր • -
Խ–
Միութիւնր
Ապրիլ
2\ին ծտնուցագիր
մ բ
"՚֊Գղելոփ
Անգլիոյ
, Ֆրանսայի
եւ Ա •
ՆաՀանգնե
րուն , կ^ամբաստանէ
ղանոնք թէ բռնաբարած
են
Րտալիոյ
Հաշտութեան
գաշնագիրր,
թէ
«ապօրէն
՚/աւակայանի
մբ վերածած
են» թրիէսթէն
, եւ կբ
ղաՀանքէ ետ կանչել
իրենց
ղինուորներր
։
Ծանուցագիրբ
կբ բազկանայ
2200
բառերէ եւ
յաքորգաբաբ
երեք
անզամ
Հաղորդուեցաւ
Աոս -
՛լուայի
գործակալութեան
միքոցաւ,
ինչ որ կր
նչանակէ թէ չատ մեծ կարեւորութիւն
ունի։ Բա–
ղաքական
չրքանակնեբոլ
մէք Մ ոսկուայի այս նոր
ելոյթր կր Համարեն
սկզբնաւորութիւն
մբ ամառ–
նային պազ պատեբաղմ
ի • Ո՚֊րիչ
իբտզեկներ ալ կր
կարծեն թէ իյ • Միութիւնր
կ՝ոլզէ
ազդել
աբեւ -
մտեան
երեք պետութեանց
արաաքին
նախարար -
նեբու
մոզովփն
ւիբայ , որ պիտի
գումարուի
Լոն -
տոնի
մէք, յառաքիկայ
մայիսին
։ Անչուշա
երեք
պետութիլննեբբ
պիտի խորՀբգակցին
, որեւէ պա–
•յւասխան տալէ առաք
է
ԱՀաւասիկ
ծանուցագրին
Հիմնական
կէտերր
,
(Լուրերու շարանակութխնը կարդալ Դ– էջ)
Fonds A.R.A.M
